၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးတြင္ စစ္တပ္က ေသနတ္ျဖင့္ပစ္၍ ေသဆံုးသြားေသာ မဝင္းေမာ္ဦးအေၾကာင္းမွာ သူရဲေကာင္းပံုျပင္တပုဒ္သဖြယ္ ဒီမိုကေရစီ လႈပ္ရွားတက္ႂကြသူမ်ားၾကားတြင္ ေျပာစမွတ္ျပဳခဲ့သည္။ ျပည္သူလူထု၏ ရင္ထဲတြင္ အမွတ္ရေနခဲ့ေသာ ဒီမိုကေရစီ ဇာတ္လမ္းတပုဒ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ အမွန္တကယ္ျဖစ္ရပ္၊ အမွန္တကယ္မွာၾကားခ်က္နွင့္ သမုိင္းတြင္ ဘယ္ေတာ့မွ ေမ့ေပ်ာက္မသြားေအာင္ ေက်ာက္စာကမၸည္း ထိုးထားသင့္္သည့္ ေသြးျဖင့္ေရးေသာ ဒီမိုကေရစီမွတ္တမ္းလည္း ျဖစ္ေပသည္။ “ဒီမိုကေရစီရမွ အမွ်ေဝပါ” ဟု မဝင္းေမာ္ဦးက ေသနတ္ဒဏ္ရာျဖင့္ သူမကုိ ေပြ႔ခ်ီသူမ်ားကို မွတ္မွတ္ရရ မွာၾကားသြားသည္။ ၁၉၈၈ မွေန ယခု ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ရွိေပၿပီ။ ႏွစ္ေပါင္း ၂၈ ႏွစ္ၾကာ အမွ်မေဝႏုိင္ဘဲ သူမ၏ အမွာစကားကို မိဘမ်ားက စိတ္ရွည္သည္းခံစြာ ေစာင့္ဆုိင္းေနခဲ့ၾက၏။ ဒီမိုကေရစီ သူရဲေကာင္းတေယာက္၏ မွာတမ္းအတုိင္း ဒီမိုကေရစီရသည္အထိ ေစာင့္ဆုိင္းေနရျခင္းလည္း ျဖစ္၏။ ကိုလိုနီတံပိုးေအာက္တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနခဲ့ရၿပီး ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕တုိ႔ကို တုိက္ပြဲဝင္ခဲ့ေသာ သူရဲေကာင္းတုိ႔တုန္းကလည္း ထိုကဲ့သို႔ မွာတမ္းမ်ား  စတင္ခဲ့ပါသည္။ ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏ နယ္ခ်ဲ႕မႈေအာက္၊ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တို႔၏ ဖက္ဆစ္စနစ္ေအာက္၊ ေနာက္ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕ သမားတို႔ ျပန္လည္ဝင္ေရာက္လာၿပီး ကိုလုိနီတံပိုးေအာက္တြင္ ေရာက္ရွိေနစဥ္ တေလွ်ာက္လံုး နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရးလြတ္လပ္ေရး သူရဲေကာင္းမ်ားသည္ တုိက္ပြဲမ်ားတြင္ အသက္ေပး၍ စြန္႔စားသြားခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခါတိုက္ပြဲတြင္ ေသနတ္မွန္ၿပီး က်ဆံုးခါနီးအခ်ိန္၌ “လြတ္လပ္မွ အမွ်ေဝပါ” ဟု က်န္ရစ္ေသာ ရဲေဘာ္ကို မွာၾကားသြားခဲ့သည့္ ရင္နင့္စရာ မေမ့ႏိုင္စရာမွာတမ္းမ်ား ရွိခဲ့ဖူးသည္။ ထိုရဲေဘာ္မ်ားအတြက္ ၁၉၄၈ ခုနွစ္၊ ဇန္နဝါရီ ၄ ရက္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးမွသာလွ်င္ က်န္ရဲေဘာ္မ်ားႏွင့္ ဇနီးမိဘသားသမီးမ်ားက အမွ်အတန္းေဝ၍ သူတို႔တစ္ေတြ လြတ္လြတ္ကၽြတ္ကၽြတ္ ေကာင္းရာဘံုဌာနသို႔ ေရာက္ၾကပါေစဟု အမွ်ေပးေဝခဲ့ၾက ပါသည္။ မဝင္းေမာ္ဦး၏မိဘမ်ားက ယခုရက္ပိုင္းမွာပဲ  အမွ်ေ၀ေပးလိုက္ပါၿပီ။  မဝင္းေမာ္ဦး မွာၾကားခဲ့ေသာ “ဒီမိုကေရစီရမွ အမွ်ေဝပါ” ဆိုသည့္ မွာတမ္းအရ ယခုဒီမိုကေရစီေကာရၿပီလား။ ဆိုလုိသည္မွာ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး လြတ္လြတ္ကၽြတ္ကၽြတ္ႏွင့္ ဒီမုိကေရစီ အျပည့္အဝရေသာ အခ်ိန္ကာလသို႔ ေရာက္ပါၿပီလားဟု ေစာေၾကာဖို႔ အခ်ိန္ေရာက္လာေပၿပီ။ ၂ဝ၁၅ နုိဝင္ဘာက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲႀကီးကို က်င္းပၾကရသည္။ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား ေရးဆြဲခဲ့ေသာ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပံုေအာက္တြင္ က်င္းပေသာ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ကာ ထိုေရြးေကာက္ ပြဲကိုပင္ ျပည္သူလူထုက ရသမွ်အခြင့္အေရးကို ဆုပ္ကိုုင္ၿပီး၊ မိမိတို႔ အားကိုးအားထားျပဳေသာ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကုိ လွည္းေနေလွေအာင္းျမင္ေစာင္းမက်န္ တစ္ခဲနက္ မဲထည့္ခဲ့ၾက သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲသမိုင္းတြင္ မႀကံဳဖူးေလာက္ေသာ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားသည့္ မဲဆႏၵေပးပြဲႀကီး တနည္းေျပာရလွ်င္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို ဆက္လက္ လက္မခံေတာ့ေၾကာင္း ဆႏၵ ထုတ္ေဖာ္ပြဲႀကီးျဖစ္သည္။ ထုိေရြးေကာက္ပြဲႀကီးသည္ မယံုၾကည္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ လူထုဆႏၵကို ထင္ဟပ္ျပလိုက္သလို စစ္အုပ္စုတစ္ခုလံုး တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခားသြားေစသည့္ လူထု၏ သေဘာထားလည္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ စစ္အုပ္စုသည္ ေနာက္ဆံုးရသမွ် ေကာက္႐ိုးမွ်င္ကိုပင္ တြယ္ဖက္ကာ ျပည္သူလူထု၏ဆႏၵကို အျပည့္အဝလုိက္ေလ်ာျခင္း မရွိေသးေပ။  ျပည္သူလူထုက စစ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို မလိုလားေတာ့ေၾကာင္း စစ္တစ္ပိုင္းအစုိးရကိုလည္း မလုိလားေတာ့ေၾကာင္း စစ္ယူနီေဖာင္း စစ္အဝတ္အစားမ်ားျဖင့္ မိမိတို႔ကို အမိန္႔ေပးျခင္း၊ လြတ္လပ္မႈမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း မိမိတို႔အေပၚ အာဏာျဖင့္ ဆက္ဆံျခင္းတို႔ကို လက္မခံေတာ့ေၾကာင္း ျပတ္ျပတ္သားသား ဆႏၵထုတ္ေဖာ္လိုက္သည့္တုိင္ သူတုိ႔၏ ေနာက္ဆံုးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပံုျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးတြင္ စစ္တပ္က ဝင္စြက္ဖက္ကာ စစ္တပ္၏ေနရာသည္ ျပည္သူလူထုအေပၚ လႊမ္းမိုးထားေရးႏွင့္ စီးပြားေရးအရလည္း စစ္တပ္တြင္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရွိေသးေၾကာင္း ဆက္လက္ျပသေနခဲ့ျပန္ပါသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အရပ္သား အစိုးရစစ္စစ္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က အာဏာရကာ တုိင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရွိေသာ္လည္း စစ္တပ္က ထိုအခြင့္အေရးကို အျပည့္အဝ မေပးခဲ့ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ယခုလို အေျပာင္းအလဲတစ္ခု ျဖစ္လာၿပီး နွစ္ေပါင္း ၅ဝေက်ာ္ အတြင္း ပထမဆံုး အရပ္သားအစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရသည့္တုိင္ ဒီမုိကေရစီကား အျပည့္အဝ ရခဲ့ပါၿပီလား။ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က အစိုးရအဖြဲ႔ဖြဲ႔ႏိုင္ၿပီ။ သို႔ေသာ္ လံုးဝအစိုးရအဖြဲ႔မ်ိဳးမဟုတ္သလို လံုးဝ ဒီမိုကေရစီက်ေသာ အစိုးရအဖြဲ႔မ်ိဳးလည္း ျဖစ္မလာေသးေပ။ ႏိုင္ငံေတာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ အေရးပါ ဆံုးေသာ အာဏာအရွိဆံုးေသာ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားကို စစ္တပ္က စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္၏ အမိန္႔အတိုင္း ဆက္လက္၍ ရယူထားသည့္ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ ဝန္ႀကီးမွာ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ခန္႔လိုက္ေသာ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးျဖစ္သည္။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ ဝန္ႀကီးမွာ ထိုအတုိင္းပင္။ နယ္စပ္ေဒသ၏ ဝန္ႀကီးမွာ ဒုတိယဝန္ႀကီးခ်ဳပ္စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ခန္႔လုိက္သူျဖစ္သည္။ ဒုတိယသမၼတ တဦးမွာလည္း စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္က တာဝန္ေပးလိုက္ေသာ ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္းတဦး ျဖစ္ျပန္သည္။ ထုိ႔အျပင္ ဒီမိုကေရစီအစစ္လား၊ အတုလားဆိုသည္ကို လက္ေတြ႔ျပရမည္ဆိုပါက ဒီမုိကေရစီအျပည့္အဝရွိရမည့္ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ထိုလႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္ေပါင္းထားေသာ ျပည္ေထာင္စုလြတ္ေတာ္တို႔တြင္ လူထုကမဲဆႏၵေပးၿပီး ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ထားသည့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ခ်ည္းပင္ မဟုတ္ေပ။ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ ကိုယ္စားလွယ္ ၁ဝဝ ရွိပါက ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ လူထုကမဲဆႏၵေပးၿပီး ေရြးခ်ယ္လုိက္သည့္ အမတ္မ်ားျဖစ္ကာ က်န္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာမူ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က ေခါင္းေခါက္ ေရြးၿပီး လြႊတ္ေတာ္ထဲပို႔လိုက္သည့္ ဒီမိုကေရစီမက်ေသာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ျဖစ္ေန သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လႊတ္ေတာ္မွာ ဒီမိုကေရစီသံုးမတ္သားရွိၿပီး၊ ဒီမုိကေရစီ မရွိ သည္က တစ္မတ္သား ျဖစ္ေနပါသည္။ ထိုအခ်က္ကို ၾကည့္လွ်င္ပင္ ဒီမိုကေရစီ အျပည့္အဝ မရေသးေၾကာင္း ရွင္းေနေပၿပီ။ ေနာက္ထပ္ ေထာက္ျပရလွ်င္ ဒီမုိကေရစီစံနႈန္းမ်ားျဖင့္ မကိုက္ညီ ေသာ ဥပေဒမ်ား စစ္တပ္လႊမ္းမိုးမႈမ်ား ရွိေနေသးသည္။ ဥပမာ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီလိုမ်ိဳး စစ္တပ္က လုိအပ္ရင္ လုိအပ္သလို အာဏာသိမ္းပိုင္ခြင့္ ရွိသည္ဆိုသလိုမ်ိဳး၊ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္လုိလွ်င္ စစ္တပ္ေထာက္ခံခြင့္ရွိမွသာ ျပင္ဆင္ခြင့္ ရွိသည္ဆိုသလိုမ်ိဳး ဥပေဒပုဒ္မမ်ားကို စစ္တပ္က သူတို႔အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ တမင္ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ေရးဆြဲထား ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီအျပည့္အဝ မရွိေသးေသာ လႊတ္ေတာ္ဟု ကမာၻ႕ဒီမိုကေရစီ စံနႈန္းမ်ား ကို ဆန္႔က်င္ထားေသာ လႊတ္ေတာ္စစ္တပ္စြက္ဖက္မႈႏွင့္ လႊမ္းမိုးမႈ ရွိေနေသးေသာ လႊတ္ေတာ္ဟု သတ္မွတ္လိုက္ရပါသည္။ သို႔ေသာ္လြန္ခဲ့ေသာ နွစ္ေပါင္း ၅ဝ ေက်ာ္ကႏွင့္ ႏႈိင္းစာလွ်င္ အခ်ိဳးအရ ဒီမိုကေရစီ ၄ ပုံ ၃ ပံု ရလာၿပီလား။ ဒီမိုကေရစီ တစ္ဝက္ရလာၿပီလားဆိုသည္ကို အတိအက် မေျပာႏိုင္သည့္တုိင္ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က သမၼတတာဝန္ယူ၊ ထိုသမၼတက ဝန္ႀကီးမ်ားကို ခန္႔အပ္ေသာ အစိုးရအဖြဲ႔ကိုကား ဖန္တီးႏိုင္ခဲ့ေပၿပီ။ ပို၍ ဒီမိုကေရစီက်ေအာင္ လုပ္ျပလုိက္သည္မွာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ ဥကၠ႒လည္းျဖစ္ လူထုေခါင္းေဆာင္လည္းျဖစ္ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကို လႊတ္ေတာ္တြင္ တခဲနက္ေထာက္ခံၿပီး၊ အတည္ျပဳလုိက္သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ဆိုေသာ တာဝန္အႀကီးဆံုးရာထူးတခု ျဖစ္ပါသည္။ သမၼတ၏ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္မဟုတ္ပဲ ႏိုင္ငံ၏ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို ရယူလုိက္ျခင္းအားျဖင့္ ျပည္သူလူထု လက္ထဲတြင္ ဒီမိုကေရစီ သံုးမတ္သားခန္႔ရရွိေနၿပီဟု သတ္မွတ္ႏိုင္ေပလိမ့္မည္။ ယခုက်ဆံုးသြား ေသာ ၈၈ သူရဲေကာင္းမဝင္းေမာ္ဦးကို အမွ်ေပးလွ်င္ အမွ်ေပးနုိင္ေလာက္သည့္ အေျခအေနမ်ိဳးကား ရွိပါသည္။ အမွ်ေပးေဝၿပီး သာဓုေခၚခ်င္ပါသည္။ အမွ်ေပးေဝပြဲကိုလည္း ေထာက္ခံပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဒီမိုကေရစီအျပည့္အဝရေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီေခတ္ကိုကား မရေသးေၾကာင္း တင္ျပလုိက္ရပါသည္။