တုပ္ေကြးပိုး H1N1
DVB
·
July 25, 2017
၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၄ ရက္ေန႔က H1N1 တုပ္ေကြးပိုး ကူးစက္ခံေနရတယ္လို႔ သံသယရွိသူ ႏွစ္ဦးကို ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီးမွာ ကုသေပးေနေၾကာင္း သတင္းေတြ႔လိုက္ရပါ တယ္။ ဒီတုပ္ေကြးပိုးက ပိုးသစ္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေရာဂါပိုးကူးစက္မႈ မျပန္႔ပြားရေအာင္ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ ေဆးပညာရွင္ေတြဟာ တာဝန္ရွိသူမ်ားနဲ႔ ေဆြးေႏြးေနၾကၿပီး ဇူလိုင္လ ၂၄ ရက္ေန႔ ညေန ၃ နာရီမွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ ျပဳလုပ္မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သိထားရင္ အက်ိဳးရွိေစမွာျဖစ္လို႔ အဆိုပါ တုပ္ေကြးပိုးအေၾကာင္းကို ဗဟုသုတ မၽွေဝလိုက္ပါတယ္။
H1N1 ဆိုတာ ဘာလဲ
H1N1 ဆိုတာ ေစာေစာပိုင္းက ဝက္တုပ္ေကြးျဖစ္ေစတဲ့ ပိုးသစ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူကို ကူးစက္ႏိုင္တဲ့ တုပ္ေကြးပိုးပါ။ သူ႔ကို ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ဧၿပီလမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ လူနာတဦးမွာ စေတြ႔ခဲ့ပါတယ္။ မကၠဆီကိုနဲ႔ ကေနဒါႏိုင္ငံ အပါအဝင္ အျခားႏိုင္ငံေတြမွာလည္း တုပ္ေကြးပိုး ကူးစက္ခံရသူမ်ားရွိေၾကာင္းေၾကညာထားပါတယ္။ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ဟာ ျဖစ္ေနက်ပိုးလိုပဲ တဦးမွတဦးသို႔ ကူးစက္ျပန္႔ပြားတတ္ပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္ ဒီတုပ္ေကြးပိုးကို တခါက ဝက္တုပ္ေကြးပိုးလို႔ ေခၚရတာလဲ ….
ေရာဂါပိုးသစ္ ေတြ႔လာေတာ့ သူ႔ဇာစ္ျမစ္ကို လိုက္ၾကရတယ္။ ဓာတ္ခဲြခန္း စမ္းသပ္ခ်က္မ်ားအရ ပိုးအသစ္မွာပါတဲ့ ဗီဇအမ်ားအျပားဟာ ေျမာက္အေမရိကတိုက္ရွိ ဝက္ေတြမွာ ပံုမွန္ျဖစ္ပြားတဲ့ တုပ္ေကြးပိုးဗီဇနဲ႔ တူေနတာ ေတြ႔ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစက ဝက္တုပ္ေကြးေရာဂါလို႔ ညြန္းဆိုၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာ ဆက္လက္ စမ္းသပ္ၾကည့္တဲ့အခါ ေျမာက္အေမရိက ဝက္ေတြမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ တုပ္ေကြးပိုးနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး ကဲြျပားတာ သတိထားမိလာခဲ့ၾကတယ္။ တုပ္ေကြးပိုးသစ္မွာ ပံုမွန္ ဥေရာပ အာရွ ဝက္တုပ္ေကြး ပိုးဗီဇရယ္၊ ငွက္တုပ္ေကြး ပိုးဗီဇရယ္၊ လူတုပ္ေကြး ပိုးဗီဇရယ္တုိ႔ ေပါင္းစပ္ပါဝင္ေနတာ ေတြ႔ရွိခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗီဇ ၄ မ်ိဳး ေပါင္းတုပ္ေကြးပိုး Quadruple reassortant Virus လို႔ ေခၚဆိုပါတယ္။
ဝက္တုပ္ေကြးဆိုတာ ဘာလဲ…
လူေတြလိုပဲ ဝက္ေတြမွာလည္း တုပ္ေကြးျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဝက္တုပ္ေကြးပိုးဟာ လူတုပ္ေကြးပိုးနဲ႔ မတူသလို လူကိုလည္း ကူးစက္ေလ့မရွိပါဘူး။ အတိတ္ကာလက လူကို ရွားရွားပါးပါး ကူးစက္ျဖစ္ပြားဖူးတဲ့ ဝက္တုပ္ေကြးဟာ ဝက္နဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ ေနထိုင္သူေတြမွာသာ ျဖစ္ၾကတာပါ။
အခု ကူးစက္ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ဝက္တုပ္ေကြးပိုးကေတာ့ ပိုးအသစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွိႏွင့္ၿပီး ဝက္တုပ္ေကြးပိုးနဲ႔ မတူပါဘူး။ သူ႔မွာ အေျပာင္းအလဲအသစ္ေတြ ျဖစ္လာၿပီး လူမွလူဆီ ကူးစက္ႏိုင္တဲ့အစြမ္း ရွိလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဝက္နဲ႔ လက္ပြန္းတတီး မေနတဲ့သူေတြမွာပင္ ကူးစက္ျဖစ္ပြားေနပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ လူတုပ္ေကြးပိုး ျဖစ္လာတဲ့သေဘာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ေရးဗဟိုဌာနက ရာသီေျပာင္းမွာ ကူးစက္ျဖစ္ပြားတဲ့ ပံုမွန္တုပ္ေကြးပိုးရယ္၊ ဝက္တုပ္ေကြးပိုးရယ္ ကဲြျပားသြားေစဖို႔ Novel Influenza A H1N1 ဆန္းသစ္တုပ္ေကြးပိုးလို႔ အမည္ ပညတ္ထားပါတယ္။
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ဟာ ကူးစက္တတ္သလား…
ကူးစက္ေရာဂါ ကာကြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဗဟိုဌာနက တုပ္ေကြးပိုးသစ္ဟာ ကူးစက္တတ္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားၿပီး လူမွလူသို႔ ကူးစက္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူေတြၾကား ဘယ္အတိုင္းအတာထိ လြယ္ကူစြာ ကူးစက္ၾကမယ္ ဆိုတာေတာ့ အခုထိ မသိၾကေသးပါဘူး။ အလြယ္တကူ ကူးစက္တတ္သလား၊ ကူးစက္ဖို႔ ခက္ခဲသလား ဆိုတာ မသဲကဲြတဲ့သေဘာပါ။
တုပ္ေကြးသစ္ ဘယ္သူေတြမွာ ပိုျဖစ္တတ္သလဲ…
တုပ္ေကြးသစ္ ျဖစ္ပြားသူ အေမရိကန္ အမ်ားစုဟာ ကေလးႀကီးမ်ားနဲ႔ ငယ္ရြယ္တဲ့ လူႀကီးမ်ား ျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ၾကရတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ အခုအေျခအေနဟာ ေျပာင္းလဲသြားမွာလား ဆိုတာ မသဲကဲြပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တုပ္ေကြးေရာဂါ ျပင္းထန္ႏိုင္ေျခ ျမင့္မားၿပီး မလိုလားအပ္တဲ့(ဆိုးဝါးတဲ့) အဆံုးသတ္ အေနအထား ျဖစ္ပြားႏိုင္သူေတြကေတာ့...
- ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ေလာင္းမ်ား
- ငယ္ရြယ္တဲ့ကေလးမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ တႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ား
- အသက္အရြယ္ ႀကီးရင့္သူမ်ား၊ ဒါေပမယ့္ အသက္ ၆၅ ႏွစ္နဲ႔အထက္ လူႀကီးေတြမွာေတာ့ တုပ္ေကြးသစ္ အျဖစ္နည္းဟန္ ရွိပါတယ္။
- ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခ ျမင့္မားသူတို႔နဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါရွိေနသူမ်ား
- ခုခံအားက်ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံထားရသူမ်ား
- နာတာရွည္ေဝဒနာခံစားေနရသူမ်ား
- ကင္ဆာကုေဆး သံုးစဲြေနရသူမ်ား ျဖစ္ၿပီး တုပ္ေကြးမိမိခ်င္း ေဆးကုသမႈ ခံယူသင့္ပါတယ္။
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ လူကို ကူးစက္ခံရရင္ ဘာလကၡဏာေတြ ျပမွာလဲ…
တုပ္ေကြးသစ္ရဲ႕ လကၡဏာေတြက ပံုမွန္ျဖစ္ေနက် တုပ္ေကြးေရာဂါလုိပါပဲ။ ဖ်ားမယ္။ လည္ေခ်ာင္းနာ ေခ်ာင္းဆိုးမယ္။ ႏွာရည္ယုိ ႏွာေစးမယ္။ ကိုယ္လက္ နာက်င္ကိုက္ခဲမယ္။ ေခါင္းကိုက္ၿပီး ခ်မ္းကာ ႏံုးခ်ည့္ႏြမ္းနယ္ေနတတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ ဝမ္းေလၽွာ ပ်ိဳ႕အန္တတ္ၾကတယ္။ တုပ္ေကြးသစ္ ျဖစ္သူတိုင္းမွာ ေဖာ္ျပပါလကၡဏာ အနည္းဆံုး ႏွစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပြားေလ့ရွိပါတယ္။ ေရာဂါျပင္းထန္ရင္ ေသဆံုးသည္ထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီလကၡဏာမ်ားဟာ အျခားေရာဂါေတြမွာလည္း ေတြ႔ရတတ္တာေၾကာင့္ ခံစားေနရတဲ့ လကၡဏာတခုတည္းၾကည့္ၿပီး တုပ္ေကြးေရာဂါသစ္ ျဖစ္ေနပါတယ္လို႔ တပ္အပ္မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ျဖစ္ပြားေနျခင္း ရွိ၊ မရွိ စမ္းသပ္ၾကည့္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
စမ္းသပ္ခ်က္က တုပ္ေကြးေရာဂါသစ္ ျဖစ္ပြားေနျခင္း မရွိေၾကာင္း အေျဖထြက္သည့္တိုင္ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ျဖစ္ပြားမေနပါဘူးလို႔ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။ တနည္းအားျဖင့္ စမ္းသပ္ခ်က္မွ တုပ္ေကြးေရာဂါသစ္ ျဖစ္ေနေၾကာင္း အတည္ျပဳႏိုင္ေပမယ့္ ျဖစ္မေနပါဘူးလို႔ မျငင္းဆိုႏိုင္တဲ့ သေဘာပါ။ ဒါ့ျပင္ ဖ်ားနာလူတုိင္းကို စမ္းသပ္မေပးႏိုင္ေသးဘဲ ေရာဂါ ျပင္းထန္သူမ်ားကိုသာ ေရြးစမ္းသပ္ေပးႏိုင္ပါေသးတယ္။
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ခံရရင္ ေဝဒနာ ဘယ္ေလာက္ ျပင္းထန္တတ္ပါသလဲ…
လူမွာ ကူးစက္ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တုပ္ေကြးေရာဂါသစ္ ဘယ္ေလာက္ ျပင္းထန္ႏိုင္သလဲ ဆိုတာ ေသခ်ာမသိေသးပါဘူး။ အသက္ ၆၅ ႏွစ္နဲ႔အထက္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ား၊ ၅ ႏွစ္ထက္ ငယ္တဲ့ကေလးမ်ား၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ေလာင္းမ်ားနဲ႔ နာတာရွည္ေဝဒနာခံစားေနရသူမ်ား ရာသီေျပာင္းတုပ္ေကြးေရာဂါ ျပင္းထန္တတ္ၿပီး ေနာက္ဆက္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြလည္း ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ ပန္းနာရင္က်ပ္နဲ႔ ဆီးခ်ိဳေရာဂါမ်ိဳးပါ။ တုပ္ေကြးပိုးသစ္မွာလည္း ဒီလို ေနာက္ဆက္တဲြ ဆိုးက်ိဳးေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ႀကီးမားဟန္ရွိပါတယ္။
ပံုမွန္ရာသီေျပာင္းတုပ္ေကြးနဲ႔ မတူတဲ့အခ်က္က ၆၄ ႏွစ္အထက္ လူႀကီးေတြမွာ တုပ္ေကြးေရာဂါ ေနာက္ဆက္တဲြ ဆိုးက်ိဳးေဝဒနာ ျဖစ္ပြားဟန္မရွိျခင္းပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ေရးဗဟိုဌာနမွ ပညာရွင္ေတြဟာ ထပ္မံေလ့လာခဲ့ၾကျပန္တယ္။ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ကို ခုခံႏိုင္တဲ့ သဘာဝကိုယ္ခံအား လူအခ်ိဳ႕မွာ ရွိေနမလားဆိုတာ ေလ့လာၾကတာပါ။ ကနဦး ရလဒ္မ်ားအရ အသက္ ၆ဝ ေအာက္ အရြယ္ေရာက္လူေတြေရာ ကေလးေတြမွာပါ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ကို ခုခံကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ ကိုယ္ခံအား ရွိေနတာ မေတြ႔ခဲ့ၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အသက္ ၆ဝ ေက်ာ္ လူႀကီး သံုးပံုတပုံမွာ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ကို ခုခံႏိုင္တဲ့ ကိုယ္ခံအား ရွိေနတာ ေတြ႔ၾကရပါတယ္။ ရွိေနတဲ့ ကိုယ္ခံအားနဲ႔ တုပ္ေကြးပိုးကို ဘယ္ေလာက္ထိ ကာကြယ္ႏိုင္မယ္ ဆိုတာ မသိရေသးပါဘူး။
ကူးစက္ျဖစ္ပြားႏႈန္းနဲ႔ ျပင္းထန္မႈသဘာဝမွာ တုပ္ေကြးပိုးသစ္နဲ႔ ပံုမွန္ ရာသီေျပာင္း တုပ္ေကြးပိုးတို႔ ဘာကြာျခားၾကသလဲ …
ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ေရး ဗဟိုဌာနအေနနဲ႔ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ရဲ႕ ေရာဂါျပင္းထန္မႈ အေျခအေနကို ေလ့လာဆဲရွိပါေသးတယ္။ အခုခ်ိန္ထိေတာ့ ရာသီေျပာင္း တုပ္္ေကြးပိုးနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီး တုပ္ေကြးသစ္ ျဖစ္ပြားႏႈန္း ဘယ္ေလာက္ရွိမလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ ျပင္းထန္ၿပီး ေသဆံုးႏိုင္ေျခ အေနအထား ဘယ္လိုရွိတယ္ဆိုတာ ေကာက္ခ်က္ခ်ဖို႔ အခ်က္အလက္ေတြ လိုအပ္ေနပါေသးတယ္။
ရာသီေျပာင္း တုပ္ေကြးျဖစ္ပြားတဲ့အခါ မအီမသာ ဖ်ားနာတဲ့ အေျခအေနမွ ေရာဂါျပင္းထန္ၿပီး ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ တုပ္ေကြးေရာဂါေၾကာင့္ ေဆး႐ံုတင္ကုသရသူ ႏွစ္သိန္းေက်ာ္ရွိၿပီး ပ်မ္းမၽွ လူ သံုးေသာင္းေျခာက္ေထာင္ေလာက္ ေသဆံုးေနၾကပါတယ္။ ေဆး႐ံုတင္ရတဲ့အထိ ေရာဂါ ျပင္းထန္သူေတြအနက္ ႏွစ္ေသာင္းခန္႔ဟာ ငါးႏွစ္ေအာက္ကေလးမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆး႐ံုတင္ရသူ အားလံုးရဲ႕ ၆ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းနဲ႔ ေသဆံုးသူမ်ားအနက္ ၉ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ ၆၅ ႏွစ္နဲ႔အထက္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ေၾကာင့္ ေရာဂါျဖစ္ပြားသူ အမ်ားအျပားဟာ အသက္ ၅ ႏွစ္မွ ၂၄ ႏွစ္ၾကား လူငယ္မ်ား ျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသက္ ၆၄ ႏွစ္ထက္ ႀကီးသူေတြမွာ အျဖစ္နည္းၿပီး ေသဆံုးျခင္း မရွိတတ္ပါဘူး။ ဒီအခ်က္က ရာသီေျပာင္း တုပ္ေကြးနဲ႔ တုပ္ေကြးပိုးသစ္တို႔ မတူတဲ့အခ်က္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္နဲ႔ ႐ုိး႐ိုးတုပ္ေကြးရဲ႕ ေနာက္ဆက္တဲြ ဆုိးက်ိဳးေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ျမင့္မားသူေတြမွာေတာ့ တုပ္ေကြးပိုးသစ္နဲ႔ ႐ိုး႐ိုးတုပ္ေကြးပိုးတို႔ လက္ရည္တူပါပဲ။
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ဘယ္လို ျပန္႔ပြားကူးစက္ပါသလဲ။ ေလထဲမွတဆင့္ ကူးစက္တတ္သလား …
ရာသီေျပာင္းတုပ္ေကြး ကူးစက္ပံုအတိုင္းပဲလို႔ ယူဆထားၾကတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ ႏွာေခ်ျခင္းေတြကေန လူတဦးမွတဦး ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ရွိေနတဲ့ေနရာ။ ပစၥည္းတခုခုကို ကိုင္တြယ္မိတဲ့ လက္နဲ႔ ပါးစပ္၊ ႏွာေခါင္းတို႔ ထိေတြ႔မိျခင္းေၾကာင့္ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ဟာ ရာသီေျပာင္းတုပ္ေကြးပိုးလိုပဲ ပ်ံ႔ႏွံ႔တတ္ပါတယ္။ တုပ္ေကြး ျဖစ္ေနသူ ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုးလို႔ ထြက္လာတဲ့ အမႈန္အမႊားမ်ားမွတဆင့္ တိုက္႐ိုက္ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ရွိေနတဲ့ေနရာကို ကိုင္တြယ္မိၿပီး မ်က္စိ၊ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္ စတာေတြကို ထိမိရင္ ကူးစက္ပ်ံ႔ႏွံ႔ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ေဆးတဲ့ အက်င့္ ျပဳသင့္တာပါ။
တုပ္ေကြးသစ္ ျဖစ္ေနသူဟာ ေရာဂါလကၡဏာ စမျပမီ တရက္ကပင္ တုပ္ေကြး ပိုးသစ္ကို ပ်ံ႔ႏွံ႔ေစႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါ စခံစားရၿပီး ၇ ရက္ ၾကာသည့္တုိင္ ကူးစက္ႏိုင္ပါေသးတယ္။
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ဟာ ေလမွတဆင့္ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါကလည္း ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုးတဲ့အခါ မဖံုးအုပ္ မကာကြယ္ထားလို႔ ထြက္လာတဲ့ အမႈန္အမႊားေတြ ေလထဲ ေရာက္ရွိသြားတဲ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ တုပ္ေကြးသစ္ ျဖစ္ေနသူ အမ်ားစုဟာ ဝက္ေတြနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ထိေတြ႔မႈမရွိဘဲ ေရာဂါျဖစ္ပြားေနသူမွတဆင့္ ကူးစက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဝတၳဳပစၥည္းေတြ ရွိေနတဲ့ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ဟာ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ အသက္ရွင္ ေနႏိုင္ပါလဲ …
ေလ့လာမႈမ်ားအရ စာအုပ္ ဒါမွမဟုတ္ တံခါးလက္ကိုင္လုိ ပစၥည္းမ်ိဳးမွာ တုပ္ေကြးပိုးတို႔ဟာ ႏွစ္နာရီမွ ရွစ္နာရီ ၾကာတဲ့အထိ ကူးစက္ႏိုင္စြမ္းရွိတာ ေတြ႔ၾကရပါတယ္။
ဘယ္ေလာက္ၾကာတဲ့အထိ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံထားရသူထံမွ ထပ္ဆင့္ပ်ံ႔ႏွံ႔သြားႏိုင္သလဲ …
အခုခ်ိန္ထိေတာ့ ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ေရးဗဟုိဌာနအေနနဲ႔ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ရဲ႕ အစြမ္းအစဟာ ႐ိုး႐ိုးတုပ္ေကြးပိုးနဲ႔ တူတယ္လို႔ ယံုၾကည္လက္ခံထားပါတယ္။ ပံုမွန္တုပ္ေကြးပိုးအေနနဲ႔ ကူးစက္ခံလူမွာ ေရာဂါလကၡဏာမျပမီ တရက္မွ စဖ်ားၿပီး ၇ ရက္ၾကာတဲ့အထိ အျခားလူတဦးကို ကူးစက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ခံ ငယ္ရြယ္တဲ့ ကေလးေတြထံမွ ရက္ပိုၾကာၾကာ ေရာဂါပိုးကူးစက္ ျပန္႔ပြားေစႏိုင္ဖြယ္ ရွိပါတယ္။
ဝက္သားကို ကိုင္တြယ္ ျပင္ဆင္ စားေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ႏိုင္ပါလား …
အစားအေသာက္မွ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ မကူးစက္ႏိုင္ပါဘူး။ သန္႔ျပန္႔စြာ ကိုင္တြယ္မယ္၊ ေကာင္းစြာ ခ်က္ျပဳတ္ စားေသာက္မယ္ဆိုရင္ ဝက္သားစားလို႔၊ ခ်က္ျပဳတ္လုိ႔ေတာ့ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ျဖစ္မယ္ မဟုတ္ပါဘူး။
ပိုက္သြယ္ျဖန္႔ေဝ ေသာက္သံုးေရမွတဆင့္ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ႏိုင္ေျခရွိသလား…
သံုးေရျဖန္႔ေဝမႈ စနစ္က်နမယ္။ ေကာင္းစြာပိုးသတ္ၿပီးမွ ျဖန္႔ေဝမယ္ဆိုရင္ အဆိုပါ ေရမွ ေရာဂါပိုးကူးစက္စရာ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျဖန္႔ေဝေသာက္သံုးေရထဲ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ေရာက္ရွိ ရွင္သန္ျပန္႔ပြားႏိုင္ျခင္း ရွိ၊ မရွိ ျပည့္စံုစြာ စမ္းသပ္ထားတာ မရွိတဲ့အတြက္ ေသခ်ာေတာ့ မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ လတ္တေလာ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ားကေတာ့ ျဖန္႔ေဝ ေသာက္သံုးေရထဲပါတဲ့ ပိုးသတ္ေဆးဂုဏ္သတိၱရွိ ကလိုရင္း ဓာတ္ပမာဏဟာ အစြမ္းထက္ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ကို အစြမ္းမဲ့သြားေစႏိုင္တာ စမ္းသပ္ျပႏိုင္ခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ေသာက္သံုးေရမွ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ျဖစ္ပြားတာ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ဇြန္လအထိ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။
ေရကူးကန္၊ ေရခ်ိဳးကန္၊ ေရပန္း၊ ေရသံုးအပန္းေျဖစခန္းရွိ ေရမွ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ႏိုင္သလား …
အခုထိေတာ့ ေရနဲ႔ ထိေတြ႔ျခင္းမွတဆင့္ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္တဲ့ လူနာ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ ေရကူးကန္၊ ေရခ်ိဳးကန္ စတဲ့ ေရအသံုးျပဳ အပန္းေျဖစခန္းရွိ ေရမ်ားကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ စံခ်ိန္စံညႊန္းအတိုင္း ကလိုရင္းခပ္ ပိုးသတ္ထားတာေၾကာင့္ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ႏိုင္မယ့္အေျခ ရွိမေနပါဘူး။ ေရကူးကန္ေရမွာ အပံု ၁ သန္းပံု ၃ ပံုထိ ကလိုရင္းဓာတ္ ပါရွိေနရင္ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ကို သုတ္သင္ဖို႔ လံုေလာက္ပါတယ္။ ေရခ်ိဳးကန္ေတြအတြက္ေတာ့ အပံု ၁ သန္းပံု ၅ ပံုထိ ကလိုရင္း ရွိေနရင္ လံုေလာက္ပါတယ္။
ေရအသံုးျပဳအပန္းေျဖစခန္းမွာ ေရမွ မဟုတ္ဘဲ သာမန္ေနထုိင္မႈမွ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ႏိုင္သလား …
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ဟာ အျခားတုပ္ေကြးပိုးမ်ားလိုပဲ ရွင္သန္ပြားမ်ား ျပန္႔ပြားမႈပံုစံ ဆင္တူပါတယ္။ ေရအသံုးျပဳ အပန္းေျဖစခန္းရယ္ အျခားေနရာရယ္လို႔ ခဲြျခားမႈ မရွိဘဲ ႐ိုး႐ိုးတုပ္ေကြး ပ်ံ႔ႏွံ႔သလိုပဲ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါရွိသူ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ ႏွာေခ်ျခင္း၊ ပိုးမႊားေပက်ံေနတဲ့ ပစၥည္းနဲ႔ ထိေတြ႔ၿပီး ပါးစပ္၊ ႏွာေခါင္းအား ကိုင္တြယ္မိျခင္း စတာေတြကေန ေရာဂါကူးစက္မွာပါပဲ။
ဘယ္လို ပစၥည္းေတြမွ တုပ္ေကြးပိုး ကူးစက္ေစႏိုင္သလဲ …
တုပ္ေကြးပိုး ေပက်ံေနတဲ့ပစၥည္းကို ကိုင္တြယ္မိတဲ့အခါ တုပ္ေကြးပိုးေတြ လက္မွာ ကပ္ၿငိပါသြားပါလိမ့္မယ္။ ဒီလက္နဲ႔ မ်က္စိ၊ ပါးစပ္ ႏွာေခါင္းေတြကို ထိကိုင္မိရင္ေတာ့ ပိုးကူးစက္ဝင္ေရာက္သြားမွာပါ။
တုပ္ေကြးမိေနသူတဦး ႏွာေခ်လိုက္မယ္၊ ေခ်ာင္းဆိုးလိုက္မယ္ ဆိုရင္ အမႈန္အမႊားမ်ား ေလထဲ လြင့္စဥ္ထြက္လာပါတယ္။ ဒီအမႈန္အမႊားထဲမွာ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ေတြ အမ်ားအျပား ပါရွိေနပါတယ္။ ဒီအမႈန္အမႊားေတြ က်ေရာက္ေပက်ံေနတဲ့ စားပဲြလို မ်က္ႏွာျပင္ေတြ၊ တံခါးလက္ကိုင္ေတြဟာ တုပ္ေကြးပိုး ကူးစက္ေစႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ကုိ ထိေတြ႔မိတဲ့ လက္ေတြမွာ တုပ္ေကြးပိုးတို႔ ကပ္ပါသြားပါတယ္။ လက္ကို မေဆးေၾကာဘဲ မ်က္စိ၊ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္ေတြကို ထိကိုင္မိရင္ ေရာဂါပုိး ကူးစက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ မျပန္႔ပြားေအာင္ သံုးစဲြၿပီး အညစ္အေၾကးမ်ားကို ဘယ္လို စြန္႔ပစ္ရမွာလဲ …
တုပ္ေကြးပိုး မျပန္႔ပြားေစဖို႔ တုပ္ေကြးေရာဂါ ကူးစက္ျဖစ္ပြားေနသူ သံုးစဲြထားၿပီး အညစ္အေၾကး ေပက်ံေနတဲ့ ပစၥည္းမ်ားကို အမိႈက္ပံုးထဲ စြန္႔ပစ္ရပါမယ္။ ဒါေတြကို ကိုင္တြယ္ၿပီးတိုင္း လက္ကို ဆပ္ျပာ၊ ေရတို႔နဲ႔ စင္ၾကယ္ေအာင္ ေဆးေၾကာရပါမယ္။
တုပ္ေကြးပိုး မျပန္႔ပြားရေအာင္ ကာကြယ္ရန္ အိမ္သန္႔ရွင္းေရး ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲ..
ကုတင္ေဘး၊ စားပဲြမ်က္ႏွာျပင္၊ ေရခ်ိဳးခန္း မ်က္ႏွာျပင္မ်ား၊ ကေလးကစားစရာမ်ား၊ မီးဖိုေခ်ာင္ စားပဲြမ်က္ႏွာျပင္ေတြကို အိမ္သံုး ပိုးသတ္ေဆးေရ Household Disinfectant နဲ႔ ပြတ္တိုက္သန္႔စင္ေပးရပါမယ္။
တုပ္ေကြးျဖစ္ေနသူ စားေသာက္ သံုးစဲြထားတဲ့ ပစၥည္းမ်ားကို ဘယ္လို ကိုင္တြယ္ရမလဲ …
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ခံရသူ စားေသာက္ထားတဲ့ ပုဂံခြက္ေယာက္မ်ား၊ အဝတ္အစားမ်ား၊ အိပ္ရာခင္းမ်ားတို႔ကုိ ခဲြျခားၿပီး သီးသန္႔ေဆးေၾကာ ေလၽွာ္ဖြပ္စရာ မလိုပါဘူး။ တခု အေရးႀကီးတာက မေလၽွာ္ဖြပ္ရေသးဘဲ တုပ္ေကြးျဖစ္ေနသူ ပစၥည္းမ်ားကို အတူမၽွမသံုးစဲြမိၾကဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ တုပ္ေကြးျဖစ္ေနသူ အိပ္ရာခင္း၊ မ်က္ႏွာသုတ္ပဝါတို႔ကို ဆပ္ျပာနဲ႔ပဲ ေလၽွာ္ဖြပ္ၿပီး မီးပူတုိက္ထားရပါမယ္။ တုပ္ေကြးျဖစ္ေနသူ အသံုးအေဆာင္မ်ားကို မေလၽွာ္ဖြပ္ခင္ ပိုက္ေပြ႔သယ္ေဆာင္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္။ အသံုးအေဆာင္ေတြကို ကိုင္တြယ္ၿပီးတိုင္း လက္ကို ဆပ္ျပာ၊ ေရ၊ အရက္ျပန္ပါတဲ့ အရည္ စတာေတြနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ေဆးေၾကာရပါမယ္။ တုပ္ေကြးျဖစ္ေနသူ စားေသာက္ထားတဲ့ အသံုးအေဆာင္ေတြကိုလည္း ပံုမွန္ ဆပ္ျပာေရတို႔နဲ႔ ကိုင္တြယ္ေဆးေၾကာေပးႏိုင္ပါတယ္။
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္မခံရေအာင္ ဘယ္လို ကာကြယ္ႏိုင္ပါသလဲ …
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ မကူးစက္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ေဆး အခုခ်ိန္ထိ မရွိေသးပါဘူး။ တုပ္ေကြးလို အသက္႐ႉလမ္းေၾကာင္း ကူးစက္ေရာဂါ ကာကြယ္ဖို႔ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစတဲ့ နိစၥဓူဝ လုပ္ေဆာင္စရာေတြ ရွိပါတယ္။
- ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုးစဥ္ ႏွာေခါင္းနဲ႔ ပါးစပ္ကို တစ္သၽွဴးျဖင့္ ဖံုးကာထားရပါမယ္။ သံုးၿပီး တစ္သၽွဴးေတြကို အမိႈက္ပံုးထဲ ေသခ်ာစြာစြန္႔ပစ္ပါ။
- လက္ကို ဆပ္ျပာျဖင့္ မၾကာခဏ ေဆးေၾကာပါ။ အထူးသျဖင့္ ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုးၿပီးခ်ိန္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အရက္ျပန္ပါတဲ့ လက္ေဆးေရဟာ ပိုထိေရာက္ပါတယ္။
- မ်က္စိ၊ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္တို႔ကို လက္နဲ႔ မတို႔ထိပါနဲ႔။ တုပ္ေကြးပိုးေတြ ဒီနည္းနဲ႔ ပ်ံ႔ႏွံ႔ကူးစက္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆင္ျခင္ဖို႔ ခက္ခဲတတ္လို႔ လက္ကို စင္ၾကယ္ေနေစဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။
- တုပ္ေကြးမိေနသူနဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ မထိေတြ႔မိေစဖို႔ ႀကိဳးစားဆင္ျခင္ပါ။
- အကယ္၍ ဖ်ားၿပီး အနည္းဆံုး တုပ္ေကြးလကၡဏာတခုခု ျပခဲ့ရင္ လကၡဏာ စျပၿပီး ၇ ရက္ ဒါမွမဟုတ္ တုပ္ေကြးလကၡဏာေတြ ေပ်ာက္ကင္းၿပီး ၂၄ နာရီ ျပည့္တဲ့အထိ အိမ္မွာပဲ ေနေပးပါ။ အျခားသူဆီ ေရာဂါပိုး မကူးစက္ေစရန္ ဤနည္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ပါတယ္။
- က်န္းမာေရးဌာနမွ ထုတ္ျပန္ထားခ်က္မ်ားကို လိုက္နာပါ။ လူစုလူေဝးကို တတ္ႏိုင္သမၽွ ေရွာင္ပါ။
ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္ကာပစၥည္း ဝတ္ဆင္သင့္ပါသလား …
သတင္းစာ၊ စာေစာင္မ်ားမွာ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္မခံရေအာင္ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္ကာပစၥည္းမ်ား ဝတ္ဆင္သြားလာေနပံုေတြ ပါရွိေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူအနည္းငယ္သာ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္ကာပစၥည္းဟာ အမွန္တကယ္ တုပ္ေကြးကာကြယ္ႏိုင္၊ မႏိုင္ သိၾကပါတယ္။ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္ကာအဝတ္ဟာ ေနရာမွာ အတိအက် အေသအသပ္ ကပ္မေနႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အတိုင္းအတာတခုထိသာ အကာအကြယ္ ျဖစ္ေစပါလိမ့္မယ္။
ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ေရးဗဟိုဌာနကေတာ့ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္ကာပစၥည္း ဝတ္ဆင္ဖို႔ အားေပးထားျခင္း မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျပင္းထန္တုပ္ေကြးေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိသူေတြ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ပ်ံ႔ႏွံ႕ကူးစက္ေနတဲ့ ဝန္းက်င္လူစုလူေဝးထဲ သြားလာရတဲ့အခါ ဝတ္ဆင္သင့္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ တုပ္ေကြးေရာဂါ ျဖစ္ေနသူကို ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ရသူမ်ားလည္း ဝတ္ဆင္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ သည့္တိုင္ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္ကာပစၥည္းဟာ တုပ္ေကြးပိုးကူးစက္ပ်ံ႔ႏွံ႕မႈကို အမွန္တကယ္ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္ျခင္း ရွိ၊ မရွိ မသိေသးပါဘူး။
တုပ္ေကြးလကၡဏာ ရွိေနသူေတြဟာ တခါသံုး တစ္သၽွဴေးတြကို ေဆာင္ထားရပါမယ္။ ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုးလၽွင္ ပိတ္ကာေပးရပါမယ္။ လူစုလူေဝးထဲ သြားစရာရွိမယ္။ မိသားစု အမ်ား အတူသံုးစဲြတဲ့ ေနရာေတြမွာ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္ကာပစၥည္း တပ္ဆင္ထားသင့္ပါတယ္။
ျပင္းထန္တုပ္ေကြး ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိသူေတြဟာ လက္ မၾကာခဏ ေဆးေၾကာျခင္း၊ တုပ္ေကြးျဖစ္ပြားေနတဲ့ လကၡဏာရွိသူနဲ႔ အနည္းဆံုး ေျခာက္ေပအကြာမွာ ေနသင့္ပါတယ္။ မိမိဝန္းက်င္မွာ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ျပန္႔ပြားေနတယ္ဆိုရင္ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္ကာပစၥည္း ဝတ္ဆင္ကာ လူစုလူေဝးအတြင္း သြားလာျခင္းဟာ အကာအကြယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ေလာင္းလို ျပင္းထန္တုပ္ေကြး ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိသူေတြဟာ တုပ္ေကြး ျဖစ္ေနသူကို အကူအညီေပးရတဲ့အခါ ႏွာေခါင္း ပါးစပ္ကာပစၥည္း ဝတ္ဆင္တတ္ၾကပါတယ္။ ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ေရးဗဟိုဌာနကေတာ့ ထိုသူေတြအေနနဲ႔ တုပ္ေကြး မကူးစက္ေရး နည္းလမ္းမွန္မ်ားကို လိုက္နာေစလိုပါတယ္။ လက္မွန္မွန္ေဆးျခင္း၊ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္သူမ်ားနဲ႔ မေတြ႔ဆံုျဖစ္ေအာင္ ေရွာင္ေစဖို႔ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။
ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းမွတဆင့္ တုပ္ေကြးပိုး မျပန္႔ပြားေအာင္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္မယ့္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းက ဘာလဲ …
အကယ္၍ ဖ်ားေနၿပီဆိုရင္ သူမ်ားနဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္သမၽွ မထိေတြ႔ရေအာင္ ဆင္ျခင္ရပါမယ္။ ေရာဂါစျပၿပီး ၇ ရက္ၾကာတဲ့တိုင္ ဒါမွမဟုတ္ ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းၿပီး တရက္ျပည့္တဲ့အထိ အမ်ားသူငါနဲ႔ မထိေတြ႔ရေအာင္ အိမ္မွာပဲ ေနရပါမယ္။ ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုးတိုင္း ပါးစပ္နဲ႔ ႏွာေခါင္းတို႔ကို တစ္သၽွဴးနဲ႔ဖံုးကာၿပီး ေသခ်ာစြာ အမိႈက္ပံုးထဲ စြန္႔ပစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ လက္ကိုလည္း စင္ၾကယ္ေအာင္ ေဆးေၾကာရပါမယ္။
လက္မၾကာခဏ ေဆးေၾကာျခင္းဟာ ေရာဂါပိုးကာကြယ္ေရးအတြက္ အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ ဆပ္ျပာနဲ႔ေရပဲ သံုးသံုး၊ ဆပ္ျပာနဲ ႔ေရေႏြးပဲသံုးသံုး ၁၅ စကၠန္႔မွ ၂ဝ စကၠန္႔ ၾကာေအာင္ ေသခ်ာစြာ ေဆးေၾကာရပါမယ္။ ေရနဲ႔ဆပ္ျပာ ရွားပါးတဲ့ေနရာမ်ားမွာ အရက္ျပန္ပါတဲ့ တခါသံုးပစၥည္းမ်ား Disposable hand wipes gel Sanitizers ကို သံုးစဲြႏိုင္ပါတယ္။ ေက်ာက္ေက်ာလိုပစၥည္း သံုးမယ္ဆိုရင္ လက္ထဲ ေျခာက္တဲ့အထိ ပြတ္သပ္ရပါမယ္။ ေရသံုးစရာ မလိုပါဘူး။ သူ႔ထဲပါတဲ့ အရက္ပ်ံက ပိုးမ်ားကို ေသေစပါလိမ့္မယ္။
တုပ္ေကြးမိၿပီဆိုရင္ ဘာလုပ္သင့္သလဲ။ ဘယ္အခ်ိန္ ေဆးခန္းျပဖို႔ လိုမလဲ…
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ရွိတဲ့ ဝန္းက်င္မွာ ေနထိုင္မယ္။ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ လကၡဏာမ်ိဳးနဲ႔ ေနထိုင္မေကာင္း ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ ေဆးကုသမႈခံယူဖို႔ အျပင္ထြက္တာကလဲြလို႔ အိမ္မွာပဲ နားေနရပါမယ္။ အျခားသူေတြနဲ႔ မေတြ႔ထိမိရေအာင္ အေနအထိုင္ ဆင္ျခင္ရပါမယ္။ အလုပ္ဆင္းျခင္း၊ ေက်ာင္းတက္ျခင္း၊ ေဈးဝယ္ထြက္ျခင္း၊ လူအမ်ား စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ေနရာ သြားေရာက္ျခင္းတို႔ကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။
ခံစားေနရတဲ့ တုပ္ေကြးဟာ အေပ်ာ့စားဆိုရင္ ေဆးခန္းျပစရာ မလုိေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တုပ္ေကြးအျဖစ္မ်ားႏိုင္တဲ့ အုပ္စုတခုခုမွာ ပါဝင္ေနသူေတြကေတာ့ တုပ္ေကြး လကၡဏာ စျပတာနဲ႔ ေဆးကုသမႈခံယူဖို႔ လိုပါတယ္။
တုပ္ေကြးေရာဂါ ျပင္းထန္မယ္။ ေနာက္ဆက္တဲြ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေဆးကုသမႈ ခံယူရပါလိမ့္မယ္။ အကယ္၍ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ လကၡဏာေတြ ကေလးငယ္မွာ ရွိလာခဲ့ရင္ အေရးေပၚ ေဆးကုသမႈခံယူရပါမယ္။
- အသက္ရွဴျမန္ျခင္း။ အသက္ရွဴခက္ခဲျခင္း
- အသားအေရအေရာင္ ျပာႏွမ္းႏွမ္းျဖစ္ျခင္း။ ေသြးေရာင္မသန္းေတာ့ပဲ ညိဳညစ္ညစ္ ျဖစ္လာျခင္း
- ေရ အရည္လံုေလာက္စြာမေသာက္ျခင္း
- ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဆက္တိုက္အန္ျခင္း
- ႏိႈးလို႔မရျခင္း တံု႔ျပန္မႈမရွိျခင္း
- အထိမခံ စိတ္ဆိုးလြယ္ျခင္း။ အထိအကိုင္မခံ ရန္လိုျခင္း
- တုပ္ေကြးလကၡဏာ သက္သာလာေသာ္လည္း ျပန္ဖ်ားၿပီး ေခ်ာင္းဆိုး ပိုျပင္းထန္လာျခင္း
လူႀကီးေတြမွာေတာ့….
- အသက္ရွဴခက္ခဲျခင္း အသက္ရွဴခ်ိန္ တိုေတာင္းျခင္း
- ရင္ဘတ္ဝမ္းဗိုက္၌နာက်င္တင္းက်ပ္မႈခံစားရျခင္း
- ႐ုတ္တရက္ မူးေဝလာျခင္း
- သတိခၽြတ္ယြင္း ရႈပ္ေထြးလာျခင္း
- ျပင္းထန္စြာ ဆက္တိုက္အန္ျခင္း
- တုပ္ေကြးလကၡဏာ သက္သာလာေသာ္လည္း ျပန္ဖ်ားကာ ေခ်ာင္းဆိုး ပိုျပင္းထန္လာျခင္း
စတာေတြ ျဖစ္ခဲ့ရင္ အေရးေပၚ ေဆးကုသမႈခံယူသင့္ပါတယ္။
ဆရာဝန္ေတြက ေသြးနမူနာေတြ ေဖာက္ယူၿပီး က်န္းမာေရးဌာန ဓာတ္ခဲြခန္းကို ေပးပို႔ကာ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ရွိ၊ မရွိ စမ္းသပ္ရွာေဖြၾကပါလိမ့္မယ္။ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကူးစက္ျဖစ္ပြားေနတယ္လုိ႔ ယူဆရင္ Tamiflu ဒါမွမဟုတ္ Relenza ေဆးေတြ ေပးပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ တုပ္ေကြးျဖစ္ေနသူ အမ်ားစုဟာ ပိုးသတ္ေဆးေတြ မေပးဘဲနဲ႔ အျပည့္အဝ ျပန္က်န္းမာလာတတ္ပါတယ္။
တုပ္ေကြးပိုးေတြကို ဘာက ဖ်က္ဆီးပစ္ႏိုင္သလဲ …
တုပ္ေကြးပိုးကို ၇၅ မွ ၁ဝဝ ံC တနည္းအားျဖင့္ ဆူပြက္တဲ့ ေရအပူခ်ိန္အထိ အပူေပး လိုက္ရင္ ေသသြားပါလိမ့္မယ္။ ကလိုရင္း၊ ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္ပါေအာက္ဆိုဒ္၊ ဆပ္ျပာ၊ အိုင္အိုဒင္းပါ ပိုးေသေစတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္း Lodophors နဲ႔ အရက္ျပန္ စတာေတြဟာ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ကို ေသေစႏိုင္ပါတယ္။ သံုးစဲြတဲ့ပစၥည္း ျပင္းအားနဲ႔ သံုးစဲြမႈၾကာခ်ိန္ မွန္မွန္ကန္ကန္ ရွိမယ္ဆိုရင္ တုပ္ေကြးပိုးကို ဖ်က္ဆီးပစ္ႏိုင္ပါတယ္။
တုပ္ေကြးေရာဂါသစ္ကို ဘယ္လို ကုသၾကမွာလဲ …
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ဟာ ပိုးသုတ္သင္ေဆး Tamiflu နဲ႔ Relenza တို႔ကို ခံႏိုင္ရည္ မရွိပါဘူး။ ဒီေဆးေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ရင္ ပ်က္စီးသြားေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ေရးဗဟုိဌာနက ဒီေဆးေတြကို တုပ္ေကြးသစ္ ကာကြယ္ကုသဖို႔ သံုးစဲြသင့္ေၾကာင္း ေထာက္ခံထားပါတယ္။ ဒီေဆးေတြကို တုပ္ေကြးလကၡဏာ စျပၿပီး ၄၈ နာရီအတြင္း သံုးစဲြရင္ အထိေရာက္ဆံုးပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ တုပ္ေကြးသစ္ ျဖစ္ပြားသူတိုင္းေတာ့ ေဆးသံုးစဲြဖို႔ မလိုအပ္ပါဘူး။ အမ်ားစုဟာ ေဆးကုသမႈ ခံယူစရာမလုိဘဲ ျပန္ေကာင္းသြားေလ့ရွိလို႔ပါ။
တုပ္ေကြးပိုးသစ္ ကုသဖို႔ေဆး ရွိၿပီလား …
ရွိေနပါၿပီ။ Oseltamivir ဒါမွမဟုတ္ Zanamivir ေဆးမ်ားသံုးစဲြၿပီး တုပ္ေကြးပိုးသစ္ကို ကာကြယ္ကုသဖို႔ ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးကာကြယ္ေရးဗဟိုဌာနက ေထာက္ခံခ်က္ေပးထားပါတယ္။ သူတို႔ဟာ တုပ္ေကြးပိုးသစ္ကို တိုက္ခိုက္သုတ္သင္ေပးပါတယ္။ ကူးစက္ဝင္ေရာက္လာတဲ့ တုပ္ေကြးပိုးေတြ မပြားမ်ားေအာင္ ထိန္းသိမ္းေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တုပ္ေကြးမိေနရင္လည္း ေရာဂါမျပင္းထန္ရေအာင္၊ ျမန္ျမန္ေနေကာင္းလာေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးပါလိမ့္မယ္။ တုပ္ေကြး ေနာက္ဆက္တဲြေရာဂါေတြကို ကာကြယ္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လတ္တေလာမွာေတာ့ ျပင္းထန္တုပ္ေကြး အေျခအေန ကုသရာမွာသာ ဦးစားေပး သံုးစဲြေနၾကပါေသးတယ္။
ေဒါက္တာျမင့္သန္း (သေႏၶသား)
Reference:
1.Centers for Disease Control and Prevention H1N1 FLU Question And Answers
2.Swine FLU FAQ WebMD Health News by Daniel J.De Noon
