၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြၿပီးကတည္းက ဒီဘက္ကိုေတာ့ အရပ္ဘက္ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးလို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ မၾကာခင္ရက္ပိုင္းတုန္းက တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္က တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈေအာက္ကေနပဲ လႈပ္ရွားေနပါတယ္ဆိုတဲ့ စကားနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တကယ္ေရာ အေျခခံဥပေဒအရ အဲဒီအတိုင္းပဲ ေပးထားလား၊ တကယ္ေရာ အဲဒီအတိုင္း လုပ္ေနလား ဆိုတဲ့ လူအမ်ားရဲ႕ စိတ္ဝင္စားမႈ ရွိေနပါတယ္။ ဒီတပတ္ ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးေလ့လာသုံးသပ္သူ ဦးတင္ေမာင္သန္းနဲ႔ Myanmar Quarterly အယ္ဒီတာ ဦးေနထြန္းႏုိင္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ခုရက္ပိုင္းအတြင္းမွာ အဲဒီလို ေျပာဆိုမႈရွိတယ္။ တပ္မေတာ္အႀကီးအကဲ တေယာက္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာပဲ လုပ္တယ္၊ သမၼတကလည္း အသစ္ျဖစ္ေနတာ မၾကာေသးဘူး။ လူအမ်ားရဲ႕ အာ႐ံုစိုက္မႈ ျမင့္တက္ေနတယ္။ တကယ္ေရာ ဥပေဒအရ အဲဒီလို ရွိလား၊ လက္ေတြ႔အရေရာ အဲဒီလို ရွိလား။ ဆရာ စၿပီး ေဆြးေႏြးေပးပါဦး။” ဦးတင္ေမာင္သန္း (ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသုံးသပ္သူ) “ဖဲြ႔စည္းပံုအရ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တပ္မေတာ္က သီးျခားေပါ့။ အရပ္ဘက္က ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ေအာက္မွာ မရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အဲဒီေထာင့္ကေန ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဟာ သမၼတေအာက္မွာ မရွိဘူးလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဖဲြ႔စည္းပံုအရက တပ္မေတာ္ရဲ႕ အေရးကိစၥေတြမွာ ဝင္မပါဖုိ႔ ကန္႔ထားၿပီးေတာ့ က်န္တဲ့ကိစၥေတြမွာေတာ့ သမၼတရဲ႕ေအာက္မွာ ထားတယ္။ အဲဒီေထာင့္ကေန ေျပာမယ္ဆိုရင္ လုပ္ငန္းပိုင္းအေနနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ သမၼတရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ အရပ္ဘက္က လုပ္ပိုင္ခြင့္လို႔ ခဲြထားတဲ့ေအာက္မွာ ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီလုပ္ငန္းခြင္ထဲ ဝင္သြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ တပ္မေတာ္ဟာ သမၼတရဲ႕ေအာက္မွာ ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေျပာရရင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္ ေျပာတဲ့စကားဟာ မဟုတ္လည္း မဟုတ္ဘူး၊ ဟုတ္လည္း ဟုတ္တယ္လို႔ ေျပာရမယ္။ တပ္မေတာ္ရဲ႕ အေရးကိစၥေတြ၊ ဥပမာ ဘတ္ဂ်က္လိုမ်ဳိး၊ ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းတာမ်ဳိး၊ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ခန္႔ထားတဲ့ ကိစၥမ်ဳိးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အရပ္ဘက္ကိုေရာက္လည္း အစိုးရအဖဲြ႔ေအာက္မွာရွိတဲ့ သံုးဖဲြ႔ကေတာ့ လုပ္ငန္းပိုင္းအေနနဲ႔ဆိုရင္ သူတို႔က သမၼတကို တိုက္႐ိုက္အစီရင္ခံတယ္။ သမၼတရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ ရွိတယ္။” ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “သမၼတက ကက္ဘိနက္ကို ဦးေဆာင္ေတာ့ ဝန္ႀကီးဌာန ၃ ခုကေတာ့ အဲဒီလို လုပ္တာေပါ့။ ဒီကိစၥကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း စိတ္ဝင္စားၾကတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အရပ္ဘက္ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးက သိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒီႏွစ္ခု ေျပလည္ေနမွ လႊတ္ေတာ္မွာ ေရွ႕ကို ဆက္လို႔ရမယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ အခုလို ဖိအားေတြေပါ့။ UN Security Council က လာတယ္။ ICC ပဲ ပို႔မလိုလို ေျပာတယ္။ အဲဒီလိုအေျခအေနမွာ တကယ့္ ျပည္တြင္းအရ အရပ္ဘက္ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးအေျခအေန ေျပာဆိုမႈေတြမွာ  ဆရာေနထြန္းႏိုင္အေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လိုသံုးသပ္လဲ ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးေပးပါဦး။” ဦးေနထြန္းႏိုင္ (အယ္ဒီတာ၊ Myanmar Quarterly) “ေယဘုယ်အားျဖင့္ေတာ့ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ႕ သေဘာသဘာဝကိုက ဂူတဂူထဲမွာ ျခေသၤ့ႏွစ္ေကာင္ ေအာင္းေနတယ္လို႔ အေစာႀကီးကတည္းက လူတိုင္းသိတဲ့ကိစၥပါပဲ။ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြကလည္း ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ႕ မျပတ္သားမႈ၊ အျငင္းပြားစရာ အခ်က္ေတြေၾကာင့္မို႔ ျဖစ္ေနတာေပါ့။ သမၼတရဲ႕ေအာက္မွာ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ရွိသလားဆိုတဲ့ ကိစၥလိုမ်ဳိး။ သူကိုယ္တိုင္လည္း ထုတ္ေျပာတယ္ ဆုိတာမ်ဳိးေပါ့။ Issue ကို ျပန္ၾကည့္တဲ့အခါက်ေတာ့ ရခိုင္ကိစၥနဲ႔ ဆက္ႏႊယ္ၿပီး သူက ေျပာတာဆိုေတာ့ အားလံုးကို ၿခံဳငံုတာ မဟုတ္ဘူး။ ကန္႔သတ္ခ်က္ေလး တခုရွိတယ္။ တနည္းတဖံုအားျဖင့္ သူက ဒီကိစၥမွာ သူနဲ႔မဆိုင္ဘူး၊ အစိုးရနဲ႔ပဲဆိုင္တယ္ ဆိုလိုခ်င္တာလည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲဒီလိုအေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အခင္းအက်င္းကလည္း ရွိေနတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ ေသခ်ာတာက တပ္မေတာ္လက္ထဲမွာပဲ အျပည့္အဝရွိတယ္။ အကယ္၍မ်ား ျဖစ္ခဲ့တဲ့ Conflicts ေတြမွာ ကာလံုနဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီးမွ အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာထားတယ္ပဲ ဆိုၾကပါစို႔။ အဲဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးဆိုရင္ေတာ့ ျဖစ္သမၽွကိစၥ လံုးလံုးလ်ားလ်ား တပ္မေတာ္ေပၚမွာ တာဝန္ရွိတဲ့ပံုစံမ်ဳိး ရွိတယ္။ အခုကေတာ့ ကာလံုနဲ႔ အလားသဏၭာန္တူတဲ့ အစည္းအေဝးေတြပဲ ေခၚထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူ ဒါကိုပဲ ရည္ညႊန္းၿပီးေတာ့ အစိုးရရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာပဲ တပ္မေတာ္က လုပ္တယ္လို႔ ေျပာတယ္လို႔ပဲ ထင္တယ္။ တဖက္က ျပန္ၾကည့္ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ အရပ္ဘက္ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးက ေျပာေနသေလာက္ေတာ့ ေကာင္းေသးတဲ့ အေနအထားမွာ မရွိဘူးလို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။”