ရခိုင္အေရး ေနာက္ဆက္တြဲ ဂယက္ထေနတဲ့ ႏုိင္ငံတကာဖိအားမ်ား - အယ္ဒီတာစကားဝိုင္း (႐ုပ္သံ)
DVB
·
October 3, 2017
ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ)
“ဆရာဦးတင္ေမာင္သန္းကို အရင္ဆံုး ေမးပါရေစ။ အခု ႏိုင္ငံတကာစာမ်က္ႏွာမွာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕အေရးက အၿမဲတမ္းလည္း ေျပာေနရတယ္။ အခုလိုဆိုရင္ အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ၃ ႀကိမ္ ျဖစ္သြားတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ အျမင္ေရာ၊ ျပည္တြင္းေရး အေျခအေနေတြေရာ ႏိုင္ငံတကာအျမင္မွာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ issue က ဘာေတြ ျဖစ္ေနလဲ။ အဲဒါရဲ႕ သက္ေရာက္မႈကို ဘယ္လုိကိုင္တြယ္ရင္ ေကာင္းမလဲ၊ ဆရာ အဲဒီကစၿပီး ေဆြးေႏြးေပးပါဦး။”
ဦးတင္ေမာင္သန္း (စာေရးဆရာ၊ ယခင္ သင့္ဘဝမဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ)
“ပထမဆံုးေတာ့ ထြက္ေျပးသြားၾကတဲ့ ဘဂၤါလီေပါ့ေနာ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဘဂၤါလီေတြရဲ႕ လူဦးေရက ေတာ္ေတာ္ႀကီး မ်ားတယ္။ မေန႔က ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္နဲ႔ ေျပာတဲ့အထဲမွာ သူေျပာတဲ့စကားအရ ၅ သိန္းအထိ ေရာက္သြားၿပီလို႔လည္း တခ်ဳိ႕ ေျပာၾကတယ္ေပါ့ေနာ္။ ရွိေနဆဲ ၂ သိန္းနဲ႔ ေပါင္းရင္း ၇ သိန္းဆိုေတာ့ ၁ သန္းနီးပါးရွိတဲ့ ပမာဏေပါ့။ ဒီေလာက္အထိ ဒုကၡသည္ေတြ သြားတဲ့ပမာဏက ေတာ္ေတာ္ႀကီးေတာ့ ႀကီးမားတယ္။ ဒါကေတာ့ အဓိကေျပာလာတာေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိတယ္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံတကာက နားလည္တယ္ေပါ့ေနာ္။ ႏိုင္ငံတကာဘက္ကေန အျမင္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ဘက္ကေန အျမင္ၾကားမွာ ကြာဟေနတာ ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံတကာဘက္က အျမင္က်ေတာ့လည္း လူေတြ ဒီေလာက္အမ်ားႀကီး ထြက္လာတာ အေၾကာင္းတခုခုေတာ့ ရွိလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆတယ္။ က််ေနာ္တို႔ဘက္မွာက်ေတာ့ လူမႈစာမ်က္ႏွာေတြမွာ ေပၚေနတာက်ေတာ့ ရြာေတြမွာရွိတဲ့ ေမာ္လဝီဆရာေတြရဲ႕ ၾသဇာနဲ႔ ထြက္သြားၾကတာ ျဖစ္တယ္၊ အမိန္႔ေပးလို႔ ထြက္သြားၾကတာ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အေရးအသားေတြလည္း ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေတြက က်ေနာ္တုိ႔ ဒီလိုေျပာတာကလည္း အရင္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္က ရခိုင္ေကာ္မရွင္ အဖဲြ႔ဝင္ေတြရဲ႕ ေျပာစကားမွာလည္း သက္ဆိုင္ရာေဒသ ရြာေတြရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြအျဖစ္နဲ႔ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြက ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ အစၥလာမ္အသိုင္းအဝုိင္းက က်ေနာ့္မိတ္ေဆြေတြ ေျပာတာကလည္း အထူးသျဖင့္ အဲဒီေဒသမွာရွိတဲ့ ဘာသာေရးဆရာေတြ၊ ေမာ္လဝီဆရာေတြက မ်ားေသာအားျဖင့္ အေျခခံဝါဒီေတြေပါ့။ အင္မတန္ ေရွး႐ိုးစဥ္လာစဲြႀကီးတဲ့ အေျခခံဝါဒီဂိုဏ္းကလူေတြ ျဖစ္တယ္။ ပထမ ထူးျခားခ်က္တခုက အဲဒီမွာရွိေနတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာရဲ႕ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းမႈနဲ႔ တင္းမာမႈအေျခခံဟာ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြနဲ႔ မတူတဲ့ အေနအထားတခု ရွိတယ္။ ဒီလိုထြက္သြားတဲ့ ပမာဏအရလည္း မ်ားျပားတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာကလည္း ခုနေျပာေနတဲ့ ေဒသတြင္း ထူးျခားခ်က္ေတြကို နားလည္တာထက္ ထြက္သြားတဲ့ ပမာဏႀကီးရဲ႕ ႀကီးမားမႈ အခ်ိန္ကာလတိုအတြင္းမွာ ဒါရဲ႕ လိႈင္းလံုးႀကီးေအာက္မွာ ဒါက ျဖစ္သြားတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာေတြကလည္း တျခားႏိုင္ငံေတြမွာ စစ္ေဘးေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ဟာေတြမွာ ဆိုရင္လည္း ဒီလိုေဖာ္ျပတာမ်ဳိးေတြက တျခားႏိုင္ငံေတြ အျဖစ္အပ်က္မွာလည္း ေဖာ္ျပခဲ့တာေတြ ရွိတယ္။ ကုလသမဂၢက တံု႔ျပန္တာလည္း ဒီလိုပဲ တံု႔ျပန္တာေတြရွိတယ္။ ဒီအေျခအေနမွာ က်ေနာ္တုိ႔က ဘယ္လိုနည္းအားျဖင့္ ဒီျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမလဲ ဆိုတာကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ မသိရေပမယ့္ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ စစ္ေရးေခါင္းေဆာင္ေတြၾကားထဲမွာ အျပန္အလွန္ အေလးအနက္ထားၿပီး ေဆြးေႏြးေနၾကတာေတာ့ ရွိလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ေယဘုယ် ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းပံုက ကိုဖီအာနန္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာပါတဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ေတြအတိုင္း ေျဖရွင္းမယ္လို႔ သိရတယ္။ ကုလသမဂၢမွာ ေရာက္သြားတဲ့ ဆရာဦးေသာင္းထြန္းရဲ႕ ေျပာစကားအရလည္း အတတ္ႏိုင္ဆံုး အျမန္ဆံုး ျပန္လက္ခံဖို႔နဲ႔ ကိုဖီအာနန္ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြအတုိင္း အျမန္ဆံုး အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္လို႔ သိရတယ္ေပါ့။”
ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ)
“ဆရာ ေျပာတာကေတာ့ ရခိုင္ေဒသရဲ႕ ထူးျခားခ်က္ေပါ့ေနာ္။ အခ်ိန္တို သံုးေလးပတ္အတြင္းမွာ လူ ၄ သိန္းေလာက္ ေျပးသြားတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလိုဆိုေတာ့ ဒီအတိုင္းအတာထဲမွာ ႏိုင္ငံတကာက ေျပာေနၾကတာ ဒါ Ethnic Cleansing လားလို႔၊ လူသားမ်ဳိးႏြယ္ကို အဓိပၸာယ္ရွိရွိနဲ႔ ရွင္းလင္းမႈေတြ လုပ္ေနလားဆိုတာ စိုးရိမ္မႈေတာ့ ရွိတယ္ေပါ့။ ေနာက္တခုကလည္း ရခိုင္ရဲ႕ ထူးျခားခ်က္ေတြ ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံတကာကေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး ေျပာၾကတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဒါက္တာရန္မ်ဳိးသိမ္းကိုလည္း ေမးပါမယ္။ အခုအေျခအေနေပါ့ေနာ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ဒီဟာျဖစ္ေနတယ္၊ စိုးရိမ္မႈေတြလည္း ရွိတယ္၊ တခ်ဳိ႕ကလည္း ေျပာတယ္၊ ဒီမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ တကယ္ရွိေနလားေပါ့။ အဲဒါကို စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ႏုိင္ငံတကာမွာလည္း အျမင္ေတြ မ်ဳိးစံုရွိတယ္။ ဒါရဲ႕႐ိုက္ခတ္မႈ၊ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးမွာ ဂုဏ္သိကၡာမက်ရေအာင္၊ တကယ့္ျပႆနာကို ေျပလည္ႏိုင္မွာမ်ဳိး ဘာမ်ားလုပ္သင့္လဲ။ ဘယ္လိုမ်ဳိး ကိုင္တြယ္သင့္လဲ။ ဆရာ ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးေပးပါဦး။”
ေဒါက္တာရန္မ်ဳိးသိမ္း (ႏုိင္ငံေရးေလ့လာသုံးသပ္သူ)
“ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့ေနရာမွာ လက္ရွိ ရခိုင္ျပႆနာ အပါအဝင္ အျခား အက်ပ္အတည္းေတြ၊ စိန္ေခၚမႈေတြမွာ အစိုးရအေနနဲ႔ ရဲရဲဝ့ံဝံ့ ထိေတြ႔ဆက္ဆံႏုိင္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔မွာ အားသာခ်က္ေတြ ရွိတယ္၊ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိတယ္။ ဥပမာ က်ေနာ္တို႔ဟာ ဒီျပႆနာေတြကို ခ်ဥ္းကပ္တဲ့အခါမွာ လံုးဝ အလံုးစံု ခုခံကာကြယ္တဲ့ဘက္ကေန က်ေနာ္တုိ႔ ခ်ဥ္းကပ္မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ဟာ အေျဖကို ေရာက္ပါ့မလားလို႔ စဥ္းစားစရာရွိတယ္။ ဥပမာ ဒီျပႆနာတခုလံုးမွာ ပါဝင္ေနတဲ့သူေတြဟာ လူသားေတြျဖစ္တယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ သူတို႔ဟာ အခ်ိန္မေရြး အမွားအယြင္း လုပ္ႏိုင္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျပႆနာရဲ႕ ႐ႈပ္ေထြးတဲ့အေျခအေန၊ ရွည္လ်ားတဲ့ အေျခအေနေတြေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ အမွားဆိုတာ အၿမဲတမ္းရွိႏိုင္တယ္။ က်ေနာ့္အျမင္အားျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနတယ္၊ မတရားေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စဲြခ်က္ေတြ အေပၚမွာ က်ေနာ္တုိ႔ အစိုးရအေနနဲ႔ လံုးဝမရွိဘူးလို႔ ျငင္းကြယ္တာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲနဲ႔ အစိုးရအေနနဲ႔လည္း ဒီလိုခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြရွိရင္ တရားဥပေဒနဲ႔အညီ ထိထိေရာက္ေရာက္ စံုစမ္းစစ္ေဆး ေဖာ္ထုတ္မယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္လည္းပဲ သူ ေျပာခဲ့တဲ့ မိန္႔ခြန္းထဲမွာ သူ႔အေနနဲ႔ ဒီလိုမ်ဳိးေတြ လက္မခံႏိုင္ဘူးလို႔ အတိအက် ေျပာထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္အေနနဲ႔လည္း လက္မခံႏိုင္ဘူးလို႔ က်ေနာ္လည္း ယံုၾကည္တယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိးေတြ ရွိလာခဲ့ရင္ ႏိုင္ငံတကာကလည္း သိေအာင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီးေတာ့ ေဖာ္ထုတ္တာမ်ဳိးကို လုပ္သင့္တယ္လို႔ ျမင္တယ္။ ဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့ ေနာက္တဆင့္ဆိုရင္ အာဆီယံေဒသတြင္းကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံတကာကပဲျဖစ္ျဖစ္ အဲဒီလို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ဳိးေတြကို ဖိတ္ေခၚၿပီးေတာ့ ဒီကိစၥေတြ ေျမျပင္မွာျဖစ္တာဟာ မဟုတ္ပါဘူး၊ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ တရားဥပေဒနဲ႔အညီ စံုစမ္းစစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ၿပီးေတာ့ အေရးယူမႈေတြ လုပ္ေနပါတယ္ဆိုတာကုိ ထုတ္ျပန္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ အဲဒီလို သံုးသပ္ပါတယ္။”
အျပည့္အစုံကို ႐ုပ္သံဖုိင္တြင္ ၾကည့္႐ႈႏုိင္ပါသည္။
ဒီတပတ္တင္ဆက္မယ့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ စက္တင္ဘာ ၂၈ ရက္ေန႔က ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ဒီတခါေတာ့ Open Door ပဲ ေဆြးေႏြးသြားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥေတြကို အဓိက ေဆြးေႏြးသြားပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အဖဲြ႔ဝင္ ၁၅ ႏိုင္ငံမွာေတာ့ တခ်ဳိ႕ အေနာက္အုပ္စု၊ အေရွ႔အုပ္စု ခဲြၿပီး ေျပာသြားပါတယ္။ ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဂူတာရပ္စ္ကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ စစ္ဆင္ေရးေတြ ရပ္စဲေပးဖို႔၊ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အကူအညီေတြကို ေရာက္ရွိေအာင္ ပို႔ေပးဖို႔နဲ႔ ထြက္ေျပးသြားတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိနဲ႔ စနစ္တက် ျပန္လည္လက္ခံေပးဖို႔ အဓိက ၃ ခုကိုပဲ ေဆြးေႏြးသြားပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း ျမန္မာျပည္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အျမင္ ေျမာက္ျမားစြာရွိပါတယ္။ ဒီတပတ္ ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြကေတာ့ စာေရးဆရာ၊ (ယခင္) သင့္ဘဝမဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ဦးတင္ေမာင္သန္းနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးေလ့လာသုံးသပ္သူ ေဒါက္တာရန္မ်ဳိးသိမ္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။