လြန္ခဲ့ေသာ ၄ ႏွစ္ေလာက္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာၾကားခဲ့ေသာ အစိုးရအမိ်ဳးအစား ခြဲျခားမႈတြင္ ယေန႔ကာလ၌ အာဏာလက္ရွိျဖစ္လာမည့္ အန္အယ္လ္ဒီပါတီေရာ၊ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တုိင္ေရာ ရင္ဆိုင္ရေပေတာ့မည္။ ထိုစဥ္က အစိုးရအမ်ိဳးအစား အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုရာတြင္…. “က်မတို႔ အေရွ႕တုိင္းအဆိုတခု ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဆိုးဆံုးအစိုးရဆိုတာ ျပည္သူက ရြံမုန္းတဲ့ အစိုးရတဲ့။ ဒါထက္ နည္းနည္းသာတာကေတာ့ ျပည္သူကေၾကာက္တဲ့ အစိုးရတဲ့၊ ဒါ့ထက္ပိုေကာင္းတာကေတာ့ ျပည္သူက ခ်ီးမြမ္းတဲ့အစိုးရတဲ့။ ဒါေပမယ့္ အေကာင္းဆံုးအစိုးရကေတာ့ ျပည္သူက ရွိမွန္းေတာင္မသိတဲ့ အစိုးရမ်ိဳးပဲတဲ့။” ဟု ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္က ဒဂံုၿမိဳ႕သစ္ ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕နယ္၊ ျပည္သူလူထုအား ေျပာၾကားခဲ့ဖူးပါသည္။ ထိုအခ်ိန္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မိန္႔ခြန္းမွာ ျပည္သူလူထုရင္ထဲ စြဲၿငိသြားေသာ မိန္႔ခြန္းလည္း ျဖစ္သည္။ ျပည္သူကရြံေသာ အစိုးရ၊ ျပည္သူကေၾကာက္ေသာ အစိုးရ၊ ျပည္သူက ခ်ီးမြမ္းေသာအစိုးရႏွင့္ ျပည္သူက အစိုးရရွိမွန္းေတာင္ မသိေသာ အစိုးရဆိုၿပီး ၄ မ်ိဳးရွိသည္။ ျပည္သူကို အႏုိင္က်င့္ သတ္ျဖတ္ခဲ့ေသာ စစ္အစိုးရမွာ ျပည္သူကရြံေသာ အစိုးရအျဖစ္ အားလံုးက သေဘာေပါက္ခဲ့ၾကပါသည္။ ထိုအခါ ၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကတည္းက အဆက္ဆက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ အစိုးရမ်ားမွာ ထို ၄ မ်ိဳးထဲ ဘယ္လိုပါဝင္သလဲ သံုးသပ္ၾကည့္ရာတြင္ ထိုေခတ္ကာလ အစိုးရမ်ားကို သိမီခဲ့သူမ်ားသာ ဆံုးျဖတ္၍ ရေပမည္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွ ၁၉၅၈ အာဏာရလာခဲ့ေသာ ဖဆပလအစိုးရကို ထိုအစိုးရ ၄ မ်ိဳးအနက္ ဘယ္အစိုးရထဲ ထည့္မလဲဟု သုံးသပ္ရန္ ထိုအစိုးရကို သိမီခဲ့သူမ်ားသာ သိေပမည္။ သို႔ေသာ္ မိမိတုိ႔ အယူဝါဒအျမင္၊ ဂိုဏ္းဂဏအျမင္မ်ားအရ ဖဆပလမ်ားက အေကာင္းထည့္ႏုိင္သလို ပမညတမ်ားက အဆုိးပိုင္း ထည့္ႏုိင္ေသာ္လည္း ဗကပမ်ားက ထိုအခ်ိန္ကမူ ေဒၚစုေျပာေသာ ပထမအမ်ိဳးအစား ရြံမုန္းစရာေကာင္းေသာ အမ်ိဳးအစားထဲ ထည့္ႏုိင္ေလသည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၅၈ မွ ၆ဝ ခုႏွစ္အထိ အာဏာသိမ္းခဲ့ေသာ အိမ္ေစာင့္အစိုးရႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔လာရေသာ အခါတြင္မူ ဖဆပလထက္ပင္ ဆိုးသည္ဟု ေဝဖန္ၾကေလသည္။ ကိုကိုးကၽြန္း အက်ဥ္းေထာင္စနစ္ကို ထုိ ဗိုလ္ေနဝင္းစစ္အစိုးရက စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ေလသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေနာင္တက္လာသည့္ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္မွာ သူ႔ထက္ လူစြမ္းေကာင္းမ်ား ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေျပာၾကားေသာ ၄ မ်ိဳးအနက္ တတိယ၊ စတုတၳမွာ ေဝးသထက္ေဝးသြားၿပီး ပထမ၊ ဒုတိယ အမ်ိးအစားမ်ားထဲ၌ပင္ တဝဲလည္လည္ ရွိေနၾကေလသည္။ ထိုအခါ ထိုစစ္အစိုးရမ်ားကို သိမီခဲ့သူမ်ားအဖို႔ ၁၉၆၂ ခုမွ ၁၉၈၈ အထိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ စစ္အစိုးရကို ဘယ္အမ်ိဳးအစားထဲ ထည့္မလဲဟု မိမိတို႔ဘာသာ ဆံုးျဖတ္ဖို႔လို၏။ ေနာက္ ၁၉၈၈ မွေန ၂ဝ၁ဝ အထိ တုိင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ မင္းလုပ္ခဲ့ေသာ ဒုတိယ စစ္အစိုးရ ကာလကိုလည္း နံပါတ္တစ္ထဲ ထည့္မလား၊ နံပါတ္ႏွစ္ထဲ ထည့္မလား ဆုိသည္ကို မိမိတို႔ ဘဝ လက္ေတြ႔မ်ားအရ ဆံုးျဖတ္ႏုိင္ၾကေပလိမ့္မည္။ ထိုအခါ ၁၉၆၂ မွ ၁၉၈၈ စစ္အစိုးရ၊ ၁၉၈၈ မွ ၂ဝ၁ဝ စစ္အစိုးရ၊ ႏွစ္ခုစလံုးမွာ လူသတ္ၾက၊ ျပည္သူကို ဖိႏွိပ္ၾကသည္သာ ရွိခဲ့သည္။ ပထမစစ္အစိုးရျဖစ္ေသာ ဗိုလ္ေနဝင္းႏွင့္ သူ႔အေမြဆက္ခံေသာ ေနာက္ေတာ္ပါမ်ားကလည္း လူသတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဆဲဗင္းဂ်ဴလုိင္အေရးအခင္း၊ အလုပ္သမား အေရးအခင္း၊ ဦးသန္႔ အေရးအခင္း စသည္တို႔တြင္ ျပည္သူကို ႏွိပ္စက္သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကေလသည္။ သို႔ေသာ္ ၈၈ အေရးေတာ္ပံုႀကီး ျဖစ္လာေသာအခါတြင္ ဗိုလ္ေနဝင္းႏွင့္ ေနာက္ေတာ္ပါမ်ားက ပစ္ခတ္ဖိႏွိပ္ကာ တားဆီးဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ အမွတ္ေကာင္းေကာင္းရသြား၏။ ဗိုလ္ေစာေမာင္ႏွင့္ ဗိုလ္သန္းေရႊတို႔က အာဏာသိမ္းကာ လူထုတုိက္ပြဲႀကီးကို ေသြးေခ်ာင္းစီးေအာင္ သတ္ျဖတ္ခဲ့ေလသည္။ ယခင္စစ္အစိုးရအတုိင္း သူတို႔လည္း လူသတ္ရမွာ ဝန္မေလးေသာ လက္မရြံ႕မ်ား ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ အမ်ိဳးသားအခ်င္းခ်င္း မိမိတု႔ိ ျပည္သူမ်ားကို မိမိတို႔အာဏာရေရး၊ အာဏာတည္ၿမဲေရး၊ မိမိတို႔ ရာဇပလႅင္မွ မဆင္းဖို႔အေရးအတြက္ လက္ရဲဇက္ရဲျဖင့္ ေသြးေခ်ာင္းစီးေအာင္ ပစ္သတ္သည္ကို မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ားအျဖစ္ ျမင္ေတြ႔ခဲ့ၾကရေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ စစ္အစိုးရ ေခတ္တေလွ်ာက္လံုးကို ပထမေရာ ဒုတိယေရာ ႏွစ္ဖြဲ႔စလံုးသည္ ပထမအမ်ိဳးအစားဝင္မ်ား ျဖစ္ၾကေပေတာ့သည္။ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္က ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပံုကို အတင္းအဓမၼျပ႒ာန္းကာ လမ္းျပေျမပံု ၇ ခ်က္ႏွင့္အညီ အာဏာမရရေအာင္ အေရးေပၚပါတီတည္ေထာင္ၿပီး ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ၿပိဳင္ဘက္မရွိ ယွဥ္ၿပိဳင္၊ မရရတဲ့နည္းျဖင့္ မဲမ်ားကိုယူကာ ၂ဝ၁ဝ ကို တက္လာတဲ့ အစိုးရကိုမူ ၅ ႏွစ္တာ လုပ္ရပ္မ်ားကို ဆန္းစစ္ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ တတိယျဖစ္ေသာ ျပည္သူက ခ်ီးမြမ္းသည့္အစိုးရ ျဖစ္မလာႏုိင္။ ၅ ႏွစ္တာ လုပ္ရပ္မ်ားမွာ ဒီမုိကေရစီ အခြင့္အေရးမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္၊ ျပည္သူ၏ ဆင္းရဲတြင္းကို မကယ္တင္ႏုိင္။ ဖိႏွိပ္ေသာ ဥပေဒမ်ားျဖင့္ ဆႏၵျပသမွ်ကို မတြန္႔မဆုတ္ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ေနေသာေၾကာင့္ ျပည္သူကေၾကာက္ေသာ အစိုးရအျဖစ္ ဒုတိယအမ်ိဳးအစားထဲ ေရာက္ရွိခဲ့ပါေတာ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားမွာ အလြန္ပင္ ကုသိုလ္ကံ ဆုိးလွရွာပါသည္။ ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္ေခတ္သို႔ ကူးေျပာင္းခဲ့ၾကရသည္။ ျပည္သူအတြက္ အနစ္နာခံ၊ ျပည္သူကိုခ်စ္ေသာ အစိုးရမ်ိဳးႏွင့္ မႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရရွာေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ နံပါတ္ ၄ အမ်ိဳးအစားမွာ ယခုထက္တုိင္ ေဝးသထက္ ေဝးေနရွာသည္။ နံပါတ္ ၃ အမ်ိဳးအစား ျပည္သူခ်ီးမြမ္းေသာ အစိုးရမ်ိဳးလည္း လြတ္လပ္ေရးရၿပီးသည္မွ ယခုထက္တုိင္ မႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရေပ။ ၂ဝ၁၅ ပါတီစံု ေရြးေကာက္ပြဲႀကီးကား ၿပီးဆံုးသြားခဲ့ၿပီ။ လူထုက စစ္အစိုးရ မ်ိဳးဆက္မ်ားကို မေရြးခ်ယ္ၾကေပ။ စစ္ဗိုလ္စစ္သားမ်ားမွာလည္း အာဏာရေလာက္သည့္ အမ်ိဳးအစားထဲ မပါဝင္ႏုိင္ခဲ့ၾကေတာ့ေပ။ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ အစိုးရဖြဲ႔ႏုိင္ေလာက္ေသာ အင္အားအေကာင္းဆံုး ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွာ အရပ္သားမ်ားခ်ည္း ျဖစ္သြားေတာ့သည္။ ဒီမုိကေရစီ ဘက္ေတာ္သားမ်ားသာ ေရြးခ်ယ္ခံၾကရသည္။ ထိုသုိ႔ဆိုလွ်င္ ၂ဝ၁၆ မွစတင္၍ အစိုးရဖဲြ႔စည္းႏုိင္ေတာ့မည္။ အန္အယ္လ္ဒီ အစိုးရအဖြဲ႔သစ္မွာ စတုတၳအမ်ိဳးအစား အေကာင္းဆံုးအစိုးရ၊ အစိုးရရွိမွန္းေတာင္ ျပည္သူက မသိေသာ အစိုးရ ျဖစ္လာေတာ့မွာလား။ မျဖစ္လာႏုိင္ေသးပါ။ အစပိုင္း ျဖစ္မလာႏုိင္လွ်င္ ၅ ႏွစ္သက္တမ္း၏ အလယ္ပိုင္းတြင္ေရာ ျဖစ္လာႏုိင္ပါ့မလား။ မျဖစ္လာႏုိင္ေသးပါ။ ထိုသို႔ဆိုလွ်င္ ေနာက္ဆံုးကာလ ၂ဝ၂ဝ ျပည့္ခါနီးလွ်င္ေရာ ျဖစ္လာဖို႔ အလားအလာ ရွိပါသလား။ အလားအလာလည္း မရွိလာႏုိင္ေသးပါ။ ဘာေၾကာင့္ မျဖစ္လာႏုိင္ပါသလဲ။ ျပည္သူလူထုက တခဲနက္ လိုလိုလားလား ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္လိုက္သူမ်ား ျဖစ္ေနပါလ်က္နဲ႔ ျပည္သူ၏ လိုအင္ဆႏၵအားလံုးကို လုိက္ေလ်ာကာ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္ေအာင္လုပ္မည့္ အစိုးရ မျဖစ္ႏုိင္ပါသလဲ။ ထိုသို႔မျဖစ္ရသည္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အစိုးရကို ဖြဲ႔စည္းခြင့္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားေသာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေၾကာင့္ ျဖစ္ေပေတာ့သည္။ လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်င့္သံုးေသာ မည္သည့္ႏုိင္ငံမွာမဆို ထုိႏုိင္ငံ၏ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ေပးေသာ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ရွိၾကရသည္။ ထိုဖြဲ႔စည္းပံုသည္ ဒီမိုကေရစီ၏ အသက္လည္းျဖစ္၏။ စစ္မွန္ေသာ ဒီမုိကေရစီစနစ္ႏွင့္ ကိုက္ညီေသာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရွိၿပီး ထုိအတုိင္း က်င့္သံုးလွ်င္ စတုတၳအမ်ိဳးအစားထဲ ေရာက္ရွိႏုိင္ေသာ္လည္း ၂ဝ၁၆ တြင္ အာဏာရၿပီး အစိုးရဖြဲ႔စည္းမည့္ အန္အယ္လ္ဒီ အစိုးရမွာမူ စစ္အစိုးရေခတ္က စစ္အာဏာရွင္မ်ား စိတ္ႀကိဳက္ေရးဆြဲကာ အဓမၼအတည္ျပဳထားသည့္ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပံု၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ရွိေနေသာေၾကာင့္ စစ္တပ္၏ လႊမ္းမိုးမႈမွာလည္း ဆက္လက္တည္ရွိေနသည္။ အစိုးရအဖြဲ႔ထဲတြင္ စစ္တပ္ကို ခြဲတန္းေပးထားရေသာ စစ္ဗိုလ္ဝန္ႀကီးမ်ား လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ လူထုက ေရြးခ်ယ္သည့္ အရပ္သားမ်ား ျပ႒ာန္းခ်င္တုိင္း ျပ႒ာန္း၍မရေအာင္ ေနရာယူထားသည့္ စစ္ဗိုလ္တမတ္သား စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေမွ်ာ္လင့္တႀကီး ေျပာဆိုခဲ့ေသာ အစိုးရ ၄ မ်ိဳးတြင္ ျပည္သူလူထုက တခဲနက္ ေထာက္ခံကာ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏုိင္ေပးလုိက္သည့္တိုင္ စတုတၳအမ်ိဳးအစား အစိုးရ၊ ရွိမွန္းေတာင္ မသိေလာက္သည့္ ျပည္သူလူထုကို ေမတၱာေစတနာမ်ားျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ အစိုးရမ်ိဳးကိုကား မရႏုိင္ေသးေပ။ စစ္တပ္ကလည္း တစိတ္တပုိင္း ေစတနာထားလာ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ ကုိင္တြယ္ေနေသာ အာဏာမငမ္းသည့္ အစိုးရလည္း ျဖစ္လာမည္ဆိုလွ်င္ တတိယအစိုးရျဖစ္ေသာ ျပည္သူက ခ်ီးမြမ္းသည့္ အစိုးရမ်ိဳး ျဖစ္လာႏုိင္သည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရပါေတာ့သည္။