ေဆာ္ဒီ-အီရန္ တင္းမာမႈနဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း
DVB
·
January 12, 2016
ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇန္န၀ါရီလ ၃ ရက္ေန႔မွာ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံက ရွီးယား ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္တေယာက္ကို ေသဒဏ္စီရင္လိုက္တဲ့အတြက္ ရွီးယားအမ်ားစုျဖစ္တဲ့ အီရန္ႏိုင္ငံမွာ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယား ဆန္႔က်င္ေရး ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပပြဲေတြ ႐ုတ္ခ်ည္းေပၚေပါက္ ျဖစ္ပြားလာခဲ့ပါတယ္။ ၿမိိဳ႕ေတာ္တီဟီရန္က ဆႏၵျပသူေတြဟာ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားသံ႐ုံးကို အၾကမ္းဖက္ ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံက အီရန္နို္င္ငံနဲ႔ သံတမန္ဆက္ဆံေရးကို ျဖတ္ေတာက္ တုံ႔ျပန္လိုက္ပါတယ္။
ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ မဟာမိတ္ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕ကလည္း သူတို႔ရဲ႕ အီရန္ႏိုင္ငံနဲ႔ သံတမန္ အဆက္အသြယ္ကို အလားတူ ျဖတ္ေတာက္ပစ္လိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ေဂ်ာ္ဒန္၊ ဒီဘူတီနဲ႔ တူရကီႏိုင္ငံေတြ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။
တူရကီႏိုင္ငံသမၼတ ေတးရစ္ပ္အာဒိုဂင္ကေတာ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံက အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ လူ ၄၇ ေယာက္ကို ေသဒဏ္အျပစ္ေပးခဲ့တာဟာ သူ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းေရးတခုသာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ သူက “အဲဒီ ေသဒဏ္ေပးခံခဲ့ရသူေတြထဲက ၄၆ ေယာက္ဟာ ဆြန္နီေတြျဖစ္ၾကၿပီး က်န္တဲ့တေယာက္က ရွီးယားဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ နီမာအယ္လ္နီမာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေသဒဏ္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အရင္ကတည္းက ခ်မွတ္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံက အဲဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္အတိုင္း လုပ္ခဲ့တာပါပဲ။ အဲဒါဟာ သူတို႔ရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ပဲေပါ့ဗ်ာ။” လို႔ ၿမိဳ႕ေတာ္အင္ကာရာမွာ ေျပာၾကားခဲ့တဲ့ သူ႔မိန္႔ခြန္းထဲမွာ ထည့္သြင္းေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။
သူကပဲ ဆီးရီးယားျပည္တြင္းစစ္အတြင္းမွာ ေသဆံုးခဲ့ၾကတဲ့ ျပည္သူေတြအေရးမွာ ၿငိမ္သက္ေနခဲ့ၾကရတဲ့ သူေတြက ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားမွာ လူတေယာက္ အသတ္ခံခဲ့ရတဲ့အေပၚ အုတ္အုတ္သဲသဲ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္ လုပ္ခဲ့ၾကတာျဖစ္တယ္လို႔ အီရန္ႏိုင္ငံကို နာမည္တပ္မေျပာဘဲ ရည္ညႊန္းေျပာၾကားသြားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံကို ေထာက္ခံမႈေပးတဲ့အေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ အီရန္ႏိုင္ငံ သံတမန္ေတြကို ျပန္ေခၚၿပီး သံတမန္ေရးအရ ဆန္႔က်င္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ ကာတာ၊ အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ားႏိုင္ငံနဲ႔ ကူ၀ိတ္ႏိုင္ငံတို႔ျဖစ္ၿပီး ဘာရိန္းႏိုင္ငံကလည္း တနလၤာေန႔က အီရန္ႏိုင္ငံက သူတို႔ရဲ႕သံ႐ုံးကို ပိတ္ထားလိုက္ၿပီး အီရန္သံတမန္ေတြကိုလည္း သူ႔ႏိုင္ငံထဲက ၄၈ နာရီအတြင္း ထြက္ခြာသြားၾကဖို႔ အမိန္႔ထုတ္လိုက္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလိုေၾကညာၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ ဆူဒန္ႏိုင္ငံကလည္း ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားနဲ႔ စည္းလံုးညီညြတ္မႈကို ျပတဲ့အေနနဲ႔ အီရန္ႏိုင္ငံနဲ႔ သံတမန္ဆက္ဆံေရး ျဖတ္ေတာက္လိုက္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
အီရန္ႏိုင္ငံကေတာ့ တနဂၤေႏြေန႔ အေစာပိုင္းမွာ အီရန္ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပသူေတြက ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားသံ႐ုံးနဲ႔ တျခား သံတမန္ဆိုင္ရာ အေစာင့္ခ်ထားရာ ေနရာေတြကို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကစၿပီး အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကတဲ့ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပသူေတြကို ဖမ္းဆီးခဲ့သလို ေ၀ဖန္ျပစ္တင္ခဲ့တယ္လို႔လည္း ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အီရန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ထိပ္ဆံုးေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တဲ့ အယာတိုလာ အလီ ခါေမနီကေတာ့ နီမာကို ေသဒဏ္စီရင္ခဲ့တဲ့အတြက္ “ဘုရားသခင္ရဲ႕ လက္စားေခ်မႈ” ကို ခံရလိမ့္မယ္လို႔ ႀကိဳတင္ေျပာဆိုထားခဲ့ပါတယ္။ အေရွ႕အလယ္ပို္င္းတ၀ွမ္းက ရွီးယားလူနည္းစုေတြကလည္း နီမာကို ေသဒဏ္စီရင္အၿပီးမွာ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားကေတာ့ နီမာဟာ မွ်တတဲ့ တရားရင္ဆိုင္မႈကို ရရွိခဲ့တယ္လို႔ အခိုင္အမာ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ေသဒဏ္စီရင္ခံရသူ အမ်ားစုဟာ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံကို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္အၾကား အယ္လ္ကိုင္းဒါး တိုက္ခိုက္မႈေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ခဲ့ၾကသူေတြ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ တနလၤာေန႔မွာေတာ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံက အီရန္နဲ႔ ကုန္သြယ္မႈအားလံုးကို ျဖတ္ေတာက္လိုက္ၿပီး အီရန္နဲ႔ ေဆာ္ဒီ ေလေၾကာင္းပ်ံသန္းမႈ အားလံုးကိုလည္း ပယ္ဖ်က္ပစ္လိုက္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့တယ္လို႔ ႐ုိက္တာသတင္းဌာနက ဆိုပါတယ္။
ေဆာ္ဒီႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး အဒဲလ္အယ္လ္ယူေဘးကလည္း သတင္းဌာနနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးေျဖၾကားရာမွာ သူ႔နို္င္ငံသားေတြ အားလံုးကို အီရန္ႏိုင္ငံကို ခရီးသြားခြင့္ ပိတ္ပင္ထားလိုက္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အီရန္ဘုရားဖူးေတြကိုေတာ့ ေဆာဒီအာေရဗီးယားနဲ႔ မကၠာကို ဘုရား လာေရာက္ဖူးေျမာ္တာကိုေတာ့ လက္ခံႀကိဳဆိုေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံကေတာ့ ဆြန္နီလူနည္းစုျဖစ္တဲ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားနဲ႔ ရွီးယား လူမ်ားစုျဖစ္တဲ့ အီရန္ႏိုင္ငံၾကားက ဂိုဏ္းခြဲေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒီေတြ အၾကားက တင္းမာမႈေတြ ႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ၾကာ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ခုလို ႐ုတ္တရက္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို တုံ႔ျပန္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ အစိုးရက ေဒသတြင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြကို တင္းမာမႈေတြ ေျပၿငိမ္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေၾကညာခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာပဲ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂၽြန္ကယ္ရီက အီရန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ရာဗက္ဒိ ဇာရဖ္ကို တနဂၤေႏြေန႔က တယ္လီဖုန္း ဆက္သြယ္ေျပာဆိုခဲ့သလို ေဆာ္ဒီ ဒုတိယအိမ္ေရွ႕မင္းသား မိုဟာမက္ ဘင္းဆမ္မန္ကိုလည္း ဖုန္းနဲ႔ ဆက္သြယ္စကားေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဘင္းဆမ္မန္ဟာ တနလၤာေန႔ကပဲ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္လာသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂ ႏုိင္ငံၾကား ပဋိပကၡ ႀကီးထြားလာမႈဟာ ၅ ႏွစ္ၾကာလာၿပီျဖစ္ၿပီး လူေပါင္း ၂၅၀၀၀၀ ေသေက်ပ်က္စီးခဲ့ရၿပီးျဖစ္တဲ့ ဆီးရီးယား ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး ပ်က္စီးခဲ့ရတဲ့ အိုဘားမားရဲ႕ သံတမန္ေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒကို ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာသြားေစခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ ဆီးရီးယားနဲ႔ အီရတ္ႏိုင္ငံ နယ္ေျမေတြကို သိမ္းယူ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေစ၊ ပါရီနဲ႔ ကယ္လီဖိုးနီးယား အၾကမ္းဖက္ တုိက္ခိုက္မႈေတြကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့တဲ့ အစၥလာမၼစ္ အၾကမ္းဖက္သမားေတြရဲ႕ ထိုးႏွက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ ျမင့္မားလာခဲ့ၿပီး အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသရဲ႕ ပဋိပကၡေတြကို ပိုၿပီး က်ယ္ျပန္႔ နက္႐ႈိင္းလာေစခဲ့တယ္လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ အေနနဲ႔ကေတာ့ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံအတြက္ မႏွစ္က စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး ကုလသမဂၢက လာမယ့္ ဇန္န၀ါရီလ ၂၅ ရက္ေန႔မွာ စစ္ျဖစ္ေနၾကတဲ့ အဖြဲ႔ေတြကို ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၾကဖို႔ စီစဥ္သတ္မွတ္ေပးထားခဲ့ပါတယ္။ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲကိစၥမွာ ဆီးရီးယားသမၼတ အာဆတ္နဲ႔ သူ႔ကိုျဖဳတ္ခ်ဖို႔ တိုက္ပြဲ၀င္ေနၾကတဲ့ သူပုန္ေတြကို ေထာက္ခံအားေပးေနတဲ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံ ၂ ႏိုင္ငံစလံုးက သံတမန္ေရး ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈေတြမွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ တခန္းထဲမွာ အတူတူ ေဆြးေႏြးပြဲလုပ္ဖို႔ စိတ္လိုလက္ရ ျဖစ္လာမႈကို ေလ့လာသူေတြက အသစ္တီထြင္ႀကံဆမႈလို႔ သေဘာထားၾကပါတယ္။ သူတို႔ ၂ ႏိုင္ငံ စလံုးဟာ ကမၻာ့ေရနံေစ်းကြက္ႀကီးနဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတခြင္ကို ၾသဇာလႊမ္းမိုးဖို႔ အၿပိဳင္အဆိုင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ေနခဲ့ၾကတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားဟာ အာရပ္ႏိုင္ငံတခုျဖစ္ၿပီး အီရန္ကေတာ့ အမ်ားစုက ပါရွန္းေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
အီရန္ႏုိင္ငံက လက္ဘႏြန္၊ ယီမင္နဲ႔ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံေတြအေပၚ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈ ႀကီးမားလာတာနဲ႔ အီရန္နဲ႔ ရန္ဘက္ျဖစ္ၿပီး သူ႔ႏိုင္ငံနဲ႔ မိတ္ဘက္ျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ဒီကိစၥမွာ လံုေလာက္တဲ့ ဦးစီးႀကိဳးကိုင္မႈ မလုပ္ဘဲ ေနတာအေပၚမွာ ေဆာ္ဒီက စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈ ႀကီးႀကီးမားမား ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ အေမရိကန္က အီရန္ႏုိင္ငံနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားကိစၥ အဆင္ေျပဖို႔ လိုက္ေလ်ာ ေစ့စပ္လာၿပီး ၀ါရွင္တန္နဲ႔ တီဟီရန္ ဆက္ဆံေရး အားေကာင္းလာတဲ့ အေပၚမွာလည္း ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံကို ထိတ္လန္႔လာေစခဲ့ပါတယ္။
အခု ရွီးယားဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ကို ေသဒဏ္စီရင္ဖို႔ ေဆာ္ဒီရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ သူတို႔အေနနဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္ကို ေစာင့္စရာမလုိဘဲ အီရန္နဲ႔ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ဖို႔ ေဆာ္ဒီတို႔ရဲ႕ စိတ္အားထက္သန္မႈကို ေနာက္ဆံုးျပသလိုက္တဲ့ နမူနာျဖစ္တယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ယူဆၾကပါတယ္။
ဒီလိုဆိုရင္ ခုျဖစ္ေနတဲ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားန႔ဲ အီရန္ႏိုင္ငံ ၂ ႏုိင္ငံၾကား ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ တင္းမာမႈ၊ အဲဒီ ၂ ႏုိင္ငံရဲ႕ မဟာမိတ္ႏုိင္ငံအခ်င္းခ်င္း ဆက္ဆံေရး အေျခအေနဟာ မၾကာမတင္ ေျပလည္ေခ်ာေမြ႔ႏုိင္ပါ့မလား။ အေမရိကန္အေနနဲ႔ေရာ သူ႔မဟာမိတ္ ေဆာ္ဒီနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားကိစၥမွာ သူနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္အဆင္ေျပစျပဳလာတဲ့ အီရန္ႏိုင္ငံ ၂ ႏုိင္ငံစလံုး ေက်နပ္ လက္ခံလာေအာင္ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ပါ့မလား။ အဲဒီလိုမလုပ္ႏိုင္ခဲ့ရင္ ဒီပဋိပကၡဟာ တျခား အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ႏိုင္ငံေတြကိုပါ ကူးစက္ၿပီး စစ္မီးေတာက္ေလာင္လာဦးမလား ဆိုတာကို စဥ္းစားစရာ ရွိလာသလို ေဒသ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္လည္း ပူပင္စရာ ရွိလာတဲ့အတြက္ ဆက္စပ္ပတ္သက္မႈရွိေနၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ႏိုင္ငံတြင္းနဲ႔ ေဒသ ျပည္သူလူထုေတြရဲ႕ အက်ိဳးကို ေရွး႐ႈၿပီး အျမန္ဆံုးၿပီးစီးေအာင္ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္း အေျဖရွာေပးၾကဖို႔ လိုအပ္ေနၿပီ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း။ ။
