ဧရာ၀တီတုိင္း ဘိုကေလးနယ္မွာ သစ္ေတာေတြ တျဖည္းျဖည္း ပါးလာတဲ့အတြက္ မၾကာခင္မွာ အသက္ေမြးမႈနဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ့ဆုိင္တဲ့ ျပဿနာ ဆုိးဆိုး႐ြား႐ြား ၾကံုလာနုိ္င္တာကို နယ္ခံေတြက စိုးရိမ္ေနပါတယ္။ အရင္တုန္းက သစ္ပင္ၾကီးေတြကို ျဖတ္ေတာက္္ခြဲစိတ္ျပီး ထင္းအျဖစ္ သံုးလာရာကေန၊  အခုေနာက္ပိုင္းမွာ အုန္းပင္၊ ကြမ္းသီးပင္ေတြကိုေတာင္ ထင္းအျဖစ္ သံုးလာတာ ျမင္ေနရတဲ့အတြက္ ဒါေကာင္းတဲ့ လကၡဏာ မဟုတ္ဘူးလို့ ဘုိကေလးနယ္ျမို့က အသက္ ၇၀ အ႐ြယ္၊ အျငိမ္းစား ေက်ာင္းဆရာၾကီး ဦးလွျမင့္က ေျပာပါတယ္၊၊ “က်ေနာ္တုိ့ျမို့နယ္က တကယ္ေတာ့ သစ္ေတာေတြ လြွႊမ္းမုိးတဲ့ ျမို့ပဲ။ အခု ဆုိရင္ သစ္ေတာေတြက လယ္ေတြ ျဖစ္ကုန္ျပီ။ ဟုိလူ့အျပစ္ ဒီလူ့အျပစ္လုိ့ေတာ့ က်ေနာ္ မေျပာလုိေတာ့ဘူး။ လက္ရိွ ျဖစ္ေနတဲ့ အေနအထားကေတာ့ လာမယ့္ ၅ နွစ္ေလာက္ဆုိရင္ ထင္းျပဿနာနဲ့ ပတ္သက္လုိ့ ေလာင္စာျပဿနာ အၾကီးအက်ယ္ ျဖစ္မယ္။ အခု ထင္းျဖတ္ေနတဲ့လူေတြက အမ်ားၾကီး ရိွတယ္။ လမုပင္က ေတာထဲမွာ ေပါက္တာ မဟုတ္ဘူးဗ် ကမ္းစပ္မွာ ေပါက္တာ။ အဲဒါေတြ ျဖတ္တယ္။ အခု လမုပင္ေတာင္မွပဲ လည္လည္ပတ္ပတ္ မရေတာ့တဲ့ အခါက်ေတာ့ အခု အုန္းပင္ေတြ ေလွ်ာက္ဝယ္ျပီးေတာ့ အုန္းပင္ေတြ ေရာင္းေနရတယ္။ အုန္းသီးတုိ့၊ ကြမ္းသီးပင္တုိ့ အဲဒါေတြ စပ္ျပီးေတာ့ ထင္းခြဲျပီး ေရာင္းေနရတယ္။ ဒါက ေကာင္းတဲ့ အလားအလာ မဟုတ္ဘူး ေတာ္ေတာ္ကုိ ေၾကာက္မတ္ဖြယ္ရာေကာင္းတာ။” သစ္ေတာေတြ ျပုန္းလာရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းကေတာ့ လူဦးေရ မ်ားလာတဲ့အတြက္ အိမ္သံုးအျဖစ္၊ မ႐ွိမျဖစ္ ထင္း၊ သစ္ေတြ အသံုးမ်ားလာတာ၊ လယ္ေျမေတြ တိုးခ်ဲ့လာတာ၊  လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက သစ္ေတြ၊ ၀ါးေတြကို ငါးဖမ္းတဲ့လုပ္ငန္းေတြမွာ အၾကီးအက်ယ္ အသံုးျပုခဲ့တာက အေၾကာင္းရင္းေတြလုိ့ ဦးလွျမင့္က ေျပာပါတယ္။ ဘိုကေလးနယ္ခံ တေယာက္ေတာ့ ဒီလို သစ္ေတာျပုန္းေနတာ သစ္ေတာဌာနရဲ့ လက္ခ်က္မကင္းဘူးလို့ ယူဆပါတယ္။ “အခု မိန္မလွကြ်န္းထဲမွာေတာင္မွ ဘယ္လုိျဖစ္ေနလဲဆုိေတာ့ သစ္ေတာ့ မ႐ွိေတာ့ဘဲနဲ့ အဲဒီအထဲမွာ အျခားသစ္ပင္ေတြေပါ့ေနာ္ သစ္ပင္ ပင္လယ္နွမ္းလုိ့ ေခၚတာ အဲဒီအပင္ေတြေတာင္ စုိက္ေနၾကတာ ရာသီပင္ေတြေပါ့။ သူတုိ့ကေတာ့ ဒါ export လုိင္း ပုိ့ၾကတာပဲ။ နုိင္ငံျခားက ဝယ္တယ္ ဘာေတြ လုပ္သလဲဆုိတာေတာ့ က်ေနာ္တုိ့လည္း အေသအခ်ာ မသိဘူးေပါ့ေနာ္။ ႐ြာသားေတြကေနျပီးေတာ့ သစ္ေတာကုိ ပုိက္ဆံေပးခုတ္တာပဲ ႐ွင္း႐ွင္းေျပာရရင္။ ႐ြာသားက ခုတ္တာ မဟုတ္ဘူး သစ္ေတာက ခုတ္သလုိ ျဖစ္ေနတာ။ ဘာျဖစ္လုိ့လဲဆုိေတာ့ သစ္ေတာ့ ပုိက္ဆံေပးရင္ ခုတ္လုိ့ ရတာကုိး။ ေလွတစီးကုိ ၃ ေထာင္ေပးရတယ္။ ၅ ေထာင္ေပးရတယ္။ ၾကီးရင္ ၾကီးသလုိေပါ့။ ေသာင္းနဲ့ခ်ီျပီးေတာ့လည္း ေပးရတယ္။ နယ္ခံေတြပဲ အျခားျမို့နယ္ေတြကလည္း လာပါတယ္။ ေမာ္ကြ်န္းက အုတ္ဖုတ္တဲ့လူေတြလည္း လာဝယ္တာပဲ အဲဒီမွာ။” သစ္တုိက္ေလာက္ေအာင္ၾကီးတဲ့ အပင္ေတြလည္း မ႐ွိေတာ့ဘူးလို့ ဘုိကေလးသားက  ေျပာပါတယ္။ “သင့္တင့္ေလာက္ေအာင္ အပင္မရိွေတာ့ဘူး။ အုန္းပင္ကုိ တုိက္မွပဲ ဒီသစ္္ဆုိတာကုိ ရတယ္။ ၃ x ၁ ခြဲ၊ ၄ x ၂ တုိ့ အဲဒါမ်ဳိးေတြ တုိက္တာ။ ထင္းေတာင္မွ အလုံးေသးေတြပါ ေမ်ာေလးေတြ ပုံစမ်ဳိး လွီးျပီးေတာ့ ေရာင္းတာပါပဲ။ ဟုိးတုန္းကလုိ အပင္ၾကီးေတြကုိ ခြဲျပီးေတာ့ ေပါက္ျခမ္းလုပ္ေရာင္းတာတုိ့ ဘာတုိ့လည္း မရိွေတာ့ဘူး။  အဲဒီေလာက္ လုပ္စရာလည္း အပင္မရိွေတာ့ဘူး။ အုန္းပင္ တခ်ဳိ့က်ေတာ့ အုန္းပင္ကုိ ေဘးပါးပုတ္တာေပါ့ ပုန္ျပီးေတာ့ အဲဒီက ထြက္လာတဲ့ အစကုိ ထင္းလုပ္ေရာင္းတာလည္း ရိွတယ္။ ဧရာမွာ အဲဒီ အုန္းသားကုိ ထင္းလုပ္ေရာင္းတာ။ ေနာက္ ၅ နွစ္ေလာက္ဆုိရင္ လုံးလုံးကုန္သြားမွာ ဒီပုံစံအတုိင္း သြားမယ္ဆုိရင္ေပါ့ေနာ္။” ဘုိကေလးနယ္မွာ ျမန္မာျပည္တျခားေဒသေတြမွာလုိပဲ မီးဖိုေခ်ာင္သံုး ေလာင္စာအျဖစ္ ထင္းတမ်ဳိးတည္းကို အဓိက အားထားအသံုးျပုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုိကေလးက ထြက္တဲ့ မီးေသြးကလည္း အနယ္နယ္အရပ္ရပ္ကို ဘိုကေလး မီးေသြးဆုိျပီးေတာ့လည္း ပို့တဲ့အတြက္ လူသိမ်ားပါတယ္။ ေက်ာင္းဆရာေဟာင္း  ဦးလွျမင့္ကေတာ့ သစ္ေတာေတြျပုန္းတီးရာကေန ေလာင္စာျပဿနာသာမက ရာသီဥတုျပဿနာေတြ ၾကံုရေတာ့မွာကိုလည္း စိုးရိမ္တယ္လုိ့ ေျပာပါတယ္။ “ထင္းလုပ္ေနတဲ့ အတန္းေတြ၊ အဲဒီ႐ြာေတြ က်ေနာ္ ေရာက္တယ္။ က်ဳပ္ကေတာ့ ေျပာပါတယ္။ က်ဳပ္ေတာ့ ႐ူးေနျပီလုိ့။ ဘာလုိ့ က်ဳပ္က ႐ူးေနျပီလဲဆုိရင္ ငါတုိ့ နုိင္ငံေတာ့ ဒုကၡေရာက္ေတာ့မယ္ က်ဳပ္က အျမဲေျပာတယ္။ ရာသီဥတုကေတာ့ အၾကီးအက်ယ္ ပ်က္္ဆီးေနျပီ။ ပ်က္ဆီးတာ သစ္ေတာေတြ အေပၚမွာ အေျခစုိက္တယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္တခ်က္က တခါ က်န္းမာေရး ျပန္ၾကည့္လုိ့ရိွရင္လည္း ဒီသစ္ေတာေတြကမွ ေအာက္ဆီဂ်င္ ျပန္မထုတ္နုိင္လုိ့ရိွရင္ ဘယ္လုိ လုပ္ျပီး လူေတြ အသက္႐ႈဝနုိင္မလဲ တခ်က္ေပါ့ဗ်ာ။ ေလာင္စာ ျပဿနာ အၾကီးအက်ယ္၊ ရာသီဥတုျပဿနာ အၾကီးအက်ယ္ တက္ေတာ့မွာ။ သစ္ေတာလည္း က်ေနာ္ ေျပာထားတယ္။ သစ္ေစ့ေတြ က်ေနာ္ စုခုိင္းထားတယ္ အဲဒါေတြ က်ေနာ္ ဒီမုိးမွာ ပ်ဳိးမယ္။ တ႐ြာကုိ ၅ ေထာင္ေလာက္ က်ေနာ္ စုိက္ေစခ်င္တယ္။ ႐ြာေပါင္း ၅၀၀ ေက်ာ္ ရိွတယ္ဗ်ာ။”