မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး စိတ်ပျက်စရာအကောင်းဆုံး ပြက်လုံးတခု လတ်တလော ထွက်ပေါ်လာတာ တွေ့ရတယ်။ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း (ASEAN)ဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းဖို့ အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေ ရရှိထားတဲ့ အချက် ၅ ချက်ပါ သဘောတူညီချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ စင်ကာပူ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဗီဗီရန်က ပြောလာတာ ကြားရတယ်။ မရောင်းပါဘူးလို့ အတန်တန် ပြောနေတာကို ချိန်ပါချိန်ပါလို့ အရှက်မဲ့စွာ ပြောနေသလိုပါပဲ။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် ဖမ်းဆီးထားတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား ၆၀၀၀ ကျော်ကို မလွှတ်သေးဘဲနဲ့ အချက်(၅)ချက်ပါ သဘောတူညီချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်မယ်လို့ ပြောခြင်းဟာ အလွန်ရယ်စရာ၊ စိတ်ပျက်စရာကောင်းနေတယ်။ 

မြန်မာနိုင်ငံတွင်း အကြမ်းဖက်မှုတွေ ရပ်တန့်ပြီး လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအခြေအနေကို ဖြစ်ပေါ်စေဖို့နဲ့  နဂိုပုံမှန် အခြေအနေပြန်ရောက်ရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ တည်ငြိမ်ရေးအတွက် သက်ဆိုင်သူအားလုံး တိုက်ရိုက်ညှိနှိုင်းရေး ရှုမြင်ချက်နဲ့ အတူ ဒီလုပ်ငန်းစဉ်ကို အာဆီယံအတွင်းမှာ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်လို့လည်း ဗီဗီရန်က ဆိုပါတယ်။ ဒီလုပ်ငန်းစဉ်ဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့အကြိုက် အချိန်ဆွဲတဲ့ နည်းဗျူဟာဖြစ်ပြီး၊ စစ်တပ်ကို လွှတ်တော်ထဲ နေရာပြန်ပေးဖို့စီမံထားတဲ့ကိစ္စ ဖြစ်တယ်။ ဒါဟာ မြန်မာပြည်သူလူထုတရပ်လုံးကို စော်ကားဆန့်ကျင်ရာရောက်တဲ့ အစီအစဉ်လည်း ဖြစ်နေတယ်။ မြေပြင်ပေါ်က အနေအထားကို စေ့စေ့စပ်စပ် မလေ့လာဘဲ၊ တရုတ်နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတဲ့ အာဆီယံဟာ တရုတ်ရဲ့ ကျေးကျွန်ဘဝ ရောက်မှန်းမသိ ရောက်နေရှာတယ်။ အာဆီယံအဖွဲ့ရဲ့ ဘုံသဘောထားတွေထဲမှာ ပြည်သူလူထုကို လေးစားရမယ်လို့ ဆိုထားပေမယ့်၊ လက်တွေ့မှာ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အသံကို သေသေချာချာ နားမထောင်ကြောင်း တွေ့ရတယ်။ 

အာဆီယံကို ရုပ်သေးအဖြစ် အသုံးချနေတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိက မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းရေးမှာ အခက်ကြုံနေရတာဟာ ပြည်တွင်းရေးကိစ္စသာ ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံရေး ဖြေရှင်းရာမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေမူဘောင်ထဲကနေ ဆွေးနွေးဖို့လိုတယ်လို့ မကြာသေးခင်က ပြောကြားခဲ့တာ သတိပြုမိတယ်။ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ထပ်မဖြစ်အောင် ရှောင်ပြီး နိုင်ငံအတွက်ရော လူမှုအဖွဲ့အစည်းအတွက်ပါ အမြန်တည်ငြိမ်မှုရအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့လည်း တိုက်တွန်းခဲ့တယ်လို့ ရန်ကုန် တရုတ်သံရုံး ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်စာမျက်နှာမှာ ဖော်ပြထားတယ်။

ဇူလိုင် ၃ ရက် စနေနေ့က တရုတ်နိုင်ငံ ချင်ဟွာတက္ကသိုလ်မှာ ပြုလုပ်တဲ့ ၉ ကြိမ်မြောက် ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးဖိုရမ်မှာ ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပြီး လူသားတိုးတက်မှု မြှင့်တင်ပေးဖို့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိက ပြောကြားရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံ ငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စ ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့တယ်။ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းအနေနဲ့ မြန်မာ့ အချုပ်အခြာအာဏာနဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ ရွေးချယ်မှုကို လေးစားဖို့လည်း ပြောခဲ့တယ်။ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးအတွက် အထောက်အကူဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်ကြဖို့၊ အရေးယူဒဏ်ခတ်မှုနဲ့ မသင့်လျော်တဲ့ ကြားဝင်မှု မလုပ်ဖို့လည်း သတိပေးထားတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ တည်ငြိမ်အေးချမ်းဖို့ မျှော်လင့်နေတဲ့အတွက် မြန်မာ့အရေးကို အဆင်ပြေအောင် အာဆီယံ နည်းလမ်းနဲ့ ကိုင်တွယ် တွန်းအားပေးမှုကို ထောက်ခံတယ်လို့လည်း ဆိုတယ်။

စစ်ကောင်စီရဲ့ အကြမ်းဖက် စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေအကြောင်း ကမ္ဘာက သိလာနေပြီဖြစ်လို့ ယေဘုယျအားဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ အာဆီယံအဖွဲ့ ပူးပေါင်းပြီး မင်းအောင်လှိုင်ကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ အချိန်ဆွဲဗျူဟာကို သုံးလာတာ ထင်ရှားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အာဆီယံမူ ၅ ချက် အကောင်အထည်ဖေါ်ဖို့ဖြစ်စေ၊ စားပွဲဝိုင်းမှာ ထိုင်ပြီး ဆွေးနွေးကြဖို့ဖြစ်စေ၊ အချိန်တွေ လွန်သွားခဲ့ပြီ ဖြစ်တယ်။ မဖမ်းသင့်တဲ့လူတွေ ဖမ်း၊ မသတ်သင့်တဲ့သူတွေ သတ်ရုံမက စစ်တပ်ကိုယ်တိုင် ပြန်ပေးဆွဲမှု၊ လုယက်မှု၊ ဓားပြမှုတွေ မရေမတွက်နိုင်အောင် ကျူးလွန်နေတာတွေကို မျက်ဝါးထင်ထင်မြင်နေပါလျက် တရုတ်နဲ့ အာဆီယံက တားမြစ်တာ ထိန်းကျောင်းတာ ကန့်ကွက်တာ ဘာတခုမှ မလုပ်ခဲ့ခြင်းဟာ ကြံရာပါဖြစ်နေလို့လားလို့ မေးခွန်းထုတ်နေကြပါတယ်။ 

ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ဆန္ဒပြပွဲတွေကို စစ်တပ်က အင်အားသုံး ပစ်ခတ်ဖြိုခွဲတာကြောင့် ကလေးငယ် ၄၆ ယောက် အပါအဝင် အရပ်သား ၈၉၇ ယောက်် သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ ၆၅၄၉ ယောက် ဖမ်းဆီးခံရကြောင်းနဲ့ ဖမ်းဆီးရမယ့် တရားခံများအဖြစ် စာရင်းထုတ်ပြန်ဖေါ်ပြခံရသူ ၁၉၆၃ ယောက်ရှိကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ အကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း (AAPP) ရဲ့ ဇူလိုင် ၇  ရက်နေ့စာရင်းတွေအရ သိရတယ်။

မြန်မာစစ်တပ်က အာဏာသိမ်းယူပြီးတဲ့နောက် အကြမ်းဖက်ဖိနှိပ်မှုတွေ ဆက်တိုက်လုပ်ဆောင်နေတာကြောင့် စစ်တပ်အပေါ် ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံက ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့မှာ ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုအသစ်တွေ ထပ်မံချမှတ်လိုက်ကြောင်း သိရတယ်။ နိုင်ငံတော်ရှေ့နေချုပ်၊ ၀န်ကြီး ၅ ဦးနဲ့ ဒုဝန်ကြီး ၂ ဦး စုစုပေါင်း ၈ ဦးအပေါ် ပစ်မှတ်ထား အရေးယူလိုက်တာဖြစ်ကြောင်း ဗွီအိုအေသတင်းအရ သိရတယ်။ အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ ထိပ်တန်းစစ်ခေါင်းဆောင် ၉ ဦးနဲ့  ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌတို့ကို ဆွစ်ဇာလန်က ဧပြီလအတွင်း ဒဏ်ခတ်အရေးယူခဲ့ပြီး ဖြစ်တယ်။

အခု ဒဏ်ခတ် အရေးယူခံရတဲ့သူတွေဟာ “မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဒီမိုကရေစီနဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ကိစ္စတွေ ထိခိုက်ပျက်ပြားစေတဲ့ မူဝါဒတွေ ချမှတ်တဲ့နေရာမှာ ပါ၀င်ခဲ့သလို နိုင်ငံရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လုံခြံရေးနဲ့ တည်ငြိမ်မှုကို ခြိမ်းခြောက်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို လုပ်ဆောင်နေကြောင်း” ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ စီးပွားရေးရာဌာန အတွင်းဝန်ရုံးက ဇူလိုင် ၁ ရက်နေ့ ထုတ်ပြန် ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြထားတယ်။ ကျောက်မျက်ရတနာနဲ့ သစ်လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင်နေတဲ့ လုပ်ငန်း ၄ ခုကိုလည်း ဒီ အရေးယူ ဒဏ်ခတ်မှု အသစ်ထဲ ထည့်သွင်းလိုက်ကြောင်း သိရတယ်။ ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံက အခုချမှတ်လိုက်တဲ့ ဒဏ်ခတ် အရေးယူမှုအသစ်တွေဟာ အီးယူ - ဥရောပသမဂ္ဂက ပြီးခဲ့တဲ့သီတင်းပတ်အတွင်း ချမှတ်ခဲ့တဲ့ ဒဏ်ခတ် အရေးယူမှုတွေနဲ့ တထပ်တည်း ဖြစ်ကြောင်းလည်း ဗွီအိုအေသတ်းအရ သိရတယ်။

တချိန်တည်းမှာ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ အီးယူ ၂၇ နိုင်ငံတို့က တညီတညွတ်တည်း ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခဲ့ကြပေမယ့် တရုတ်နဲ့ ရုရှားနိုင်ငံတွေက ဟန့်တားနေတယ်လို့ EU ဥရောပသမဂ္ဂ နိုင်ငံခြားရေးရာ မူဝါဒဆိုင်ရာ အကြီးအကဲ Josep Borrell က ပြောကြားခဲ့ဖူးတယ်။ နိုင်ငံတွင်း ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ဖော်ဆောင်နိုင်ရင် EU အနေနဲ့ စီးပွားရေး အထောက်အကူတွေကို ပိုပြီး ပေးအပ်နိုင်မယ်လို့ သူက ဆိုတယ်။

“လက်နက်ရောင်းချမှု ပိတ်ပင်တာလို စစ်ကောင်စီအပေါ် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ရေး ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ ကြိုးပမ်းချက်တွေအပေါ် တရုတ်နဲ့ ရုရှားက ဟန့်တားဖို့ လုပ်နေတာဟာ သိပ်မထူးဆန်းဘူး။” လို့ EU ထိပ်တန်းသံတမန် Josep Borrell က ဆိုပါတယ်။ ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ ပြိုင်ဆိုင်မှုတွေကြား မြန်မာနိုင်ငံအရေး သဘောတူညှိနှိုင်းမှုတွေရဖို့ ခက်ခဲမှာ ဖြစ်ပေမယ့် ကြိုးစား လုပ်ဆောင်သွားဖို့က ကျနော်တို့တာဝန်ဖြစ်တယ်လို့ Borrell က EU အဖွဲ့ဝင် ၂၇ နိုင်ငံကိုယ်စား ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ “မြန်မာစစ်တပ်က ပြည်သူတွေကို လက်နက်အင်အားသုံး ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းနေတာတွေကို ကမ္ဘာကြီးက အထိတ်တလန့် စောင့်ကြည့်နေရတယ်” လို့လည်း Josep Borrell က ဆိုတယ်။

တရုတ်နဲ့ ရုရှားက မြန်မာစစ်တပ်ကို အများဆုံးလက်နက်ရောင်းချနေတဲ့နိုင်ငံတွေ ဖြစ်နေတယ်။  ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် ဖမ်းဆီးထားသူတွေကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ EU ဥရောပသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီက တောင်းဆိုခဲ့ပြီး၊  စစ်အာဏာသိမ်းမှု တာဝန်ရှိသူတွေကို အရေးယူပိတ်ဆို့ ဒဏ်ခတ်ဖို့လည်းလုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ သိရတယ်။ EU အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ အများကြီးမရှိပေမယ့် ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ဖော်ဆောင်နိုင်တဲ့အချိန်မှာ ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ စီးပွားရေးရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ Borrell က ဆိုတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၉ ဘီလီယံနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် EU တိုက်ရိုက် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုက ဒေါ်လာ သန်း ၇၀၀ ပဲရှိကြောင်း တွေ့ရတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီလကစပြီး စစ်တပ်အာဏာသိမ်းထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အတော်ဆိုးဝါးလှတဲ့ အခြေအနေဟာ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်မယ့် အနေအထားဆီ ဦးတည်နေပြီး၊ ဒေသတွင်း လုံခြုံရေးကို ထိခိုက်လာနိုင်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်ရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး Michelle Bachelet က ဇူလိုင်လ ၆ ရက်နေ့က သတိပေးလိုက်ကြောင်း ဗွီအိုအေသတင်းအရ သိရတယ်။ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှာ မြန်မာ့အရေးတင်ပြရာမှာ အခုလပိုင်းတွေအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးပြဿနာကြောင့် ဘက်ပေါင်းစုံ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု ပြဿနာတွေ ဆိုးဆိုးရွားရွား ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း Michelle Bachelet က တင်ပြခဲ့တယ်လို့ ဆိုတယ်။ 

Michelle Bachelet ရဲ့အဆိုအရ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးရေး မျှော်လင့်ချက်တွေ ပျက်စီးခဲ့ရပြီး၊ နိုင်ငံတဝန်း အကြမ်းဖက်မှုတွေနဲ့ ဝမ်းနည်းစရာ ဖြစ်ရပ်တွေကြောင့် ကျရှုံးနိုင်ငံ (Failed State)  ဒါမှမဟုတ် ကျယ်ပြန့်တဲ့ ပြည်တွင်းစစ် (Nationwide Civil War) ဖြစ်ဖို့ အလားအလာ ပိုများလာနေတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒီ့အပြင် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းချိန်ကစပြီး မြန်မာနိုင်ငံ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့လာရတဲ့ အခြေအနေဆိုးတွေကြောင့် ဒေသတွင်း လုံခြုံရေးကိုပါ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထိခိုက်လာမယ့် အနေအထားကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း တွေ့နေရကြောင်းလည်း ပြောခဲ့တယ်။

စစ်တပ်ဟာ အာဏာသိမ်းရာကနေ ပုံစံချက်ချင်းပြောင်းသွားပြီး အရပ်သားပြည်သူကို တိုက်ခိုက်လာတယ်။ အရပ်သားပြည်သူအပေါ် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှု တဖြည်းဖြည်း စနစ်တကျနဲ့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် တိုးလုပ်လာနေတယ်လို့လည်း မစ္စ Bachelet က ပြောပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုကို လက်မခံတဲ့ ပြည်သူတွေက နေ့စဉ်လိုလို ဆန္ဒပြနေ ကြတယ်။ ဒါကို စစ်တပ်နဲ့ရဲက အကြမ်းဖက် ဖြိုခွဲခဲ့တဲ့အတွက် သေဆုံးရတဲ့ပြည်သူက အခုအချိန်အထိဆို ၉၀၀ ဝန်းကျင် ရှိလာပြီဖြစ်သလို နေအိမ်တွေကနေ ထွက်ပြေးပုန်းရှောင်နေရသူ ၂ သိန်းလောက် ရှိလာနေပြီလို့ သတင်းတွေက ဆိုတယ်။

တရားလက်လွတ် အဖမ်းခံနေရသူက ၆,၅၀၀ ကျော်ရှိနေပြီး ဒီအထဲမှာ သတင်းသမား ၉၀ ကျော်ပါ၀င်တယ်။  ပိတ်သိမ်းခံရတဲ့ သတင်းဌာန ၈  ခုရှိနေတယ်လို့ သိရတယ်။ ဒါ့အပြင် အဖမ်းခံရသူတွေ ပျောက်ဆုံးနေတာ၊ ရက်ရက်စက်စက် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံရတာ၊ ဖမ်းဆီးခံထားရစဉ် သေဆုံးတာ၊ ဖမ်းမမိသူတွေရဲ့ မိသားစုဝင် ကလေးငယ်ပါမချန် ဖမ်းဆီးတာတွေ ရှိနေကြောင်းလည်း ပြောခဲ့တယ်။ ဒီလို အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေကြောင့် နိုင်ငံတဝန်းမှာ ပြည်သူတွေက ရရာလက်နက်ကိုင်စွဲပြီး တော်လှန်လာကြတယ်။ ဒေသအလိုက် ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေ ဖွဲ့စည်း တွန်းလှန်လာနေကြတယ်။ ဒါကို စစ်တပ်က အင်အားကို လိုတာထက်ပိုသုံးပြီး တုံ့ပြန်နေတာ တွေ့ရတယ်။ အကြမ်းဖက်မှုဒဏ်ကို ပြည်သူတွေ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ခံရနိုင်တဲ့အတွက် အလွန်စိုးရိမ်ကြောင်း Michelle Bachelet က ပြောကြားခဲ့တယ်။

ဇွန်လ ၂၂ ကနေ ၂၇ အထိ ရုရှားနိုင်ငံကို သွားရောက်ခဲ့တဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ နိုင်ငံတကာအလယ်မှာ အထီးကျန်နေလို့ မရပါဘူးလို့ ရုရှားသတင်းဌာန RIA နဲ့ သီးသန့် မေးမြန်းခန်းမှာ ရုရှား၊ တရုတ် စတဲ့ နိုင်ငံတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ကုလသမဂ္ဂမှာ မြန်မာနိုင်ငံဘက်ကကာကွယ် ရပ်တည်နေတဲ့ ရုရှားနဲ့ တရုတ်တို့က မြန်မာနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတာဖြစ်ကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောတယ်။

“ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေကတော့ ရှိတယ်ဗျ။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေမှန်ကို သူတို့သိအောင် ကြိုးစားပြီးတော့မှ နိုင်ငံတကာမျက်နှာစာတွေမှာ သူတို့ ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေမှန်ကို သိအောင် သူတို့ပြန်ပြီးတော့မှ ဆောင်ရွက်ပေးတာတွေက သူတို့ရဲ့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေပါ။” လို့ မင်းအောင်လှိုင်က ပြောကြောင်း ဗွီအိုအေသတင်းအရ သိရတယ်။

တရုတ်နဲ့ ရုရှားက မြန်မာစစ်တပ်ကို လက်နက်ခဲယမ်းရောင်းရုံမက မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း စီးပွားရေး လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေလည်း အောက်ဈေးနဲ့ရနေကြတယ်။ အရပ်သားအစိုးရကို ဖမ်းဆီး အာဏာသိမ်း အုပ်ချုပ်နေတဲ့ အကြမ်းဖက် စစ်ကောင်စီအပေါ် အနောက်နိုင်ငံတွေက ဝေဖန်ပြစ်တင်ရုံမက၊ ဒဏ်ခတ် အရေးယူမှုတွေလည်း လုပ်နေတယ်။ ဒီလို ကူရာကယ်ရာမဲ့နေချိန်မှာ အခြေအနေမှာ မြန်မာစစ်တပ်ကို ရုရှားနဲ့တရုတ်တို့က အကာအကွယ်ပေးနေကြတယ်။ အထူးသဖြင့် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ မြန်မာကိစ္စ မဲခွဲတိုင်း ရုရှားနဲ့ တရုတ်တို့က အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီဘက်က ရပ်ခဲ့ကြတယ်။ တရုတ်နဲ့ရုရှားက အရပ်သားအစိုးရနဲ့ ဆက်ဆံရတာထက် စစ်ကောင်စီနဲ့ ဆက်ဆံရတာ သူတို့အတွက် ပိုပြီးအကျိုးအမြတ်ရှိတယ်လို့ ယူဆထားကြတဲ့အလျောက် မြန်မာပြည်သူတွေ ခံစားနေရတဲ့ ဆင်းရဲဒုက္ခတွေကို ထည့်တွက်ကြမှာ မဟုတ်တာ သေချာပါတယ်။ အလားတူ ASEAN အဖွဲ့ကလည်း မြန်မာပြည်သူတွေကို မျက်နှာမူမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ပေါင်းရုံးသုံးသပ်ရရင် နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ ပါ၀င်ဆင်နွှဲနေကြတဲ့ ဂျန်ဇီးလူငယ်တွေနဲ့ ဒီမိုကရေစီဘက်တော်သားတွေအနေနဲ့ အကြမ်းဖက် စစ်ကောင်စီကို ထောက်ခံအားပေးနေတဲ့ ရုရှားနဲ့ တရုတ် ခေတ်သစ်နယ်ချဲ့သမားတို့ရဲ့ အန္တရာယ်ကို လျှော့မတွက်မိကြဖို့ လိုတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ တတိယလှိုင်းနဲ့ အကြိတ်အနယ် ရင်ဆိုင်ရုန်းကန်တိုက်ပွဲဆင် နေရချိန်ဖြစ်လို့လည်း ပြည်သူလူထုအတွင်း စည်းလုံးညီညွတ်မှု ပိုမိုကျစ်လျစ်ဖို့ လိုတယ်။ အခုတလော အကြမ်းဖက် စစ်အုပ်စုရဲ့ပုံသဏ္ဍာန်အမျိုးမျိုးနဲ့ သွေးခွဲသပ်လျှိုရေး စစ်ဆင်ရေးတွေ ဆိုရှယ်မီဒီယာအနှံ့မှာ တွေ့လာနေရတယ်။

နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ အာဏာသိမ်းစစ်တပ်နဲ့ မြန်မာပြည်သူလူထုအကြား ဖြစ်နေတဲ့ ပဋိပက္ခဖြစ်တဲ့အတွက် ပြည်သူတွေ သွေးစည်းညီညွတ်မှု လျော့ရဲရင် တော်လှန်ရေးအတွက်  အရင်းအနှီး ပိုကြီးသွားနိုင်သလို အချိန်လည်း ပိုပေးရပါလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် နွေဦးတော်လှန်ရေးရဲ့ ကျောရိုးမဏ္ဍိုင်ဖြစ်တဲ့ CDM အင်အားစုတွေ၊ CRPH ၊ NUG  နဲ့ Gen-XYZ  တို့ အကြား သွေးစည်းညီညွတ်မှု ခိုင်မာရေးဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေထဲကို စိမ့်ဝင်လာနိုင်တဲ့ ထရိုဂျင်နဲ့ စပိုင်တွေကိစ္စ လျှော့မတွက်မိပါစေနဲ့။ အထူးသဖြင့် ဒီအချိန်မှာ ရန်သူလား၊ မိတ်ဆွေလား သတိပြုဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ တော်လှန်ရေးသတိရှိကြဖို့နဲ့ တော်လှန်ရေးယုံကြည်ချက် ခိုင်မာကြမှသာ အရေးတော်ပုံအောင်ပါလိမ့်မယ်။

အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီရဲ့နောက်မှာ ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲပြီး အတ္တကြီးလွန်းတဲ့ တရုတ်နဲ့ ရုရှားနိုင်ငံတို့ ရှိနေတာကို မမေ့သင့်ပါ။ ဒီ့အပြင် အာဆီယံရဲ့ ကြားဝင်လိုမှုကို လက်ခံမိရင် တော်လှန်ရေးမှာ အသက်သွေးတွေ ပေးဆပ်ခဲ့ကြသူတို့အပေါ် မျက်နှာပျက်စရာ ဖြစ်လာနိုင်တာကိုလည်း ဆင်ခြင်ကြဖို့ လိုပါတယ်။ ဓမ္မနဲ့ အဓမ္မ တိုက်ပွဲမှာ အာဆီယံ၊ တရုတ်၊ ရုရှား တို့ဟာ အဓမ္မဘက်က ရပ်တည်နေကြောင်း ထင်ရှားနေတယ်။

နန္ဒလင်းရှိန်

တရုတ်-အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးကြတဲ့ပွဲကို အကြောင်းပြုပြီး တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိနဲ့ စကစရဲ့ကိုယ်စားလှယ် ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်တို့ တွေ့ဆုံခဲ့ကြပါတယ်။ ဇွန်လ ၁၀ ရက်က တွေ့ဆုံခဲ့ကြတာပါ။ ဒီတွေ့ဆုံပွဲမှာ ဝမ်ယိက စကစ ရဲ့ကိုယ်စားလှယ် ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်ကို “မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပြည်တွင်းအခြေအနေတွေ ဘယ်လိုပဲ ပြောင်းပြောင်း ပြည်ပဆက်ဆံရေးအခြေအနေတွေ ဘယ်လိုပဲရွေ့ရွေ့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်ထားတဲ့ သဘောထားကတော့ ပြောင်းလဲမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ တရုတ်နိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံကို ထောက်ခံနေမှာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံက သူ့နိုင်ငံနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးလမ်းကြောင်း ဖွံ့ဖြိုးရေးပုံစံ ရွေးချယ်တဲ့အပေါ် တရုတ်နိုင်ငံက ထောက်ခံနေမှာပါ” လို့ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဖတ်ရင်း မျက်ရည်ကျမိပါတယ်။ ဝမ်းသာလို့ကျတဲ့ မျက်ရည်တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ခံပြင်းလို့ကျတဲ့ မျက်ရည်ပါ။

ဝမ်ယိ ပြောတဲ့ အဓိပ္ပmယ်ကတော့ ရှင်းပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ ဘယ်သူပဲ အာဏာရရ အာဏာရတဲ့သူနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံက အဆင်ပြေအောင်ပေါင်းပြီး သူ့နိုင်ငံအကျိုးစီးပွားကို ဖော်ဆောင်မှာပဲဆိုတဲ့ အဓိပ္ပmယ်ပါပဲ။ ဝမ်ယိရဲ့ စကားမှာ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ခံစားချက်၊ မျှော်လင့်ချက်ဆိုတာတွေ မူးလို့တောင် ရှူစရာမတွေ့ပါဘူး။ မြန်မာပြည်သူတွေ တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် နာကြည်းတာလည်း မဆန်းပါဘူး။ သေချာအလေးအနက်သုံးသပ်ရင် ဇွန်လ ၁၀ ရက် ဝမ်ယိရဲ့ စကားတွေဟာ ဧပြီ ၂ ရက် ဝမ်ယိရဲ့ စကားတွေကို ချေဖျက်လိုက်ကြောင်း တွေ့ရမှာပါ။

ဧပြီ ၂ ရက်နေ့မှာ ဝမ်ယိက မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ပတ်သက်ပြီး  သုံးချက်ဆောင်၊ သုံးချက်ရှောင်ဆိုတဲ့ မူကို ချပြခဲ့ပါတယ်။ ဆောင်ရမယ့် သုံးချက်ထဲက တချက်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ အင်အားစုအားလုံးဟာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့ တည်ဆဲဥပဒေဘောင်တွေ အတွင်းက တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီး ခက်ခက်ခဲခဲ ဖော်ဆောင်ထားရတဲ့ ဒီမိုကရေစီရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေကို ကိုယ့်နိုင်ငံအခြေအနေနဲ့ ကိုက်ညီအောင် ဆောင်ရွက်ရမယ်လို့ ရပ်တည်ထားတာပါ။ ဇွန်လ ၁၀ ရက် ဝမ်ယိ ပြောစကားတွေ ကြည့်လိုက်ရင် အင်အားစုအားလုံး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရမယ်ဆိုတာက ပျောက်နေသလို ဒီမိုကရေစီ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ဆိုတာကိုလည်း မတွေ့ရပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးလမ်းကြောင်း ဖွံ့ဖြိုးရေးပုံစံဆိုတာကိုပဲ ပြူးခနဲ ပြဲခနဲ တွေ့နေရပါတယ်။ သဘောကတော့ မအလတို့ ဘာပဲလုပ်လုပ်ပေါ့။

ပြောရမယ်ဆိုရင် တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ရပ်တည်ချက်ဟာ စကတည်းက မှားနေတာပါ။ စစ်တပ်က သူတို့ကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်ရေးထားတဲ့ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ဘောင်ကျော်၊ တည်ဆဲဥပဒေတွေကို လျစ်လျူရူပြီး အာဏာသိမ်းခဲ့တာပါ။ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတာကိုပဲ တရုတ်အစိုးရက “အစိုးရအဖွဲ့အတွင်း အကြီးအကျယ် ပြောင်းလဲခြင်း” ဆိုတဲ့ အရှက်ပြေ မျက်နှာဖုံးစွပ် ပေးလိုက်ပါသေးတယ်။ စစ်တပ်က မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ဆန္ဒမဲကို ဘေးချိတ်ပြီး အာဏာသိမ်းလိုက်တာကို တရုတ်အစိုးရက “ဘာမျှဟုတ်တဲ့ ကိစ္စမဟုတ်ပါဘူး” ပုံစံမျိုး ချိုးလိုက်တဲ့အပေါ် မြန်မာပြည်သူက မခံပြင်း၊ မနာကြည်းဘဲ ဘယ်ရှိပါ့မလဲ။ တရုတ် အစိုးရက အာဏာသိမ်းခံလိုက်ရတဲ့ ပြည်သူတွေထက် အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့ စစ်တပ်အပေါ်မှာပဲ အရေးထားနေတာကို။ မြန်မာပြည်မှာ အာဏာရှိတဲ့သူ ငါ့လူဆိုတဲ့ တရုတ်အစိုးရရဲ့သဘောက ဖုံးမရ၊ ဖိမရ ပေါ်လွင်နေတာပါ။

ဒီတော့ တရုတ်နိုင်ငံဘက်က “ဟေ့ မင်းတို့ မြန်မာနိုင်ငံကိစ္စ ငါတို့အရေးလား” လို့ ပြန်ပက်နိုင်ပါတယ်။ ဟုတ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ကိစ္စကို မြန်မာနိုင်ငံသားတွေကပဲ ကြိုးပမ်းဖြေရှင်းကြရမှာပါ။ ဒါပေမဲ့ မိုင်ပေါင်းထောင်ချီဆက်စပ်နေတဲ့ အိမ်နီးချင်း နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးမှာ ပြည်သူတွေရဲ့ခံစားချက်က နှစ်နိုင်ငံရေရှည်ဆက်ဆံရေးကို ပုံဖော်ပြဋ္ဌာန်းပေးမှာပါ။ အတိတ်ကာလမှာ တရုတ်အစိုးရက (နဝတ၊ နအဖ) စစ်ကောင်စီတွေနဲ့ “သေဖော်ရှင်ဖက်”လို လက်တွဲခဲ့တဲ့အပေါ် မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ခံပြင်းနာကြည်းမှုက ရှိနေခဲ့ပြီးသားပါ။ ဒီလို ရေခံ မြေခံမှာ ဝမ်ယိက “ဟေ့ မင်းတို့နိုင်ငံမှာ ပြည်သူတွေကို ဘယ်လိုပဲ သတ်သတ် ငါတို့ကိစ္စ မဟုတ်ဘူး” ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်မျိုးသက်ရောက်အောင် ရပ်တည်ခဲ့ရင်တော့ တရုတ်နိုင်ငံဟာ မအလအပေါ်မှာ ပုံအောလောင်းလိုက်တာပါ။ ဒီတော့ မအလ နိုင်ခဲ့ရင် လေးဆမြတ်မှာဖြစ်သလို မအလ ရှုံးခဲ့ရင်လည်း လေးဆ လျော်ရမယ်ဆိုတာကိုတော့ မေ့မထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ တကယ်တော့လည်း မအလ နိုင်စရာလည်း မရှိပါဘူး။ မအလ ရှုံးမယ်ဆိုတာက လက်ဆုပ်လက်ကိုင် မဖြစ်သေးပေမယ့် လှမ်းမြင်နေ တွေ့နေရပါပြီ။ 

အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်ကို ထောက်ခံပါတယ် ပြောပြီး “တနေ့ထက် တနေ့ ပြည်သူတွေကို တိုးတိုးသတ်နေတာကို မရပ်တန့်နိုင်။ ထောင်ထဲ ပြည်သူတွေ များသထက် များနေတာကိုလည်း မဟန့်တားနိုင်။ လူထုကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ နေနေသာသာ၊ ဖိနှိပ်မှု နည်းလမ်းပေါင်းစုံ စုံသထက်စုံနေတာကိုလည်း မတားဆီးနိုင်။” ဒီလို ဒီလို လက်ကားယား ခြေကားယား အခြေအနေမှာ တရုတ်နိုင်ငံက အာဆီယံကို ရှေ့တန်းတင်ပြီး ငါတို့လို အပြုသဘော ဆက်ဆံမှ မြန်မာပြည် တည်ငြိမ်၊ တိုးတက်မယ် ပြောနေတာကတော့ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ စိတ်ထဲမှာ “ပေါက်ဖော်ကြီးရေ ဆွေမျိုးဆိုတာ မေ့လိုက်ပါတော့” လို့ပဲ ကြိမ်းဝါးနေတော့မှာပါ။

လေရိုင်း

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးချယ်ခံရတဲ့အစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီး အာဏာသိမ်းခဲ့တာ ၄ လ ကျော်ခဲ့ပါပြီ။ ဒီလို ဗြောင်ကျကျ အာဏာသိမ်းယူမှုဟာ ကမ္ဘာကို ရိုက်ခတ်တုန်လှုပ်စေခဲ့ပါတယ်။ ဒီကိစ္စဟာ ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့က ကျင်းပတဲ့ စက်မှုထိပ်သီး G-7 နိုင်ငံများရဲ့ အစည်းအဝေးမှာ ထည့်သွင်းဆွေးနွေးရတဲ့ အကြောင်းအရာတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဒီမိုကရေစီကိုယ်စားပြု အနောက်ကမ္ဘာရဲ့ တုံ့ပြန်မှုက အားရစရာ ကောင်းလှပါတယ်။ ပြည်ပရောက် မြန်မာများနဲ့ ကမ္ဘာ့ဒီမိုကရေစီအင်အားစုများရဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဒီမိုကရေစီ လှုပ်ရှားမှုကိုလည်း ၁၂ ရက်နေ့မှာပဲ ကမ္ဘာ့မြို့ကြီး ၄၈ မြို့မှာ ကျင်းပခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။

အားမရစရာကောင်းတာက အာဆီယံနိုင်ငံများနဲ့ မြန်မာ့အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများရဲ့ တုံ့ပြန်ပုံပါပဲ။ ဒီအထဲမှာ ပိုပြီးသတိပြုမိစရာကောင်းတာကတော့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ တုံ့ပြန်ပုံတွေပါပဲ။ အာဏာ စတင်သိမ်းယူစကတည်းက တရုတ်နိုင်ငံက ဥပဒေနဲ့အညီ အာဏာလွှဲပြောင်းရယူတာ ဖြစ်ကြောင်း တကယ့်အဖြစ်မှန်နဲ့ ကွဲလွဲစွာ ရပ်တည်ခဲ့တာဖြစ်တယ်။ နောက်ပိုင်းတလျှောက်လုံးလည်း နိုင်ငံတကာက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုတွေ မလုပ်ကြဖို့ တစာစာ အော်နေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအခြေအနေဟာ သူတို့ လိုလားတဲ့အခြေအနေမျိုး မဟုတ်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုရှိဖို့ လိုလားကြောင်း၊ အကြမ်းဖက်မှုတွေအားလုံး ရပ်စဲကြဖို့ တိုက်တွန်းကြောင်း စသဖြင့် ပြောဆိုခဲ့တယ်။ ဒါဟာ ပြည်တွင်းရေးသာဖြစ်လို့ အခြားနိုင်ငံများက ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ကြဖို့ ဆိုတာကိုတော့ အခါအခွင့်သင့်တိုင်း အကြိမ်များစွာ ပြောဆိုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံအရေး ပြည်ပက စွက်ဖက်မှာကို အရမ်းစိုးရိမ်နေရတဲ့အကြောင်းရင်း ရှိပါတယ်။ အဲဒါကတော့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် သူသာလျှင် စွက်ဖက်ခွင့်ရှိတယ်လို့ ယူဆထားလို့ပါပဲ။ အဲဒီ ယူဆချက်နဲ့အတူ အကြိမ်အချို့ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခဲ့၊ စွက်ဖက်ဆဲလည်း ဖြစ်တာကို တွေ့ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သမိုင်ကြောင်းတချို့ကိုတော့ ပြန်လေ့လာကြည့်ဖို့လိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကုန်းဘောင်ခေတ် (၁၇၅၂-၁၈၈၅) မတိုင်ခင် တရုတ်-မြန်မာ ဆက်ဆံရေးမှာ ပြဿနာ ဖြစ်ခဲ့တာတွေ ရှိခဲ့ပေမဲ့ ဒီဆောင်းပါးမှာတော့ ကုန်းဘောင်ခေတ် ဆင်ဖြူရှင်မင်းလက်ထက် ထရုတ်-မြန်မာ စစ်ပွဲတွေလောက်ကပဲစပြီး အတိုချုံးဖော်ပြပါတယ်။ တရုတ်-မြန်မာ စစ်ပွဲ (၁၇၆၅-၆၉) ၄ ကြိမ် ဖြစ်ခဲ့တယ်။ အဓိကစစ်ပွဲကြီးကိုတော့ သုံးကြိမ်လို့ မှတ်ယူရင်လည်း ရပါတယ်။ ပထအကြိမ်က တရုတ်စစ်သူကြီး ယန်ယင်ကျူ ခေါင်းဆောင်တဲ့ စစ်ပွဲ၊ ဒုတိယအကြိမ်က စစ်သူကြီးမင်ယွီ ခေါင်းဆောင်တဲ့ စစ်ပွဲနဲ့ တတိယအကြိမ်ကတော့ မန်ချူးဘုရင်နဲ့ ဆွေမျိုးတော်တဲ့ နယ်စားကြီး ဖူဟင်းကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်တာပါ။ ဒုတိယအကြိမ်မှာ ဦးဆောင်တဲ့ မင်ယွီ ဆိုတာကလည်း အာရှအလယ်ပိုင်း ကုန်းတွင်းပိုင်းတိုက်ပွဲတွေမှာ နာမည်ရလာတဲ့ စစ်သူကြီးပါပဲ။ ဒီသုံးပွဲလုံး တရုတ်တပ်တွေ ခွက်ခွက်လန်အောင် ရှုံးနိမ့်ခဲ့တာပါ။ စစ်ဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းရင်းက မြန်မာဘုရင်လက်အောက်ခံ သိန္နီ၊ ဗန်းမော်နဲ့ ကျိုင်းတုံစော်ဘွား ၃ ယောက် မြန်မာဘုရင်ကို မနာခံဘဲ တရုတ်ပြည် ယူနန်ပြည်နယ်ထဲကို ထွက်ပြေးရာက စပါတယ်။ ယူနန်ဘုရင်ခံက စော်ဘွားတွေကို ပြန်မပေးဘဲ မန်ချူးဧကရာဇ် ချင်းလုံဘုရင်ကြီးထံ ဒီအချိန်ဟာ မြန်မာကို သိမ်းပိုက်ဖို့ အခွင့်ကောင်းဖြစ်ကြောင်း ယုံလောက်အောင် သံတော်ဦးတင်ရာက ချင်းလုံဘုရင်က စိတ်ပါလာပြီး စစ်ပွဲကို စတိုက်ခဲ့လို့ ဖြစ်ရတာပါပဲ။ ဒီအဖြစ်အပျက်တွေကနေ တွေ့နိုင်တာကတော့ နယ်စပ်ဒေသ အရှုပ်အထွေးတွေကို မှန်မှန်ကန်ကန် မရှုမြင်၊ မကိုင်တွယ်ခဲ့ရင် ပြဿနာကြီးတွေအထိ ဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၇၆၉ ခုနှစ်မှာ တရုတ်-မြန်မာ စစ်ပြေငြိမ်းစာချုပ် ချုပ်ခဲ့ကြတယ်။ ဒီစာချုပ်မှာ မြန်မာဘုရင်ပိုင်နက်တွေကို အတိအကျ ဖော်ပြထားတာ ဖြစ်လို့ အင်္ဂလိပ်တို့ မြန်မာနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက်ပိုင်း နယ်စပ်ပြဿနာတွေ ဆွေးနွေးကြရာမှာ အင်္ဂလိပ်တို့က စစ်သူကြီး မဟာသီဟသူရနဲ့ စစ်သူကြီးဖူဟင်းတို့ကြား ချုပ်ဆိုခဲ့တဲ့ ဒီစာချုပ်ကို ကိုးကားခဲ့ကြရတာ ဖြစ်တယ်။

၁၇၉၆ ခုနှစ်မှာ ချင်းလုံဘုရင်ကြီး ကွယ်လွန်ပြီးနောက်ပိုင်း တရုတ်မင်းတွေက အရည်အချင်း ထက် ထက်မြက်မှုမရှိတာအပြင် တရုတ်ရဲ့ အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းကို နယ်ချဲ့ ၅ နိုင်ငံလောက်က ပိုင်းခြားသိမ်းပိုက် လုယက်ကြဖို့ လုပ်နေတာတွေကြောင့် တရုတ်ဟာ မြန်မာဘက်ကို ဦးမလှည့်နိုင်တာ ဖြစ်တယ်။ ဒါတောင်မှ အထက်မြန်မာနိုင်ငံကို အင်္ဂလိပ်တို့ သိမ်းပိုက်ခါနီးမှာ အင်္ဂလန်မှာရှိတဲ့ တရုတ်သံက အင်္ဂလိပ်တို့ မသိမ်းပိုက်ခင် ဗန်းမော်မြို့ကို အမြန်သိမ်းယူထားဖို့ လှမ်းပြီးအကြောင်းကြားခဲ့သေးတာ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ပီကင်းမှာ နန်းတွင်း အရှုပ်အထွေးတွေရော၊ နယ်ချဲ့နိုင်ငံများနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတာတွေကြောင့် ယူနန်ပြည်နယ်အစွန်အဖျားက ကိစ္စကို လှည့်မကြည့်အားခဲ့ပါဘူး။ မန္တလေးနန်းတော်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့တဲ့ ကာနယ်စလေဒင်ကလည်း ဒီကိစ္စတွေကို သိလို့ မန္တလေးကို သိမ်းပြီး တစ်ပတ်အတွင်းမှာ တပ်ရင်းတရင်း ဗန်းမော်ကို လွှတ်ပြီး စခန်းထိုင်ခဲ့တာဖြစ်တယ်။ စလေဒင်ရဲ့ တပ်ရင်းက ခံတပ်အပြင်ဘက် ကိုက်တစ်ထောင်လောက် အကွာအထိ ချုံနွယ်တွေ ရှင်းလင်းပြီး သတ်ကွင်းပြင်ထားတာကြောင့် တရုတ်ဘက်က ဘာမှ မလုပ်ရဲဘဲ ဒီအတိုင်းကြည့်နေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလောက်နဲ့ပြီးသွားတာ မဟုတ်ပါဘူး။ အင်္ဂလိပ်က မြန်မာကို တရားဝင်အုပ်ချုပ်ရေး ထူထောင်ဖို့လုပ်တဲ့အချိန်တလျှောက်လုံး သူတို့ဟာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ သိပ်ဆိုင်သလို၊ သူ့လက်အောက်ခံပဲ ဖြစ်ခဲ့သလိုပုံမျိုးနဲ့ အမျိုးစုံ ဆက်လက်ကန့်ကွက်နေခဲ့လို့ အင်္ဂလိပ်ဘက်က အပေးအယူတစ်ခုလုပ်ပြီး တရုတ်  ရန်ငြိမ်းအောင် လုပ်ခဲ့ရတာ ဖြစ်တယ်။ အဲဒါကတော့ တိဘက်ကိစ္စမှာ အင်္ဂလိပ်က ဝင်ရောက်ပြောဆို စွက်ဖက်တာ မလုပ်တော့ဘဲ မြန်မာကိစ္စမှာလည်း တရုတ်က လက်ရှောင်ဖို့ သဘောတူညီချက်ယူခဲ့ရတာ  ဖြစ်တယ်။ ဒါကတော့ ကိုလိုနီခေတ်ကာလတွေမှာ နိုင်ငံကြီးတွေက နိုင်ငံငယ်တွေကို သိမ်းပိုက် ကြရာမှာ အပေးအယူ အလျော်အစားတွေနဲ့ လုပ်ခဲ့ကြတဲ့ထဲက သာဓကတစ်ခုပဲလို့ ဆိုရမှာပါ။

အဲဒီအချိန်က တရုတ်ကိုယ်တိုင် နယ်ချဲ့တွေကြားမှာ အသက်ရှူရပ်တည်လို့ရအောင် ကြိုးစားနေရတဲ့အချိန် ဖြစ်တယ်။ ယနေ့ကာလလို ကမ္ဘာ့အင်အား ဒုတိယအကြီးဆုံးဖြစ်နေချိန် မဟုတ်သလို ပထဝီနိုင်ငံရေးအမြင်တွေလည်း ယနေ့ကာလလို တွက်ချက်လာရတဲ့အချိန် မဟုတ်တဲ့အတွက် အပေးအယူက အလုပ်ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ အခုကတော့ မြန်မာဟာ တရုတ်ရဲ့ ခေတ်အနောက်ကျဆုံး ပြည်နယ်ဖြစ်တဲ့ ယူနန်ပြည်နယ် တိုးတက်ရေးနဲ့ တရုတ်အနောက်တောင် ဘက်ခြမ်း ပြည်နယ်များအတွက် ပင်လယ်ထွက်ပေါက်အဖြစ် အရေးပါလာတာဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံဟာ တရုတ်ရဲ့ မဟာဗျူဟာမိတ်ဖက်ဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာဟာ တရုတ်အကျိုးစီးပွားတွေနဲ့ တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်နေကြောင်း၊ တရုတ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကရော၊ တရုတ်ခေါင်းဆောင်ကြီး ရှီကျင့်ဖျင်ကပါ အခါအခွင့်သင့်တိုင်း ပြောနေကြတာ ဖြစ်တယ်။

အခု တရုတ်-မြန်မာဆက်ဆံရေးမှာ ချန်ထားလို့မရတဲ့ အရေးကြီးဆုံး စွက်ဖက်မှုတစ်ခုကို ပြောပါမယ်။ အဲဒီစွက်ဖက်မှုရဲ့ သက်ရောက်မှုက အခုချိန်ထိလည်း ဆက်လက်သက်ရောက်နေတာ ဖြစ်တယ်။ အဲဒါကတော့ ၁၉၆၈ ခုနှစ်က မြန်မာရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက်ခြမ်းမှာ ဗကပတွေကို ထိုးသွင်းပေးခဲ့တာပါပဲ။ ဗကပတပ်ဆိုတာက ၁၉၅၀ ပြည့်ကျော်လောက်က တရုတ်ပြည်ထဲ ဝင်သွားခဲ့ကြတဲ့ ဗိုလ်နော်ဆိုင်းတပ်နဲ့ ဗကပလက်ကျန်အင်အားများ ပေါင်းထားတာကို ပြောတာပါ။ သူတို့အားလုံးဟာ တရုတ်ပြည်မှာ အနှစ် ၂၀ နီးပါးနေလာခဲ့ကြလို့ အိမ်ထောင်တွေကျ၊ သားသမီးတွေ ရနေကြပါပြီ။ အားလုံး အသက် ၄၀ ကျော်၊ ၅၀ ကျော်တွေ ဖြစ်နေကြပါပြီ။ ဒီအင်အား ၃၀၀ လောက်ကို ဗန်းပြပြီး လက်ဝဲကူညီရေး အမည်ခံ တရုတ်လွတ်မြောက်ရေးတပ်က ဝင်တိုက်ပေးခဲ့တာ ဖြစ်တယ်။ အဲဒီအပျော်တမ်းတပ်အမည်ခံ တရုတ်တပ်ဟာ ဗကပတွေ ‘ဝ’ နယ်အထိ နယ်မြေတိုးချဲ့နိုင်ခဲ့တဲ့ ၁၉၇၃ လောက်မှာမှ ပြန်ဆုတ်သွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစွက်ဖက်မှုမှာ မြန်မာနယ်စပ်မှာ နဂိုကတည်းကရှိတဲ့ ကိုးကန့်ဖုန်ကျားစင်းတပ်တွေ၊ ဝနယ်က ကျောက်ညီလိုင်း ပေါက်ယိုချမ်းတပ်ဖွဲ့လေးတွေနဲ့ ဗကပကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့ပြီး အားလုံးကို ဗကပ အလံတော်အောက်က အမာခံတပ်တွေ ဖြစ်လာစေခဲ့တာပါ။

ဒါပေမဲ့ ဒီအမာခံအင်အားဆိုသူတွေကပဲ ဗကပရဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုကို လက်မခံတော့ဘဲ ၁၉၉ဝ မှာ ခွဲထွက် ပုန်ကန်လိုက်ကြချိန်မှာတော့ ဗကပသမိုင်းမှာ ဂုဏ်အယူဆုံးဖြစ်ခဲ့တဲ့ အရှေ့မြောက်စစ်ဒေသ ဆိုတာလည်း နိဂုံးချုပ်သွားခဲ့တာပဲ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ‘ဝ’ နဲ့ ‘မိုင်းလား’ စတဲ့ဒေသတွေက သက်ဆိုင်ရာ လူမျိုးစုတွေရဲ့ လက်အောက်မှာ ခုချိန်ထိ ဆက်ရှိနေတာဖြစ်တယ်။ နယ်စပ်မှာ ဗကပအင်အားတွေ ရှိလာတဲ့အတွက် တရုတ်ဘက်က ရရှိတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးကတော့ သူ့ရဲ့နယ်စပ်ဒေသ လုံခြုံသွားတာပါပဲ။ ဗကပ မပေါ်ခင် တရုတ်နယ်စပ်တကြောမှာ ကူမင်တန်စခန်း အသေးလေးတွေရှိနေတာ ဖြစ်တယ်။ သူတို့ကို ရင်ဆိုင်ဖို့ တရုတ်ဘက်မှာ တပ်မ တစ်ခုလောက် ချထားရတာပါ။ တိန့်ရှောင်ဖိန် တက်လာပြီးနောက်ပိုင်း တရုတ်တပ်တွေ လျော့တဲ့အချိန်မှာ ဒီတပ်မကို ဖျက်သိမ်းလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗကပ ပြိုကွဲသွားပြီး နောက်ပိုင်းမှာ နယ်စပ်ဒေသမှာ သူ့ကို ဩဇာခံမယ့်တပ်တွေ ရှိနေခြင်းရဲ့ အားသာချက်ကို တရုတ်ဘက်က ပိုပြီးသဘောပေါက်လာတာ ဖြစ်တယ်။ ဒီအင်အားတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံကို သူ သဘောကျ ဖြစ်အောင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ဖို့ သပ်တစ်ချောင်း (သို့မဟုတ်) ဝှက်ဖဲများအဖြစ် သုံးလို့ရနေတာပါပဲ။ မြစ်ဆုံကို ဦးသိန်းစိန်က ဆိုင်းမဆင့် ဗုံမဆင့် ရပ်ဆိုင်းပစ်လိုက်တဲ့အချိန်မှာ တရုတ်အတွက် အတော်မခံမရပ်နိုင်ဖြစ်ခဲ့ရတာပါ။ ဒါကို တန်ပြန်ဖို့အတွက် AA နဲ့ ပလောင်တပ်ကို လက်နက်ထောင်ချီပြီး ပေးခဲ့တာဖြစ်တယ်။ ဒီသတင်းတွေကလည်း KIA ဗိုလ်ချုပ်တစ်ယောက်က ပြောတာဖြစ်တဲ့အတွက် ခိုင်မာတယ်လို့ ယူဆနိုင်ပါတယ်။ လက်တွေ့မှာလည်း AA နဲ့ ပလောင်တပ်ဟာ လက်နက်အပြည့်အစုံ၊ လူအင်အားအပြည့်အစုံ အချိန်တိုအတွင်း ရရှိလာတာ တွေ့ကြရတာ  ဖြစ်တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခြားသော EAO များဖြစ်တဲ့ ကချင်၊ ကရင်နဲ့ ရှမ်း လက်နက်ကိုင်တပ်တွေ နှစ် ၂၀ ကျော် စုဆောင်းမှ ရရှိမယ့် လက်နက်အင်အားမျိုးကို သူတို့က နှစ်နှစ်လောက်အတွင်း ရရှိခဲ့ကြတာပါပဲ။

ဗကပ မိုးကောင်းနေချိန်ကလည်း တရုတ်လက်နက် အများအပြား ကချင်နဲ့ ရှမ်းတပ်တွေကို ရောက်ရှိသွားခဲ့တာ ဖြစ်တယ်။ KIA ကို တပ်ရင်းလိုက် သင်တန်းပေးခဲ့တဲ့ မန်ဟီးရိုး၊ ကောက်ကွေ့ သင်တန်းကျောင်း ၄ ပတ်မှာ တပ်ရင်း ၄ ရင်းစာ လက်နက်အပြည့်အစုံ ဗကပက ထုတ်ပေးခဲ့တာ ဖြစ် တယ်။ နောက် KIA နဲ့ မဆလအစိုးရတို့ ဆွေးနွေးပွဲ အောင်မြင်မလိုဖြစ်နေချိန် ၁၉၈၀ လောက်မှာ ဗကပ က KIA ကို အစိုးရဘက် ပါမသွားအောင်ဆွယ်ခဲ့ပြီး တပ်ရင်း ၃ ရင်းစာ လက်နက်တွေ ပေးခဲ့ပါသေးတယ်။ အဲဒါက ဗကပဥက္ကဋ္ဌ ကိုယ်တိုင် ကူမင်းမှာ အဲဒီအချိန်က KIA စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ဇော်မိုင်ကို ခေါ်ပြီး ပေးခဲ့တာလို့ သိကြရတာဖြစ်တယ်။ SSPP ကတော့ အိမ်ထောင်သည်တွေကို ဗကပဌာနချုပ် ဖြစ်တဲ့ ပန်ဆန်းမှာ လာပြီး ရွာတည်နေခွင့် ပေးခံခဲ့ရပါတယ်။ အမှန်အတိုင်းပြောရင် ဗကပကတဆင့် ပြန့်သွားတဲ့ တရုတ်လက်နက်တွေဟာ KNU မှအပ ကျန်လက်နက်ကိုင်တွေဆီ အနည်းနဲ့အများဆိုသလို ရောက်ရှိကုန်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေကတော့ ဗကပကို ထိုးသွင်းခဲ့တဲ့ တရုတ် စွက်ဖက်မှုရဲ့ နောက်ဆက်တွဲအကျိုးဆက်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

တရုတ်ဘက်က ရရှိတဲ့အကျိုးကျေးဇူးတွေထဲမှာအပေါ်မှာ ပြောခဲ့တဲ့အချက်တွေအပြင် တရားဝင်အစိုးရနဲ့ တိုက်ရိုက်ထိတွေ့စရာမလိုတဲ့ သူ့ဩဇာခံကြားခံဇုန်တစ်ခု ဖန်တီးထားနိုင်တာ ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ‘ဝ’နယ်လို ဒေသတွေက ထွက်တဲ့ ခဲမဖြူ၊ မြေရှားသတ္တု စတာတွေကို ကမ္ဘာ့ပေါက်ဈေးထက် များစွာလျော့ကျတဲ့ ဈေးနဲ့ စာရင်းပျောက်၊ အင်းပျောက် ထုတ်ယူခွင့်ရခဲ့တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အခု စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းယူပြီး ၅ လကျော်ကာလအတွင်းမှာ တရုတ်ဘက်က တပ်မတော်ကို မသိမသာ ထောက်ခံလာရာက နောက်ဆုံး ချုံကင်းဆွေးနွေးပွဲမှာ သိသိသာသာ ထောက်ခံအားပေးတော့မယ်ဆိုတာကို ဖော်ပြခဲ့တာ ဖြစ်တယ်။ နိုင်ငံရေးအရဆိုရင် ဘာမှ ဖြစ်လာနိုင်စရာမရှိတဲ့ အာဆီယံ သဘောတူညီချက် ၅ ချက်ကို ထောက်ခံသယောင်ပြပြီး တဘက်က စစ်ကောင်စီရဲ့ လမ်းပြမြေပုံ ၅ ချက်အတိုင်း သွားနေတာကို အားပေးအားမြှောက်ပြုနေတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တရားဝင်ကြေညာချက် ထုတ်ပြီး ထောက်ခံကြောင်း ပြောတာမဟုတ်တာတစ်ခုကလွဲလို့ လက်တွေ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေမှာ သိသိသာသာ အားပေးကူညီတော့မယ်ဆိုတာကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ပြောလာခဲ့ပြီ ဖြစ်တယ်။ ခြုံပြောရင် ရှေးဗမာဘုရင်တွေ လက်ထက်ကစပြီး ယခုချိန်အထိ တရုတ်နိုင်ငံဟာ မြန်မာ့အရေးကိစ္စတွေမှာ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နေဆဲ ဖြစ်တယ်ဆိုတာပါပဲ။

ခက်ဝေနွေဦး

ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လ ၇ ရက်က  တရုတ်ပြည်၊ ချုံကင်းမြို့မှာ နှစ်(၃၀)မြောက် တရုတ်-အာဆီယံပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှု နှစ်ပတ်လည်အစည်းအဝေးတရပ် ကျင်းပခဲ့ကြပါတယ်။

ဒီအစည်းအဝေးကို အာဆီယံ ၁၀ နိုင်ငံက နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေ တက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကတော့ စစ်ကောင်စီရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင် တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ CRPH ကဖွဲ့စည်းလိုက်တဲ့ NUG အစိုးရ အဖွဲ့ကိုယ်စားလှယ်တယောက်မှ မပါဝင်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ တရုတ်က ဖိတ်လည်းမဖိတ်၊ အကြောင်းလည်း မကြားဘူးလို့ဆိုပါတယ်။

ဒီအစည်းအဝေးကို ဦးစီးကမကထပြုတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိက အဖွင့်အမှာစကား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုပြောကြားရာမှာ ဝမ်ယိက မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သတ်ပြီး အာဆီယံအဖွဲ့ကြီးရဲ့ ဦးဆောင်ဦးရွက်ပြု ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို တရုတ်ပြည်က အပြည့်အဝအားပေးထောက်ခံကြောင်း မြန်မာပြည်တည်ငြိမ်ရေးနှင့်အေးချမ်းရေးကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရေးမှာ ပြည်သူတရပ်လုံးအကျိုး စီးပွားအတွက် အစုအဖွဲ့အားလုံး ပါဝင်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း အကြမ်းဖက်မှုတွေ လုံးဝ အဆုံးသတ်ပြီး အပြုသဘောဆောင်တဲ့ လုပ်ရပ်မှန်သမျှ တရုတ်ပြည်က ထောက်ခံကြိုဆိုကြောင်း၊ ပြဿနာ အားလုံးကို ဥပဒေဘောင်အတွင်းက နိုင်ငံရေးအရ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးအဖြေရှာသင့်ကြောင်း၊ မြန်မာပြည်ရဲ့ အသွင်းကူးပြောင်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်မှန်သမျှ တရုတ်ပြည်က ထောက်ခံအားပေးသွားမှာ ဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အကျိုးစီးပွားအတွက် စားဝတ်နေရေးစီးပွားရေးအရ ဖြေရှင်းရာမှာ တရုတ်ပြည် အနေဖြင့် ဝိုင်းဝန်းကူညီသွားမှာဖြစ်ကြောင်း၊ တချို့နိုင်ငံတွေရဲ့ တဘက်သတ်ကန့်သတ်ပိတ်ဆို့မှုနှင့် မသင့်လျှော်တဲ့ ဖြေရှင်းနည်းတွေ ကျင့်သုံးဖို့ ကြိုးစားမှုမှန်သမျှ တရုတ်ပြည်က ကန့်ကွက်ဆန့်ကျင်သွားမှာဖြစ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဉ်ပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေနဲ့ အညီသာ ဖြေရှင်းသင့်ကြောင်း ပြောဆိုတင် ပြသွားခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မစ္စတာဝမ်ယိရဲ့ မိန့်ခွန်းကို သာမန်ကာလျှံကာ နားထောင်ပြီး အပေါ်ယံ ကြည့်ဆုံးဖြတ်ကြမယ်ဆိုရင် မြန်မာ့ပြဿနာအတွက် အတော်စိုးရိမ်ပူပန်သောကရောက်နေသလိုလို တရားမျှတမှုလိုလားတဲ့ ခုံသမာဓိမင်းလိုလို လိုအပ်သမျှကူညီဖြေရှင်းပေးမယ့် ဂရုဏာရှင်ကြီးလိုလို ထင်စရာရှိပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ စကားလုံးတွေ ဘယ်လိုလိမ္မာပါးနပ်စွာ သုံးစွဲထားပေမယ့် တရုတ်ရဲ့ နိုင်ငံရေးသဘောထားနဲ့ ရပ်တည်ချက်ကတော့ လက်တွေ့မှာ ရှင်းပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ နိုင်ငံရေး သဘောထားက မြန်မာပြည်ကို စစ်အာဏာရှင်စနစ်အောက်မှာ တည်ရှိစေချင်ပြီး ဒီမိုကရေစီ လိုလားတောင်းဆို နေတဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့လည်ပင်းကို စစ်ဖိနပ်နဲ့ ဆက်ပြီး နင်းထားစေချင်တာပါပဲ။ ဒီသဘောထားကို လက်တွေ့ပုံဖော်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ရုရှားနဲ့ ပုလင်းတူဘူးဆို့ မဟာမိတ်ဖွဲ့ပြီး အာရှမှာ အာဏာရှင်တပည့်တွေ အများစုပါဝင်တဲ့ အာဆီယံအဖွဲ့နဲ့ အသုံးတည့် နေတာပါပဲ။ အာဆီယံအဖွဲ့မှာ မလေးရှား၊ အင်ဒိုနီးရှားတို့က လွဲရင် တရုတ်က ကြိုက်သလို ခေါ်ခိုင်းလို့ရတဲ့ တရုတ်ရဲ့ သမ္မတလူကြမ်း အဖွဲ့ပါပဲ။ ဒါကြောင့်လည်း လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ မြန်မာနဲ့ ပတ်သတ်လို့ မျက်နှာမရ ခြေထောက်ရ ဆိုသလို အကြိမ်ကြိမ် ဗီတို ထုတ်သုံးနေရတဲ့ တရုတ်ဟာ အာရှမှာ သူ့ကိုယ်စား အာဆီယံအဖွဲ့ကို တာဝန်လွှဲထားလိုက်တာပါပဲ။

အာဆီယံကလည်း ဆရာကောင်းတပည့်ပန်းကောင်းပန် ဆိုသလိုပါပဲ။ ဧပြီ  ၂၄  ရက်နေ့က ဂျကာတာ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲမှာ စစ်ကောင်စီက အာဏာသိမ်းတယ် ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို မသုံးစွဲရဲခဲ့ကြပါဘူး။ အနည်းဆုံး ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရတဲ့ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တွေ ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ ဘယ်သူမှမတောင်းဆို ရဲကြပါဘူး။ ဒီခေါင်းဆောင်တွေ ပြန်မလွှတ်ပဲ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိ အဆိုပြုတဲ့ အစုအဖွဲ့တွေ အားလုံးပါဝင်ရေး ဆိုတာဘယ်လိုလုပ်ဖြစ်နိုင်မှာလဲ။ ဒီအစည်းအဝေးမှာ ဝမ်ယိက အကြမ်းဖက်မှုတွေ အဆုံးသတ်ပစ်ရေးဆိုတဲ့ စကားလုံးကို ပထမဆုံး သုံးစွဲ လိုက်ပါသေးတယ်။

အရင်စစ်ကောင်စီက ပြည်သူတွေကို ဖိနှိပ်သတ်ဖြတ်နေချိန်က မသုံးစွဲခဲ့ပါဘူး။ အခုနောက်ပိုင်း NUG က ပြည်သူ့ကာကွယ် ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ဖွဲ့စည်းပြီး တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်လာချိန်မှ သုံးစွဲခဲ့တာပါ။ ဆိုလိုတာကတော့ စစ်ကောင်စီက အကြမ်းဖက်အဖွဲ့လို့ စွပ်စွဲထားတဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ ခုခံတိုက်ခိုက်မှုတွေ အဆုံးသတ် ပစ်ဖို့ တရုတ်က တောင်းဆိုလာတာဖြစ်ပါတယ်။ ဝမ်ယိပြောတဲ့ တဖက်သတ်ပိတ်ဆို့မှုနဲ့ မသင့်လျှော်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ မကျင့်သုံးဖို့ဆိုတာ အမေရိကန်၊ EU နိုင်ငံတွေအနေနဲ့  စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှု တွေစစ်ကောင်စီအပေါ် မကျင့်သုံးဖို့၊ R2P ကို မတောင်းဆိုကြဖို့ ကာကွယ်ပြောဆိုလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ခြုံကြည့်ရင် တရုတ်-အာဆီယံ ချုံကင်းဆွေးနွေးပွဲမှာ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိရဲ့ အဖွင့်မိန့်ခွန်းဟာ ပျော့ပြောင်းနူးညံ့ပြီး သံတမန်ရေးပရိယာယ်ကြွယ်ဝလှပေမယ့်  မြန်မာပြည်ပြဿနာအပေါ် တရုတ်ရဲ့ သဘောထားကို မီးမောင်းထိုးပြလိုက်တာပါပဲ။

တရုတ်ဟာ စစ်ကောင်စီကို မြန်မာပြည်အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုပြီး ခုခံရပ်တည်ကာကွယ်သွားမယ်။ NUG ကို အသိအမှတ်မပြုဘူး။ အကူအညီမပေးဘူး။ မဆက်ဆံဘူး။ အာဆီယံအဖွဲ့ကို လိုအပ်သလို နွားဖားကြိုးထိုး အသုံးချသွားမယ်ဆိုတဲ့ သဘောထားပါပဲ။ NUG အဖွဲ့အနေနဲ့ တရုတ်နဲ့  အာဆီယံကို လွမ်းလောက်စရာ ဘာမှမရှိပါဘူး။

မင်းရဲကျော်စွာ