မန္တလေး အိုးဘိုထောင်မှာ ဖမ်းဆီးခံနေရတဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင်ရဲ့ ကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်နေပြီး အကျဉ်းထောင်တွင်းမှာ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပေးထားတယ်လို့ စစ်ကောင်စီပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးချုပ် ဇော်မင်းထွန်းက ဇွန်လ ၁၂ ရက် ဒီနေ့ နေပြည်တော် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာပြောပါတယ်။
“မန္တလေး ဗဟိုအကျဉ်းထောင်မှာ ကျနော်တို့ ထိန်းသိမ်းထားရှိတဲ့ ဒေါက်တာ ဇော်မြင့်မောင်ရဲ့ အခြေအနေကတော့ သွေးကင်ဆာ၊ ဆီးချို၊ သွေးတိုးနဲ့ နှလုံး သွေကြောကျဉ်းရောဂါတွေ ရှိနေတယ်ဆိုတာကျနော်တို့ သိရပါတယ်။ ပြင်ပမှာကတည်းက ခံစားနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အကျဉ်းထောင်မှာလည်း ကျန်းမာရေး ဆက်လက်ကုသခွင့် ပေးထားပါတယ်။ သွေးကင်ဆာအတွက် ဆေးကတော့ ကျနော်တို့ တစ်လကို နှစ်ကြိမ် ထိုးပေးတယ်၊ တစ်လကို တစ်ကြိမ် သွေးစစ်ပေးခြင်းနဲ့ ပြင်ပမှ အထူးကုဆရာဝန်တွေရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်များအတိုင်း ဆေးကုသလျက်ရှိကြောင်းသိရပါတယ်။ နေ့စဉ် ပုံမှန် တစ်ရက် တစ်ကြိမ် အကျဉ်းထောင်အုပ်ကြီးက ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိတယ်ရှိတယ်လို့ သိရှိရပါတယ်။”
ဒေါက်တာ ဇော်မြင့်မောင်ရဲ့ ကျန်းမာရေး ဆေးကုသစရိတ်အနေနဲ့ အကျဉ်းထောင်ကနေ ဥပဒေနဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းနဲ့ အညီ အပြည့်အဝ ဆောင်ရွက် ပေးထားတယ်လို့လည်းဗိုလ်မှူးချုပ် ဇော်မင်းထွန်းက ပြောပါတယ်။
ဒေါက်တာ ဇော်မြင့်မောင်ဟာ သွေးကင်ဆာရောဂါဝေဒနာခံစားနေရတာကြောင့် အဖမ်းမခံရခင်က ထိုင်းနိုင်ငံမှာ သွားရောက်ဆေးကုသမှုခံယူခဲ့ရပါတယ်။
အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင်ကို အကြမ်းဖက် စစ်အုပ်စုက ရာဇသတ်ကြီး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ) နဲ့ တရားစွဲထားတာဖြစ်ပါတယ်။
တခြား ပြည်နယ်နဲ့တိုင်းဝန်ကြီးချုပ်တွေ၊ ဝန်ကြီးတွေနဲ့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် တာဝန်ရှိသူတွေကိုလည်း တပ်မတော်ရိပ်သာတွေမှာ ထိန်းသိမ်းထားတယ်လို့လည်း ဗိုလ်မှူးချုပ် ဇော်မင်းထွန်းက ပြောပါတယ်။
Independent media are under attack by the Myanmar junta. DVB continues reporting the facts, but needs support for the safety of our journalists. You help with any donation. Thank you.
Donateမေ ၃ ရက်နေ့ ကုလသမဂ္ဂမှာ ကျင်းပတဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီ တံခါးပိတ်အစည်းအဝေးမှာ တရုတ်ကိုယ်စားလှယ် ချင်းယွင်က “မြန်မာပြည်ကို စီးပွားရေးဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ မလုပ်ကြပါနဲ့ အကျိုးမရှိပါဘူး၊ အာစီယံအဖွဲ့ရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုတွေကို လေးစားလိုက်နာ အသိအမှတ်ပြုသင့်ပါတယ်၊ လွဲမှားတဲ့ စွက်ဖက်မှုတွေ ပြုလုပ်ရင် မြန်မာပြည်မှာ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်သွားနိုင်တယ်” လို့ သတိပေးစကား ပြောကြားသွားပါတယ်။
ဒီလို တရုတ်ကိုယ်စားလှယ်ကြီးက မြန်မာပြည်မှာ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်မှာကို စိုးရိမ်သလိုလို ပြောလိုက်တာ အတော်ပြောင်မြောက်တဲ့ နိုင်ငံရေးပြက်လုံးတခုပါပဲ။ မြန်မာပြည်မှာ ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်နေခဲ့တာ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်ခဲ့ပါပြီ။ ကမ္ဘာမှာ အရှည်ကြာဆုံးပြည်တွင်းစစ်လို့ ပညာရှင်များက အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီလို ပြည်တွင်းစစ် ရှည်ကြာရတာ ပထဝီစစ်ရေးအရ တရုတ်ပြည်လို ကျယ်ပြန့်လို့ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြည်တွင်းစစ်ဟာ ရေရှည်စစ်ဖြစ်နေရတာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ တရုတ်ရဲ့ ‘မီးစတဖက် ရေမှုတ်တဖက်’ မူဝါဒတွေကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
၁၉၅၅ ခုနှစ်က ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ‘ငြိမ်းချမ်းရေးညွန့်ပေါင်းအစိုးရ’ ဖွဲ့ဖို့ မြန်မာအစိုးရကို ဆွေးနွေးဖို့ ကမ်းလှမ်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါကလည်း တရုတ်ရဲ့ ‘ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲ နေထိုင်ရေး မူကြီး (၅) ရပ်’ ချမှတ်ထားချိန်ဖြစ်လို့၊ ဗကပက ကမ်းလှမ်းခဲ့ရတာပါ။ ဒါပေမဲ့ ‘ဗကပကို အမြစ်ဖြုတ် အပြုတ်တိုက်ရေး’ ကိုင်စွဲထားတဲ့ ဗိုလ်နေဝင်း စစ်တပ်ရဲ့ ကန့်ကွက်မှုကြောင့် ဦးနုအစိုးရကလည်း ငြိမ်းချမ်းရေး မလုပ်ရဲခဲ့ပါဘူး။ ဗိုလ်နေဝင်းကတော့ ‘အောင်မာဃ စစ်ဆင်ရေးကြီး’ နဲ့ ဗကပကို တုံ့ပြန် အဖြေပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးအစား စစ်အနိုင်တိုက်ရေး ဖြစ်လာခဲ့ကြပြန်ပါတယ်။
၁၉၆၇ ခုနှစ် တရုတ်ပြည်မှာ မော်စီတုန်း ဦးဆောင်ဆင်နွှဲတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတော်လှန်ရေး ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုကြောင့် မြန်မာပြည်မှာ တရုတ်-ဗမာ လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းတွေဖြစ်ပြီး၊ တရုတ်လူမျိုးတွေ သတ်ဖြတ်လုယက်ခံခဲ့ကြရပါတယ်။ တချိန်ထဲမှာ ပဲခူးရိုးမမှာလည်း အဲဒီယဉ်ကျေးမှုတော်လှန်ရေးရဲ့ အစွန်းရောက်မူဝါဒတွေ ကျင့်သုံးရင်း အချင်းချင်း ‘ဖြုတ်၊ ထုတ်၊ သတ်’ ပွဲတွေ အကြီးအကျယ် ဆင်နွှဲခဲ့ပါတယ်။ ဒီနောက်တော့ ဥက္ကဋ္ဌသခင်သန်းထွန်း လုပ်ကြံခံရပြီး၊ ပဲခူးရိုးမနဲ့ ပြည်တွင်းအခြေခံစခန်းတွေ ပြုတ်သွားခဲ့ပါတယ်။
တရုတ်ပြည်က ကျုံးနန်ဟိုင် အစိုးရခန်းမထဲမှာ သခင်သန်းထွန်း ကျဆုံးလို့ ငိုကြီးချက်မ ဖြစ်နေတဲ့ သခင်ဘသိန်းတင်ကို ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းကိုယ်တိုင်က ကျောသပ် ဖျောင်းဖျချခဲ့ရပါတယ်။
အကျိုးဆက်ကတော့ ဗိုလ်နေဝင်းစစ်တပ်ကို တုံ့ပြန်လက်စားချေ နှိပ်ကွပ်ဖို့ တရုတ်က ဗကပကို အရှေ့မြောက်စစ်ဒေသကြီး ဖွင့်လှစ်စေခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်ဒေသရှိ ရှမ်း၊ ကချင်၊ ကိုးကန့်၊ ‘ဝ’ လူမျိုးတွေကို တရုတ်စစ်လက်နက်တွေ ခြေဆုံး ခေါင်းဆုံး တပ်ဆင်ပေးပြီး၊ တရုတ်စစ်အကြံပေးတွေ ဦးဆောင်တိုက်စေခဲ့ပါတယ်။ အင်အားသောင်းချီရှိတဲ့ အမည်ခံ ဗကပတပ်နဲ့ နှစ်စဉ် တိုက်ပွဲရာချီ တိုက်ခဲ့လို့ ဗိုလ်နေဝင်းကိုယ်တိုင် တရုတ်ပြည် ပီကင်းသွားပြီး မေတ္တာရပ်ခံ ဝန်ချတောင်းပန်ခဲ့ရပါတယ်။
၁၉၈၀ ပြည့်နှစ် ခေါင်းဆောင်ကြီး တိန့်ရှောင်ဖင် တက်လာချိန်မှာတော့ တရုတ်ရဲ့မူဝါဒတွေ ပြောင်းလဲသွားခဲ့တယ်။ တရုတ်က တော်လှန်ရေးတင်ပို့မှု မလုပ်တော့ဘူး၊ ညီအစ်ကိုပါတီ မထားတော့ဘူး၊ အစိုးရချင်းပဲ ဆက်ဆံတော့မယ်လို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။ ဒီမူဝါဒအရ နှစ်ပေါင်း နှစ်ဆယ် တည်တံ့ခဲ့တဲ့ အရှေ့မြောက်စစ်ဒေသကြီးကို ထောက်ပံ့မှုရပ်ဆိုင်းလိုက်ပြီး တရုတ်တွေ အားလုံးကို ပြန်ခေါ်သွားပါတော့တယ်။
တရုတ် လေမှုတ်သွင်းထားတဲ့ ဗကပတော်လှန်ရေး ပူဖောင်းကြီးလည်း ‘ရှူး’ဆို ပိန်လိန် ပြားချပ်သွားပါတော့တယ်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ် သင်္ကြန်ကာလမှာတော့ ‘ဝ’၊ ရှမ်း၊ ကချင် စတဲ့ ဖိနှိပ်ခံလူမျိုးပေါင်းစုံရဲ့ ပုန်ကန်အုံကြွမှုကြောင့် ဗကပတွေ တရုတ်ပြည်ထဲ ထွက်ပြေး ခိုလှုံသွားကြပါတယ်။ တရုတ်ကလည်း ရှင်းပါတယ်။ ဗကပခေါင်းဆောင်တွေကို နိုင်ငံရေးမလုပ်ရ ဆိုတဲ့ ကန့်သတ်ချက်နဲ့ ရာသက်ပန် ခိုလှုံခွင့်ပေးထားလိုက်ပါတယ်။
တချိန်တည်းမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးရယူပြီး စီးပွားရေးတည်ဆောက်ချင်ကြတဲ့ ‘ဝ'အဖွဲ့ (UWSA)၊ မိုင်းလား (NDAA)၊ ကိုးကန့် (MNDAA) နဲ့ ဇခုံတိန့်ယင်းရဲ့ (KDA) တို့ကို တရုတ်က လက်နက် ရောင်းချရင်း ဩဇာခံအင်အားစုများအဖြစ် စည်းရုံးသိမ်းသွင်းထားခဲ့ပါတယ်။ စစ်အစိုးရအပေါ် လုံးဝ ယုံကြည်စိတ်ချမှုမရှိတဲ့ ဒီအင်အားစုတွေကလည်း တရုတ်အပေါ် နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး၊ စီးပွားရေးအရ မှီခိုရပ်တည်နေကြပါတယ်။
ပင်လုံငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံမှန်သမျှ တရုတ်ကိုယ်စားလှယ် ဆွန်ကော့ရှန်ကိုယ်တိုင် ခေါင်းဆောင် တက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ဒီအဖွဲ့တွေဟာ စစ်ကောင်စီ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ တရုတ်ရဲ့မူဝါဒအတိုင်း ကြားနေ ရပ်တည်ပြနေကြတာပါ။ တရုတ်က စစ်ခရာသံ တချက်ပေးလိုက်တာနဲ့ အပြေးတက် တိုက်ကြမယ့် အဖွဲ့တွေပါ။
ချုပ်ပြောရရင် မြန်မာပြည်ရဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ပြဿနာဆိုတာ တရုတ်ရဲ့ လက်ခုပ်ထဲက ရေပါ။ သွန်လိုသွန် မှောက်လိုမှောက်လို့ ရပါတယ်။ မြန်မာပြည်ရဲ့ ပြည်တွင်းစစ်နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုတာ စင်စစ်အားဖြင့် တရုတ်က လိုသလို ရေလဲသုံးနိုင်တဲ့ ‘မီးစတဖက် ရေမှုတ်တဖက်’ သာ ဖြစ်ပါတယ်။
မင်းရဲကျော်စွာ
ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလအတွက် အလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်လာတဲ့ နိုင်ငံက တရုတ်နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ တရုတ်သံအမတ်ကြီး Zhang Jun က မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခ အခြေအနေတွေ ပိုပြီး ဆိုးရွားမလာစေရေးအတွက် သံတမန်ရေးနည်းလမ်းတွေ အသုံးပြုခြင်းအားဖြင့် ရှောင်ရှားနိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်း မေလ ၄ ရက်နေ့ ဗွီအိုအေသတင်းမှာ ဖေါ်ပြပါတယ်။ အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်လာချိန်မှာ လုပ်ဆောင်မယ့် လုပ်ငန်းတွေကို အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ တာဝန်ယူမယ့် နိုင်ငံက ရှင်းလင်းတင်ပြရတဲ့ အစဉ်အလာရှိပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်လာဖို့ ရှိ/မရှိ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ သတင်းထောက်တွေရဲ့ မေးမြန်းချက်ကို ဖြေကြားရာမှာ တရုတ်သံအမတ်ကြီးက အထက်ပါ အတိုင်း ပြောကြားခဲ့ကြောင်း သိရတယ်။
သံတမန်ရေး ကြိုးပမ်းမှုတွေနဲ့ အခြေနေ ပိုမို တင်းမာမှု ဖြစ်မလာအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်း သူက ဆိုပါတယ်။ တကယ်လို့ အခြေအနေ ပိုမို တင်းမာလာခဲ့ရင် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုတွေ ပိုဖြစ်လာမယ်လို့ သူကသုံးသပ်ထားတယ်။ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှု ဖြစ်လာရင် အကြမ်းဖက်မှုတွေ ပိုတိုးလာနိုင်ပြီး၊ ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေ ပိုများလာနိုင်တာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင်း အခြေအနေ ယိုယွင်းမယ့် လမ်းကြောင်းပေါ် ရောက်သွားနိုင်တယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒီအပြင် ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်တဲ့ အနေအထားအထိ ဆိုက်ရောက်သွားနိုင်တယ်လို့ Zhang Jun က ပြောကြားခဲ့တယ်။
တရုတ်အနေနဲ့ လက်ရှိမြန်မာ့အရေးကို တကယ်ပဲ သံခင်းတမန်ခင်းအရ ဖြေရှင်းနိုင်တယ်လို့ ရိုးရိုးသားသား ယုံကြည်တာလား။ ဒါမှမဟုတ် အခြေအနေမလှတော့တဲ့ သူ့ရဲ့သစ္စာခံ စစ်ကောင်စီကို ပြန်လည်ကျားကန်ပေးနိုင်ရေးအတွက် အချိန်ဆွဲနေတာလားဆိုတာ သံသယဖြစ်စရာ ကောင်းပါတယ်။ လက်ရှိ အခြေအနေမှာ ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှု ရက်ပေါင်း ၉၀ ကျော်လာချိန်အထိ ပြည်သူလူထုရဲ့ ဆန့်ကျင်တော်လှန်မှုကို စစ်တပ်က အကြမ်းဖက်ထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးစားပေမယ့် ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်း မရှိတာတွေ့နေရတယ်။
ဂျန်ဇီလို့ခေါ်တဲ့ လူငယ်မျိုးဆက်သစ်တွေရဲ့ နိုင်ငံရေးသန္နိဋ္ဌာန်ခိုင်မာမှုဟာ ဘယ်တုန်းကနဲ့မှ မတူအောင် ပြင်းပြထက်သန် နေတာတွေ့ရတယ်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးလို့ အမည်တွင်တဲ့ လက်ရှိစစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်တဲ့ တော်လှန်ရေးဟာ စစ်တပ်က အာဏာမစွန့်လွှတ်သရွေ့၊ ဖမ်းဆီးထားသူအားလုံး ပြန်လွှတ်ပြီး၊ ရွေးကောက်ခံ ပြည်သူ့အစိုးရထံ အာဏာပြန် လည် လွှဲအပ်မပေးသရွေ့၊ အနိုင်မခံ အရှုံးမပေးဘဲ ဆက်လက်တိုက်ပွဲ ၀င်နေကြမှာဖြစ်တယ်လို့ ကြေညာထားတယ်။ ဒီအခြေအနေကို တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ ကောင်းကောင်း သိရှိထားလိမ့်မယ်လို့ယူဆတယ်။
တရုတ်အနေနဲ့အာဆီယံအဖွဲ့ကို အသုံးချပြီး သံတမန်နည်းအရ အခြေအနေ ပြေလည်အောင် ကြိုးစားတဲ့ရည်ရွယ်ချက်က အရင်အခြေအနေအတိုင်း ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအောက်မှာ ပိုနေမြဲ ကျားနေမြဲ (Status quo) ပြန်နေကြဖို့ နားချလိုပုံရပါတယ်။ ဒါမှသာ မြန်မာ့ရေမြေတောတောင် သယံဇာတတွေကို တရုတ်က ဆက်လက် လက်ဝါးကြီးအုပ်နိုင်မှာလို့ ယူဆပုံပါပဲ။ စစ်တပ်က အာဏာလက်မဲ့ ဖြစ်သွားရင် မြန်မာနိုင်ငံကို တရုတ်ထိန်းချုပ် သွေးစုပ်လို့ ရတော့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် အရပ်သားအစိုးရ လက်ထဲ အချုပ်အချာအာဏာ ပြန်ရရှိသွားမှာကို တရုတ်က မလိုလားပါဘူး။ မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ အကြမ်းဖက် အာဏာသိမ်းမှု ကျူးလွန်မယ့် အခြေအနေကို တရုတ်က ကြိုတင်သိရှိခဲ့တယ်လို့ ယူဆနိုင်လောက်တဲ့ အထောက်အထားတွေလည်း ရှိခဲ့တယ်။ တရုတ်ကသာ အာဏာသိမ်းမယ့် အစီအစဉ်ကို မထောက်ခံခဲ့ရင် မြန်မာနိုင်ငံ အခြေအနေ အခုလို ဆိုးဆိုးရွားရွား ထိခိုက်နစ်နာစရာ ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူး။ တရုတ်ကိုယ်နှိုက်ကိုက မြန်မာပြည်သူလူထုရဲ့ နိုင်ငံရေးနိုးကြားမှုအပေါ် အထင်သေးခဲ့ပုံရပါတယ်။ အာဏာသိမ်းလိုက်ရင်လည်း မြန်မာပြည်သူတွေ ခေါင်းငုံ့ခံနေကြ လိမ့်မယ်လို့ ထင်မြင်နေပုံရတယ်။ မြန်မာပြည်သူကို အထင်သေးမှု အတိုင်းအတာအရတော့ မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ ရှီကျင့်ဖျင်၊ ၀မ်ယီတို့ တထပ်တည်းလို့ ဆိုရမှာ ဖြစ်တယ်။
တရုတ်အနေနဲ့ သံတမန်နည်းအရ စွမ်းဆောင်နိုင်မယ်လို့ ရိုးရိုးသားသား ထင်ရင် သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်နဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပါအဝင် ဖမ်းဆီးခံထားရသူ အားလုံး ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ အကြမ်းဖက် စစ်တပ်ကို တိုက်တွန်းသင့်တယ်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို အသိအမှတ်ပြုခိုင်းဖို့လည်း လိုတယ်။ မင်းအောင်လှိုင်စစ်ကောင်စီအနေနဲ့အဲဒီလို တောင်းဆိုမှုကို လက်ခံနိုင်မှာ မဟုတ်သလို နွေဦးတော်လှန်ရေး ဘက်တော်သားတွေကလည်း ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအောက်ကို လုံးဝ ပြန်သွားမှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒီအခြေအနေကိုကြည့်ရင် တရုတ်သံအမတ်ကြီး Zhang Jun ရဲ့ သံတမန်ရေးနည်းလမ်း အသုံးပြုခြင်း ဆိုတဲ့နည်းဟာ လုံးဝအလုပ်ဖြစ်မှာ မဟုတ်ကြောင်း ထင်ရှားပါတယ်။
တရုတ်အစိုးရအနေနဲ့ အာဆီယံအဖွဲ့ကြီးကို မြန်မာ့အရေးကိစ္စမှာ အဓိကနေရာကနေ ပါဝင်သင့်တယ်လို့ ရှုမြင်ကြောင်း လည်း Zhang Jun က ဆိုတယ်။ အာဆီယံဟာ မြန်မာ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ အခြေအနေကို သိရှိနားလည်ကြတယ်။ အာဆီယံဒေသတွင်း အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ဒေသတွင်းပြဿနာကို ကိုင်ကွယ်ဖြေရှင်းရာမှာ အဓိက ကဏ္ဍကနေ ပါဝင်သင့်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ တရုတ်သံအမတ်ကြီးက ဆိုတယ်။ အခုအချိန်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ ဟာ ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလကို ပြန်သွားနိုင်သေးတဲ့ အချိန်ဖြစ်ကြောင်းလည်း Zhang Jun က ပြောပါတယ်။
ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု အများအပြား ရှိတဲ့နိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက် အကိုင်အတွယ်မှားရင် ပရမ်းပတာ ဖြစ်သွားနိုင်ကြောင်း၊ တရုတ်အစိုးရကတော့ မြန်မာနိုင်ငံကို နဂို အခြေအနေ ပတ်ဝန်းကျင် ပြန်ရောက်စေလိုတဲ့အတွက် နိုင်ငံရေးပါတီတွေကနေတဆင့် နိုင်ငံရေးအဖြေရှာနိုင်ရေး လုပ်ဖို့ဘက်က ခိုင်ခိုင်မာမာ ရပ်တည်တယ်လို့ ဆိုတယ်။
တရုတ်အစိုးရဟာ သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ အနီးကပ်လက်တွဲ ဆောင်ရွက်နေပြီး အကြမ်းဖက်မှု၊ လူသေဆုံးမှုတွေ ရှောင်ပြီး ဆွေးနွေးအဖြေရှာဖို့ တိုက်တွန်းနေကြောင်းလည်း Zhang Jun က ဆိုတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံပြဿနာကို သံတမန် နည်းလမ်းအရ အာဆီယံအစည်းအဝေးကတဆင့် အဖြေရှာသင့်တယ်လို့ တရုတ်နိုင်ငံ အပါအဝင် လုံခြုံရေးကောင်စီ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေက သဘောတူခဲ့ကြတာကြောင့် ဧပြီ ၂၄ ရက်နေ့က အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဂျာကာတာမြို့မှာ အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်များ အစည်းအဝေးကျင်းပခဲ့တယ်။ အစည်းအဝေးအပြီးမှာ မြန်မာစစ်ကောင်စီ အနေနဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ချက်ချင်းရပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ အချက်အပါအဝင် အချက် ၅ ချက်ပါ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ခဲ့ပြီး အာဆီယံ ဥက္ကဋ္ဌက ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့တယ်။
ကြေညာချက်အရ အကြမ်းဖက်မှု ချက်ချင်းရပ်ပြီး သက်ဆိုင်သူအားလုံး အစွမ်းကုန် သည်းခံထိန်းသိမ်းရမယ်။ မြန်မာနိုင်ငံသားများရဲ့ အကျိုးစီးပွားကို ရှေးရှုပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာ အဖြေရှာရမယ်။ သက်ဆိုင်သူအားလုံး အပြုသဘော တွေ့ဆုံဆွေးနွေးကြရမယ်။ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌရဲ့ အထူးကိုယ်စားလှယ်က အာဆီယံအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ အကူအညီနဲ့ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးရေးကိစ္စအတွက် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေးရမယ်။ အာဆီယံအဖွဲ့ရဲ့ လူမှုအထောက်အကူပြုစင်တာကတဆင့် လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အကူအညီပေးအပ်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်ရမယ်။ ပဉ္စမအချက်က အာဆီယံ အထူးကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို မြန်မာနိုင်ငံက သက်ဆိုင်သူအားလုံးနဲ့ တွေ့ဆုံနိုင်ခွင့် ရရှိအောင် ဆောင်ရွက်ရမယ် အစရှိတဲ့ အချက် ၅ ချက် ပါဝင်တယ်လို့ ဆိုတယ်။
ဖေါ်ပြပါ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူချက် ၅ ချက် ဟာ တရုတ်က မြန်မာ စစ်ကောင်စီနဲ့ သဘောတူ စီစဉ်ရေးဆွဲထားတဲ့ လမ်းညွှန်မူ ဖြစ်တယ်လို့ နိုင်ငံရေးသုံးသပ်သူများက ယူဆကြတယ်။ ဘာကြောင့်လည်းလို့ဆိုရင် မလေးရှား၊ စင်ကာပူနဲ့ အင်ဒိုနီးရှားတို့က ဦးဆောင်တောင်းဆိုခဲ့ကြတဲ့ နိုင်ငံရေးအရ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံနေရသူတွေကို ချက်ခြင်းပြန်လွှတ်ပေးဖို့ ဆိုတဲ့အချက်ကို နောက်ဆုံး အာဆီယံ (၁၀) နိုင်ငံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်မှာပါဝင်လာခြင်း မရှိခဲ့တာကြောင့် ဖြစ်တယ်။
သံတမန်နည်းသုံးမယ်ဆိုရင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးကြရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အဓိက ပါ၀င်ဆွေးနွေးရမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို အကျဉ်းချထားပြီး ပြဿနာဖြေရှင်းရေးလုပ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ အရင်ဆုံးလုပ်ရမယ့်အလုပ်က နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့နိုင်ငံတော် သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်အပါအဝင် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ပါတီဝင်တွေကို လွှတ်ပေးဖို့ စစ်ကောင်စီကို ဖိအားပေးရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ မင်းအောင်လှိုင်က NLD ပါတီကို အကြောက်လွန်နေတယ်။ ဒါကြောင့် NLD ပါတီကို ခေါင်းမထောင်နိုင်အောင် နှိပ်ကွပ်ချင်တဲ့ အငုံ့စိတ်ရှိနေတယ်။ အမှန်က စစ်တပ်က ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို လုပ်ကြံအကြောင်းပြပြီး အာဏာသိမ်းခဲ့တာဖြစ်တယ်။ အမှန်စင်စစ်၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲဟာ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတကြောင်း ပြည်တွင်းပြည်ပက အသိအမှတ်ပြုပြီးဖြစ်တယ်။
ဒါကြောင့် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ တရုတ်သံအမတ်ကြီး Zhang Jun က လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခကို သံတမန်ရေး နည်းလမ်းတွေ (Diplomatic ways and means) အသုံးပြုခြင်းအားဖြင့် ဖြေရှင်းသင့်တယ်လို့ဆိုတယ်။ Zhang Jun ကလည်း မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့အလိမ်အညာစကားအတိုင်း ပြဿနာက ရွေးကောက်ပွဲအပေါ်အခြေခံပြီး ဖြစ်တာကြောင့် နိုင်ငံရေးပါတီအားလုံး ပါ၀င်ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးဖိုလိုတယ်လို့ ဆိုတယ်။ အဲဒီစကားကို ထောက်ရင် တရုတ်အစိုးရနဲ့ မြန်မာ အကြမ်းဖက် စစ်ကောင်စီဟာ တကျိတ်တည်း တဉာဏ်တည်းဆိုတာ ပေါ်လွင်နေတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ လုံခြံုရေးကောင်စီမှာ ဧပြီ ၃၀ ရက်နေ့ တံခါးပိတ်အစည်းအဝေးအတွင်း မြန်မာစစ်ကောင်စီကို အဓိက ကျောထောက်နောက်ခံပေးနေတဲ့ တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့ ကန့်ကွက်မှုမရှိစေဖို့ အနောက်နိုင်ငံတွေက အလျှော့ပေးခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုတယ်။ အဲဒီနောက်မှ ထုတ်ပြန်ချက်ကို အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ကြောင်းသိရတယ်။ "ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြသူတွေကို အကြမ်းဖက် နှိမ်နင်းတဲ့အပေါ် လုံခြုံရေးကောင်စီက နောက်တကြိမ် ထပ်ပြီး အပြင်းအထန် ပြစ်တင်ရှုတ်ချတယ်" ဆိုတဲ့စာသားနဲ့ "စစ်တပ်အနေနဲ့ အစွမ်းကုန် ထိန်းသိမ်းလုပ်ဆောင်ဖို့ ထပ်မံတောင်းဆိုတယ်" ဆိုတဲ့ စာသားတွေကို တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့ရဲ့ တောင်းဆိုချက်ကြောင့် ဖြုတ်ပေးခဲ့ရတယ်လို့ ဗွီအိုအေသတင်းမှာ ဖေါ်ပြတယ်။ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ တရုတ်ရဲ့အကာအကွယ်ရရှိဖို့ မြန်မာ့ရေမြေတောတောင်သဘာဝနဲ့ သယံဇာတတွေကို တရုတ်က ချယ်လှယ်ခွင့် ရနေတဲ့ အကြောင်းရင်း က အဲဒီလို ကိစ္စတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
စစ်ကောင်စီဟာ နိုင်ငံကို တရုတ်ထံ ထိုးအပ်ပြီး သူ့အာဏာတည်မြဲရေးအတွက် ပြည်သူ့မျက်နှာကို မကြည့်ဘဲ မိုက်မိုက်မဲမဲ လုပ်နေတာဖြစ်တယ်။ ဒီမိုကရေစီ အရပ်သား အစိုးရ အာဏာရခဲ့ရင် စစ်အုပ်စုရဲ့ အကျင့်ပျက် လာဘ်စားမှု၊ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖေါက်မှု နိုင်ငံပိုင် မြေယာနဲ့ သယံဇာတတွေကို အလွဲသုံးစားလုပ်မှု စတဲ့ အမှုပေါင်း ကုဋေကုဋာနဲ့ တကွ စစ်ရာဇဝတ်မှု ပေါင်းများစွာကို ဖေါ်ထုတ်ခံရမှာ ကြောက်တဲ့အတွက် တရုတ်နဲ့ အပေးအယူလုပ်ပြီး အာဏာသိမ်းခဲ့ခြင်းဖြစ်တယ်။ ဒီကနေ့ မြန်မာနိုင်ငံပြဿနာဟာ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စုတည်ထောင်လိုတဲ့ တိုင်းရင်းသားပြည်သူ လူထုနဲ့ ဖက်ဆစ်စစ်အာဏာရှင်စနစ် ထူထောင်လိုတဲ့ အကြမ်းဖက်ဂိုဏ်းတို့ကြားက စေ့စပ်လို့ မရတော့တဲ့ တိုက်ပွဲဖြစ် တယ်။ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံအများစုကလည်း အာဏာရှင်တပိုင်း အစိုးရတွေ လက်အောက်မှာ ရှိနေတဲ့အတွက် တရုတ်အလိုကျ မင်းအောင်လှိုင် အကြမ်းဖက်အုပ်စုကို မသိမသာ ကာကွယ်နေကြတယ်။
မြန်မာ့ နွေဦးတော်လှန်ရေး (သို့မဟုတ်) ဒီမိုကရေစီအရေးတော်ပုံဟာ အာဆီယံဒေသတခုလုံးအထိ ကူးစက်ကျယ်ပြန့်လာမှာကို တရုပ်အပါအဝင် ဒေသတွင်း နိုင်ငံတွေ စိုးရိမ်နေကြပုံရတယ်။ ဒီနေ့ မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးကို ဟောင်ကောင်နဲ့ ထိုင်ဝမ်တို့အပါအဝင် ကမ္ဘာတလွှား နိုင်ငံအတော်များများက Gen-Z မျိုးဆက်သစ်လူငယ်တွေ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာ သုံးပြီး ၀န်းရံ ထောက်ခံ အားပေးနေတာကို စိုးရိမ်ထိတ်လန့်ကြပုံရပါတယ်။
အာဆီယံနဲ့ အာရှဒေသမှာ ဒီမိုကရေစီ ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် ထွန်းကားစေချင်ရင် အမေရိကန်နဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေက မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးကို အားပေးထောက်ခံ ၀န်းရံကြဖို့လိုတယ်။ ဒီတိုက်ပွဲမှာ မြန်မာဂျန်ဇီးတို့ရဲ့ အရှိန်အဟုန် မပျက်တဲ့ လမ်းမပေါ်က ဆန္ဒပြပွဲများ၊ Civil Disobedience Movement (CDM) လှုပ်ရှားမှုရဲ့ အရေးပါမှု၊ CRPH နဲ့ NUG တို့ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍနဲ့ KNU, KIA အစရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲများရဲ့ ရဲရင့်တဲ့ ပူးပေါင်းပါ၀င်မှုများကြောင့် အဆုံးအဖြတ်တိုက်ပွဲမှာ အောင်မြင်မှာ မုချဖြစ်တယ်။
ဒီတိုက်ပွဲနိုင်မှသာ အာရှတိုက်မှာ ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ထွန်းကားမှာဖြစ်တယ်။ တရုတ်ရဲ့ခေတ်သစ်နယ်ချဲ့ စနစ် ခြေလှမ်းကို ရိုက်ချိုးနိုင်မှာဖြစ်တယ်။ ဒီကနေ့ တောင်တရုတ်ပင်လယ်အရေးနဲ့ မြန်မာ့နွေးဦးတော်လှန်ရေးတို့ဟာ တဆက်တစပ် တည်းဖြစ်တယ်ဆိုတာ သတိပြုဖို့လိုတယ်။ အခု မေလ ၄ ရက် လန်ဒန်မှာ ပြုလုပ်တဲ့ G-7 စက်မှုဖွံ့ဖြိုး ထိပ်သီး(၇)နိုင်ငံ အစည်းအဝေးမှာ ဗြိတိန်၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ကနေဒါ၊ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီ၊ အီတလီနဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံတို့မှ ခေါင်းဆောင် တွေ တက်ရောက်ကြတယ်။ ဗြိတိန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Dominic Raab က အဲဒီ အစည်းအဝေးမှာ မြန်မာကိစ္စအပါအဝင် တရုတ်၊ ရုရှား၊ အီရန်တို့နဲ့ ဆက်ဆံရေး အကျပ်အတည်းကိစ္စတွေ ဆွေးနွေးတာ သတိပြုသင့်တယ်။
လတ်တလောမှာ တရုတ်က မြန်မာ့အရေးမှာ အနောက်နိုင်ငံတွေ ၀င်ပါမလာနိုင်အောင် သံတမန်ရေး နည်းလမ်းတွေ အသုံးပြုပြီး ဖြေရှင်းပါလို့အာဆီယံအဖွဲ့ကို ဖိအားနေတာဖြစ်တယ်။ တနည်းအားဖြင့် မင်းအောင်လှိုင် အသက်ရှူခွင့်ရအောင် အချိန်ဆွဲပေးနေခြင်း ဖြစ်တယ်။ မြန်မာပြည်သူတို့ရဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေး ဆန္ဒပြပွဲများကို အရှိန်လျော့ကျလာအောင် ရေရှည် စီမံကိန်းချ အချိန်ဆွဲပေးနေတာ ဖြစ်တယ်။ တနည်းအားဖြင့် မင်းအောင်လှိုင်ကို ရုပ်သေးအစိုးရဖြစ်အောင် ဖန်တီးပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို တရုတ် လက်အောက်ခံဖြစ်ဖို့ ကြံစည်နေတာဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် တရုတ်နဲ့အာဆီယံတို့ ရေးဆွဲထားတဲ့ နိုင်ငံရေးဇာတ်မျောကြီးထဲမှာ CRPH နဲ့ NUG တို့ ၀င်ပြီး မကပြမိဖို့ သတိရှိရပါမယ်။ မြန်မာပြည်သူတွေ ကိုယ်တိုင်ဆင်နွှဲနေတဲ့ လက်ရှိတိုက်ပွဲတွေကိုပဲ တဆင့်ပြီး တဆင့် မြှင့်တင်သွားခြင်းဖြင့် အောင်ပွဲရအောင် ကြိုးပမ်းကြပါလို့ နှိုးဆော်လိုပါတယ်။
နန္ဒလင်းရှိန်
လက်ရှိမြန်မာ့နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းအပေါ် တရုတ်နိုင်ငံ၏ သဘောထားသည် အခြေခံ ချဉ်းကပ်ပုံကစ၍ မှားယွင်းနေပါသည်။ စစ်ကောင်စီ၏ အာဏာသိမ်းခြင်းကို တရုတ်နိုင်ငံက မြန်မာအစိုးရအဖွဲ့အတွင်း အကြီးအကျယ် ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းခြင်းဟု ရှုမြင်ထားပါသည်။ ဤအခြေခံချဉ်းကပ်ပုံအလွဲသည် မြန်မာလူထုအကြား နှစ်ပေါင်းများစွာ အမြစ်တွယ်နေသော တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် မယုံသင်္ကာစိတ်ကို ပိုမိုကျယ်ပြန့်နက်ရှိုင်းစေပါသည်။ နဝတ၊ နအဖခေတ် စစ်ကောင်စီနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သလို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုလည်း ပေးခဲ့သော တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရပ်တည်ချက်သည် မြန်မာပြည်သူလူထု၏ နှလုံးသားကို သံမှိုရိုက်သွင်းသကဲ့သို့ ဖြစ်ခဲ့သည်ကို သတိပြုမိရန် လိုအပ်ပါသည်။
ဤသို့သမိုင်းတလျှောက် ကျင့်သုံးခဲ့သော အလွဲအမှားတို့သည် တရုတ်နိုင်ငံက “ပြည်တွင်းရေး၌ ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရေး” ဟူသော မူဝါဒကို လှေနံဓားထစ် ကျင့်သုံးနေခြင်းအပေါ် အခြေခံလျက် ရှိပါသည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သော အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် အစိုးရ၏ ငါးနှစ်တာ ကာလအတွင်း တရုတ်-မြန်မာ ဆက်ဆံရေးသည် မျက်စိလည်ရလောက်အောင် အထူးကောင်းမွန်ခဲ့ပါသည်။ အစိုးရချင်း ဆက်ဆံရေးသာမက လူထုမှသည် လူထုဆီသို့ ဟူသော ဆက်ဆံရေးကိုပင် ကောင်းမွန်ခိုင်မာလာအောင် ကဏ္ဍပေါင်းစုံ၌ ကြိုးပမ်းခဲ့သည်ကို တွေ့ခဲ့ရပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံအကြား ဤသို့ ကျယ်ပြန့်ခိုင်မာလာသော ဆက်ဆံရေးအပေါ် မြန်မာလူထုသည် သမိုင်းတလျှောက် ထွေးပွေ့ခဲ့သော မယုံသင်္ကာမှုများ ရှိလင့်ကစား အသာတကြည် လက်ခံခဲ့ပါသည်။ အကြောင်းရင်းကား ရှင်းပါသည်။ ပြည်သူလူထုက ယုံယုံကြည်ကြည် လုပ်ပိုင်ခွင့် လွှဲအပ်ထားသော လူထုအစိုးရ၏မူဝါဒ၊ လုပ်ဆောင်ချက်များ ဖြစ်သောကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ တရုတ်အစိုးရအနေဖြင့် ဤအချက်အပေါ် အလေးအနက် နှလုံးသွင်း၊ သုံးသပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။
စစ်တပ်က သူတို့ရေးဆွဲခဲ့သည့် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဘောင်ကို ကျော်လျက် ဥပဒေမဲ့ အာဏာသိမ်းခြင်းကို “အစိုးရအဖွဲ့အတွင်း အကြီးအကျယ် ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲခြင်း” ဟု ဝိသေသနတပ်ခဲ့သော တရုတ်အစိုးရ၏ မူဝါဒသည် မြန်မာပြည်သူလူထု၏ ဒေါသကို ပေါက်ကွဲ ပွင့်အံစေခဲ့ပါသည်။ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်အရ ဖွဲ့စည်းထားသည့် အစိုးရကို ဖျက်သိမ်း၍ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကိုပါ ဖျက်သိမ်းခဲ့သော စစ်ကောင်စီ၏ လုပ်ရပ်သည် မြန်မာပြည်သူလူထု၏ ဆန္ဒသဘောထားကို ရိုက်ချိုးဖျက်ဆီးလိုက်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ပြည်သူလူထု ဆန္ဒသည်သာ နိုင်ငံတော်အချုပ်အခြာအာဏာ၏ အခြေခံဟူသော ဒီမိုကရေစီကျင့်စဉ်သည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီကပင် လက်ခံထားသော နိုင်ငံတကာကျင့်စဉ် ဖြစ်ပါသည်။
ငြိမ်းချမ်းစွာ မိမိတို့ဆန္ဒသဘောထား ထုတ်ဖော်နေသော ပြည်သူလူထုအား ဥပဒေမဲ့ ဖမ်းဆီး၊ သတ်ဖြတ်၊ လုယက်၊ ဓားပြတိုက်နေသော စစ်ကောင်စီ၏ ရာဇဝတ်မှုတို့ကို ထင်ထင်ရှားရှား မြင်တွေ့နေရပါလျက် “မြန်မာ့အရေးအား မြန်မာတို့သာ ဖြေရှင်းပါစေ” ဟု လျစ်လျူရှုနေခြင်းအပေါ် မြန်မာလူထုက မည်သို့မည်ပုံ မခါးသီး မနာကြည်းဘဲ နေနိုင်ပါမည်နည်း။
အနောက်နိုင်ငံတို့၏ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုသည် ထိရောက်မှုမရှိဟု တရုတ်အစိုးရက ဝေဖန်နေသော်လည်း အနောက်နိုင်ငံတို့၏ ရပ်တည်ချက်သည် မြန်မာပြည်သူလူထု၏ ခံစားချက်နှင့် တထပ်တည်းကျလျက် ရှိပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ အပါအဝင် အာဆီယံအဖွဲ့သည် ကောင်စီနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံပြီး အပြုသဘောဆောင် တိုးတက်မှုများ ဖန်တီးရမည်ဟု စိတ်ကူးယဉ်၊ အိပ်မက်မက်လျက် ရှိပါသည်။ အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေး၏ ဆုံရပ်တည်ချက် ငါးရပ်ကို သဘောတူသယောင်၊ မဆန့်ကျင်ပါဟု ပြောကြားပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်း “ပြည်တွင်းတည်ငြိမ်မှုအပေါ် မူတည်ပြီးမှသာ” အလေးထား စဉ်းစားပေးမည် (လုပ်ဆောင်ပေးမည်ဟု ကတိပြုခြင်းမဟုတ်) ဟု ကလိမ်ကကျစ် ပြုမူနေသော စစ်ကောင်စီထံမှ မည်သို့သော အပြုသဘောဆောင် တုံ့ပြန်မှုကိုမှ ရရှိနိုင်မည် မဟုတ်ပါ။
မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းက ဒေသတစ်ခုလုံး၏ တည်ငြိမ်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအပေါ် ကြီးမားသော ဆိုးကျိုး သက်ရောက်မည်ကို တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အာဆီယံ အပါအဝင် တကမ္ဘာလုံးက မြင်တွေ့နေရပါလျက် ပြည်တွင်းရေး၌ ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရေး မူဝါဒကို လှေနံဓားထစ်၊ တရားသေ ကျင့်သုံးနေပါက မြန်မာပြည်သူလူထုသည် တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် မည်သို့မှ နားလည်၊ ခွင့်လွှတ်နိုင်မည် မဟုတ်ပါ။ တရုတ်-မြန်မာ ဆက်ဆံရေးကို အမှန်တကယ် အဓွန့်ရှည် ကောင်းမွန်ခိုင်မာစေလိုပါက တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် နိုင်ငံတကာ မိသားစုနှင့် လက်တွဲလျက် -
(က) ပြည်သူလူထုကို ဥပဒေမဲ့ဖမ်းဆီး၊ သတ်ဖြတ်၊ လုယက်၊ ဓားပြတိုက်မှုများ ချက်ချင်းရပ်ဆိုင်းရေး၊
(ခ) နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် သမ္မတဦးဝင်းမြင့် အပါအဝင် ဖမ်းဆီးထားသူများ ချက်ချင်းလွှတ်ပေးရေး၊
(ဂ) အင်တာနက် အသုံးပြုခွင့်အပါအဝင် နိုင်ငံသားတို့၏ အခြေခံရပိုင်ခွင့်များ ကျင့်သုံးပိုင်ခွင့် အာမခံချက်ပေးရေး တို့ကို ဖိအားပေးတောင်းဆိုရမည် ဖြစ်ပါသည်။
ဤသို့သော အခြေခံလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်း အကောင်အထည်ဖော်ပေးနိုင်ခြင်း မရှိပါက မည်သို့သော အပြုအသဘောဆောင် တိုးတက်မှုကိုမျှ ဖန်တီးဆုပ်ကိုင်နိုင်မည် မဟုတ်ပါ။ အင်အားကိုသာ နားလည်ယုံကြည်သော မြန်မာ စစ်ကောင်စီကို အင်အားဖြင့်သာ လမ်းကြောင်းမှန်ပေါ် တွန်းတင်နိုင်မည်ကို ယုံမှားသံသယဖြစ်ရန် မလိုပါ။
လူလေးလင်း
တရုတ်အစိုးရအာဘော် သတင်းစာတစ်စောင်ဖြစ်တဲ့ Global Times ထဲမှာတော့ ‘မြန်မာနိုင်ငံထဲက အကြမ်းဖက်မှုတွေ ရပ်တန့်စေဖို့အတွက် အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေ သဘောတူညီခဲ့ကြပြီး ဒီတွေ့ဆုံမှုကနေ တင်းမာမှုကို လျှော့ချစေဖို့ ယုံကြည်ရတယ်’ဆိုပြီး ခေါင်းစဉ်တပ်ထားတဲ့ သတင်းဆောင်းပါးတစ်ခု ဖတ်လိုက်ရပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီလ ၂၄ ရက်နေ့တုန်းကပါ။ အချက် ၅ ချက်ပါတဲ့ အာဆီယံ သဘောတူ ကြေညာချက်မှာ All parties ဆိုတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုမှာ ပါဝင်သူအားလုံးဆိုတာဟာ အကြမ်းဖက်ခံနေရတဲ့ မြန်မာပြည်သူလူထုကို ထည့်သွင်းပြောဆိုပုံပေါက်နေလို့ ဝေဖန်သူတွေနဲ့ မြန်မာပြည်သူလူထုကြားမှာတင် အတော်လေး အဲဒီအသုံးအနှုန်းအပေါ် ခံပြင်းနေပါတယ်။ အာဆီယံဟာ နိုင်ငံတကာကပါ အဓိကထား တောင်းဆိုနေတဲ့ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကနေ မတရားဖမ်းဆီးထားတဲ့သူတွေကို လွှတ်ပေးဖို့ကိုတောင် နောက်ဆုံး ထုတ်ပြန်တဲ့ သဘောတူညီချက်ထဲ မထည့်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ အစည်းအဝေးမတိုင်ခင် အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာသာ ဒီအချက်က ပါဝင်ခဲ့တယ်။
အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်အတွက်လည်း ဒီအစည်းအဝေးဟာ သူအာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ပထမဆုံး နိုင်ငံပြင်ပထွက်ခွာ တက်ရောက်တဲ့ အစည်းအဝေးတစ်ခုဖြစ်တယ်။ အာဆီယံဟာ မြန်မာနိုင်ငံအကြီးအကဲအနေနဲ့ ဖိတ်ကြားတာ မဟုတ်ပါဘူး၊ အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်အနေနဲ့သာ ဖိတ်ကြားတာပါလို့ ပြောနေပေမဲ့၊ မြန်မာပြည်သူတွေအတွက်တော့ ရက်ရက်စက်စက် ဖိနှိပ်နေတဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်ကို အရေးတယူလုပ် ဆက်ဆံတာသာ ဖြစ်တယ်လို့ ဒေါသတကြီးယုံမှတ်ကြပါတယ်။ ဒါတင်လား ဆိုတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အာဆီယံရဲ့ ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်ထဲမှာ မရေမရာတွေ၊ အချိန်ကာလ သတ်မှတ်ချက် မပါတာတွေ၊ မြန်မာပြည်တွင်းက မြေပြင်အခြေအနေနဲ့ လက်တွေ့မကျ ကင်းကွာနေတာတွေ၊ အာဆီယံရဲ့ မူဝါဒတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ‘တစ်နိုင်ငံရဲ့ ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရ’ဆိုတာကလည်း အောက်ခြေက ပြည်သူလူထုအပေါ် မျက်ကွယ်ပြုပြီး လက်ဝယ်အာဏာရှိသူကိုသာ တရားဝင်မှုပေး ဆက်ဆံတဲ့ပုံစံတွေက အာဆီယံအပေါ် မြန်မာပြည်သူတွေ စိတ်ပျက်စေခဲ့တယ်။
တကယ်တမ်းတော့ ASEAN Way ဆိုတဲ့ အာဆီယံနည်းလမ်းဆိုတာ တရုတ်နိုင်ငံက စစ်အာဏာသိမ်းမှု စဖြစ်ကတည်းက တင်သွင်းနေတဲ့ နည်းလမ်းနဲ့ ဘာမှ မကွာခြားပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ပွဲကနေတဆင့် ပြည်သူ့ဆန္ဒမဲအရ အာဏာရလာတဲ့ အရပ်သားအစိုးရကို ဖယ်ရှားပြီး စစ်အာဏာသိမ်းတာက မြန်မာ့ပြည်တွင်းရေးကိစ္စသာ ဖြစ်တယ်၊ ပြည်ပကနေ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်စရာမလိုဘူး၊ သူတို့ဟာသူတို့ ရှင်းလိမ့်မယ်၊ ဘယ်သူမှ ဝင်မပါနဲ့ဆိုတာဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ သေတစ်ပန်သက်တစ်ဆုံး လက်ကိုင်မူဝါဒ ဖြစ်ပါတယ်။ နဝတ/နအဖ စစ်အာဏာရှင်စနစ်တုန်းကလည်း ဒီမူဝါဒနဲ့ပဲ မြန်မာအပေါ် ဆက်ဆံခဲ့တယ်။ ပြီးတော့ အာဆီယံ ဆိုတာကလည်း နဝတ/နအဖ စစ်အစိုးရကို တရားဝင်မှုပိုရှိအောင် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လက်ခံပေးခဲ့တဲ့ အာဏာရှင်စနစ်အားပေး အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုပါ။ တကယ့် ပြည်သူမျက်နှာ၊ ပြည်သူ့ဘက် ဘယ်တုန်းကမှ မရပ်တည်ခဲ့တဲ့ အာဆီယံအဖွဲ့ ဖြစ်တယ်။
အကြောင်းတရားကလည်း ရိုးစင်းပါတယ်။ အာဆီယံနိုင်ငံတွေဟာ ‘ဖားတစ်ပိုင်း ငါးတစ်ပိုင်း’ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေ၊ တစ်ပါတီအာဏာရှင်စနစ်နိုင်ငံတွေ၊ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံတွေ၊ စစ်တပ်နဲ့မကင်းတဲ့ အစိုးရတွေချည်းပါပဲ။ ဒါကြောင့် သူတို့ကိုယ်တိုင် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေထဲ လုပ်ချင်ရာလုပ်နိုင်ဖို့အတွက် ‘ဝင်မစွက်ဖက်ရေးမူ’ကို ဖက်တွယ်ထားကြတာ ဖြစ်တယ်။ ဒါက တရုတ်ရဲ့ မူဝါဒနဲ့ သွားအံကိုက်နေတာဖြစ်တယ်။
တရုတ်နိုင်ငံကလည်း ၁၉၉၀ တုန်းက တရုတ်နိုင်ငံ မဟုတ်တော့။ ၁၉၉၀ တုန်းကဆို တရုတ်ပြည်မကြီးထဲ ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှုန်းက ကြောက်ခမန်းလိလိပါ။ နိုင်ငံ့လူဦးရေရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်က ဆင်းရဲမွဲတေမှုလိုင်းအောက် ရောက်နေခဲ့တယ်။ နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကြာ ယနေ့ တရုတ်ပြည်ကတော့ အတော်လေးကို ပြောင်းလဲသွားခဲ့ပြီး ဆူပါပါဝါ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို ပခုံးချင်းယှဉ်ဖို့ ပြင်လာတဲ့အနေအထားထိ ရောက်လာခဲ့တယ်။
အထက်မှာဆိုခဲ့သလိုပဲ တရုတ်နိုင်ငံဟာ သမိုင်းတလျှောက်လုံး မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်ရင် laissez-faire ဆိုတဲ့ ပြင်ပကနေ ကြားဝင်ဖြေရှင်းတာကို လက်မခံဘဲ ကိုယ့်နည်းကိုယ်ဟန်နဲ့ရှင်း ဆိုတဲ့ ချဉ်းကပ်မှုပုံစံ သူ့မူဝါဒအနေနဲ့ ကျင့်သုံးခဲ့တာ ဖြစ်တယ်။ တရုတ်အစိုးရကိုယ်တိုင်လည်း ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားသူတွေကို ရက်ရက်စက်စက် နှိမ်နင်းခဲ့တဲ့ သမိုင်းဆိုး ရှိခဲ့တယ်။ ခုထိလည်း အဲဒီပုံစံအတိုင်းပါပဲ။ သူ့ပိုင်နက် နယ်နိမိတ်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားတဲ့ တိုင်ဝမ်၊ ဟောင်ကောင်က ဒီမိုကရေစီရေးလှုပ်ရှားမှုတွေမှာဆို အမေရိကန်နဲ့ အနောက်အုပ်စု ကြားဝင်စွက်ဖက်တာကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ဒေါသတကြီး ဆန့်ကျင် ပြောဆိုလေ့ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ တရုတ်ဟာ သူ့ရဲ့ အဲဒီမူဝါဒကို တကယ်ရော လိုက်နာကျင့်သုံးရဲ့လားဆိုတာ မေးခွန်းထုတ်စရာပါ။ အနီးစပ်ဆုံး မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပြည်တွင်းစစ်အရေးကိစ္စမှာ သူ ကြားဝင်စွက်ဖက်နေတာတွေ၊ ဝင်ကစားနေတာတွေ တပုံကြီးပါပဲ။ ဟိုအရင် ဗကပတုန်းကစလို့ ‘ဝ’ ဒေသ အပါအဝင် တခြားတိုင်းရင်းသား ဒေသတွေထဲက စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေးတွေမှာ တရုတ်ကြားဝင် စွက်ဖက်နေတာတွေအကြောင်း ဝေဖန်သူတွ ထောက်ပြ ပြောဆိုနေတာ မနည်းမနောပါ။
ဒါမို့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ‘မြန်မာစစ်အာဏာသိမ်းမှုက သူ့ပြည်တွင်းရေးကိစ္စသာ ဖြစ်တယ်။ ပြည်ပကနေ ဘယ်သူမှ ကြားဝင်စွက်ဖက်ဖို့ မလိုဘူး’ လို့ မကြာခဏ ပြောဆို သတိပေးပုံဟာ ရှေ့နောက်ညီညွတ်မှုရှိတဲ့ ရပ်တည်ချက် မဟုတ်ပါဘူး။ မြန်မာကို တည်ငြိမ်စေချင်တယ် ဆိုတာကလည်း သူနဲ့ ကုန်သွယ်ရေးအပါအဝင် ယဉ်ကျေးမှု၊ လူမှုစီးပွားကအစ နယ်နိမိတ်ချင်းကပ် ကူးလူးစပ်ယှက်နေရတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်နေလို့သာ ဖြစ်တယ်။
နောက်တစ်ချက်ကတော့ နိုင်ငံရေး အိုင်ဒီယော်လိုဂျီပိုင်းပါ။ တစ်ပါတီ အာဏာရှင်စနစ် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံဟာ နိုင်ငံရေးအထိုင်မှာ ကွန်မြူနစ်စနစ်ဖြစ်လို့ အမေရိကန်နဲ့ အနောက်အုပ်စုရဲ့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေးစနစ်ကို သူ့အနီးအနား မထွန်းကားစေလိုပါဘူး။ ဆူပါပါဝါဖြစ်ဖို့ တာစူလာနေတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံဟာ အခုမြန်မာနိုင်ငံအတွင်း စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် နိုင်ငံတကာစင်မြင့်မှာ သိက္ခာကျရသလို သူ့အင်အားချဲ့ထွင်ဖို့ အကန့်အသတ်တွေသာ ဖြစ်သွားစေပါတယ်။ အထူးသဖြင့် သူ့ရဲ့ OBOR စီမံကိန်းကြီးကို အဟန့်အတား ဖြစ်သွားစေတယ်။ နိုင်ငံရေး တည်ငြိမ်မှုမရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း သူ့အကျိုးစီးပွားတွေကို ခြိမ်းခြောက်တာ ပိုခံလာရဖို့ပဲ ရှိပါတယ်။ တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း အာဆီယံနိုင်ငံတချို့နဲ့ အငြင်းပွားနေရတဲ့အပြင် အခုဆို မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် ဒေသတွင်းမှာ တရုတ်ဆန့်ကျင်ရေးတွေ ပြန်လည်မြင့်တက်လာတာမို့ မြန်မာစစ်အာဏာသိမ်းမှုဟာ ဒေသတွင်းကို မတည်မငြိမ် ဖြစ်စေတဲ့အပြင် တရုတ်အကျိုးစီးပွားကို ဘယ်ဘက်ကမှ ကောင်းစေမှာ မဟုတ်တာကိုတော့ ၂၁ ရာစု တရုတ်တို့ သဘောပေါက်ချိန်တန်ပြီလို့ ယူဆရပါကြောင်း…..။
ထူးကျော်ဝင်း
စစ်ကောင်စီက ပုဒ်မ ၅၀၅(က) နဲ့ ဖမ်းဆီးတရားစွဲထားတဲ့ သရုပ်ဆောင် မော်ဒယ် ပိုင်တံခွန်အမှုကို ဇွန်လ ၉ ရက် ဒီနေ့ ရုံးချိန်းခေါ်ခဲ့ပြီး တရားလို မြောက်ဒဂုံမြို့မရဲစခန်းမှူး ဒုရဲမှူးဇော်မင်းအောင်ကို အင်းစိန်ထောင်တွင်း တရားရုံးမှာ စတင်စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။
အမှုကို ပြန်ချေပနိုင်ဖို့ တရားလိုရဲ့စွပ်စွဲချက်တွေ ခိုင်မာမှုရှိမရှိ ပိုင်တံခွန် ရဲ့ဥပဒေအကြံပေးက သုံးသပ်နေပြီး တရားလိုပြသက်သေတွေရဲ့စွဲချက်တွေကို နောက်ရုံးချိန်းမှာ စောင့်ကြည့်ရဦးမယ်လို့ ပိုင်တံခွန်ရဲ့ဥပဒေအကြံပေး တရားလွှတ်တော် ရှေ့နေ ဦးခင်မောင်မြင့်က ပြောပါတယ်။
သရုပ်ဆောင်ပိုင်တံခွန်ကို အင်းစိန်ထောင်တွင်းသီးသန့်ဆောင်မှာ ထိန်းသိမ်းထားတာဖြစ်ပြီး အခုရုံးချိန်းမှာ ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်တာတွေ့ရတယ်လို့ ရှေ့နေကပြောပါတယ်။ ပိုင်တံခွန်ကို စစ်ကောင်စီက စွဲချက်တင်ရာမှာ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ် လူမှုကွန်ရက်ပေါ်က အထောက်အထားတွေနဲ့ စွပ်စွဲတာဖြစ်ပါတယ်။
သရုပ်ဆောင်ပိုင်တံခွန်ကို ဧပြီ ၈ရက် နေ့က မြောက်ဒဂုံက သူ့ရဲ့နေအိမ်မှာ ဝင်ရောက်ဖမ်းဆီးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ပိုင်တံခွန်အမှုအတွက် နောက်ရုံးချိန်းကို ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့မှာပြန်ခေါ်ထားပြီး တရားလိုပြသက်သေတွေကို ဆက်စစ်မှာဖြစ်ပါတယ်။ အင်းစိန်ထောင်ထဲရောက်ပြီး ပုဒ်မ ၅၀၅ နဲ့အစွဲခံထားရသူတွေကို အာမခံပေးလေ့မရှိတဲ့အတွက် ပိုင်တံခွန်အတွက် အာမခံလျှောက်ထားဖို့ကလည်း ခက်ခဲနေတယ်လို့ သူ့ရဲ့ဥပဒေအကြံပေးက ပြောပါတယ်။
သရုပ်ဆောင်ရဲတိုက်ကို စွပ်စွဲထားတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးအမှုမှာ ရဲက တင်သွင်းတဲ့ သက်သေခံ စိတ်ကြွဆေးပြားတွေဟာ ရဲတိုက်ရဲ့ ကိုယ်ပေါ်ကနေ ရှာတွေ့တာမဟုတ်ဘူးလို့ တရားရုံးမှာ စစ်ဆေးပေါက်ပေါက်တဲ့အကြောင်း သူ့ရဲ့ ဥပဒေအကြံပေး ရှေ့နေက ပြောပါတယ်။
သရုပ်ဆောင်မင်းသား ရဲတိုက်ကို လသာမြို့မရဲစခန်းက ပုဒ်မ ၅၀၅(က)နဲ့တရားစွဲဆိုပြီး မရမ်းကုန်းမြို့မရဲစခန်းက မူးယစ်ပုဒ်မ ၁၆(ဂ) နဲ့တရားစွဲဆိုထားတာပါ။ ဇွန်လ ၃ ရက်နေ့မှာ မရမ်းကုန်းမြို့မရဲစခန်းက စွဲဆိုထားတဲ့ မူးယစ်အမှုအတွက် အင်းစိန်ထောင်တွင်းတရားရုံးမှာ တရားလိုရဲစခန်းမှူးကို စတင်စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။
စစ်ဆေးရာမှာ စိတ်ကြွမူးယစ်ဆေးပြား ၁၁ ပြားနဲ့ ဆက်စပ်ပစ္စည်းတွေကို ရဲတိုက်ဆီက ဖမ်းဆီးရမိခဲ့တယ်လို့ တရားလိုရဲက ထွက်ဆိုခဲ့ပေမယ့် တရားရုံးစစ်ဆေးချက်အရ ရဲတိုက်ရဲ့ကိုယ်ပေါ်က ရှာဖွေတွေ့ရှိတာမျိုးမဟုတ်ခဲ့ဘူးလို့ ရဲတိုက်ရဲ့ ဥပဒေအကြံပေး ဦးခင်မောင်မြင့်က ပြောပါတယ်။
"တရားလိုစစ်တယ်။ စိတ်ကြွဆေးပြား ၁၁ ပြားမိတယ်လို့ဆိုတယ်။ မိတာက အိမ်မှာလည်း မဟုတ်ဘူး။ ရုံးခန်းမှာလည်းမဟုတ်ဘူး။ သူ ပိုင်ဆိုင်တဲ့ အဆောက်အအုံမှာလည်း မဟုတ်ဘူး။ လူသူလေးပါး ဖြတ်သန်းသွားလာနေတဲ့သမိုင်းလမ်းဆုံမှာ ရပ်တန့်ရှာဖွေတာ ဖြစ်တယ်။ ရှာဖွေတွေ့ရှိတာကလည်း သူ ဝတ်ထားတဲ့ အင်္ကျီဘောင်းဘီတွဲလျက် ဝတ်စုံအိတ်ထဲကလည်း မိတာမဟုတ်ဘဲနဲ့ ကိုရဲတိုက် လွယ်လာတယ်လို့ပြောတဲ့ ပြောက်ကျားအိတ်ကလေးထဲကနေမှ ဆေးပြား ၁၁ ပြားနဲ့ ဆက်စပ်ပစ္စည်းတွေမိတယ်ဆိုတော့ ကိုရဲတိုက်ကတော့ ဒါ သူ့ပစ္စည်း မဟုတ်ဘူးလို့ အကြိမ်ကြိမ် ငြင်းဆိုထားတယ်။ တရားလိုဒုရဲအုပ်ကလည်း သူ ရှာတယ်လို့ ပြောတယ်။ အဓိကပေါ်ပေါက်တာကတော့ ဒီဆေးပြား ၁၁ ပြားသည် ကိုရဲတိုက်ရဲ့ကိုယ်ခန္ဓာပေါ်က အဝတ်အစားတွေထဲက တွေ့တာမဟုတ်ဘူး။ သီးခြားဖြစ်နေတဲ့ အိတ်တအိတ်ထဲက တွေ့ခဲ့တယ်ဆိုတာကို ပေါ်ပေါက်အောင် စစ်ဆေးနိုင်ခဲ့တယ်။ လက်ဝယ်တွေ့ရှိမှု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ကို ချေဖျက်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားနိုင်ခဲ့တဲ့ အနေအထားရှိခဲ့ပါတယ်"။
အဲဒီနေ့ရုံးချိန်မှာ သရုပ်ဆောင်ရဲတိုက်ကို မူးယစ်ဆေးဝါးသတင်းအရ စောင့်ဆိုင်းဖမ်းဆီးတာ တမျိုးတည်းမဟုတ်ဘဲ ပုဒ်မ ၅၀၅(က)နဲ့ ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ထားတဲ့ ကြေညာချက်အရသာ ဖမ်းဆီးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို တရားရံးမှာ ပေါ်အောင်စစ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ဦးခင်မောင်မြင့်ကပြောပါတယ်။
"ကိုရဲတိုက်ကို ဖမ်းဆီးခြင်းသည် မူးယစ်ဆေးဝါးသတင်းအရ စောင့်ဆိုင်းဖမ်းဆီးတာ မဟုတ်ဘူး။ ဖမ်းဆီးတဲ့ ဧပြီလ ၃ ရက်နေ့မနက်ပိုင်းမှာ ကြေးမုံသတင်းစာ စာမျက်နှာ ၁၇ မှာပါတဲ့ ကိုရဲတိုက် အပါအဝင် အနုပညာရှင်တွေကို ပုဒ်မ ၅၀၅(က)နဲ့ ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ထားတဲ့ ကြေညာချက်ပါတယ်။ အဲဒီကြေညာချက်အရပဲ ဖမ်းဆီးတာဖြစ်တယ်။ ဒါကို ပေါ်ပေါက်အောင်စစ်နိုင်ခဲ့တယ်"လို့ ဦးခင်မောင်မြင့်က ပြောပါတယ်။
လက်ရှိ သရုပ်ဆောင်ရဲတိုက်ကို အင်းစိန်ထောင်သီးသန့်ဆောင်မှာ ထိန်းသိမ်းထားတာဖြစ်ပြီး ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ရဲတိုက်ကို အင်းစိန်ထောင်တွင်းအထူးတရားရုံးမှာ စစ်ဆေးနေတာဖြစ်ပြီး လသာမှာစွဲထားတဲ့ ပုဒ်မ ၅၀၅ (က) အမှုအတွက် ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့မှာ ရုံးချိန်းပြန်ခေါ်ပြီး မရမ်းကုန်းမှာ စွဲထားတဲ့ မူးယစ်အမှုအတွက် ၁၇ ရက်နေ့မှာ ရုံးချိန်းပြန်ခေါ်ထားပါတယ်။
မလေးရှားနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုတွေ မြင့်တက်နေတာကြောင့် မူ လသတ်မှတ်ထားတဲ့ ကာလကနေ နောက်ထပ် သီတင်း ၂ ပတ်ကြာ လော့ခ်ဒေါင်းကာလ တိုးမြှင့်ချမှတ်လိုက်ပါတယ်။
အရင်က လော့ခ်ဒေါင်းကာလ ၂ ပတ်ချမှတ်မှုဟာ လာမယ့် ဇွန် ၁၄ ရက်မှာ ပြည့် မြောက်တော့မှာဖြစ်ပေမယ့် မလေးရှားနိုင်ငံမှာ နေ့စဉ် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုအသစ် ကတော့ ၅၀၀၀ ကျော်ကနေ လျော့နည်းသွားတာမျိုးမရှိပဲ ဆက်လက်မြင့်တက်နေတာကြောင့် နောက်ထပ် ၂ ပတ်ကြာ လော့ခ်ဒေါင်းချမှတ်လိုက်တာလို့ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီး အစ္စမေးလ် ဆာဘရီ ယာကော့ဘ်က ပြောပါတယ်။
မလေးရှားနိုင်ငံတဝန်း လတ်တလောအချိန်ထိ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ခံရသူဦး ရေ ၆၄၀,၀၀၀ ကျော်နဲ့ သေဆုံးသူ ၃,၇၀၀ ကျော် ရှိနေပြီဖြစ်ကာ အာဆီယံနိုင်ငံ တွေထဲ ကူးစက်မှုအမြင့်ဆုံး ၃ နိုင်ငံထဲမှာ ပါဝင်နေပါတယ်။
တကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ရောဂါကူးစက်ခံရသူပေါင်း ၁၇၅ ဒသမ ၈ သန်းကျော်၊ သေ ဆုံးသူ ၃ ဒသမ ၇ သန်းကျော်နဲ့ ရောဂါပြန်လည်ပျောက်ကင်းလာသူ အရေအတွက် ကတော့ ၁၅၉ သန်းကျော် ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အာဆီယံဒေသတွင်း နိုင်ငံတွေမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးသန်း ၆၀ ကျော်နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ၃ သန်းနီးပါး ထိုးပြီးဖြစ်တယ်လို့ နေးရှင်းသတင်းတပုဒ်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။
ကိုဗစ်-၁၉ တတိယလှိုင်း ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်နေတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာတော့ ကာ ယ်ဆေး ၅ ဒသမ ၄ သန်းကျော် ထိုးခဲ့ပြီးဖြစ်တယ်လို့ ချူလာဘွန်တော်ဝင်ဆေးသိပ္ပံက အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဒေါက်တာ နီထိ မာဟန်နွန်ဒါက ပြောပါတယ်။
ဒေသတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ သန်းချီကူးစက်မှုအမြင့်ဆုံးနိုင်ငံတွေ ဖြစ်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွေမှာတော့ ကာကွယ်ဆေး ၃၀ ဒသမ ၁ သန်းနဲ့ ၆ ဒသမ ၃ သန်းစီ ထိုး ပြီးဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အဲဒီနောက် စတုတ္ထနေရာမှာတော့ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံက ကာကွယ်ဆေး ၅ သန်း ကျော်၊ သူ့နောက်မှာ စင်ကာပူနိုင်ငံက ၄ ဒသမ ၃ သန်းကျော်၊ မလေးရှားနိုင်ငံက ၃ ဒသမ ၇ သန်းကျော်စီ ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေးတွေ အသီးသီး ထိုးပြီးဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ၂ ဒသမ ၉ သန်းကျော် ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပြီးဖြစ် ကာ အဲဒီနောက်မှာတော့ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံက ၁ ဒသမ ၃ သန်းကျော်၊ လာအိုနိုင်ငံက ၁ သန်းကျော်နဲ့ ဘရူနိုင်းနိုင်ငံက ၅၈၀၀၀ ကျော် ထိုးပြီး ဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။
ဒေါက်တာ နီထိက ထိုင်းပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနနဲ့ ဘန်ကောက်မြို့တော် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ပျံ့ပွားမှု ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းမှုကို ချီးကျူး လိုက်ပြီး နောက်ထပ်တကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပြီးရင်တော့ ဒီအကြပ်အတည်းက နေ ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
