အိႏၵိယအစုိးရအဖြဲ႔ဟာ ၁၆ ႏွစ္ေက်ာ္အရြယ္ရွိတဲ့ ကေလးသူငယ္ေတြကုိ လူသတ္မႈနဲ႔ အဓမၼက်င့္မႈေတြအတြက္ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူအျဖစ္ ရုံးတင္စစ္ေဆးမယ့္ ဥပေဒမူၾကမ္းကုိ အတည္ျပဳလုိက္ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ေဒလီမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ အုပ္စုဖြဲ႔အဓမၼက်င့္မႈနဲ႔ လူသတ္မႈေတြမွာ အသက္ ၁၇ ႏွစ္ အရြယ္ေတြ ပါ၀င္က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ေနာက္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြကုိ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္အေရးယူေပးဖုိ႔ ဒီလႈပ္ရွားမႈက ခုလုိေတာင္းဆုိလုိက္တာပါ။ အိႏၵိယႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ကေလးသူငယ္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး၀န္ႀကီး မန္ေနကာက အသက္ ၁၆ ႏွစ္ေက်ာ္အရြယ္ရွိတဲ့ ကေလးသူငယ္ေတြကုိ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူအျဖစ္ ရုံးတင္ စစ္ေဆးသင့္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ''ရဲမွတ္တမ္းေတြအရေတာ့ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာရာဇ၀တ္မႈ ၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္းက အသက္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္ ေတြ က်ဴးလြန္ၾကတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ သူတုိ႔က ဒီဥပေဒကုိသိေနတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတုိ႔လြတ္တယ္လုိ႔ တြက္ထားၾကတာေလ။ ဒါေပမယ့္ အခု သူတုိ႔ကုိ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူေတြအျဖစ္ အေရးယူမွာဆုိေတာ့ သူတုိ႔လဲ ေၾကာက္သြားၾကမွာပါ။' မန္ေနကာဟာ အစုိးရအဖြဲ႔၀င္ေတြကုိ အာင္ျမင္စြာ စည္းရုံးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အိႏၵိယၿမိဳ႕ႀကီးထဲက ဘက္စ္ကားေပၚမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အသက္ ၂၃ ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာင္းသူတေယာက္ကုိ အုပ္စုဖြဲ႔ အဓမၼက်င့္သတ္ျဖတ္ခဲ့မႈဟာ တကမာၻလုံးကုိ ယမ္းပုံမီးက်ျဖစ္သြားေစၿပီး တင္းက်ပ္တဲ့ အဓမၼက်င့္မႈတုိက္ဖ်က္ေရး ဥပေဒသစ္ေတြ ေရးဆြဲဖုိ႔ အိႏၵိယအာဏာပုိင္ေတြကုိ ဖိအားေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီအမႈမွာ စြဲဆုိခံထားရတဲ့ ၆ ေယာက္ထဲက တေယာက္ဟာ အသက္ ၁၇ ႏွစ္သာ ရွိေသးတာမုိ႔ က်န္တဲ့သူေတြလုိ သာမန္တရားရုံးမွာ စစ္ေဆးလုိ႔ မရခဲ့ပါဘူး။ သူ႔ကုိ လူငယ္တရားစီရင္ေရးအဖြဲ႔က လူငယ္ထိန္းသိမ္းေရးစခန္းမွာ 3 ႏွစ္ ေနထုိင္ဖုိ႔ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ေပးႏုိင္သမွ် အျမင့္ဆုံးျပစ္ဒဏ္ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒလီမွာ အုပ္စုဖြဲ႔အဓမၼက်င့္ခံရသူရဲ႕ မိခင္ျဖစ္သူ အာရွာေဒ၀ီက ''က်မသမီးေလးအမႈမွာ တရားခံက ဘာမွမျဖစ္ဘဲ လြတ္သြားလုိ႔ အရမ္းကုိ စိတ္ထိခုိက္ခဲ့ရတယ္။ အခုလုိ ဥေပဒျပင္ဆင္လုိက္တဲ့အတြက္ ေနာင္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ဒီလုိအျဖစ္ဆုိးမ်ိဳး မၾကံဳရေတာ့ဘူး ဆုိတာသိရလုိ႔ က်မ၀မ္းသာတယ္။ ခံရသူဘက္မွာ ဥပေဒရဲ႕အကာအကြယ္ရသလုိ က်ဴးလြန္သူ လူငယ္ေတြလည္း ထုိက္သင့္ျပစ္ဒဏ္ခံရေတာ့မယ္ေလ။” ႏုိင္ငံေရးပါတီအမ်ားစုကလည္း အစုိးရရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ႀကိဳဆုိခဲ့ၾကပါတယ္။ အိႏၵိယကူျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ အႀကီးတန္းေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္တဲ့ အတူးလ္ကူမာအန္ဂ်န္က “လူသတ္မႈလုိ ႀကီးေလးတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြမွာ ကေလးသူငယ္ေတြ ပါ၀င္က်ဴးလြန္ေနတဲ့သတင္း ေတြက တႏုိင္ငံလုံးမွာ မၾကားခ်င္အဆုံးပဲ။ ဒါေပမယ့္ လူငယ္တရားစီရင္ေရး အက္ဥပေဒက အကာအကြယ္ေပးထားေတာ့ သူတုိ႔ကုိ အေရးယူလုိ႔မရျပန္ဘူး။ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အမႈေတြကုိ အေလးအနက္ ဆင္ျခင္ၾကည့္ရင္လည္း အသက္ ၁၈ ႏွစ္ကေန ၁၆ ႏွစ္ထိ ေလွ်ာ့ခ်တယ္ဆုိတာကလည္း လုိအပ္ေနျပန္ေရာ။” ဒါေပမယ့္ သိပ္အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ ကေလးေတြနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးအုပ္စုေတြနဲ႔ အန္ဂ်ီအုိေတြကေတာ့ ဒီလႈပ္ရွားမႈကုိ အျပင္းအထန္ကန္႔ကြက္ေနၾကပါတယ္။ ဒါဟာ အလြယ္လမ္းလုိက္တာ ျဖစ္ၿပီး ကေလးသူငယ္ေတြၾကား ရာဇ၀တ္မႈ ထူေျပာလာရတဲ့ အရင္းခံအေၾကာင္းကုိ ေျဖရွင္းရာ မေရာက္ဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ နယူးေဒလီအေျခစုိက္ လူ႔အခြင့္အေရးဥပေဒ ကြန္ရက္အဖြဲ႔ရဲ႕ ဒါရုိက္တာ ေကာလင္းဂြန္းစေလ့ဗ္က ''လူငယ္ျပစ္မႈေတြျမင့္တက္လာရတဲ့အေၾကာင္းကုိ က်ေနာ္တုိ႔ မစူးစမ္းသင့္ဘူးလား။ ေဒလီကုိပဲ ၾကည့္ေလ။ ကေလးသူငယ္ ၂ သိန္းေလာက္က လမ္းေပၚေရာက္ေနတယ္။ သူတုိ႔ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ရင္ ရဲလက္အပ္တယ္။ စခန္းေရာက္ေတာ့ အဓမၼက်င့္ခံရတယ္။ ျပစ္ဒဏ္အျဖစ္ အိမ္သာသန္႔ရွင္းေရး လုပ္ခုိင္းတယ္။ ဒါဟာ လူငယ္ေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ႀကီးေလးတဲ့ရာဇ၀တ္မႈပဲ။ အၾကမ္းဖက္တာပဲ။ အဲေတာ့ ဆင္းရဲသားပညာမဲ့ လူငယ္ေတြရဲ႕စိတ္ထဲမွာ အိႏၵိယႏုိင္ငံမွာ သူတုိ႔အတြက္ ဘာအခြင့္ အေရးမွ မရွိဘူးလုိ႔ ခံစားလာရတာေပါ့” လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ အိႏၵိယႏုိင္ငံဟာ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ လူငယ္တရားစီရင္ေရးအက္ဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဥပေဒအရ အရြယ္မေရာက္ေသးသူရဲ႕ အသက္ကုိ ၁၆ ႏွစ္ကေန ၁၈ ႏွစ္ထိ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ကေလးသူငယ္အခြင့္အေရးဆုိင္ရာကုလညီလာခံရဲ႕ စာခ်ဳပ္အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံအျဖစ္ ဒီလုိ ျပ႒ာန္းခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိျပင္ဆင္လုိက္တဲ့ဥပေဒဟာ တကယ့္ကုိေနာက္ေၾကာင္းျပန္စြဲတဲ့ ဥပေဒပဲလုိ႔ ကုလကေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးဥပေဒပညာရွင္ ဗရင္ဒါဂရုဗာက “ဥပေဒျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ လက္ရွိအစုိးရကပဲ ဒီဥေပဒကုိျပန္လည္ျပင္ဆင္လုိက္တာပါ။ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးစံႏႈန္းေတြကုိ ေဖာက္ဖ်က္လုိက္တာမုိ႔ ေ၀ဖန္မႈေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရဦးမွာပါ” လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဥပေဒအရ တာ၀န္ခံႏုိင္တဲ့ အသက္ကုိ ေလွ်ာ့ခ်ပစ္တာဟာ အိႏၵိယတႏုိင္ငံတည္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အေမရိကန္နဲ႔ ယူေကလုိႏုိင္ငံေတြမွာေတာင္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ထိ ေလွ်ာ့ခ် သက္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒပညာရွင္ ကရူနာနန္ဒီကေတာ့ ဒီလုိက်င့္သုံးလုိက္ရုံနဲ႔ လူငယ္ရာဇ၀တ္မႈ ေတြ ေလ်ာ့က်မသြားႏုိင္ဘူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ “ဟားဗတ္တကၠသုိလ္၊ အေမရိကန္တရားေရးဌာန၊ နယူးဇီလန္နဲ႔ က်မတုိ႔ႏုိင္ငံကေန သုေတသန လုပ္ထားတဲ့ စာတမ္းေတြအမ်ားBကီးပဲ။ ဒီစာတမ္းေတြအရ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြကုိ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူေတြနဲ႔အတူ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်မယ္ဆုိရင္ ရာဇ၀တ္မႈျဖတ္ပြားတဲ့ႏႈန္း၊ ထပ္ခါတလဲလဲ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြ ေၾကာက္ခမန္း ျမင့္တက္လာမွာျဖစ္လုိ႔ က်မတုိ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြေရာ၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာပါ ပုိၿပီးလုံၿခံဳမႈ ကင္းမဲ့လာမွာျဖစ္ပါတယ္။” ဒီဥပေဒမူၾကမ္းကုိ လႊတ္ေတာ္ျပဳေပးဖုိ႔ လုိပါေသးတယ္။ အာရွေဒသ အစီအစဥ္အတြက္ နယူးေဒလီၿမိဳ႕မွ ဘစ္မီလာဂီးလန္နီက သတင္းေပးပုိ႔တာျဖစ္ပါတယ္။