ဆယ့္ရွစ္အိမ္ သို႔မဟုတ္ ဘ၀သစ္တို႔ ေမြးဖြားရာေနရာ
ပီတာအောင်
·
October 12, 2014
အျပင္ဘက္ကို ထုတ္ကာ လႊားထားတဲ့ အ၀တ္ပုဆိုးေတြက တိုးလုိးတြဲေလာင္း၊ သြပ္မိုး ၀ါးထရံကာ အစိ္မ္းေရာင္ သေဘၤာေဆးသုတ္ ၂ ထပ္ အေဆာင္ေဂဟာတခုက သမၺန္ပ်က္၊ သေဘၤာပ်က္တစီး သဏၭာန္အလား။
ဒီေနရာနဲ႔ ဒီေဂဟာကို ျမန္မာျပည္က HIV- AIDS ေ၀ဒနာရွင္ေတြ အၾကားမွာေတာ့ ၁၈ အိမ္လို႔ သိထားၾကပါတယ္။ ရန္ကုန္တိုင္း ဒဂံုၿမိဳ႕သစ္ေတာင္ပိုင္းၿမိဳ႕နယ္ (၁၈/ခ)ရပ္ကြက္က အိမ္အမွတ္ ၃၇၆ မွာ တည္ရွိတာကို အမွတ္အစြဲျပဳလို႔ ၁၈ အိမ္လို႔ အမ်ားကေခၚေ၀ၚၾကတာပါ။
ဒီရပ္ကြက္ထဲက ကေမၻာဇ ၂ လမ္းထဲကို ခ်ဳိး၀င္လို႔ မညီမညာခင္းထားတဲ့ ဂ၀ံေက်ာက္ခင္း လမ္းၾကမ္းၾကမ္းကို မိနစ္အနည္းငယ္ၾကာ ျဖတ္ေလွ်ာက္လိုက္တယ္ ဆိုရင္ပဲ “ Welcome To Home” လို႔ အ၀င္ေပါက္၀ အုတ္ရိုးတိုင္ရဲ႕ တဖက္တခ်က္မွာ ေရးထားတဲ့ ဒီေဂဟာကို ေရာက္ပါတယ္။
ေဂဟာ ျခံ၀န္းေရွ႕အေပါက္၀မွာေတာ့ AIDS ေ၀ဒနာရွင္တခ်ိဳနဲ႔ လူနာေစာင့္ တခ်ဳိ႕က ပလတ္စတစ္ ထုိင္ခံုေတြနဲ႔ သက္ေသာင့္သက္သာထုိင္လုိ႔ စကား၀ုိင္းဖြဲ႔လို႔ ေတြးလို႔ ေငးလို႔ေပါ့။
“က်ေနာ္လည္းလူနာပါပဲ၊ ကိုယ္တိုင္လည္း လူနာဆိုတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္မလို႔ သူတို႔နဲ႔ အတူတူတြဲၿပီး လုပ္ရတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ေပါ့ေနာ္၊ ဒီေ၀ဒနာျဖစ္ လာတဲ့အခါမွာ လူနာတေယာက္က ဘယ္လိုစိတ္ရွိတယ္ဆိုတာကို ကုိယ္ကိုယ္တုိင္ကလည္း လူနာဆိုတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ သိတယ္။ သိတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ကို အတြင္းက်က် အားေပးႏုိင္တယ္။ အတြင္းက်က် ကုသမႈေတြ ေပးႏိုင္တယ္” လို႔ ဒီေဂဟာမွာ လူနာေတြရဲ႕ နိစၥဓူဝ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို အားတက္သေရာ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ အသက္ ၇၀ ေက်ာ္အရြယ္ ဦးသိန္းေဌးက ေျပာပါတယ္။
၀၀ပုပု ဂင္တိုတိုနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္အေပၚပိုင္း ဗလာနဲ႔ ပုဆိုးတိုတို ၀တ္ကာ သြက္လက္ လႈပ္ရွားေနတဲ့သူကုိ ရုတ္တရက္ အျပင္ပန္းၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့ သူကို ေ၀ဒနာရွင္ တေယာက္လုိ႔ ဘယ္သူကမွ ထင္ႏိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ ဒီေဂဟာမွာေတာ့ သူကို လူနာေတြက ဦး၀တုတ္လို႔ ခ်စ္စႏိုး ေခၚၾကတာပါ။
[caption id="attachment_67578" align="alignright" width="300"]
ဦးသန္းေဌး[/caption]
“ဒီေရာဂါ ကူးစက္တာကို ေျပာရမယ္ဆို ရင္ေတာ့ သီခ်င္းေလးတပုဒ္ကို သိထားရလိမ့္မယ္။ ျမန္မာ သီခ်င္းတပုဒ္ ပန္းနဲ႔ေပါက္တာလည္း နာက်င္တယ္ဆိုတာ ၾကားဖူးလား၊ အဲဒါေၾကာင့္မလို႔ပါ။”
“ျပည္ဖံုးကားခ်ပ္ခ်တဲ့ ကန္႔လန္႔ကာကို အဘ မဖြင့္ျပပါရေစနဲ႔၊ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ အဘလုပ္ခဲ့တာ က်ဴတာ လုပ္ခဲ့ဖူးတယ္။ ေမြးတာက ရန္ကုန္မွာ ေမြးတာပါ။ ကန္႔လန္႔ကာေလးကို နည္းနည္းေလး တင္လိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၄ တန္း ေအာင္တယ္၊ က်တယ္ မသိခင္မွာ အေဖနဲ႔ တေနရာကို ပါသြားတာေပါ့။ ကူးစက္ခံရတဲ့ေနရာ အတိအက် ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ စင္ကာပူမွာ ျဖစ္တာပါ။” ဒီေရာဂါ ကူးစက္ခံခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဦး၀တုတ္က ေျပာျပသြားတာပါ။
သူ႔လိုပါပဲ၊ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ဘ၀ေပးအေျခအေနအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ မတူ ကြဲျပားတဲ့ ပံုစံေတြနဲ႔ HIV ကူးစက္ခံခဲ့ရၿပီး ျမန္မာျပည္ အရပ္ေဒသအႏွံ႔ကေန ေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြက ဒီေဂဟာမွာ ရာနဲ႔ ခ်ီၿပီး ခိုလံႈေနၾကတာပါ။ တခ်ဳိ႕က ထုိင္လို႔၊ တခ်ိဳ႕က လဲေလ်ာင္းလို႔ေပါ့။
ရန္ကုန္တေနရာမွာ ထမင္းေရာင္းတဲ့ အသက္ ၃၀ အရြယ္ အမ်ဳိးသမီးတဦးကေတာ့ ေရာဂါကူးစက္ခံခဲ့ရတဲ့သူရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး “သိခါစကေတာ့ စားလည္း ဒီစိတ္၊ သြားလည္း ဒီစိတ္ေပါ့။ ဒီလိုေရာဂါ တျခားေရာဂါေတြနဲ႔ မတူဘူးဆိုတာ သိထားေတာ့ ၀မ္းနည္းၿပီး ငိုတာေပါ့။ ထမင္းေတာင္မစားဘူး။ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ခ်ံဳးက်ၿပီးေတာ့ ပိုဆိုးတယ္ေလ။ ေရာဂါက၊ ဒီမွာသိေတာ့ ဒီလာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ဒီမွာ လူတိုင္းက အားရွိစရာေတြခ်ည္းပဲေလ၊ အားေပးစကားလည္း ေျပာတယ္။ ေကာင္းတာလည္း ေက်ြးၾကပါတယ္။ စိတ္ကို ျမွင့္တင္လိုက္ေတာ့ ေမ့ေမ့ေပ်ာက္ေပ်ာက္ျဖစ္သြားတာ”လို႔ ေျပာပါတယ္။
အလားတူ ဒီေဂဟာမွာ က်န္းမာေရးအကူအညီ လာေတာင္းခံေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ အလယ္ပိုင္း မေကြးတိုင္းက အေ၀းေျပးကုန္တင္ကားေမာင္းတဲ့ အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ အမ်ဳိးသားတဦးက “ငယ္ငယ္တုန္းကေတာ့ နည္းနည္းပါးပါး မသိခင္တုန္းကေတာ့ ရႈပ္ခဲ့ဖူးတာေပါ့။ လူငယ္တို႔ သဘာ၀ေပါ့။ ပထမပုိင္းေတာ့ ႏွစ္ ပတ္ေလာက္ကေတာ့ ေတာမွာပဲ ငွက္ဖ်ားလိုလို ဘာလိုလို ဒိျပင္ေရာဂါေဆးေတြ ဘာေတြ ေသာက္ေနတာနဲ႔ ၾကာသြားတယ္။ ၁ ပတ္ေလာက္ၾကာမွ ရြာက ဒီမွာလာကုတဲ့ တေယာက္က သူက ညႊန္းတာနဲ႔ပဲ ဒီေရာက္လာတာ။ ျဖစ္ခါကစေတာ့ နည္းနည္း၀မ္းနည္းတာေပါ့။ ဒီေရာက္တဲ့ေနာက္ပိုင္း ေဆးေတြဘာေတြ ေသာက္ေနရတယ္ဆိုေတာ့ အဆင္ေျပတယ္။ ေဆးလည္း ရွိတယ္ဆိုေတာ့ အားတက္ပါတယ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။
ဒီေဂဟာကို လြန္ခဲ့တဲ့ ၈ ႏွစ္ေလာက္ကတည္းက ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွာ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က မဂၤလာေတာင္ညြန္႔ၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒၚျဖဴျဖဴသင္းရဲ႕ မိသားစုပိုင္ ေနအိမ္ျခံ၀န္းအတြင္းမွာ အခက္အခဲေတြ၊ အဟန္႔ အတားေတြၾကားက ႀကဳိးစားၿပီး ဖြင့္ခဲ့ရတာပါ။
ဒီေဂဟာရဲ႕ ကနဦးအစေန႔ရက္ေတြအေၾကာင္းကိုေတာ့ ေဒၚျဖဴျဖဴသင္းက ခုလို ျပန္ေျပာင္း ေျပာျပပါတယ္။
“လူနာ ၆ ေယာက္ကို ဒီအိမ္မွာ စထားျဖစ္တာ၊ အဲဒီတုန္းကေတာ့ တျခားေနရာေတြ နည္းတူပဲ အခက္အခဲေတြ အမ်ားႀကီး က်မတို႔ ၾကံဳခဲ့ရတယ္။ အဓိက ပတ္၀န္းက်င္ေပါ့ အမ်ားႀကီး သတိထားရတယ္။ လူနာေတြ လိုအပ္မွ အျပင္ ထြက္တာမ်ဳိးတို႔၊ မလိုအပ္ရင္ အိမ္ထဲမွာ ေနရတဲ့ ပံုစံမ်ဳိးေတြ ေနခဲ့ရတာ ရွိတယ္။ ေနာက္ပိုင္း က်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ၂၀၀၆ - ၂၀၀၇ ေလာက္မွာ က်မတို႔က အိမ္ရွင္ဆိုေတာ့ က်မ အေမကိုေခၚၿပီးေတာ့ ရပ္ကြက္ထဲက ရ၀တတို႔၊ ဘာတို႔က လူနာေတြကိုလည္း ေခၚတယ္။ အိမ္ပိုင္ရွင္ကိုလည္း ေခၚတယ္။ ဒီမွာ မထားဖို႔ဆိုၿပီး အဲဒီတုန္းကလည္း တစ္ခါ က်မတို႔ကို ေမာင္းထုတ္တာမ်ဳိးေတြ ရွိခဲ့တယ္။”
၂၀၁၀ ႏို၀င္ဘာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ဒီေဂဟာကိုလည္း လာေရာက္ကာ HIV လူနာေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုအားေပး စကားေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဒီေဂဟာအေၾကာင္း ကမၻာ့မီဒီယာေတြ စာမ်က္ႏွာ ျမင္ေတြ႔လာရသလို လူသိ ပိုမ်ားလာခဲ့ၿပီး လူနာေတြလည္း အရင္ကထက္ ပိုမ်ားလာတယ္လို႔ ဒီေဂဟာကို ဦးစီးလုပ္ကုိင္ေပးေနသူ တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးရာဇာက ေျပာပါတယ္။
ဒီေဂဟာနားမွာ ေနထုိင္တဲ့ အိမ္နီးနားခ်င္းတဦးကေတာ့ ခုလိုရပ္ကြက္ထဲမွာ ဒီေဂဟာ ရွိေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ “က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဒီလိုပဲေနေနၾကတာပဲ၊ အိမ္ေဘးနားကို အႏၱရာယ္ေတာ့ မျပဳဘူး။ ေရာဂါဘာညာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူတို႔ သန္႔ရွင္းေရးေတြ လုပ္တယ္။ မိလႅာေတြ ဘာေတြကိုလည္း ကားေတြဘာေတြနဲ႔ ဆြဲထုတ္တယ္။ အနံ႔အသက္ေတြ ဘာေတြ မရွိဘူး။ သူတို႔က တျခားကိုေတာ့ အသြားအလာ မရွိဘူး။ လာတယ္။ လာၿပီး ဒီမွာပဲ တည္းတယ္။ ေဆးထုတ္တယ္ေပါ့။ က်န္တာေတာ့ က်ေနာ္ မသိဘူး။ က်ေနာ္တို႔အတြက္ကေတာ့ အေႏွာင့္အယွက္ မျဖစ္ဘူး။ မျဖစ္လို႔လည္း ခုလို ေနေနတာေပါ့။ အႏွာင့္အယွက္ျဖစ္တယ္ဆိုရင္လည္း ေျပာရမွာပဲ။ တျခားတေနရာရာမွာ က်ယ္က်ယ္၀န္း၀န္းနဲ႔ အေဆာက္အဦးႀကီးေတြ ဘာေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းတာေပါ့။ ဒီမွာကေတာ့ ရပ္ကြက္နဲ႔ အမ်ားစု ေနရေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေက်နပ္သလို က်န္တဲ့လူက ေက်နပ္ခ်င္မွ ေက်နပ္မွာကိုး။ အရင္တုန္းကေတာ့ တခ်ဳိ႕လက္မွတ္ေတြ ဘာေတြ ထုိးၿပီးေတာ့ ကန္႔ကြက္တာ၊ ေျပာၾကတာေတြ ရွိတယ္။ ဒီေရာဂါကေတာ့ ျပႆ နာ မရွိဘူး။ HIV နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔လည္း သေဘာနည္းနည္း ေပါက္တယ္။ အေရးႀကီးတာက တီဘီတို႔ ဘာတို႔ အဲဒီေရာဂါေတြ ဘာေတြ ေၾကာက္တယ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။
ခုဆိုရင္ေတာ့ ဒီေဂဟာမွာ လူနာေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕မိသားစုေတြနဲ႔ ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္ေပးဖို႔ လိုက္လာသူေတြ စုစုေပါင္း ကေလးနဲ႔ လူႀကီး ၁၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ အတြက္ စားေသာက္စရိတ္၊ ခရီးစရိတ္နဲ႔ ေဆး၀ါးခကအစ ေနေရးထုိင္ေရး တာ၀န္ယူေပး ေနရတာပါ။
ဒါျပင္ က်န္းမာေရးေကာင္းစျပဳေနတဲ့ လူနာအမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္ ေန႔လယ္ေန႔ခင္း စက္ခ်ဳပ္ႏိုင္မယ့္ ေနရာေလးတခုလည္း ဒီေဂဟာမွာ ဖန္တီး ေပးထားပါတယ္။
ခင္ပြန္းသည္ဆီက ေရာဂါကူးစက္ခံရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးတဦးကေတာ့ “က်မ အမ်ဳိးသားကေန ကူးတယ္လို႔ ထင္တာပဲ၊ အမ်ဳိးသား ဆံုးတာ ၁၀ ႏွစ္ရွိသြားၿပီ။ အမ်ဳိးသား အဲဒီေရာဂါ ရွိတယ္လို႔ သိလိုက္တုန္းကေတာ့ တေန႔ေန တခ်ိန္ခ်ိန္ ကိုယ့္မွာ ရွိလာလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆတယ္ေလ။ ဒီမွာေတာ့ ေနေကာင္းတဲ့ လူေတြလည္း ရွိၾကတယ္ ဆိုေတာ့ ဒီကို ေရာက္ေတာ့ အားရွိတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္လည္း က်န္းမာေအာင္ ေနတယ္။ ဒီေန႔ဒီအခ်ိန္အထိေတာ့ ဒီ(စက္ခ်ဳပ္) အလုပ္ကို လုပ္ေနတယ္၊ ေနာက္က်မွေတာ့ ဘာလုပ္မလဲ မဆံုးျဖတ္ရေသးဘူး”လို႔ စက္ခ်ဳပ္ေနရင္းနဲ႔ သူဘ၀ သူ႔အေၾကာင္းကို ေျပာျပပါတယ္။
ဒီေဂဟာကို လာေရာက္ၾကသူအမ်ားစုဟာ သူတို႔ေနထိုင္ရာေဒသေတြမွာ ေဆး၀ါး အကူအညီ ရဖို႔ ခက္ခဲလြန္းတာေၾကာင့္ လာေရာက္ နားခိုရင္း က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ခံယူရင္းနဲ႔ အသက္ ဆက္ရွင္သန္ခြင့္ရဖို႔ ေဆး၀ါးအကူအညီေတြ ရဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တႀကီးနဲ႔ ေရာက္လာခဲ့ၾကတာပါ။
လူနာတဦးကေတာ့ သူတို႔အတြက္ အဓိက လိုအပ္ဆံုးအရာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး “အဓိက လိုအပ္ဆံုးကေတာ့ ေဆး၀ါးပဲ။ လက္ရွိ ဒီေဆးထက္ ပိုေကာင္းမြန္တဲ့ ေဆး၀ါးေတြ ရရင္ေတာ့ ပိုၿပီး ေကာင္းမယ္။ က်ေနာ္တို႔ HIV သမားေတြအတြက္ ပိုၿပီး ၀မ္းေျမာက္စရာ ျဖစ္တာေပါ့။ အခက္အခဲကေတာ့ ရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ဒီေရာဂါကို သိပ္ၿပီး နားမလည္ၾကဘူးေပါ့။ ဒီေရာဂါလကၡဏာက ဆိုးရြားတယ္ေပါ့။ အဲေတာ့ အဖက္မတန္ခ်င္ဘူးေပါ့။ အဲလို သေဘာမ်ဳိးေတြ ရွိၾကပါတယ္။ ဒီေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အၾကံေပးခ်င္တာကေတာ့ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ေပါ့။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လဲဆိုတာကေတာ့ ခုလူငယ္ေတြ သိၾကပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ အေထြအထူးေတာ့ မေျပာခ်င္ဘူး။ မျဖစ္ေအာင္ ႀကဳိးစားသင့္ တာေပါ့” လို႔ ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV ပိုးကူးစက္ခံေနရသူေပါင္း ၁၉၂,၀၀၀ ေလာက္ရွိတဲ့အနက္ ART ေရာဂါတန္႔ေဆးစားဖို႔ လိုေနသူေပါင္းက ၁၂၀,၀၀၀ ေလာက္ ရွိမယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ဳိးသား AIDS ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္ရဲ႕ လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒါက္တာထြန္းညြန္႔ဦးက ဒီဗီြဘီကို ေျပာပါတယ္။
လက္ရွိ ေရာဂါကူးစက္ခံေနရသူေတြရဲ႕ တ၀က္ေက်ာ္ေလာက္ကို အစိုးရနဲ႔ အန္ဂ်ီအိုေတြက ေဆး၀ါးကူညီေပးႏိုင္ေသးၿပီး လာမယ့္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ အားလံုးအတြက္ ေဆး၀ါး အကူအညီရႏုိ္င္ဖို႔ ရည္မွန္းထားတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ေဒသတြင္းမွာ ကေမာၻဒီးယားနဲ႔ ထုိင္းႏိုင္ငံတို႔ ၿပီးရင္ HIV ျဖစ္ပြားႏႈန္း အျမင့္မားဆံုးႏိုင္ငံ တခု ျဖစ္ပါတယ္။ ၁ ႏွစ္ကို ဒီေရာဂါနဲ႔ ဆက္ႏႊယ္လို႔ ေသဆံုးသူေပါင္း ၁၅,၀၀၀ ကေန ၂၀,၀၀၀ ေလာက္ ရွိႏိုင္တယ္လို႔ UNAIDS အဖြဲ႔က ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင္လထဲပဲ ေနျပည္ေတာ္ပ်ဥ္းမနားမွာ ဒီေရာဂါေ၀ဒနာရွင္တဦး ဘ၀ကို အရံႈးေပးၿပီး ေရကန္ထဲ ဆင္းကာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အဆံုးစီရင္သြားခဲ့တဲ့ စိတ္မေကာင္းစရာျဖစ္ရပ္တခု ျဖစ္ပြားခဲ့ဖူးပါတယ္။
ေတာင္ဒဂံု HIV ေဂဟာမွာ ဘ၀တူေတြကို ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေပးေနတဲ့ ဦး၀တုတ္ကေတာ့ ေ၀ဒနာ ရွင္ေတြ အေနနဲ႔ စိတ္ဓာတ္ၾကံ့ခိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ လို႔ ေျပာပါတယ္။
“ဒီေ၀ဒနာရွင္ေတြဟာ ပထမဆံုးစျဖစ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ စိတ္ဓာတ္က ဟိုး ေျမႀကီး ေအာက္ ကို ေရာက္သြားတာပါပဲ။ ဒါ လူတုိင္းနီးပါးလို႔ပဲ ထင္တယ္ေလ။ ကိုယ္ကိုယ္တုိင္လည္း ဒီလိုပဲ ခံစားရတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒီဥစၥာက ခြဲျခားဆက္ဆံတဲ့စနစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိေနေသးတယ္ေလ။ ရွိေနေသးတဲ့အခါက်ေတာ့ ငါဘာဆက္လုပ္မလဲ ဘယ္လိုအသက္ရွင္ေအာင္ ႀကဳိးစားမလဲ။ တကယ္လို႔ အသက္မရွင္ေတာ့ဘူးဆိုရင္လည္း ငါဘ၀ႀကီးတခု ဆံုးသြားမယ္။ အဲဒီေတာ့ စကားပံုတခု ရွိတယ္ေလ။ လူဆိုတာ ႏွစ္ခါ မေသရဘူးလို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေ၀ဒနာရွင္ အဘတို႔အေနနဲ႔ၾကေတာ့ ႏွစ္ခါ ေသဖူးသြားၿပီ။ ပထမ တဘ၀အတြက္ အဘတို႔က ျပည္ဖံုးကား ခ်လိုက္ၿပီ။ ခ်လိုက္ၿပီးတဲ့အခါက်မွ ဒီေ၀ဒနာရွင္ HIV ေပါ့စတစ္ေ၀ဒနာရွင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ အခု ဆရာမႀကီး ေဒၚျဖဴျဖဴသင္းရဲ႕ ဒီ HIV ေဂဟာမွာ ေစတနာ့၀န္ထမ္းအျဖစ္ လာလုပ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အခု ဒီမွာဘ၀သစ္တခုကိုျပန္ၿပီး ထူေထာင္ တာေပါ့ေနာ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။
သူလိုပဲ AIDS ေ၀ဒနာခံစားေနရသူေတြအားလံုး စိတ္ဓာတ္ၾကံ့ခိုင္ၿပီး ဘ၀သစ္တခုကို လူသက္တမ္းေစ့ ေနထိုင္ျဖတ္သန္းႏိုင္ေစဖို႔အေရးကေတာ့ အစိုးရေတြ အပါအ၀င္ ျမန္မာလူမႈအသိုင္းအ၀ုိင္းတခုလံုးက တတ္အားသေရြ႕ ၀ိုင္း၀န္း ကူညီေဖးမၾကဖို႔ အေရတႀကီး လိုအပ္ေနပါၿပီ။ ဒါမွသာ သစ္ရြက္ေလးေတြလိုပဲ လူမသိသူမသိ တျဖဳတ္ျဖဳတ္နဲ႔ တိတ္တဆိတ္ ေၾကြက်ကုန္ေနတဲ့ဘ၀၊ ဘ၀ေတြအတြက္ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အားအင္တစံုတရာ ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ေၾကာင္းပါ။
အသံဖိုင္နားဆင္ရန္
ဒီေနရာနဲ႔ ဒီေဂဟာကို ျမန္မာျပည္က HIV- AIDS ေ၀ဒနာရွင္ေတြ အၾကားမွာေတာ့ ၁၈ အိမ္လို႔ သိထားၾကပါတယ္။ ရန္ကုန္တိုင္း ဒဂံုၿမိဳ႕သစ္ေတာင္ပိုင္းၿမိဳ႕နယ္ (၁၈/ခ)ရပ္ကြက္က အိမ္အမွတ္ ၃၇၆ မွာ တည္ရွိတာကို အမွတ္အစြဲျပဳလို႔ ၁၈ အိမ္လို႔ အမ်ားကေခၚေ၀ၚၾကတာပါ။
ဒီရပ္ကြက္ထဲက ကေမၻာဇ ၂ လမ္းထဲကို ခ်ဳိး၀င္လို႔ မညီမညာခင္းထားတဲ့ ဂ၀ံေက်ာက္ခင္း လမ္းၾကမ္းၾကမ္းကို မိနစ္အနည္းငယ္ၾကာ ျဖတ္ေလွ်ာက္လိုက္တယ္ ဆိုရင္ပဲ “ Welcome To Home” လို႔ အ၀င္ေပါက္၀ အုတ္ရိုးတိုင္ရဲ႕ တဖက္တခ်က္မွာ ေရးထားတဲ့ ဒီေဂဟာကို ေရာက္ပါတယ္။
ေဂဟာ ျခံ၀န္းေရွ႕အေပါက္၀မွာေတာ့ AIDS ေ၀ဒနာရွင္တခ်ိဳနဲ႔ လူနာေစာင့္ တခ်ဳိ႕က ပလတ္စတစ္ ထုိင္ခံုေတြနဲ႔ သက္ေသာင့္သက္သာထုိင္လုိ႔ စကား၀ုိင္းဖြဲ႔လို႔ ေတြးလို႔ ေငးလို႔ေပါ့။
“က်ေနာ္လည္းလူနာပါပဲ၊ ကိုယ္တိုင္လည္း လူနာဆိုတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္မလို႔ သူတို႔နဲ႔ အတူတူတြဲၿပီး လုပ္ရတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ေပါ့ေနာ္၊ ဒီေ၀ဒနာျဖစ္ လာတဲ့အခါမွာ လူနာတေယာက္က ဘယ္လိုစိတ္ရွိတယ္ဆိုတာကို ကုိယ္ကိုယ္တုိင္ကလည္း လူနာဆိုတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ သိတယ္။ သိတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ကို အတြင္းက်က် အားေပးႏုိင္တယ္။ အတြင္းက်က် ကုသမႈေတြ ေပးႏိုင္တယ္” လို႔ ဒီေဂဟာမွာ လူနာေတြရဲ႕ နိစၥဓူဝ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို အားတက္သေရာ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ အသက္ ၇၀ ေက်ာ္အရြယ္ ဦးသိန္းေဌးက ေျပာပါတယ္။
၀၀ပုပု ဂင္တိုတိုနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္အေပၚပိုင္း ဗလာနဲ႔ ပုဆိုးတိုတို ၀တ္ကာ သြက္လက္ လႈပ္ရွားေနတဲ့သူကုိ ရုတ္တရက္ အျပင္ပန္းၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့ သူကို ေ၀ဒနာရွင္ တေယာက္လုိ႔ ဘယ္သူကမွ ထင္ႏိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ ဒီေဂဟာမွာေတာ့ သူကို လူနာေတြက ဦး၀တုတ္လို႔ ခ်စ္စႏိုး ေခၚၾကတာပါ။
[caption id="attachment_67578" align="alignright" width="300"] ဦးသန္းေဌး[/caption]
“ဒီေရာဂါ ကူးစက္တာကို ေျပာရမယ္ဆို ရင္ေတာ့ သီခ်င္းေလးတပုဒ္ကို သိထားရလိမ့္မယ္။ ျမန္မာ သီခ်င္းတပုဒ္ ပန္းနဲ႔ေပါက္တာလည္း နာက်င္တယ္ဆိုတာ ၾကားဖူးလား၊ အဲဒါေၾကာင့္မလို႔ပါ။”
“ျပည္ဖံုးကားခ်ပ္ခ်တဲ့ ကန္႔လန္႔ကာကို အဘ မဖြင့္ျပပါရေစနဲ႔၊ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ အဘလုပ္ခဲ့တာ က်ဴတာ လုပ္ခဲ့ဖူးတယ္။ ေမြးတာက ရန္ကုန္မွာ ေမြးတာပါ။ ကန္႔လန္႔ကာေလးကို နည္းနည္းေလး တင္လိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၄ တန္း ေအာင္တယ္၊ က်တယ္ မသိခင္မွာ အေဖနဲ႔ တေနရာကို ပါသြားတာေပါ့။ ကူးစက္ခံရတဲ့ေနရာ အတိအက် ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ စင္ကာပူမွာ ျဖစ္တာပါ။” ဒီေရာဂါ ကူးစက္ခံခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဦး၀တုတ္က ေျပာျပသြားတာပါ။
သူ႔လိုပါပဲ၊ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ဘ၀ေပးအေျခအေနအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ မတူ ကြဲျပားတဲ့ ပံုစံေတြနဲ႔ HIV ကူးစက္ခံခဲ့ရၿပီး ျမန္မာျပည္ အရပ္ေဒသအႏွံ႔ကေန ေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြက ဒီေဂဟာမွာ ရာနဲ႔ ခ်ီၿပီး ခိုလံႈေနၾကတာပါ။ တခ်ဳိ႕က ထုိင္လို႔၊ တခ်ိဳ႕က လဲေလ်ာင္းလို႔ေပါ့။
ရန္ကုန္တေနရာမွာ ထမင္းေရာင္းတဲ့ အသက္ ၃၀ အရြယ္ အမ်ဳိးသမီးတဦးကေတာ့ ေရာဂါကူးစက္ခံခဲ့ရတဲ့သူရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး “သိခါစကေတာ့ စားလည္း ဒီစိတ္၊ သြားလည္း ဒီစိတ္ေပါ့။ ဒီလိုေရာဂါ တျခားေရာဂါေတြနဲ႔ မတူဘူးဆိုတာ သိထားေတာ့ ၀မ္းနည္းၿပီး ငိုတာေပါ့။ ထမင္းေတာင္မစားဘူး။ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ခ်ံဳးက်ၿပီးေတာ့ ပိုဆိုးတယ္ေလ။ ေရာဂါက၊ ဒီမွာသိေတာ့ ဒီလာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ဒီမွာ လူတိုင္းက အားရွိစရာေတြခ်ည္းပဲေလ၊ အားေပးစကားလည္း ေျပာတယ္။ ေကာင္းတာလည္း ေက်ြးၾကပါတယ္။ စိတ္ကို ျမွင့္တင္လိုက္ေတာ့ ေမ့ေမ့ေပ်ာက္ေပ်ာက္ျဖစ္သြားတာ”လို႔ ေျပာပါတယ္။
အလားတူ ဒီေဂဟာမွာ က်န္းမာေရးအကူအညီ လာေတာင္းခံေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ အလယ္ပိုင္း မေကြးတိုင္းက အေ၀းေျပးကုန္တင္ကားေမာင္းတဲ့ အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ အမ်ဳိးသားတဦးက “ငယ္ငယ္တုန္းကေတာ့ နည္းနည္းပါးပါး မသိခင္တုန္းကေတာ့ ရႈပ္ခဲ့ဖူးတာေပါ့။ လူငယ္တို႔ သဘာ၀ေပါ့။ ပထမပုိင္းေတာ့ ႏွစ္ ပတ္ေလာက္ကေတာ့ ေတာမွာပဲ ငွက္ဖ်ားလိုလို ဘာလိုလို ဒိျပင္ေရာဂါေဆးေတြ ဘာေတြ ေသာက္ေနတာနဲ႔ ၾကာသြားတယ္။ ၁ ပတ္ေလာက္ၾကာမွ ရြာက ဒီမွာလာကုတဲ့ တေယာက္က သူက ညႊန္းတာနဲ႔ပဲ ဒီေရာက္လာတာ။ ျဖစ္ခါကစေတာ့ နည္းနည္း၀မ္းနည္းတာေပါ့။ ဒီေရာက္တဲ့ေနာက္ပိုင္း ေဆးေတြဘာေတြ ေသာက္ေနရတယ္ဆိုေတာ့ အဆင္ေျပတယ္။ ေဆးလည္း ရွိတယ္ဆိုေတာ့ အားတက္ပါတယ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။
ဒီေဂဟာကို လြန္ခဲ့တဲ့ ၈ ႏွစ္ေလာက္ကတည္းက ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွာ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က မဂၤလာေတာင္ညြန္႔ၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒၚျဖဴျဖဴသင္းရဲ႕ မိသားစုပိုင္ ေနအိမ္ျခံ၀န္းအတြင္းမွာ အခက္အခဲေတြ၊ အဟန္႔ အတားေတြၾကားက ႀကဳိးစားၿပီး ဖြင့္ခဲ့ရတာပါ။
ဒီေဂဟာရဲ႕ ကနဦးအစေန႔ရက္ေတြအေၾကာင္းကိုေတာ့ ေဒၚျဖဴျဖဴသင္းက ခုလို ျပန္ေျပာင္း ေျပာျပပါတယ္။
“လူနာ ၆ ေယာက္ကို ဒီအိမ္မွာ စထားျဖစ္တာ၊ အဲဒီတုန္းကေတာ့ တျခားေနရာေတြ နည္းတူပဲ အခက္အခဲေတြ အမ်ားႀကီး က်မတို႔ ၾကံဳခဲ့ရတယ္။ အဓိက ပတ္၀န္းက်င္ေပါ့ အမ်ားႀကီး သတိထားရတယ္။ လူနာေတြ လိုအပ္မွ အျပင္ ထြက္တာမ်ဳိးတို႔၊ မလိုအပ္ရင္ အိမ္ထဲမွာ ေနရတဲ့ ပံုစံမ်ဳိးေတြ ေနခဲ့ရတာ ရွိတယ္။ ေနာက္ပိုင္း က်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ၂၀၀၆ - ၂၀၀၇ ေလာက္မွာ က်မတို႔က အိမ္ရွင္ဆိုေတာ့ က်မ အေမကိုေခၚၿပီးေတာ့ ရပ္ကြက္ထဲက ရ၀တတို႔၊ ဘာတို႔က လူနာေတြကိုလည္း ေခၚတယ္။ အိမ္ပိုင္ရွင္ကိုလည္း ေခၚတယ္။ ဒီမွာ မထားဖို႔ဆိုၿပီး အဲဒီတုန္းကလည္း တစ္ခါ က်မတို႔ကို ေမာင္းထုတ္တာမ်ဳိးေတြ ရွိခဲ့တယ္။”
၂၀၁၀ ႏို၀င္ဘာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ဒီေဂဟာကိုလည္း လာေရာက္ကာ HIV လူနာေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုအားေပး စကားေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဒီေဂဟာအေၾကာင္း ကမၻာ့မီဒီယာေတြ စာမ်က္ႏွာ ျမင္ေတြ႔လာရသလို လူသိ ပိုမ်ားလာခဲ့ၿပီး လူနာေတြလည္း အရင္ကထက္ ပိုမ်ားလာတယ္လို႔ ဒီေဂဟာကို ဦးစီးလုပ္ကုိင္ေပးေနသူ တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးရာဇာက ေျပာပါတယ္။
ဒီေဂဟာနားမွာ ေနထုိင္တဲ့ အိမ္နီးနားခ်င္းတဦးကေတာ့ ခုလိုရပ္ကြက္ထဲမွာ ဒီေဂဟာ ရွိေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ “က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဒီလိုပဲေနေနၾကတာပဲ၊ အိမ္ေဘးနားကို အႏၱရာယ္ေတာ့ မျပဳဘူး။ ေရာဂါဘာညာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူတို႔ သန္႔ရွင္းေရးေတြ လုပ္တယ္။ မိလႅာေတြ ဘာေတြကိုလည္း ကားေတြဘာေတြနဲ႔ ဆြဲထုတ္တယ္။ အနံ႔အသက္ေတြ ဘာေတြ မရွိဘူး။ သူတို႔က တျခားကိုေတာ့ အသြားအလာ မရွိဘူး။ လာတယ္။ လာၿပီး ဒီမွာပဲ တည္းတယ္။ ေဆးထုတ္တယ္ေပါ့။ က်န္တာေတာ့ က်ေနာ္ မသိဘူး။ က်ေနာ္တို႔အတြက္ကေတာ့ အေႏွာင့္အယွက္ မျဖစ္ဘူး။ မျဖစ္လို႔လည္း ခုလို ေနေနတာေပါ့။ အႏွာင့္အယွက္ျဖစ္တယ္ဆိုရင္လည္း ေျပာရမွာပဲ။ တျခားတေနရာရာမွာ က်ယ္က်ယ္၀န္း၀န္းနဲ႔ အေဆာက္အဦးႀကီးေတြ ဘာေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းတာေပါ့။ ဒီမွာကေတာ့ ရပ္ကြက္နဲ႔ အမ်ားစု ေနရေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေက်နပ္သလို က်န္တဲ့လူက ေက်နပ္ခ်င္မွ ေက်နပ္မွာကိုး။ အရင္တုန္းကေတာ့ တခ်ဳိ႕လက္မွတ္ေတြ ဘာေတြ ထုိးၿပီးေတာ့ ကန္႔ကြက္တာ၊ ေျပာၾကတာေတြ ရွိတယ္။ ဒီေရာဂါကေတာ့ ျပႆ နာ မရွိဘူး။ HIV နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔လည္း သေဘာနည္းနည္း ေပါက္တယ္။ အေရးႀကီးတာက တီဘီတို႔ ဘာတို႔ အဲဒီေရာဂါေတြ ဘာေတြ ေၾကာက္တယ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။
ခုဆိုရင္ေတာ့ ဒီေဂဟာမွာ လူနာေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕မိသားစုေတြနဲ႔ ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္ေပးဖို႔ လိုက္လာသူေတြ စုစုေပါင္း ကေလးနဲ႔ လူႀကီး ၁၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ အတြက္ စားေသာက္စရိတ္၊ ခရီးစရိတ္နဲ႔ ေဆး၀ါးခကအစ ေနေရးထုိင္ေရး တာ၀န္ယူေပး ေနရတာပါ။
ဒါျပင္ က်န္းမာေရးေကာင္းစျပဳေနတဲ့ လူနာအမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္ ေန႔လယ္ေန႔ခင္း စက္ခ်ဳပ္ႏိုင္မယ့္ ေနရာေလးတခုလည္း ဒီေဂဟာမွာ ဖန္တီး ေပးထားပါတယ္။
ခင္ပြန္းသည္ဆီက ေရာဂါကူးစက္ခံရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးတဦးကေတာ့ “က်မ အမ်ဳိးသားကေန ကူးတယ္လို႔ ထင္တာပဲ၊ အမ်ဳိးသား ဆံုးတာ ၁၀ ႏွစ္ရွိသြားၿပီ။ အမ်ဳိးသား အဲဒီေရာဂါ ရွိတယ္လို႔ သိလိုက္တုန္းကေတာ့ တေန႔ေန တခ်ိန္ခ်ိန္ ကိုယ့္မွာ ရွိလာလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆတယ္ေလ။ ဒီမွာေတာ့ ေနေကာင္းတဲ့ လူေတြလည္း ရွိၾကတယ္ ဆိုေတာ့ ဒီကို ေရာက္ေတာ့ အားရွိတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္လည္း က်န္းမာေအာင္ ေနတယ္။ ဒီေန႔ဒီအခ်ိန္အထိေတာ့ ဒီ(စက္ခ်ဳပ္) အလုပ္ကို လုပ္ေနတယ္၊ ေနာက္က်မွေတာ့ ဘာလုပ္မလဲ မဆံုးျဖတ္ရေသးဘူး”လို႔ စက္ခ်ဳပ္ေနရင္းနဲ႔ သူဘ၀ သူ႔အေၾကာင္းကို ေျပာျပပါတယ္။
ဒီေဂဟာကို လာေရာက္ၾကသူအမ်ားစုဟာ သူတို႔ေနထိုင္ရာေဒသေတြမွာ ေဆး၀ါး အကူအညီ ရဖို႔ ခက္ခဲလြန္းတာေၾကာင့္ လာေရာက္ နားခိုရင္း က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ခံယူရင္းနဲ႔ အသက္ ဆက္ရွင္သန္ခြင့္ရဖို႔ ေဆး၀ါးအကူအညီေတြ ရဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တႀကီးနဲ႔ ေရာက္လာခဲ့ၾကတာပါ။
လူနာတဦးကေတာ့ သူတို႔အတြက္ အဓိက လိုအပ္ဆံုးအရာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး “အဓိက လိုအပ္ဆံုးကေတာ့ ေဆး၀ါးပဲ။ လက္ရွိ ဒီေဆးထက္ ပိုေကာင္းမြန္တဲ့ ေဆး၀ါးေတြ ရရင္ေတာ့ ပိုၿပီး ေကာင္းမယ္။ က်ေနာ္တို႔ HIV သမားေတြအတြက္ ပိုၿပီး ၀မ္းေျမာက္စရာ ျဖစ္တာေပါ့။ အခက္အခဲကေတာ့ ရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ဒီေရာဂါကို သိပ္ၿပီး နားမလည္ၾကဘူးေပါ့။ ဒီေရာဂါလကၡဏာက ဆိုးရြားတယ္ေပါ့။ အဲေတာ့ အဖက္မတန္ခ်င္ဘူးေပါ့။ အဲလို သေဘာမ်ဳိးေတြ ရွိၾကပါတယ္။ ဒီေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အၾကံေပးခ်င္တာကေတာ့ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ေပါ့။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လဲဆိုတာကေတာ့ ခုလူငယ္ေတြ သိၾကပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ အေထြအထူးေတာ့ မေျပာခ်င္ဘူး။ မျဖစ္ေအာင္ ႀကဳိးစားသင့္ တာေပါ့” လို႔ ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV ပိုးကူးစက္ခံေနရသူေပါင္း ၁၉၂,၀၀၀ ေလာက္ရွိတဲ့အနက္ ART ေရာဂါတန္႔ေဆးစားဖို႔ လိုေနသူေပါင္းက ၁၂၀,၀၀၀ ေလာက္ ရွိမယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ဳိးသား AIDS ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္ရဲ႕ လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒါက္တာထြန္းညြန္႔ဦးက ဒီဗီြဘီကို ေျပာပါတယ္။
လက္ရွိ ေရာဂါကူးစက္ခံေနရသူေတြရဲ႕ တ၀က္ေက်ာ္ေလာက္ကို အစိုးရနဲ႔ အန္ဂ်ီအိုေတြက ေဆး၀ါးကူညီေပးႏိုင္ေသးၿပီး လာမယ့္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ အားလံုးအတြက္ ေဆး၀ါး အကူအညီရႏုိ္င္ဖို႔ ရည္မွန္းထားတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ေဒသတြင္းမွာ ကေမာၻဒီးယားနဲ႔ ထုိင္းႏိုင္ငံတို႔ ၿပီးရင္ HIV ျဖစ္ပြားႏႈန္း အျမင့္မားဆံုးႏိုင္ငံ တခု ျဖစ္ပါတယ္။ ၁ ႏွစ္ကို ဒီေရာဂါနဲ႔ ဆက္ႏႊယ္လို႔ ေသဆံုးသူေပါင္း ၁၅,၀၀၀ ကေန ၂၀,၀၀၀ ေလာက္ ရွိႏိုင္တယ္လို႔ UNAIDS အဖြဲ႔က ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင္လထဲပဲ ေနျပည္ေတာ္ပ်ဥ္းမနားမွာ ဒီေရာဂါေ၀ဒနာရွင္တဦး ဘ၀ကို အရံႈးေပးၿပီး ေရကန္ထဲ ဆင္းကာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အဆံုးစီရင္သြားခဲ့တဲ့ စိတ္မေကာင္းစရာျဖစ္ရပ္တခု ျဖစ္ပြားခဲ့ဖူးပါတယ္။
ေတာင္ဒဂံု HIV ေဂဟာမွာ ဘ၀တူေတြကို ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေပးေနတဲ့ ဦး၀တုတ္ကေတာ့ ေ၀ဒနာ ရွင္ေတြ အေနနဲ႔ စိတ္ဓာတ္ၾကံ့ခိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ လို႔ ေျပာပါတယ္။
“ဒီေ၀ဒနာရွင္ေတြဟာ ပထမဆံုးစျဖစ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ စိတ္ဓာတ္က ဟိုး ေျမႀကီး ေအာက္ ကို ေရာက္သြားတာပါပဲ။ ဒါ လူတုိင္းနီးပါးလို႔ပဲ ထင္တယ္ေလ။ ကိုယ္ကိုယ္တုိင္လည္း ဒီလိုပဲ ခံစားရတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒီဥစၥာက ခြဲျခားဆက္ဆံတဲ့စနစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိေနေသးတယ္ေလ။ ရွိေနေသးတဲ့အခါက်ေတာ့ ငါဘာဆက္လုပ္မလဲ ဘယ္လိုအသက္ရွင္ေအာင္ ႀကဳိးစားမလဲ။ တကယ္လို႔ အသက္မရွင္ေတာ့ဘူးဆိုရင္လည္း ငါဘ၀ႀကီးတခု ဆံုးသြားမယ္။ အဲဒီေတာ့ စကားပံုတခု ရွိတယ္ေလ။ လူဆိုတာ ႏွစ္ခါ မေသရဘူးလို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေ၀ဒနာရွင္ အဘတို႔အေနနဲ႔ၾကေတာ့ ႏွစ္ခါ ေသဖူးသြားၿပီ။ ပထမ တဘ၀အတြက္ အဘတို႔က ျပည္ဖံုးကား ခ်လိုက္ၿပီ။ ခ်လိုက္ၿပီးတဲ့အခါက်မွ ဒီေ၀ဒနာရွင္ HIV ေပါ့စတစ္ေ၀ဒနာရွင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ အခု ဆရာမႀကီး ေဒၚျဖဴျဖဴသင္းရဲ႕ ဒီ HIV ေဂဟာမွာ ေစတနာ့၀န္ထမ္းအျဖစ္ လာလုပ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အခု ဒီမွာဘ၀သစ္တခုကိုျပန္ၿပီး ထူေထာင္ တာေပါ့ေနာ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။
သူလိုပဲ AIDS ေ၀ဒနာခံစားေနရသူေတြအားလံုး စိတ္ဓာတ္ၾကံ့ခိုင္ၿပီး ဘ၀သစ္တခုကို လူသက္တမ္းေစ့ ေနထိုင္ျဖတ္သန္းႏိုင္ေစဖို႔အေရးကေတာ့ အစိုးရေတြ အပါအ၀င္ ျမန္မာလူမႈအသိုင္းအ၀ုိင္းတခုလံုးက တတ္အားသေရြ႕ ၀ိုင္း၀န္း ကူညီေဖးမၾကဖို႔ အေရတႀကီး လိုအပ္ေနပါၿပီ။ ဒါမွသာ သစ္ရြက္ေလးေတြလိုပဲ လူမသိသူမသိ တျဖဳတ္ျဖဳတ္နဲ႔ တိတ္တဆိတ္ ေၾကြက်ကုန္ေနတဲ့ဘ၀၊ ဘ၀ေတြအတြက္ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အားအင္တစံုတရာ ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ေၾကာင္းပါ။
အသံဖိုင္နားဆင္ရန္
