အာဖဂန်နစ္စတန်နှင့် မြန်မာကဲ့သို့ နိုင်ငံများမှ ပြည်သူများမှာ သမ္မတ ထရမ့်ပ်၏ အမိန့်ကြောင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ခိုလှုံခွင့်ရရေး မျှော်လင့်ချက်များ မှေးမှိန်ခဲ့ရသည်။

မကြာသေးခင်နှစ်များအတွင်း မြန်မာပြည်သူများသည် စစ်အာဏာသိမ်းမှု၊ ပြည်တွင်းစစ်၊ စစ်မှုထမ်းပေါ်တာဆွဲမှု၊ လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် အင်အားပြင်း ငလျင်ဒဏ်တို့ကို တောက်လျှောက်ခံစားခဲ့ကြရသည်။ ယခုလည်း နောက်ထပ်အခက်အခဲအသစ်တခု ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြန်သည်။ သမ္မတထရမ့်ပ်က မြန်မာနိုင်ငံသားများအပါအဝင် နိုင်ငံအများအပြားကို ခရီးသွားလာခွင့် ပိတ်ပင်သည့် အမိန့်တခုကို ထုတ်ပြန်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

သမ္မတထရမ့်ပ်က "အကြမ်းဖက်သမား အများအပြားရှိသည်" ဟု သတ်မှတ်ထားသော နိုင်ငံများမှ ပြည်တွင်းဝင်ရောက်မှုကို ရပ်တန့်ရန် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်။

စတင်အသက်ဝင်နေပြီဖြစ်သည့် ဤအမိန့်သည် အာဖဂန်နစ္စတန်၊ မြန်မာ၊ ချဒ်၊ ကွန်ဂိုသမ္မတနိုင်ငံ၊ အီကွေတာဂီနီ၊ အီရီထရီးယား၊ ဟေတီ၊ အီရန်၊ လစ်ဗျား၊ ဆိုမာလီယာ၊ ဆူဒန်နှင့် ယီမင်နိုင်ငံတို့မှ ပြည်သူများနှင့် သက်ဆိုင် ပေသည်။ ထိုနိုင်ငံအများစုမှာ ပဋိပက္ခများထဲ နစ်မွန်းနေပြီး အချို့မှာလည်း ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်သော အစိုးရများ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိနေသည်။ ယခုကဲ့သို့ ထရမ့်ပ်၏ပိတ်ပင်မှုကြောင့် အမေရိကန်တွင်ခိုလှုံကာ ဘဝသစ်တည်ထောင်လိုသူများအတွက် မျှော်လင့်ချက်တံခါး ပိတ်လိုက်သလို ဖြစ်စေခဲ့သည်။

အခြားနိုင်ငံ ၇ နိုင်ငံဖြစ်သော ဘူရွန်ဒီ၊ ကျူးဘား၊ လာအို၊ ဆီယာရာလီယွန်၊ တိုဂို၊ တာ့ခ်မင်နစ္စတန်နှင့် ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံတို့မှ နိုင်ငံသားများကိုလည်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ ခရီးသွားဗီဇာနှင့် ကျောင်းသားဗီဇာများဖြင့် ဝင်ရောက်ခွင့်ကို ပိတ်ပင်သွားမည်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် အမေရိကန်တွင် အမြဲတမ်းအခြေချနေထိုင်ခွင့်ကိုပါ ရရှိတော့မည် မဟုတ်ပေ။

"ကျနော်တို့နိုင်ငံကို အန္တရာယ်ပြုလိုသူတွေကို ဝင်ခွင့်ပြုမှာမဟုတ်ဘူး" ဟု မစ္စတာထရမ့်ပ်က လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာမှတဆင့် ပြောကြားခဲ့သည်။

"မနက်အိပ်ရာက နိုးနိုးချင်းမှာပဲ သတင်းဆိုးက ကျနော့်ကို အဆင်သင့်စောင့်ကြိုနေခဲ့တယ်။ ကျနော်က အမေရိကန် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး ထီပေါက်လို့ နောက်နှစ်မှာ Green Card (အမြဲတမ်းနေထိုင်ခွင့်) ရဖို့ အလားအလာရှိနေတာပါ" ဟု ရန်ကုန်မြို့မှ အသက် ၃၅ နှစ်အရွယ် စာရင်းကိုင် ကိုမင်းနွယ်က ပြောသည်။ "မြန်မာနိုင်ငံသားတယောက်ဖြစ်နေတာကြောင့် ဘယ်နေရာသွားသွား ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတယ်။ အခုလို ကြုံတောင့်ကြုံခဲ ရတဲ့ ကံကောင်းမှုမျိုးတောင်မှ ကျနော့်ဆီကနေ အလုခံလိုက်ရသလို ခံစားမိပါတယ်" ဟု သူကဆိုသည်။

မစ္စတာထရမ့်ပ်က သူ၏ ခရီးသွားလာခွင့်ကန့်သတ်ချက်အသစ်များသည် အမေရိကန်သို့လာရောက်မည့် ခရီးသွားများကို စနစ်တကျ စိစစ်နိုင်မှုမရှိသော၊ အမေရိကန်ဗီဇာသက်တမ်းကျော်လွန် နေထိုင်သူများနှင့် မိမိနိုင်ငံသားများကို အလွယ်တကူ ပြန်လည်လက်မခံသော နိုင်ငံများနှင့်လည်း သက်ဆိုင်သည်ဟု ဆိုသည်။ သို့သော် ဤကန့်သတ်ချက်များမှာ အမေရိကန်တွင် ခိုလှုံခွင့်ရရန် မျှော်လင့်အားထားနေကြသည့် ဘေးဒဏ်သင့်နိုင်ငံများအပေါ် အဓိက ပစ်မှတ်ထားနေသည်ကို တွေ့ရသည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဆင်းရဲမွဲတေမှုတိုက်ဖျက်ရေး အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သော Oxfam America ၏ ဥက္ကဋ္ဌ အဘီမက်စ်မန်းက "ဒီမူဝါဒဟာ အမျိုးသားလုံခြုံရေးနဲ့ဘာမှမဆိုင်ပါဘူး။ ဒါဟာ အမေရိကန်မှာ လုံခြုံမှုနဲ့ အခွင့်အလမ်းရှာဖွေနေသူတွေကို ပိုပြီးအခက်တွေ့စေအောင်၊ သင်းကွဲအောင်လုပ်လိုက်တာပဲ ဖြစ်တယ်"ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ဤပိတ်ပင်မှုတွင် ချွင်းချက်အချို့တော့ ပါဝင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်တပ်များ မရုပ်သိမ်းမီက အမေရိကန်အစိုးရ သို့မဟုတ် စစ်တပ်အတွက် စကားပြန်နှင့် အခြားအကူဝန်ထမ်းအဖြစ် လုပ်ကိုင်ခဲ့သူများကို ကာကွယ်ပေးသည့် အထူးဗီဇာများကို အာဖဂန်နိုင်ငံသားများ ဆက်လက်လျှောက်ထားနိုင်သည်။

အမေရိကန်တွင် တရားဝင်အမြဲတမ်းနေထိုင်ခွင့်ရထားသူများ (Green Card ကိုင်ဆောင်ထားသူများ) မှာလည်း ဤပိတ်ပင်မှုနှင့် မသက်ဆိုင်ပေ။ အလားတူ၊ အားကစားပွဲကြီးများအတွက် လာရောက်လည်ပတ်သော အားကစားသမားများနှင့် သူတို့၏အဖွဲ့သားများလည်း ကင်းလွတ်ခွင့်ရမည်ဖြစ်သည်။ ခရီးသွားလာခွင့် ကန့်သတ်ခံထားရသော နိုင်ငံများမှ ကလေးသူငယ်မွေးစားခြင်းကိုလည်း ခွင့်ပြုထားသည်။

သူ၏ ပထမ သက်တမ်းတုန်းကလည်း သမ္မတထရမ့်ပ်သည် မွတ်စလင်အများစုနေထိုင်ရာ နိုင်ငံများကို ပစ်မှတ်ထားသည့် ခရီးသွားလာခွင့်ပိတ်ပင်မှုများ ချမှတ်ခဲ့ဖူးပြီး အချို့ကို အမေရိကန် တရားရုံးများက ပယ်ချခဲ့ဖူးသည်။ သမ္မတဟောင်း ဂျိုးဘိုင်ဒင်က ထိုကန့်သတ်ချက်များကို "ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့ စံတန်ဖိုးတွေကို စွန်းထင်းစေတဲ့ အစွန်းအထင်းတခု" ဟုခေါ်ဆိုကာ သူသမ္မတဖြစ်လာချိန်တွင် ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းပေးခဲ့သည်။

အာဖဂန်နစ္စတန် သတင်းထောက် ဟတ်ရှ်မတ်က သူသည် သတင်းသမားအဖြစ် လုပ်ကိုင်မှုကြောင့် တာလီဘန်ထောင်တွင် တလကြာ ထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရပြီး၊ အမေရိကန်သို့ သွားရောက်ရန် ဗီဇာရရှိထားပြီးဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ ယခုတော့ သူ ပုန်းရှောင်နေရသည်။ ခရီးသွားလာခွင့်ပိတ်ပင်မှုအသစ်သည် သူရရှိထားသော ဗီဇာအမျိုးအစားနှင့်လည်း အကျုံးဝင်နိုင်ခြေရှိသည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် သူ့တွင် မျှော်လင့်ချက်မရှိတော့ဟု ဟတ်ရှ်မတ်က ဆိုပါသည်။

"ကျနော်ဟာ ဒီမိုကရေစီ၊ လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်နဲ့ အမေရိကန်ကပါ မျှဝေခံယူတယ်လို့ ယုံကြည်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာတန်ဖိုးတွေကို မြှင့်တင်ဖို့ နာမည်ကြီးမီဒီယာတွေနဲ့အတူ ၁၄ နှစ်ကြာ ဘဝကို မြှုပ်နှံခဲ့ပါတယ်။ ဒီကနေ့မှာတော့ အဲဒီတန်ဖိုးတွေကြောင့်ပဲ ကျနော် ဒုက္ခရောက်နေရပါတယ်" ဟု ဆိုသည်။

နိုင်ငံအချို့က ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းမည်ဟုဆိုကာ ထရမ့်ပ်၏အမိန့်ကို ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ခဲ့ကြသည်။ ဆိုမာလီယာနိုင်ငံကိုလည်း ဗဟိုအစိုးရအာဏာပိုင်များက ခရီးသွားများကို စနစ်တကျစိစစ်နိုင်ခြင်းမရှိသည့်အပြင် "အကြမ်းဖက်သမားများအတွက် လုံခြုံသောနေရာ" ဖြစ်နေသောကြောင့် ပစ်မှတ်ထားခံရခြင်းဖြစ်သည်ဟု ထရမ့်ပ်၏ကြေညာချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

"ဆိုမာလီယာနိုင်ငံသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် ရှည်ကြာသော ဆက်ဆံရေးကို တန်ဖိုးထားပြီး၊ အသင်တို့ စိုးရိမ်နေသောကိစ္စများကို ဆွေးနွေးဖြေရှင်းမှုများပြုလုပ်ရန် အသင့်ရှိပါသည်" ဟု အမေရိကန်ဆိုင်ရာ ဆိုမာလီသံအမတ် ဒါဟီ ဟတ်ဆန် အဘ်ဒီက ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် လွန်ခဲ့သော ၄ နှစ်က ရွေးကောက်ခံအစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့သည့် စစ်အာဏာသိမ်းမှုအပြီးတွင် ပြည်တွင်းစစ်အရှိန်အဟုန်မှာ နက်ရှိုင်းပြင်းထန်လာခဲ့သည်။ အုပ်ချုပ်မှုမတည်ငြိမ်သော နယ်စပ်ဒေသများရှိ ရာဇဝတ်ကွန်ရက်များကလည်း စစ်သုံးစရိတ်များရှာဖွေကာ ကမ္ဘာကြီးကို မူးယစ်ဆေးဝါးများ၊ အွန်လိုင်းငွေလိမ်လုပ်ငန်းများနှင့် သံသယဖြစ်ဖွယ် သတ္တုများတင်ပို့ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံက အကြမ်းဖက်ဝါဒကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအထိ တင်ပို့နေတယ်ဆိုသည့် ခိုင်မာသည့် သက်သေအထောက်အထားကတော့ မရှိသလောက်ပင် ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူအများစုမှာ စစ်ကောင်စီ၏ ဖိနှိပ်မှုများမှ လွတ်မြောက်ရန် ဒုက္ခသည်များအဖြစ် အမေရိကန်သို့ ရောက်ရှိလာကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ၁၉၈၈ နှင့် ၂၀၀၇ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုများကို ဖြိုခွင်းခြင်းကဲ့သို့နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာတိုင်း မြန်မာနိုင်ငံသားများ အမေရိကန်သို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုများ ပိုမိုများပြားခဲ့သည်။

လတ်တလောတွင် လူဦးရေ ၅၅ သန်းခန့်ရှိသော မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပြည်သူ ၃ သန်းခွဲကျော်သည် ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့်နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေကြရသည်။ သန်းနှင့်ချီသော ပြည်သူများသည်လည်း အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံများတွင် ခိုလှုံနေကြရသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ဇူလိုင်လမှစတင်၍ ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းများမှ မြန်မာဒုက္ခသည်များကို အမေရိကန်သို့ ပြန်လည်နေရာချထားပေးသည့် အစီအစဉ်တခုစတင်ခဲ့သည်။ သို့သော် ထရမ့်၏ ဒုတိယ သမ္မတသက်တမ်း စတင်ချိန်မှစ၍ ထိုအစီအစဉ်မှာ ရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။ ထိုင်းနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရှိ မြန်မာဒုက္ခသည်များအတွက် အမေရိကန်၏ အကူအညီများလည်း လျှော့ချခံခဲ့ရသည်။ ဆရာဝန်များ၏ပြောကြားချက်အရ ဆေးဝါးစောင့်ရှောက်မှု မရရှိတော့ဘဲ ကလေးငယ်များနှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများ သေဆုံးနေရသည်။

ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး၏ အဆိုအရ ၂၀၀၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းများမှ ဒုက္ခသည် ၁၀၀,၀၀၀ ခန့်ကို နိုင်ငံရပ်ခြားတွင် ပြန်လည်နေရာချထားပေးခဲ့ပြီး အများစုမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ယခုအခါ ဖရိုဖရဲဖြစ်နေသော နိုင်ငံတနိုင်ငံဖြစ် နေပါပြီ။ နိုင်ငံ၏ အချက်အချာကျသော နေရာအများစုကို စစ်ကောင်စီက ထိန်းချုပ်ထားပြီး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ဒီမိုကရေစီအင်အားစုများက ကျယ်ပြန့်သော နယ်စပ် ဒေသများကို ထိန်းချုပ်ထားကြသည်။ မြန်မာစစ်တပ်၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ကျေးရွာပေါင်းရာနှင့်ချီ၍ ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရသည်။ ထောင်နှင့်ချီသော ပြည်သူများမှာလည်း စစ်အာဏာရှင်ကိုဆန့်ကျင်သည့် ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုများကြောင့် အကျဉ်း ချနှိပ်စက်ခံနေကြရသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အမေရိကန်သည် ထိပ်တန်းစစ်ကောင်စီအရာရှိများနှင့် ၎င်းတို့ကိုထောက်ပံ့နေသည့် စီးပွားရေးသမားများကို ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ဝေဖန်သူအချို့က ဝါရှင်တန်၏ လုပ်ဆောင်ချက်များမှာ မထိရောက်ဟု ဆိုကြသည်။ အသက် ၂၄ နှစ်အရွယ် မမြသီရိလွင်သည် မင်နီဆိုတာပြည်နယ်ရှိ ကောလိပ်တခုတွင် ကွန်ပျူတာသိပ္ပံဘာသာရပ်ကို လာမည့် သြဂုတ်လတွင် တက်ရောက်ခွင့်ရထားသူဖြစ်သည်။ အစိုးရတက္ကသိုလ်များကို သပိတ်မှောက်သည့် ကျောင်းသားလှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သောကြောင့် သူသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တက္ကသိုလ်မတက်ဖြစ်ခဲ့ပေ။ ယခုအခါမှာတော့ "တနေ့နေ့တွင် Silicon Valley ၌ အလုပ်လုပ်ရန်ဆိုသည့်" သူ၏အိပ်မက်များလည်း ကြွေလွင့်သွားပြီဟု ဆိုသည်။ "မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကျိန်စာသင့်နေသလိုပါပဲ။ လူ့အခွင့်အရေးခံတပ်ကြီးလို့ ကြွေးကြော်နေတဲ့ အမေရိကန်ကတောင်မှ ကျမတို့လို ဆင်းရဲပြီး၊ အန္တရာယ်ကြားထဲမှာ ကျရောက်နေတဲ့ အဖိနှိပ်ခံတွေကို မျက်ကွယ်ပြုလိုက်ပါပြီ"

ဟန်နာဘိခ်ျ

Ref: The New York Times

( The New York Times သတင်းစာတွင်  သတင်းထောက် Hannah Beech ရေးသားထားသည့်  “In War-Torn Nations, Trump’s Travel Ban Brings a New Hardship” သတင်းဆောင်းပါးကို ဘာသာပြန်ဆိုဖော်ပြသည်။ Hannah Beech သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဘန်ကောက်မြို့အခြေစိုက် The New York Times သတင်းထောက်တဦးဖြစ်ပြီး အာရှဒေသဆိုင်ရာ သတင်းများကို နှစ်ပေါင်း ၂၅ နှစ်ကျော်ကြာ တာဝန်ယူတင်ဆက်လာခဲ့သူ ဖြစ်သည်။)