"တခုခု ျဖစ္ေတာ့မယ္၊ အဲဒါ ဘာျဖစ္မလဲဆိုတာကို မသိဘူးမဟုတ္လား၊ အန္ကယ္ဂ်ဳန္းစ္၊" တေခတ္တခါက နာမည္ေက်ာ္ ေတးသံရွင္ ေဘာ့ဒိုင္လန္ (Bob Dylan) ရဲ႕ သီခ်င္းထဲက လူႀကိဳက္မ်ားလွခဲ့တဲ့ စာသားတေၾကာင္းပါ။ ဒီဘက္ေခတ္မွာလည္း သက္ဆိုင္ေနတုန္းပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ လူမႈေျပာင္းလဲမႈနႈန္းထား ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြရယ္၊ ေခတ္လူငယ္ေတြရဲ႕ အျပဳအမူေတြကို သိနားလည္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနရရွာတဲ့ သက္ၾကားရြယ္အိုေတြ အတြက္ပါ။ မူးယစ္ေဆးဝါးသဖြယ္ စြဲလမ္းတပ္မက္ေနၾကၿပီျဖစ္တဲ့ ကေလးမ်ားနဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္ လူငယ္မ်ားရဲ႕ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ကိရိယာ တက္ဘလက္မ်ားနဲ႔ စမတ္ဖုန္းမ်ားကို ကိုယ္နဲ႔မခြာတမ္း ထားရွိၿပီး ဆိုရွယ္မီဒီယာမ်ားကို အငမ္းမရ သံုးစြဲေနမႈ ျပႆနာပါပဲ။ ကုန္း႐ုန္းထဖို႔ေတာင္ က်ားကုတ္က်ားခဲ ျပင္ဆင္ေနရတဲ့ ျမန္မာ့ပညာေရးအတြက္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ကိရိယာေတြဟာ ရန္သူလား၊ မိတ္ေဆြလား။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္က ျမန္မာကေလးငယ္ေတြကို ဘယ္လိုမ်ဳိး ျပင္ဆင္ေပးေနပါသလဲ။ စိုးရိမ္စရာေတြ ရွိေနၿပီလား။ တခုခုေတာ့လည္း တကယ္ပဲ ျဖစ္ေနတာပါ။ လူငယ္ လူရြယ္ေတြဟာ သူတိုရဲ႕ အခ်ိန္နာရီေတြကို အန္းဒ႐ြိဳက္ဖုန္းမ်ားနဲ႔ အိုင္ဖုန္းမ်ားကို ဖက္တြယ္လို႔ ပိုမို ကုန္ဆံုးေနၾကၿပီ။ ေက်ာင္းခ်ိန္ေတြ အပါအဝင္ပါ။ ဓနသဟာယႏိုင္ငံမ်ား အြန္လိုင္းလံုၿခံဳေရး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ သုေတသနအရ အသက္ ၈ ႏွစ္ကေန ၁၃ ႏွစ္အတြင္း ကေလးငယ္ သံုးပံုတပံုေက်ာ္ဟာ ဆိုရွယ္မီဒီယာေပၚမွာ အခ်ိန္ျဖဳန္းေနၾကတာကို ေတြ႔ရွိရတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္ကို ေရာက္ၿပီဆိုတာနဲ႔ ဒီကေလးဦးေရဟာ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ျဖစ္လာၿပီ။ သိပ္မၾကာေသးခင္က အေမရိကန္ သုေတသနေလ့လာမႈ တခုအရဆိုရင္ လူငယ္ေတြဟာ တရက္ကို အႀကိမ္ ၈၀ ေက်ာ္ စမတ္ဖုန္းေတြ အသံုးျပဳေနၾကတယ္ ဆိုပါတယ္။ ပညာရွင္မ်ားရဲ႕ စိုးရိမ္တႀကီး သတိေပးခ်က္ေတြဟာ ပိုၿပီးေတာ့ တိုးပြားလာေနတာပါ။ ကမာၻေက်ာ္ ဖင္လန္ပညာေရးပညာရွင္ ပါစီဆာဘာ့ဂ္ (Pasi Sahlberg) က စမတ္ဖုန္းေတြဟာ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြကို စာဖတ္ျခင္း၊ ေက်ာင္းစာေလ့လာျခင္းနဲ႔ ကာယေလ့က်င့္ခန္းေတြ ျပဳလုပ္ျခင္းတို႔အတြက္ အႀကီးအက်ယ္ အေႏွာင့္အယွက္ ေပးေနၾကၿပီလို႔ ေျပာပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕  အိပ္ခ်ိန္နာရီေတြကိုလည္း ထိခိုက္ေနရၿပီ ဆိုပါတယ္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ အစိုးရအမိန္႔နဲ႔ မူလတန္း၊ အလယ္တန္းေက်ာင္းေတြမွာ စမတ္ဖုန္းသံုးတာကို ပိတ္ပင္တားဆီးလိုက္ပါၿပီ။ အသက္ ၁၆ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြဟာ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ အသံုးျပဳဖို႔အတြက္ မိဘေတြရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္ လိုအပ္မယ့္ အစီအစဥ္ေတြ လုပ္ေနၿပီ။ ဖင္လန္ပညာရွင္ ေဒါက္တာဆာဘာဂ့္က ႏိုင္ငံတိုင္းရဲ႕ မူလတန္းေက်ာင္းေတြမွာ စမတ္ဖုန္း အသံုးျပဳမႈကို ပိတ္ပင္တားဆီးသင့္ၿပီလို႔ အႀကံျပဳထားပါတယ္။ ပညာေရး ပညာရွင္ေတြကသာလၽွင္ စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္ေနၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီႏွစ္အစမွာ ကမာၻေက်ာ္ အက္ပဲလ္ (Apple) ကုမၸဏီရဲ႕ အႀကီးဆံုး အစုရွယ္ယာဝင္ အဖြဲ႔အစည္းႀကီး ၂ ဖဲြ႔က အက္ပဲလ္ကို အိတ္ဖြင့္ေပးစာ ျဖန္႔ခဲ့ပါတယ္။ အက္ပဲလ္ကုမၸဏီ အီလက္ထေရာနစ္ ထုတ္ကုန္ပစၥည္းေတြရဲ႕  စြဲလမ္းဖြယ္ရာ ဂုဏ္ရည္ေတြကို ေလၽွာ့ခ်ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုလိုက္တာပါ။ လူငယ္မ်ားရဲ႕ ဆိုရွယ္မီဒီယာအေပၚ (ဘိန္းစြဲသလိုမ်ဳိး) တပ္မက္စြဲလမ္းေနမႈကို သုေတသန ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္အရ ျဖစ္ပါတယ္။ စိုးရိမ္ေသာက တိုးပြားလာျခင္း၊ စိတ္က်ေရာဂါ ခံစားရျခင္းနဲ႔ မိမိကိုယ္ကိုယ္ အဆံုးစီရင္ျခင္းေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါၿပီလို႔ သံုးသပ္ တင္ျပထားပါတယ္။ စိတၱေဗဒပညာရွင္ေတြကလည္း စမတ္ဖုန္းမ်ားေၾကာင့္ လူတဦးနဲ႔တဦး ဆက္ဆံေရးေတြဟာ ေအးစက္ခက္ခဲ ပ်က္စီးလာေနရၿပီ၊ တကိုယ္တည္း ေအးခ်မ္းစြာ ေနထိုင္တတ္ဖို႔ဟာလည္း မလြယ္ကူလွေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာျပၾကပါတယ္။ ဒီပစၥည္းကိရိယာေတြ မရွိတဲ့ေခတ္မွာ မရွင္သန္ဘူးတဲ့ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ မ်ဳိးဆက္ေတြအေပၚမွာ သက္ေရာက္မႈဟာ ပိုလို႔ ႀကီးမားေနတာပါ။ ဒီလို စိုးရိမ္ပူပန္ေနရမႈေတြ က်ယ္ျပန္႔လာေနျခင္းနဲ႔ ဥပေဒဆုိင္ရာ အကာအကြယ္ေတြ ထားရွိလာရေတာ့မယ့္ အေနအထားေတြေၾကာင့္ နည္းပညာကုမၸဏီႀကီးေတြဘက္ကလည္း တုံ႔ျပန္မႈေတြ ျပဳလုပ္ရေတာ့တယ္။ အက္ပဲလ္ရဲ႕ operating system အသစ္ထဲမွာ မိဘမ်ားက မိမိတို႔ သားသမီးေတြရဲ႕ စမတ္ဖုန္း အသံုးျပဳမႈကို ပိုၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ ေစာင့္ၾကည့္ ၾကပ္မတ္ႏုိင္ဖို႔ စနစ္ေတြ ထည့္သြင္းထားၾကၿပီ။ အခ်ဳိ႕ေသာ အပလီေကးရွင္းေတြကို တရက္တာ အခ်ိန္ကန္႔သတ္မႈေတြလည္း မိဘေတြက သက္မွတ္ထားရွိႏုိင္မယ္။ ဂူဂယ္လ္ကလည္း ဒီလိုမ်ဳိး အလားတူ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို လုပ္ထားၿပီ။ မိုက္ခ႐ိုေဆာ့ဖ္ ကုမၸဏီႀကီးကလည္း စာသင္ေက်ာင္းမ်ားမွာ ဒစ္ဂ်စ္တယ္နည္းပညာကို အသံုးခ်မႈ တိုးတက္လာေစမယ့္ ေျခလွမ္းအသစ္ေတြ စတင္ေနၿပီ။ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ စမတ္ဖုန္း စတဲ့ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ကိရိယာေတြဟာ ပညာေရးခရီးမွာ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေစမယ့္အစား သင္ယူေလ့လာမႈအတြက္ အသံုးဝင္တဲ့ ကိရိယာေတြ ျဖစ္လာေစဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ပါ။ စက္မႈ၊ နည္းပညာ ေတာ္လွန္ေရးတိုင္းဟာ စာရိတၱမ႑ိဳင္ကို ပြန္းပဲ့ထိရွတတ္ေလ့ ရွိတယ္။ အစြန္းေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ႏုိင္ဖို႔ လိုအပ္ေနပါၿပီ။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ေတာ့ ေဆာင္းပါးရဲ႕ အစပိုင္း ေဘာ့ဒုိင္လန္ သီခ်င္းထဲက အန္ကယ္ဂ်ဳန္းစ္လို ျဖစ္လာၾကေတာ့မယ္။ အခ်ဳပ္အေနနဲ႔ဆိုရရင္ေတာ့ ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ကမာၻႀကီးရဲ႕ ေကာင္းရာမြန္ရာ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြဟာ အကန္႔အသတ္မဲ့ပါပဲ။ နည္းပညာေခတ္မွာ ပညာေရးနည္းပညာ “အက္တက္ခ္” (Edtech) ေတြဟာ စာသင္ခန္းထဲက ကေလးငယ္တုိင္း ကုိယ့္ရဲ႕ႏႈန္းထားနဲ႔ကိုယ္ သင္ယူေလ့လာခြင့္ ရရွိေစတဲ့အတြက္ စက္႐ံုဆန္ဆန္ တခန္းလံုးကို စာသင္ၾကားေနတဲ့ စတုိင္ “factory model” ကို ေျပာင္းလဲႏုိင္စြမ္း ရွိေနပါၿပီ။ အသက္တူ၊ ရြယ္တူ ကေလးေတြအားလံုး စုၿပီး တခန္းလံုးကို တပံုစံတည္း သင္ၾကားေနမႈပံုစံဟာ ေဟာင္းႏြမ္းေဆြးျမည့္ေနပါၿပီ။ စြန္႔ဦးတီထြင္ ဖန္တီးလိုတဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္ရဲ႕ စိတ္ကူးႏုႏုေလးေတြအတြက္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ နည္းပညာမ်ားက အရင္းအျမစ္ေတြ တပံုတပင္ စုေဆာင္းထားေပးတယ္။ ဥပမာအေနနဲ႔ ေတးဂီတ ဝါသနာပါတဲ့ ျမန္မာလူငယ္ေလးအတြက္ အေနာက္တိုင္း၊ ႐ိုးရာဂီတ အစဥ္အလာ ဂီတပေဒသာ တစံုလံုးကို ခံစားနားဆင္ႏုိင္တယ္။ ေလ့လာတီးခတ္ႏုိင္မယ္။ ေလေၾကာင္းစက္မႈနည္းပညာ ဝါသနာပါတဲ့ ေက်ာင္းသားအတြက္လည္း လီယိုနာဒိုဒါဗင္ခ်ီမွသည္ ဘေရာင္းဘရားသားရဲ႕ ကနဦး ေလယာဥ္ပံုစံဒီဇုိင္းနဲ႔ ေနာက္ဆုံးေပၚ airbus ဒီဇုိင္းေတြကို အခမဲ့ 3D ေလ့လာႏုိင္ၿပီ။ စာသင္ခန္းထဲကထက္ ပိုၿပီးထိေရာက္ႏုိင္တဲ့ အဂၤလိပ္စာ အနာအၾကားနဲ႔ ႏႈတ္ေျပာစြမ္းရည္ listening and speaking skills အတြက္ ေနးတစ္စပီကာ (Native Speaker) မ်ားရဲ႕ အခမဲ့ ဝက္ဘ္ဆုိက္ေတြ ရွိေနၿပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၅ ႏွစ္ေလာက္ကေတာင္ မျဖစ္ႏုိင္ေသးတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးနဲ႔ ေက်ာင္းပညာေရးဟာ အဓိပၸာယ္ အသစ္မ်ားစြာနဲ႔ ရွိလာေနပါၿပီ။ အေပါင္းလကၡဏာ တပံုတပင္ၾကားထဲမွာ အႏုတ္လကၡဏာ သေဘာရွိႏုိင္တဲ့ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ နည္းပညာကို ဘယ္လိုမ်ဳိး စီမံခန္႔ခြဲၾကမလဲဆိုတာ အခရာက်တဲ့ ေမးခြန္းပါပဲ။ ျမန္မာ ေက်ာင္းဆရာမ်ား၊ ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွင္မ်ားနဲ႔ ဥပေဒသမားေတြ အားလံုးဟာ ပါဝင္ အသံုးေတာ္ခံၾကရမယ့္ အခန္းကုိယ္စီ ရွိေနႏွင့္ၿပီ။ စာသင္ခ်ိန္အတြင္းမွာ မၾကာမၾကာ ဆယ္လ္ဖီဆြဲတင္ေနတဲ့ အျဖဴအစိမ္းဝတ္ ေက်ာင္းဆရာမကို ဘယ္လိုဆံုးျဖတ္ၾကမလဲ။ မိဘမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑ကေတာ့ျဖင့္ အေရးပါဆံုးလို႔ ဆိုရလိမ့္မယ္။ အႀကံေပးပါရေစ။ ျမန္မာကေလးငယ္မ်ားနဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္ လူငယ္ေတြကို စည္းကမ္းတက်၊ နည္းလမ္းမွန္စြာနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ စမတ္ဖုန္း မ်က္ႏွာျပင္နဲ႔ ခြာခ်ိန္၊ ပူးခ်ိန္ကို သတ္သတ္မွတ္မွတ္ လိုခ်င္တယ္ဆိုရင္ျဖင့္ ျမန္မာမိဘမ်ားဟာလည္း စံနမူနာအေနနဲ႔ စမတ္ဖုန္းနဲ႔ ခြာခ်ိန္၊ ပူးခ်ိန္ကို စံျပ ေနထုိင္သင့္ပါေၾကာင္း။ သိန္းႏုိင္ (ေမာကၡပညာေရး)