အႏိုင္ရပါတီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သူ႔ပါတီရဲ႕ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံ လႊတ္ေတ္ာကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံရာမွာ “အမႈိက္ေကာက္ၾကဖို႔” ညႊန္ၾကားလိုက္တာဟာ မႀကဳံစဘူး ထူးျခားလွပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ရန္ကုန္ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတ၀န္း ခရီးထြက္ေလ့ရွိတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အဖို႔ အမႈိက္ျပႆနာဟာ ႀကီးႀကီးမားမား ေျဖရွင္းရမယ့္ကိစၥတခု၊ အမ်ားျပည္သူ အသိပညာေပးရမယ့္ကိစၥလုိ႔ မွတ္ယူပုံရပါတယ္။ အမႈိက္ဆိုတာ အသုံးမ၀င္တဲ့ပစၥည္းပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အသုံးမလိုတဲ့ပစၥည္းပဲျဖစ္ျဖစ္ စြန္႔ပစ္တဲ့ပစၥည္းလို႔ ေခၚေ၀ၚသတ္မွတ္ရမွာပါ။ အဲဒီ စြန္႔ပစ္ခံပစၥည္းဟာ အမႈိက္ပစ္တဲ့ေနရာမွာ ေနရာတက်မရွိဘဲ ျပန္႔က်ဲၿပီး ပတ္၀န္းက်င္ကို အေႏွာင့္အယွက္ေပးတဲ့အခါ ဒါကို စနစ္က်နေအာင္ လူသားေတြကပဲ ေငြအား၊ လူအား စိုက္ထုတ္ၿပီး အခ်ိန္ကုန္ခံၿပီး ရွင္းလင္းရဖို႔ ျဖစ္လာတာပါ။ လူမႈပတ္၀န္းက်င္မွာ အမႈိက္ဟာ ျပႆနာေပါင္းမ်ားစြာကို ျဖစ္ပြားေစပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေတြမွာ အမႈိက္ပုံေတြက အနံ႔အသက္ေတြေၾကာင့္ က်န္းမာေရးထိခိုက္ရ၊ အဆိပ္အေတာက္ေတြ၊ ဓာတုပစၥည္းေတြေၾကာင့္ ေသာက္ေရသုံးေရ အရည္အေသြးက်ဆင္းမႈ၊  ေရေပးေ၀တဲ့ စနစ္ေတြကို ထိပါးေစၿပီး အမႈိက္ေတြက မႈိေတြေၾကာင့္ ေျမသားပြေစၿပီး ကမ္းပါးၿပိဳတာ၊ ေရႀကီးမႈေတြပါ ျဖစ္ထြန္းသက္ေရာက္မႈရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အမႈိက္ပုံေတြမွာ ႂကြက္ေတြ၊ ေခြးေတြ၊ ငွက္ စသျဖင့္ က်င္လည္က်က္စားေလ့ ရွိတာေၾကာင့္ ဒီတိရစၦာန္ေတြကေန ပလိပ္ေရာဂါ၊ ဦးေႏွာက္အေျမႇးေရာင္၊ အဆုတ္ေရာင္နဲ႔ Toxoplasma gondii လို႔ေခၚတဲ့ ကပ္ပါးေကာင္ကတဆင့္ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါ စတာေတြ ကူးစက္ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။ အမႈိက္ေတြ၊ ေရဆိုးေတြေၾကာင့္ ျခင္ေပါက္ဖြားမႈႏႈန္းကိုလည္း ျမင့္မားေစၿပီး ျမန္မာျပည္မွာ ျခင္ကေနတဆင့္ျဖစ္ပြားတဲ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါဟာ တႏွစ္ပတ္လုံး ျဖစ္ပြားေနသလို မိုးရာသီကာလဆို ပိုမိုဆိုး၀ါးေနပါတယ္။ တျခားျပႆနာတခုကေတာ့ အဆိပ္အေတာက္ပါတဲ့၊ ကူးစက္ႏိုင္တဲ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ပစၥည္းမ်ဳိးေတြကို စြန္႔ပစ္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ စည္းကမ္းနည္းပါးၿပီး ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ အမွိုက္သ႐ုိက္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ျပႆနာေတြ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း ျမင့္တက္ေလ့ရွိပါတယ္။ ေရနဲ႔ေလ ညစ္ညမ္းမႈ၊ ႂကြက္လို မလိုလားအပ္တဲ့ တိရစၧာန္ေတြ ေပါက္ပြားမႈ၊ ကူးစက္ေရာဂါအႏၱရာယ္ေတြ ပါ၀င္ေနတာေၾကာင့္ အမႈိက္ျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖို႔ လို္အပ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻတလႊား ၿမိဳ႕ျပေတြမွာ အမႈိက္သ႐ုိက္ေတြ စုပုံေနတဲ့ အေလ့အထဟာ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ျဖစ္တဲ့ျပႆနာျဖစ္ပါတယ္။ အမႈိက္သ႐ုိက္ေတြကို အစိုးရအဆင့္မွာေရာ အိမ္ေထာင္စုတခုခ်င္းအလိုက္ အဆင့္မွာေရာ နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ စြန္႔ပစ္ေနၾကၿပီး စြန္႔ပစ္ပုံနည္းလမ္းအမ်ဳိးမ်ဳိး ကြဲျပားျခားနားၾကပါတယ္။ အမႈိက္ပစ္မႈဟာ ေခြ်တာျခင္းနဲ႔ သန္႔ရွင္းျခင္းတို႔အၾကားမွာ အၿမဲလိုလို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၿမိဳ႕ျပေတြမွာ ရင္ဆိုင္ၾကရတဲ့ အဓိကအခက္အခဲေတြထဲက တခုက အမႈိက္သ႐ုိက္ေတြကို ဘယ္လိုစြန္႔ပစ္မလဲဆိုတာပဲ ျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ ဒီျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖို႔ ၿမိဳ႕ရဲ႕ အေျခခံအေဆာက္အဦေတြကို စနစ္က်က် ခန္႔ခြဲကိုင္တြယ္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြ အဆိုအရ သိပါတယ္။ ကမၻာတလႊား ၿမိဳ႕ႀကီးအမ်ားအျပားမွာ အမႈိက္သ႐ုိက္ စြန္႔ပစ္မႈကို ထိန္းညႇိဖို႔ နည္းလမ္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ အမႈိက္သ႐ုိက္ ေလ်ာ့က်ေစတဲ့ နည္းလမ္းတခ်ဳိ႕ကေတာ့ ပစၥည္းေတြကို ေဟာင္းေပမယ့္ ဆက္လက္သုံးစြဲျခင္းနဲ႔ ကုန္ၾကမ္းအျဖစ္ ျပန္လည္အသုံးခ်ျခင္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တျခားနည္းလမ္းကေတာ့ အမႈိက္သ႐ုိက္ေတြကို စနစ္တက် ဖယ္ရွားရွင္းလင္းေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္လို႔ ကုန္က်စရိတ္မ်ားရင္၊ စနစ္တက် မရွင္းလင္းဖို႔ ခက္ခဲရင္ တခ်ဳိ႕ေဒသေတြမွာ ကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္မႈကို တားျမစ္တဲ့ နည္းလမ္းကို သုံးစြဲပါတယ္၊ ဥပမာအားျဖင့္ လူေနရပ္ကြက္တြင္းက လုပ္ငန္းတခုက ထြက္ရွိတဲ့အမႈိက္ သို႔မဟုတ္ ေရဆိုးေရညစ္ေတြဟာ အမ်ားသူငါကို ထိပါးရင္ တားျမစ္ပိတ္ပင္ပစ္လိုက္တာမ်ဳိးပါ။  အိႏၵိယႏိုင္ငံ ကာလကတၱားၿမိဳ႕ဟာ အမႈိက္သ႐ုိက္စြန္႔ပစ္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ဥပေဒျပ႒ာန္းမႈမွာ နမူနာၿမိဳ႕လို႔ အဆိုရွိပါတယ္။ အမႈိက္စြန္႔ပစ္တာကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ အႏုတ္လကၡဏာေဆာင္တဲ့ အေရးယူတဲ့ ဥပေဒျပ႒ာန္းမႈအစား အျပဳသေဘာ အေျဖေတြနဲ႔ ဒီျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကသူေတြလည္း အမ်ားအျပား ရွိေနတာပါပဲ။ နယူးေယာက္ျပည္နယ္မွာ Cohen ဟာ ျမင့္မားတဲ့ အပူခ်ိန္ေအာက္မွာ အမႈိက္ေတြကို မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးတဲ့ စက္႐ုံေတြတည္ၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားထုတ္လုပ္မယ့္ စီမံကိန္းတခုကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းဟာ အမႈိက္သ႐ုိက္ စြန္႔ပစ္တဲ့ ျပႆနာကို ေခ်ဖ်က္ၿပီး အမႈိက္ကေန အသုံး၀င္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းမႈေကာင္းတခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အမႈိက္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေရးသားထားတဲ့ အြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာတခုမွာ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ အမႈိက္စြန္႔တဲ့ ကုမၸဏီတခုကို ေဒသခံေတြက သူတို႔ရဲ႕က်န္းမာေရး ထိပါးတဲ့အတြက္ တရားတေဘာင္စြဲဆိုလို႔ ေဒၚလာသန္း ၃၀၀ ေက်ာ္ ေလ်ာ္ေပးလိုက္ရတဲ့သတင္း ဖတ္ရဖူးပါတယ္။ ဒီအမႈိက္ပုံ၀န္းက်င္မွာ ေနထိုင္သူလူထုဟာ ပ်ဳိ႕အန္ၿပီး မအီမသာျဖစ္ျခင္း၊ အဆက္မျပတ္ ပ်ဳိ႕အန္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ အဖုအပိန္႔ေတြ ထြက္ျခင္းနဲ႔ လူေသဆုံးမႈေတြေတာင္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင္႔လို႔ဆုိၿပီး စြဲဆိုၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစိုးရေတြအေနနဲ႔လည္း လူထုက်န္းမာေရးအတြက္ အာမခံခ်က္ရွိေစမယ့္ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ မူ၀ါဒေကာင္းတရပ္ကို ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္သင့္ပါတယ္။ ဒါမွသာ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ ႏိုင္ငံတကာက စီးေမ်ာ၀င္ေရာက္လာမယ့္ စက္႐ုံ၊ အလုပ္႐ုံေတြက ထြက္ရွိလာမယ့္ အမႈိက္ေတြကို ဘယ္လိုကန္႔သတ္စည္းမ်ဥ္းေတြနဲ႔ အဆိပ္အေတာက္မျဖစ္ေအာင္ ကိုင္တြယ္ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ အမႈိက္ေကာက္သူေတြကို တားျမစ္ထားတဲ့ ဥပေဒအရ ခြင့္ျပဳခ်က္မရဘဲ အမႈိက္ေကာက္ခြင့္ မရွိေစရဆိုတဲ့ ဥပေဒေတြကိုလည္း ေခတ္နဲ႔ေလ်ာ္ညီေအာင္ ျပဳျပင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း လက္ရွိကာလမွာ အမႈိက္ေတြဟာ ၿမိဳ႕ျပအဂၤါရပ္နဲ႔ ညီညြတ္မႈမရွိဘဲ ျပန္႔က်ဲေနတာ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္မွာပါ။ ၿမိဳ႕ေတာ္ရန္ကုန္မွာေရာ နယ္ၿမိဳ႕ေတြမွာပါ ပတ္၀န္းက်င္သန္႔ရွင္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔အတြက္ အႏိုင္ရပါတီ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အမတ္္ေတြက ဦးေဆာင္ၿပီး ႏိုင္ငံတ၀န္း အမႈိက္ေကာက္တဲ့ ကမ္ပိန္းတခုကို လာမယ့္ ဒီဇင္ဘာ ၁၃ ရက္ေန႔မွာ စတင္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကမ္ပိန္းလႈပ္ရွားမႈမွာ စည္ပင္သာယာ အဖြဲ႔အစည္းက တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ညိႇႏႈိင္းၿပီး ယႏၱရားေတြ အသုံးျပဳရမွာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အမႈိက္ကား၊ အမႈိက္ပုံးေတြ၊ အမႈိက္ကန္ေတြ ဘယ္လိုရရွိေအာင္ စီမံၾကမယ္ဆိုတာ ႀကိဳးပမ္းၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္း ထုိင္းႏိုင္ငံမွာေတာ့ ၿမိဳ႕ျပေတြေပၚမွာ အမႈိက္သိမ္းကားေတြ လွည့္ပတ္သိမ္းယူေနၿပီး အမႈိက္ကို မီး႐ႈိ႕ျခင္းကိုေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ ေလထုညစ္ညမ္းတာေၾကာင့္ ခြင့္ျပဳတာ မေတြ႔ရပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အမႈိက္သ႐ုိက္ရွင္းလင္းေရးသာ မကဘဲ ပတ္၀န္းက်င္သန္႔ရွင္းေရးကိုလည္း ေဖာ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ကြမ္းစားသူမ်ားက ေနရာမေရွာင္ ေထြးထုတ္လိုက္တဲ့  ကြမ္းတံေတြးေတြဟာ လမ္းမေတြေပၚမွာ၊ ၿခံစည္း႐ုိးစပ္ေတြမွာ၊ ႐ုံးေတြမွာပါမက်န္ ညစ္ညဴးစရာ ေတြ႔ျမင္ေနၾကရတာေၾကာင့္ အမ်ားသူငါအတြက္ ရြံစရာျဖစ္ၿပီး ဒီအျပဳအမူကိုလည္း ျပင္ဆင္ရမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အမ်ားသူငါရွိေနတဲ့ စားေသာက္ဆိုင္လိုေနရာမ်ဳိးမွာ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းက အစေပါ့။ အင္စတီက်ဴးရွင္း အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ လူပုဂိဳၢလ္ေတြရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈ အေရးပါသလို တဦးခ်င္း စည္းကမ္းရွိမႈနဲ႔ စတင္ၾကဖို႔ လိုပါတယ္။ ပြင့္လင္းလာတဲ့ ျမန္မာျပည္ဟာ အရင္ကာလတုန္းက တႏွစ္ကို တိုးရစ္စ္ ၈ သိန္းေလာက္ ၀င္ေရာက္ရာကေန အခုအခါ ၅ သန္းအထိ ေရာက္ရွိႏိုင္ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ တိုးရစ္စ္ဦးေရ သန္း ၃၀ ၀င္တဲ့ ထုိင္းႏိုင္ငံနဲ႔ ျမန္မာျပည္ဟာ လည္စရာ ပတ္စရာအားျဖင့္ ဆဲြေဆာင္မႈမွာ မတိမ္းမယိမ္းျဖစ္ၿပီး ခရီးသြားလုပ္ငန္းမွာ ျမန္မာက ထိုင္းကို စိန္ေခၚေလာက္ႏိုင္တဲ့ အလားအလာ တိုးျမင့္လာေနပါတယ္။ လည္ပတ္စရာ ေနရာမ်ားတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံသားေတြက ခင္မင္တတ္မႈ၊ ေဖာ္ေရြမႈ၊ ေစတနာေကာင္းမႈေတြ ရွိ႐ုံတင္မကဘဲ ျမန္မာျပည္မွာ ၿမိဳ႕ေတြရဲ႕ သန္႔ရွင္းမႈမွာ ပါ၀င္တဲ့ အမႈိက္ကင္းစင္မႈ၊ ကြမ္းတံေတြးကင္းစင္မႈကလည္း လာေရာက္လည္ပတ္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြကို ဆြဲေဆာင္ရာမွာ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမႈိက္ေကာက္ျခင္း၊ သန္႔ရွင္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းဟာ လူထုက်န္းမာေရး႐ႈေထာင့္၊ အျမင္အားျဖင့္ ေကာင္းမႈအေထြေထြရွိသလို တဆက္တည္းမွာ အမႈိက္ပုံေတြကို မီွခိုၿပီး အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျပဳသူေတြ အတြက္လည္း အလုပ္အကိုင္ စီစဥ္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ဆင္းရဲေနဆဲျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ မ်ားျပားတဲ့ အမႈိက္သိမ္းစနစ္ေတြနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း ေငြကုန္ေၾကးက် မခံႏုိင္ေပမယ့္လည္း ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္လွပၿပီး ေရာဂါဘယ ကင္းစင္ေစဖို႔အတြက္ လူတိုင္း ကိုယ္ထူကိုယ္ထ အမႈိက္ရွင္းျခင္းျဖင့္ တပိုင္တႏိုင္ ပါ၀င္ႏိုင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။