အမေရိကန်ရဲ့ ထောက်ပံ့ရေးအစီအစဉ်တွေ ယာယီရပ်ဆိုင်းလိုက်တာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံက စစ်ဘေးရှောင်တွေအတွက် ကူညီထောက်ပံ့ရေးအစီအစဉ်တွေ ထိခိုက်မှုရှိတယ်လို့ ဌာနေမဲ့ ကရင်ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာကော်မတီ (CIDKP) က ပြောပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးရေး အေဂျင်စီ USAID အောက်ကနေ မြန်မာနိုင်ငံကို ကဏ္ဍပေါင်းစုံအတွက် နှစ်စဉ် ထောက်ပံ့ပေးနေရာကနေ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ပ်က လက်မှတ်ထိုးကာ ထောက်ပံ့မှုတွေကို ရက် ၉၀ ဆိုင်းငံ့ ဖြတ်တောက်လိုက်တာပါ။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၄ ခုနှစ် တနှစ်စာအတွက် USAID အပါအဝင် အမေရိကန်ရဲ့ ထောက်ပံ့မှုက ၂၃၄ သန်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအထဲ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုနဲ့ အရေးပေါ်တုံ့ပြန်ရေး အကူအညီတွေ အတွက်က အများဆုံးဖြစ်ပြီး ထောက်ပံ့မှုအားလုံးရဲ့ ၄၇ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
USAID ရဲ့ ရန်ပုံငွေ ရပ်တန့်လိုက်တဲ့အတွက် မြေပြင်မှာ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အကူအညီတွေ လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ဌာနေမဲ့ ကရင်ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာကော်မတီ (CIDKP) ကတော့ ဝန်ထမ်း ၁၀၀ နဲ့ အကူအညီလိုအပ်နေတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းဒုက္ခသည် တသိန်းလောက်ကို ထိခိုက်သွားမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
CIDKP ဒု-ညွှန်ကြားရေးမှူး စောကယ်လီက “အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ပ်ကနေ ရပ်ဆိုင်းလိုက်တဲ့ USAID က ကျနော်တို့လုပ်ငန်းကို တော်တော်လေး ထိခိုက်ပါတယ်။ တော်တော်လေးလည်း သက်ရောက်မှု ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကျနော်တို့မှာ သက်ရောက်မှုဆိုရင် ပရောဂျက် ၆ ခု သက်ရောက်ပါတယ်။ အဲဒီ ၆ ခုမှာ စုစုပေါင်း ပမာဏက ဒေါ်လာ တသန်းဝန်းကျင်လောက် ရှိပါတယ်။ ပြီးတော့ ကျနော်တို့ လုပ်သား ၁၀၀ လောက်လည်း သက်ရောက်မှု ရှိသွားပြီးတော့ တနှစ်အတွင်း ကျနော်တို့ထောက်ပံ့နိုင်တဲ့ လူဦးရေက IDPs တွေ စစ်ရှောင်တွေ အယောက် တသိန်းလောက်ကို သက်ရောက်သွားတာပေါ့။ ကျနော်တို့ ကူညီဆဲနိုင်ငံတွေကို ဆက်ပြီး အကူအညီတွေ ပေးနိုင်ဖို့ ဒါထက်လုပ်ဆောင်ဖို့က ကျနော်တို့ရဲ့ တာဝန်အနေနဲ့ သတ်မှတ်ပြီးတော့ ဆက်လက် ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ထောက်ပံ့နိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အမေရိကန်က ကူညီပေးမှုတွေက လူသားစာနာနဲ့ အရေးပေါ်တုံ့ပြန်ရေး အကူအညီတွေအပြင် အစိုးရနဲ့ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အခြေခံကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ လုပ်ငန်းလည်ပတ်စရိတ် စတာတွေကို နှစ်စဉ် ကူညီထောက်ပံ့ပေးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်၊ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၄ ခုနှစ်က အမေရိကန်ထောက်ပံ့ပေးမှုတွေထဲ အစိုးရနဲ့ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေကို ထောက်ပံ့ပေးမှုက ၁၈ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
ဉာဏ်လင်းသစ် သုတေသနအဖွဲ့မှ ကိုမိုးထက်နေက “USAID အပါအဝင် အမေရိကန်ရဲ့ ရန်ပုံငွေတွေ ရပ်တန့်သွားတဲ့အတွက်ကတော့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ ယာယီအားဖြင့်ကတော့ သေချာပေါက် ထိခိုက်မှုတွေ ရှိမှာပါ။ သုတေသနအဖွဲ့အစည်းတွေ သတင်းဌာနတွေဆိုရင် ရန်ပုံငွေ ပြတ်တောက်သွားတဲ့အတွက် ဝန်ထမ်းလစာတွေ လျှော့ချသွားတာမျိုး၊ နောက် ဝန်ထမ်းခန့်ထားနိုင်မှုတွေ ဝန်ထမ်း ထိန်းထားနိုင်မှုတွေ အကန့်အသတ်ကြီးသွားတာ။ ဆက်သွယ်ရေး ကုန်ကျစရိတ်တွေ အကျပ်အတည်း ကြီးသွားတာ ဒါမျိုးတွေဖြစ်နေမယ်လို့ အကြမ်းဖျင်း နားလည်ပါတယ်။ တချို့အဖွဲ့အစည်းတွေလည်း ဝန်ထမ်းတွေ ဆက်မထိန်းထားနိုင်တော့တာ မျိုးတွေနဲ့ အလုပ်တွေ ဆက်မလုပ်နိုင်တော့မျိုးကြောင့် ယာယီအားဖြင့် သော်လည်းကောင်း အပြီးတိုင်သော် လည်းကောင်း ရပ်နားလိုက်တာ ဖြစ်သွားနိုင်တယ်လို့ နားလည်ပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
လက်ရှိမှာ USAID အောက်က ပေးနေတဲ့ အထောက်အပံ့တွေကိုသာ ရပ်တန့်လိုက်ပေမဲ့ တခြားခေါင်းစဉ်တွေနဲ့ ဆက်လက်ကူညီမှာဖြစ်ပြီး မြန်မာ့အရေးအတွက် အကူအညီများစွာရရှိမယ့် အချက်တွေ ပါရှိတဲ့ ဥပဒေ - Burma Act အနေနဲ့ အကူအညီတွေ ဆက်လက်လာနိုင်ကြောင်း မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေး ဦးဆောင်ကူညီသူ Burma Act ထောက်ခံမှုမှာ ပါဝင်ခဲ့သူတယောက်ဖြစ်တဲ့ မိုက်ကယ်ဟက်ခ်က ပြောပါတယ်။
မိုက်ကယ်ဟက်ခ်က “တကယ်တော့ နိုင်ငံခြားအထောက်အပံ့ဆိုတာ ဖက်ဒရယ်ဘတ်ဂျက်ရဲ့ ၁ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိပါတယ်။ အမေရိကန် GDP ရဲ့ ၁ ရာခိုင်နှုန်းတောင်မရှိတဲ့ ပမာဏပါ။ တချို့အထောက်အပံ့တွေကိုတော့ ဆက်ပေးသွားလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေက အမေရိကန်နဲ့ ရှိရင်းစွဲ ဆက်ဆံရေးကို ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် ဆောက်ရွက်နိုင်မယ် ဆိုရင်ပေါ့။ ရေလတ်ကာလမှာ ဆိုရင်တော့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ အမေရိကန်အတွက် ဗျူဟာမြောက် အရေးပါတဲ့နိုင်ငံဆိုတာ သက်သေပြနိုင်ရင် အထောက်အပံ့တွေ ဆက်ရနိုင်ပါတယ်။ Burma Act နဲ့ ဆိုရင်လည်း ထောက်ပံ့မှုတွေကို ပိုတိုးမြှင့်ပေးလာမယ်လို့တော့ မြင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် အထောက်အပံ့တွေပေါ့။ တကယ်လိုအပ်နေတဲ့ ပမာဏနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်တော့ နည်းနေနိုင်ပါသေးတယ်။ ဒါကြောင့် Burma Act က အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ အာရုံစိုက်မှုပိုရအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်ပါလိမ့်မယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကလေးငယ် ၆ ဒသမ ၄ သန်း အပါအဝင် လူဦးရေ ၁၉ ဒသမ ၉ သန်းဟာ အကူအညီတွေ လိုအပ်နေတာကြောင့် စဉ်ဆက်မပြတ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ပေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ယူနီဆက်ဖ် မြန်မာက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဒေါ်နယ်ထရမ့်ပ်က USAID ကို ရပ်တန့်ပြီးနောက် တုံ့ပြန်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာတော့ အရေးပေါ် အသက်ကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းတွေအတွက် ပြန်လည်စီမံပေးနိုင်ဖို့ ပါရှိပေမဲ့ တိကျရေရာတဲ့ ဖော်ပြချက်တွေ မပါဘူးလို့ သိရပါတယ်။
ဝေဝေ
