အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ အခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုမႈ တိုက္ပြဲမ်ားမွာ လြန္ခဲ့သည့္ ရာစုႏွစ္မ်ားမွ ယခု ၂၁ ရာစုႏွစ္အထိ ရွိခဲ့သည္။ ယခုအထိ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ ႏွိမ္ခ်ဆက္ဆံခံေနရဆဲျဖစ္၏။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို သိသိသာသာ ႏွိမ္ခ်ခြဲျခားဆက္ဆံသည့္ အဖြဲ႔အစည္းဆိုလွ်င္ အာဖဂန္နစၥတန္မွ တာလီဘန္တို႔ ျဖစ္၏။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ စာမသင္ရ။ အလုပ္မလုပ္ရ။ ကြန္ပ်ဴတာမကိုင္ရ။ လမ္းထြက္လွ်င္ ေခါင္းမွေျခဖ်ားအထိ ဝတ္႐ုံနက္ႀကီး ဝတ္ဆင္ရကာ မ်က္လံုး ၂ လံုးသာ ေဖာ္ရ၏။ အမ်ိဳးသမီးက ေဖာက္ျပန္လွ်င္ ထိုအမ်ိဳးသမီး အသတ္ခံရမည္။ အမ်ိဳးသားက အမ်ိဳးသမီးကို အႏုိင္က်င့္လွ်င္လည္း ထိုအမ်ိဳးသမီးသာ အသတ္ခံရေလသည္။ ေယာက်္ားေျပာသမွ်သာ အမွန္ဆိုေသာ မဟာဖိုဝါဒကိုင္စြဲေသာ ႏုိင္ငံမွာ အာဖဂန္နစၥတန္ႏုိင္ငံျဖစ္ၿပီး အေရွ႕အလယ္ပိုင္း၌ လည္း ရွိေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးမွာ ေခတ္မ်ားေျပာင္းသြားေသာ္လည္း မေျပာင္းလဲေသးေပ။ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံမ်ားတြင္မူ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးမ်ား ရရွိပါသည္။ အမ်ိဳးသားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး တန္းတူခြင့္ရွိသည္ဟု အေမရိကႏွင့္ ဥေရာပတြင္ ျပ႒ာန္းထားေသာ္လည္း လံုုးဝ တန္းတူခြင့္ မရွိေသးေပ။ ခြန္အားႀကီးေသာ ေယာက်္ားက ခြန္အားနည္းေသာ မိန္းမမ်ားကို ညႇဥ္းပန္းျခင္းမွာ လည္း ရွိေနပါေသးသည္။ ကမာၻတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ေနရာေပးလာသည္ကား မွန္ေသာ္လည္း အမ်ိဳးသမီး၊ အမ်ိဳးသား တန္းတူအခြင့္အေရးရသည္ကား မဟုတ္ေပ။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးသမၼတမ်ား၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးမ်ား အမ်ားအျပား ရွိလာေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ အမ်ိဳးသားမ်ားကသာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားဆဲ ရွိပါသည္။ ေယာက်္ားလႊမ္းမိုးထားေသာ ေခတ္သည္ ကမာၻ႔သမိုင္း၏ ျဖစ္ေပၚမႈအရ ယခုတုိင္ အားေကာင္းေနဆဲျဖစ္သည္မွာ အမွန္ပင္။ ကမာၻဦးေခတ္က အမ်ိဳးသမီးမ်ား လႊမ္းမိုးခဲ့သည္ရွိ ေသာ္လည္း အခိုက္အတန္႔သာျဖစ္သည္။ ဆိုလုိသည္မွာ ခြန္အားႀကီးသူက အသာစီးရသည့္ အစဥ္အလာေၾကာင့္ ျဖစ္မည္ထင္သည္။ အမွန္တရားသည္ ခြန္အားရွိသူအေပၚ မူတည္ေနသည္။ Might is Right ဆိုသည့္အတိုင္း ယေန႔ကာလအထိ လက္နက္အင္အားေကာင္းသူ၊ ေငြအင္အားေတာင့္တင္းသူ၊ ခႏၶာကိုယ္အင္အားႀကီးသူက ဗိုလ္က် လႊမ္းမိုးသည့္ေခတ္မွာ ရွိေနဆဲပင္။ ထိုေခတ္ကို ေျပာင္းလဲဖို႔ ဆိုသည္မွာလည္း အင္အားကို အေျခခံသည့္ အေျခအေနသို႔ ေျပာင္းလဲႏုိင္မွသာလွ်င္ ျဖစ္ေပသည္။ အင္အားႀကီးသူက အင္အားနည္းသူအေပၚ လႊမ္းမိုးႏုိင္သည္က အဆန္းမဟုတ္ေတာ့ေပ။ ကမာၻတြင္ စူပါပါဝါဆိုေသာ လက္နက္အင္အား ေငြအင္အား ေတာင့္တင္းေသာ သူမ်ားက လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ႏုိင္သေရြ႕ ဖို၊ မ ျပႆနာကိုလည္း လႊမ္းမိုးထားႏုိင္မွာ ေသခ်ာပါသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ အဖိႏွိပ္ခံရမႈကို ကမာၻတြင္ အစဥ္အဆက္ ေတာ္လွန္တုိက္ပြဲဝင္ခဲ့သူမ်ား ရွိေလသည္။ ၁၈၂ဝ ခုႏွစ္က ေမြးဖြားခဲ့ေသာ ဆူဆန္ဘီအန္ေသာ္နီဆုိေသာ အမ်ဳိးသမီးႀကီးသည္ အေမရိကန္ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္၌ ငယ္စဥ္ကတည္းက ေက်းကၽြန္စနစ္ကို ဆန္႔က်င္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပညာသင္ၾကားေရးကိုလည္း ေတာင္းဆိုခဲ့၏။ ထုိစဥ္က မဲဆႏၵေပးခြင့္ကို အမ်ဳိးသားမ်ားသာ ရရွိေလသည္။ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္တြင္လည္း လႊတ္ေတာ္အမတ္ကို အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဝင္ေရာက္ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ မရွိေပ။ သူမက အေမရိကန္ အႏွံ႔သြားကာ ေဟာေျပာပြဲမ်ား ျပဳလုပ္သည္။ ေက်းကၽြန္စနစ္ဖ်က္သိမ္းဖို႔၊ မိန္းမမ်ားလည္း မဲဆႏၵေပးခြင့္ရွိဖို႔၊ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ရွိဖို႔ စသည္မ်ားကို သူမက လွည့္လည္ ေဟာေျပာခဲ့သည္။ အေမရိကန္မွ ဆူဆန္ဘီအန္ေသာ္နီကဲ့သို႔ပင္ ၿဗိတိန္မွ အင္မဲလ္လိုင္းပန္႔ခ္ဟတ္ ဆုိသူကလည္း အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ပါသည္။ သူမသည္ ၁၈၅၈ တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ေယာက်္ားႏွင့္မိန္းမ တန္းတူအခြင့္အေရး မရွိသည့္အတြက္ တုိက္ပြဲဝင္ရမည္။ ထိုသို႔ တုိက္ပြဲဝင္ရာတြင္ မိန္းမမ်ားအေနျဖင့္ လိုအပ္လွ်င္ လိုအပ္သလို တုိက္ပြဲဝင္ရမည္။ အၾကမ္းဖက္နည္းလမ္းျဖင့္ တုိက္သင့္လွ်င္လည္း တိုက္ရမယ္။ ဆႏၵျပပြဲမ်ား၊ သပိတ္တိုက္ပြဲမ်ား၊ လိုအပ္လွ်င္ အစာငတ္ခံ တုိက္ပြဲမ်ားျဖင့္ တုိက္ပြဲဝင္ရမည္ဟု ဆိုခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသမီးေခါင္းေဆာင္ တဦး ျဖစ္ပါသည္။ ပန္႔ခ္ဟတ္သည္ အလုပ္သမားလူတန္းစားမွ မဟုတ္ဘဲ လူလတ္တန္းစား လုပ္ငန္းရွင္မိသားစုမွ ျဖစ္သည္။ သူမက အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုေသာ ေခါင္းေဆာင္ တေယာက္ ျဖစ္လာခဲ့ပါသည္။ ေယာက်္ားေရာ၊ မိန္းမေရာ လူခ်ည္းျဖစ္၍ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းကို လက္မခံေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ အင္မဲလ္လိုင္းပန္႔ခ္ဟတ္သည္ လန္ဒန္တြင္ လူထုကို စည္း႐ုံးကာ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉ဝ၈ ခုႏွစ္က အင္မဲလ္လိုင္းပန္႔ခ္ဟတ္က လူထုႀကီးကို မိန္႔ခြန္းတခု ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။ “မိတ္ေဆြမ်ားရွင့္။ ေယာက်္ားေတြ ေရးဆဲြထားတဲ့ ဥပေဒရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ က်မလည္း အုပ္ခ်ဳပ္ခံတေယာက္ပါပဲ။ ေခၽြးေတြ ေျမက်ၿပီး အမ်ဳိးသမီး အခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုၾကတဲ့ သူေတြထဲမွာ က်မတို႔လည္း အပါအဝင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေယာက်္ားေတြဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ သူတို႔ပဲ ထိန္းခ်ဳပ္လာတဲ့အခ်ိန္ဟာ လြန္လာပါၿပီ။ သူတို႔ကပဲ အုပ္ခ်ဳပ္ရမယ္။ သူတို႔ကပဲ ေခါင္းေဆာင္ရမယ္ ဆိုတဲ့ တဘက္သတ္ အခြင့္အေရးကို ရပ္ဆိုင္းဖို႔ သင့္ပါၿပီ။ က်မတို႔ မိန္းမေတြေတာ့ ဘယ္သူမွ အခြင့္အေရးမဘဲ အခိုင္းအေစလို ေနရတဲ့အခ်ိန္ဟာ ကုန္ဆံုးသင့္ပါၿပီ။ မိန္းမေတြအေနနဲ႔ အခြင့္အေရးရဖို႔ ေတာင္းဆိုတာဟာ ခက္ခဲပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းရွည္ၾကာစြာ ၿငိမ္သက္ေအးေဆးစြာ ေနရမယ့္အခ်ိန္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။” ဟု ေျပာင္ေျမာက္ေသာ မိန္႔ခြန္းကို တုိက္ပြဲဝင္ခဲ့ေလသည္။ ေနာက္ထပ္ ထင္ရွားေသာ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္သူမွာ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံမွ ႐ုိဆာလူဇင္ဘာ့ဂ္ ျဖစ္ပါသည္။ ႐ုိဆာလူဇင္ဘာ့ဂ္သည္ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ၏ ပထမဆံုုး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္လည္းျဖစ္၊ ဆိုဗီယက္ယူနီယံတြင္ ဇာဘုရင္စနစ္ကုိ လက္နက္ဆြဲကိုင္ တုိက္ခဲ့ေသာ ဗလာဒီမာလီနင္ႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္သည္။ ရွားရွားပါးပါး အမ်ိဳးသမီး ကြန္ျမဴနစ္ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ထင္ရွားခဲ့ေလသည္။ ပထမကမာၻစစ္အၿပီး စီးပြားေရး မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနေသာ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ ဂ်ာမန္စစ္သားမ်ားက ႐ုိဆာကို ဖမ္းဆီးကာ ပစ္သတ္လိုက္သည္။ သူမကို မသတ္ခင္ကတည္းကလည္း ဂ်ာမနီအစိုးရသည္ လက္ဝဲဝါဒကို ယံုၾကည္သူအျဖစ္ ဖမ္းဆီးကာ ေထာင္ထဲ မၾကာခဏ ထားခဲ့သည္။ ဖမ္းလုိက္၊ ေထာင္ထဲထည့္လုိက္ႏွင့္ ႐ုိဆာသည္ ေထာင္ထဲ၌ အခ်ိန္ကုန္ခဲ့ရသည္။ ႐ုိဆာလူဇင္ဘာ့ဂ္ကို ပိုလန္တြင္ ၁၈၇ဝ က ေမြးဖြားၿပီး ဂ်ဴးလူမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ႐ုိဆာက ငယ္ငယ္ကတည္းက ပညာေတာ္၏။ ဆြစ္ဇာလန္တြင္ ပညာသင္ၾကားကာ ဇူးရစ္တကၠသိုလ္၌ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။ ႏုိင္ငံေရးသိပၸံကို သင္ယူကာ ေနာက္ ဥပေဒပညာကို ဆက္လက္သင္ၾကားခဲ့၏။ ႐ုိဆာသည္ အရပ္ ၅ ေပေလာက္သာရွိကာ ပညာဉာဏ္ ထူးခၽြန္ထက္ျမက္သူ ျဖစ္၏။ မာ့က္ခ္ဝါဒကို ယံုၾကည္သူျဖစ္ကာ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒကသာလွ်င္ ကမာၻႀကီးကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲႏုိင္သည္ဟု ယံုၾကည္သူ ျဖစ္ပါသည္။ ႐ုိဆာလူဇင္ဘာ့ဂ္ အသတ္ခံရၿပီးေနာက္ သူမ၏အုတ္ဂူတြင္ မိန္႔ခြန္းတိုကေလးကို ဤကဲ့သို႔ ေရးထားပါသည္။ “အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္မ်ားအတြက္သာရွိေသာ လြတ္လပ္မႈ၊ ပါတီဝင္မ်ားအတြက္သာရွိေသာ လြတ္လပ္မႈ၊ ထိုလြတ္လပ္မႈသည္ ႀကီးမားခ်င္ႀကီးမားမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း အားလံုးလြတ္လပ္မႈ ကား မဟုတ္ေပ။ လြတ္လပ္မႈဆိုသည္မွာ အျမင္မတူသူ၊ သေဘာထားကြဲလြဲသူ အားလံုးအတြက္ပါ လြတ္လပ္မွသာ လြတ္လပ္မႈအစစ္ ျဖစ္ေပသည္။” ေနာက္ထပ္ထင္ရွားေသာ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုသူတဦးမွာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွ ႐ုိဆာပတ္ခ္ ျဖစ္သည္။ သူမသည္ အေမရိကန္၏သမုိင္းကို ေျပာင္းလဲခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ ျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္က ႐ုိဆာပတ္ခ္ ဘတ္စ္ကားစီးလာစဥ္ ကားေပၚတက္လာေသာ လူျဖဴအမ်ဳိးသားကို ထိုင္ခံုမွထရန္ ျငင္းပယ္ေသာ ပထမဆံုး လူမည္းအမ်ိဳးသမီး ျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က အေမရိကန္တြင္ အသားအေရာင္ ခြဲျခားမႈရွိကာ ပန္းၿခံ၊ စားေသာက္ဆိုင္၊ ဘတ္စ္ကားတို႔ေပၚတြင္ လူျဖဴႏွင့္လူမည္း တြဲ၍ မထိုင္ရေပ။ လူျဖဴလာလွ်င္လည္း ေနရာဖယ္ေပးရေလသည္။ ထိုသို႔ ထိုင္ခံုအတူ ထိုင္ခြင့္မရွိ၊ ေနရာဖယ္ေပးရသည္ကုိ ဥပေဒ သတ္မွတ္ထား၏။ ႐ုိဆာက လူမည္းအေမရိကန္တို႔၏ အခြင့္အေရးကို ေတာင္းဆိုတိုက္ပြဲဝင္သူ ျဖစ္သည္။ သူမကို ျပည္သူ႔အခြင့္အေရးေတာင္းဆိုသူ မိခင္ႀကီးဟုပင္ ေခၚဆိုၾကေလသည္။ ထိုအခ်ိန္က အေမရိကေရာက္ လူမည္းမ်ားမွာ ကၽြန္မ်ားအျဖစ္ ေခၚေဆာင္လာၿပီးေနာက္ လူျဖဴ လူမည္း ခြဲျခားမႈႏွင့္ ကၽြန္စနစ္ႀကီး ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ ေအဗရာဟမ္လင္ကြန္း ေခါင္းေဆာင္ၿပီး ဤစနစ္ကုိ ဥပေဒျဖင့္ပင္ တားျမစ္လုိက္၏။ ထိုကဲ့သို႔ လူမည္းမ်ား အဖိႏွိပ္ခံေနရသည္ကုိ ႐ုိဆာပတ္ခ္က ဆန္႔က်င္တုိက္ပြဲဝင္ခဲ့ပါသည္။ သူမသည္ လူမည္းမ်ားဘက္မွ တိုက္ပြဲဝင္႐ုံမက အမ်ိဳးသမီးမ်ားဘက္မွလည္း အဖိႏွိပ္ခံေနရမႈကို တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့သူျဖစ္၏။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ဘတ္စ္ကားေပၚတြင္ လူျဖဴကို ထ မေပးေရး တုိက္ပြဲဝင္ၿပီးေနာက္ ႐ုိဆာသည္ ကမာၻေက်ာ္သြားခဲ့၏။ ႐ုိဆာက ထိုအျဖစ္ႏွင့္ပတ္သတ္ၿပီး “ေဒါသဘယ္ေလာက္ျဖစ္သလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီလုပ္ရပ္ဟာ တရားမွ်တမႈမရွိတဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုလုပ္ရပ္မ်ိဳးေတြကို ျပည္သူေတြ ခံစားရတာ ႏွစ္ေပါင္းၾကာရွည္ခဲ့တယ္။ က်မကို ဖမ္းလိုက္တဲ့ အခိ်န္မွာလည္း က်မ မေၾကာက္ပါဘူး။ ဘယ္လိုတံု႔ျပန္ရမလဲဆိုတဲ့ အေတြးပဲ ရွိပါတယ္။” ဟု ေျပာျပေလသည္။ ႐ုိဆာပတ္ခ္က သူမကိုယ္တုိင္ေရး အတၳဳပၸတၱိစာအုပ္တြင္ “ေက်ာင္းမွာ က်မကို သင္လုိက္တာက လူတေယာက္ဟာ မိမိဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ မိမိရွိတယ္။ တျခားသူထက္ နိမ့္တယ္လို႔ ဘယ္ေတာ့မွ မသတ္မွတ္ရဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ မိမိက လူမည္းတေယာက္ ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ” ဟု ေရးသားထားလိုက္ပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသမီး သူရဲေကာင္းမ်ား ကမာၻအရပ္ရပ္တြင္ ေပၚထြန္းခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လည္း အမ်ိဳးသမီး၊ အမ်ိဳးသား တန္းတူခြင့္ဆိုေသာ ေခါင္းစဥ္ႀကီးျဖင့္ မလုပ္ၾကသည့္တိုင္ အဖိႏွိပ္ခံ၊ အႏွိပ္စက္ခံ ေနရေသာ တုိင္းရင္းသား အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ဖိႏွိပ္ခံေနရမႈမွ လြတ္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ ေထာင္က်ခံေနရေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ထိုသို႔ အဖိႏွိပ္ခံ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ အားလံုးအတူ လက္တြဲကာ ေတာင္းဆိုၾကပါစို႔။ ထက္ျမက္