
ျမန္မာအလုပ္သမား ဒု-ဝန္ၾကီး ဦးျမင့္သိန္း ဦးေဆာင္တဲ့ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ့ဟာ ထိုင္းနိုင္ငံမွာေရာက္႐ွိေနျပီး ထိုင္းနိုင္ငံေရာက္ ျမန္မာလုပ္သားအားလံုး ယာယီမွတ္ပံုတင္ကတ္ ထုတ္ေပးနိုင္ေရး ထိုင္းအစိုးရနဲ့ ေဆြးေနြးေနပါတယ္။
ဒီအစီအစဥ္အရ ျမန္မာတာဝန္႐ွိသူေတြက ထိုင္းနိုင္ငံကို သြားေရာက္ လုပ္ကိုင္ေပးမယ့္ စနစ္ျဖစ္တယ္လို့ ဆိုပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ အလုပ္လုပ္ခြင့္ ကန္ထရိုက္ သက္တမ္းကုန္တဲ့အခါ အလုပ္ဆက္လုပ္ခြင့္ရေရး၊ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး စတာေတြကို ထိုင္းတာဝန္႐ွိသူေတြနဲ့ ေဆြးေနြးေနတယ္လို့ ဒု-ဝန္ၾကီးက ေျပာပါတယ္။
ျပည္တြင္းမွာလည္း အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္း ဥပေဒကို အစိုးရက တျမန္ေန့က အတည္ျပုလိုက္ျပီျဖစ္လို့ အလုပ္သမားေတြ လြတ္လြပ္လပ္လပ္ အသင္းအပင္း ဖြဲ့စည္းလႈပ္႐ွားခြင့္ ရေနျပီလို့ ဝန္ၾကီး ဦးျမင့္သိန္းက ေျပာပါတယ္။
အလုပ္သမားဝန္ၾကီးဌာန ဒု-ဝန္ၾကီးဟာ ဘန္ေကာက္ျမို့ မဟာခ်ိုင္ေဒသက ျမန္မာအလုပ္သမားအေရး ေဆာင္႐ြက္ေနသူေတြကိုလည္း ေတြ့ဆံုသြားပါတယ္။
အလုပ္သမားအေရးကိစၥေတြနဲ့ ပတ္သက္လို့ အလုပ္သမားဒုဝန္ၾကီး ဦးျမင့္သိန္းကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခ်က္။
ထိ္ုင္းနိ္ုင္ငံကို ဘာအတြက္လာရလဲဆိုတာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေျပာျပေပးပါ။
“ျပည္ပေရာက္ အလုပ္သမားအမ်ားစုဟာ ထိုင္းနိုင္ငံမွာ အမ်ားဆံုးေရာက္႐ွိေနတယ္။ သမၼတၾကီး မိန့္ခြန္းအဖြင့္မွာလည္း ေျပာခဲ့တယ္။ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြကို အတတ္နိုင္ဆံုး ကူညီေစာင့္ေ႐ွာက္ေပးရမယ္။ ဒါ တိုင္းျပည္ရဲ့ ဖြံ့ျဖိုးမႈ၊ အင္အားပဲလို့ ေျပာထားတာ႐ွိပါတယ္။ အခု ျပည္ပအလုပ္အကိ္ုင္ေကာ္မတီဆိုတာကို အလုပ္သမားဝန္ၾကီးက ဥကၠ႒၊ နယ္စပ္ေရးရာဝန္ၾကီးက ဒု- ဥကၠ႒၊ ေကာ္မတီမွာ က်ေနာ္က အတြင္းေရးမႉး။ ဖြဲ့စည္းျပီးရင္ေတာ့ နွစ္နိုင္ငံ ယာယီနိုင္ငံကူးလက္မွတ္ေတြ အျမန္ဆံုး လုပ္ေပးနိ္ုင္ေအာင္၊ နိုင္ငံသားေတြ စိစစ္နိုင္ေအာင္ ညွိနွိုင္းတဲ့ အစည္းအေဝးေလး စီစဥ္ရင္းနဲ့ အလုပ္သမားေတြ အမ်ားဆံုး႐ွိတဲ့ မဟာခ်ိုင္က အလုပ္သမားေတြကို လာေတြ့တာပါ။”
အခုခရီးစဥ္ဟာ ထိ္ုင္းနိုင္ငံမွာ႐ွိတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြအၾကား အသစ္အဆန္းျဖစ္ေနသလို ထိ္ုင္းေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာေတြအတြက္ လုပ္ငန္းခြင္နစ္နာမႈေတြ လခကို သတ္မွတ္ခ်က္အတိုင္း မရတာေတြနဲ့ပတ္သက္ျပီး ဝန္ၾကီးတို့အေနနဲ့ အနိမ့္ဆံုးအဆင့္ ဘယ္ေလာက္ထိ ကုစားေပးနိုင္မလဲ။
“က်ေနာ္တို့ လိုအပ္ေနတဲ့အဆင့္ေတြကေတာ့ သူ့အဆင့္အတိုင္းဆို နည္းနည္းေလး အေျခခံအဆင့္ေတြ ႐ွိေသးတယ္။ ဘာလို့လဲဆိုေတာ့ အေထာက္အထား မ႐ွိေသးတဲ့ သူေတြကို အေထာက္အထား ရဖို့က အျမန္လုပ္ရမွာက ပထမ အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္တယ္။ အေထာက္အထားရျပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ အလုပ္႐ွင္ အလုပ္သမား ျပဿနာေတြနဲ့ နစ္နာဆံုး႐ွံုးမႈေတြကို နိုင္ငံတကာစံနႈန္းေတြနဲ့ ညီေအာင္ လုပ္ေပးရမယ့္ဥစၥာကေတာ့ ေနာက္ပိုင္း ဆက္တိုက္လုပ္ရမယ့္ ျပဿနာေတြပါပဲ။”
ထိုင္းမွာေရာက္ေနတဲ့ အလုပ္သမား ၂ သန္းေလာက္က မွတ္ပံုတင္မယ္ဆိုရင္ နိုင္ငံအတြက္ ဝင္ေငြဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ ရနိုင္တယ္လို့ ဝန္ၾကီးတို့ ခန့္မွန္းထားပါသလဲ။
“အခုလည္းပဲ သူတို့ ထိုင္းနိုင္ငံေရာက္ေနတဲ့ အလုပ္သမားေတြက ျပည္တြင္းကို သူတို့နည္းသူတို့ဟန္နဲ့ ေငြေတြလြွႊဲေနတာပဲေလ။ ဒါလည္း တိုင္းျပည္ကို ေငြေတြ စီးဆင္းေနတာ။ အဲဒီေတာ့မွ တကယ့္ကို တရားဥပေဒလမ္းေၾကာင္းကေန စီးဆင္းလာရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းတာေပါ့။ အခုအေနအထားကေတာ့ ၾကားမွာ အလိမ္ခံရတာတို့၊ အေဖ်ာက္ခံရတာတို့၊ ဒီလိုျပဿနာေတြလည္း ႐ွိေတာ့ အဲဒါေတြကို က်ေနာ္တို့က လံုျခံုေအာင္လို့ လုပ္ေပးခ်င္တဲ့ အေနအထားပါပဲ။ ဘယ္လိုပံုစံနဲ့ပဲ စီးဆင္းေနပါေစ တိုင္းျပည္အတြက္ ေငြကေတာ့ စီးဝင္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။”
ျပည္တြင္းမွာလည္း အလုပ္သမားေတြက သမဂၢေတြ ထူေထာင္ခ်င္ၾကတယ္။ ဒီလိုထူေထာင္ဖို့ အခြင့္အလမ္းလည္း ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံမွာ႐ွိပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံက ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံျဖစ္ျပီလို့ ဝန္ၾကီးတို့ဘက္က ေျပာေနေတာ့ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ထူေထာင္ေရးက ခြင့္ျပုသင့္ျပီ မဟုတ္လား။
“ခြင့္ျပုထားပါျပီ။ က်ေနာ္တို့ ျပီးခဲ့တဲ့တေန့က အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္း ဥပေဒကို သမၼတၾကီး လက္မွတ္ထိုးလိုက္ပါျပီ။ နွစ္ပတ္အတြင္းမွာ အဲဒီဥပေဒက အတည္ျဖစ္သြားပါျပီ။ အဲဒီက်ရင္ အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းေတြ စနစ္တက် ဖြဲ့စည္းလို့ရသြားပါျပီ။”
ဒါဆိုရင္ ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီးဌာနမွာ မွတ္ပံုတင္ရမွာေပါ့။
“ဟုတ္ပါတယ္။ ျပည္ထဲေရးမွာ မွတ္ပံုတင္တယ္ဆိုတာထက္ အေယာက္ ၃၀ ႐ွိတယ္ဆိုရင္ သူတို့သေဘာနဲ့သူတို့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖြဲ့စည္းပိုင္ခြင့္႐ွိပါတယ္။”
အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ဖြဲ့တဲ့ေနရာမွာ အလုပ္႐ွင္ေတြ၊ အလုပ္သမားေတြနဲ့ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္႐ွိတဲ့သူေတြ စက္ရံုပိုင္႐ွင္ေတြ စကားေျပာတာကေတာ့ တဆင့္ေပါ့၊ ေနာက္တဆင့္က သူတို့ရဲ့လိုလားခ်က္ေတြကို ထုတ္ေဖာ္ျပီးေတာ့ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဝဖန္ေျပာဆိုတာေတြကို ဝန္ၾကီးတို့ဌာနေတြက ခြင့္ျပုပါသလား။
“လုပ္ခြင့္႐ွိပါတယ္။ အဲဒီဟာကို ရည္႐ြယ္ျပီးေတာ့ က်ေနာ္တို့က အလုပ္သမားေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖြဲ့စည္းခြင့္ေပးတယ္ဆိုတာ သူတို့ရဲ့ ရပိုင္ခြင့္ေတြ၊ သူတို့ရဲ့ ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေတာင္းဆိုနိုင္ေအာင္လို့ ပိုျပီးရည္႐ြယ္တာပါ။ အရင္ကလည္း ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ေတြ ႐ွိပါတယ္။ အခုကေတာ့ နိုင္ငံတကာစံနႈန္းနဲ့ညီျပီးေတာ့ ပိုျပီးေတာ့ ညီေအာင္ လုပ္ေပးလိုက္တဲ့သေဘာပါ။ ျပည့္စံုခ်င္တဲ့သေဘာပါပဲ။”
သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္မွာ တပ္မေတာ္အစိုးရလက္ထက္နဲ့ ကြဲျပီးထြက္လာတဲ့ မူအက်င့္ေတြလို့ ေျပာလို့ရတာေပါ့။
“ဒီဟာကေတာ့ က်ေနာ္တို့ ဒီမိုကေရစီအစိုးရလက္ထက္မွာေတာ့ သမၼတၾကီးတို့က တကယ့္ကို ပီပီျပင္ျပင္ လုပ္ေနတယ္ဆိုတာ ခင္ဗ်ားတို့ သိေနတာပဲ။ အခုက နိုင္ငံတကာစံနႈန္းေတြနဲ့မီေအာင္ အျမန္ဆံုးအေကာင္အထည္ ေဖာ္သြားမယ္ဆိုတာေတာ့ ဒါကေတာ့ ဘာမွလြဲမွားစရာအေၾကာင္း မ႐ွိပါဘူး။”
ဝန္ၾကီးရဲ့ ထိုင္းနိုင္ငံခရီးစဥ္အတြင္းမွာ ေဆြးေနြးပြဲေတြကေန အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ရည္မွန္းထားတဲ့ရလဒ္ ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ ေပါက္ေျမာက္မလဲ။ အဲဒါေလး နည္းနည္း႐ွင္းျပေပးပါ။
“အခု ထိုင္းအစိုးရအသစ္ကလည္း ေတာ္ေတာ္ေလးကို စိတ္ေစတနာ ေကာင္းပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ က်ေနာ္တို့ အလုပ္သမားေတြရဲ့ နိုင္ငံသားစိစစ္တာတို့၊ ယာယီနိုင္ငံကူးလက္မွတ္ ထုတ္ေပးတာတို့ကို ဒီနိုင္ငံထဲထိ ဝင္ျပီးေတာ့ လုပ္ေပးနိုင္ေအာင္လို့ လာညွိတာပါ။ ေအာင္ျမင္ဖို့မ်ားပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္က က်ေနာ္တို့ ခုနေျပာတဲ့ ဗီဇာခ ေလ်ွာ့ခ်ဖို့ကိစၥတို့၊ ေနာက္ဆံုးအေျခအေနအရဆိုရင္ အခုေရၾကီးတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို့ အလုပ္သမားေတြ ေရေဘးဒုကၡ ျဖစ္ေနတာကို လည္း ထိုင္းအစိုးရကေန အကူအညီေပးဖို့၊ သူတို့ကို ေမတၱာရပ္ခံထားပါတယ္။ သူတို့လည္း ကူညီေပးမယ္လို့ ေျပာပါတယ္။”
အခု ထိုင္းနိုင္ငံမွာ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ယင္လတ္အစိုးရက အနိမ့္ဆံုးလုပ္အားခ ဘတ္ ၃၀၀ ဆိုျပီး သတ္မွတ္တယ္။ ထိုင္းဥပေဒအရဆိုရင္ ထိုင္းအလုပ္သမားနဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမားက လစာအားျဖင့္ ညီတူညီမ်ွ ခံစားရမယ္လို့ေျပာတယ္။ အဲဒီေတာ့ အခုေလာေလာဆယ္မွာ ဘတ္ ၃၀၀ လို့ မသတ္မွတ္ေသးေပမယ့္ မဲေဆာက္လိုေနရာမ်ိုးမွာ အနိမ့္ဆံုးလုပ္အားခ တရက္ ၁၆၅ ဘတ္လို့ သတ္မွတ္ေပမယ့္လည္း ျမန္မာလုပ္သားေတြက ၆၅ ဘတ္ေလာက္ပဲရတာ ေတြ့ရတယ္။ ဒီကိစၥေတြကို ဝန္ၾကီးတို့ အနီးကပ္ေျပာဆိုတာ ႐ွိလားခင္ဗ်ာ။
“လစာေတြနဲ့ပတ္သက္လို့ လက္႐ွိကိုပဲ က်ေနာ္တို့ဆီက အလုပ္သမားသစ္ေတြ သူတို့နဲ့ ညွိျပီးလြွႊတ္ေနတဲ့ ကိစၥမွာ အနည္းဆံုး ဘတ္ ၂၀၀ စျပီးရေနပါျပီ။ အဲဒါေတြက အလုပ္႐ွင္-အလုပ္သမား ကန္ထရိုက္ လက္မွတ္ထိုးျပီးမွ လြွႊတ္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ရတယ္ဆိုတာ ေသခ်ာပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းက်ရင္လည္း သူတို့ ဘတ္ ၃၀၀ သတ္မွတ္တဲ့အတိုင္း တိတိက်က် မရေသးေတာင္ တျဖည္းျဖည္းနဲ့ ျမင့္ျပီးရလာဖို့ အလားအလာေကာင္းပါတယ္။ က်ေနာ္တို့ အခ်င္းခ်င္းလည္း ဒါေတြလည္း ေျပာပါတယ္။ ကန္ထရိုက္စာခ်ဳပ္ျပီးရင္လည္း တနွစ္ခ်ဳပ္လား၊ တနွစ္ခြဲခ်ဳပ္လား၊ အဲဒီကန္ထရိုက္စာခ်ဳပ္ ျပီးရင္လည္း အလုပ္ေတြ ေ႐ြွႊ့ေျပာင္းျပီးေတာ့ လုပ္နိုင္ဖို့လည္း ညွိခဲ့ပါတယ္။”
ထိုင္းမွာေရာက္တဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမား ၂ သန္းထက္ေတာင္ ပိုနိုင္တယ္လို့ သိရပါတယ္။ ထိုင္းေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမား ၂ သန္းကို ဝန္ၾကီးအေနနဲ့ အသံလြွႊင့္ဌာနကတဆင့္ သူတို့အတြက္ အားရေက်နပ္စရာ တခုခု ေျပာျပေပးပါလား။
“အဲဒီဟာကေတာ့ တျခားမဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို့ လာညွိတဲ့ကိစၥေတြက ထိုင္းနိုင္ငံမွာ အမ်ားဆံုးေရာက္ေနျပီးေတာ့ က်ေနာ္တို့တိုင္းျပည္အတြက္ တနည္းတလမ္းအားျဖင့္ သူတို့က အေထာက္အကူ အက်ိုးျပုေနတာပဲ။ ေဘးအနၱရာယ္ ကင္းကင္း႐ွင္း႐ွင္းနဲ့ လုပ္နိုင္ဖို့အတြက္ နိုင္ငံတကာစံနႈန္းေတြနဲ့ ေလ်ာ္ညီေအာင္ လုပ္နိုင္ဖို့အတြက္ ရည္႐ြယ္ျပီးေတာ့ လာညွိနွိုင္းပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ ေအာင္ျမင္ဖို့က ရာနႈန္းျပည့္နီးပါး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ မၾကာခင္မွာ ထိုင္းနိုင္ငံထဲထိ က်ေနာ္တို့ နိုင္ငံကူးလက္မွတ္နဲ့ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရး ကိစၥေတြကို လာေရာက္ေဆာင္႐ြက္ျပီးေတာ့ အကာအကြယ္ေပးသြားမယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကို ေျပာေပးပါ။”
ဝန္ၾကီးအေနနဲ့ ဘာမ်ားေျပာခ်င္ပါေသးလဲ။
“ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြနဲ့ ေတြ့ရတာ ဝမ္းလည္းသာပါတယ္။”