ကခ်င္ျပည္နယ္ မိုင္ဂ်ာယန္ခရိုင္ မိုင္ဂ်ာယန္ၿမိဳ႕မွာ တည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္ထားတဲ့ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒ အကယ္ဒမီက တိုင္းရင္းသားလူငယ္ေတြကို သင္တန္းသားသစ္ေတြ ေခၚယူ ေနပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူငယ္ေတြဟာ အနာဂတ္မွာ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒနဲ႔ အျခားဥပေဒမ်ား ေရးဆြဲတဲ့ျဖစ္စဥ္ထဲမွာ လူထုရဲ႕ကိုယ္စား၊ တိုင္းရင္းသားေတြ ကိုယ္စားအေနနဲ႔ တိုက္ရိုက္ ပါ၀င္ပတ္သက္ႏိုင္တဲ့အရည္အခ်င္းရွိေအာင္ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေနတာ ျဖစ္တယ္လို႔   ဖက္ဒရယ္ဥပေဒ အကယ္ဒမီရဲ႕ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး လူ႔အခြင့္အေရးေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူးက ေျပာပါတယ္။ လက္ရွိ အစိုးရ သြားေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္းဟာ ဖက္ဒရယ္လို႔ ေ၀ါဟာရ အရ လက္ခံလာေပမယ့္  အႏွစ္သာရအရေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒေအာက္ကေန ၿပီးေတာ့ အင္မတန္မွ တင္းက်ပ္တဲ့ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို ေတာက္ေလ်ာက္က်င့္သုံးသြားမယ့္ တျပည္ေထာင္စနစ္ကိုသာ သြားမယ့္လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သူက ေ၀ဖန္ပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒအကယ္ဒမီရဲ႕ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးျဖစ္တဲ့ ေရွ႕ေနႀကီး ဦးေအာင္ထူးကို ဒီဗီြဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒအကယ္ဒမီ ေပၚေပါက္လာပုံကို ေျပာျပပါ။ ဘယ္သူေတြက ထူေထာင္တာလဲ ရွင္းျပေပးပါ။ “အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ  အသြင္ကူးေျပာင္းတဲ့အခါက်ေတာ့ အဓိကျပသနာက တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ဖက္ဒရယ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အခြင့္အေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အခြင့္အေရး၊ တန္းတူေရးအခြင့္အေရး ဆုံးရံႈးတာက အေျခခံျပသနာလို ျဖစ္တယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္တြင္းစစ္ စျဖစ္ကတည္းက စၿပီးေတာ့ ဥပေဒေရးရာနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ျမန္မာအမ်ဳိးသားေတြကပဲ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲတဲ့ကိစၥက စၿပီးေတာ့ ေတာက္ေလ်ာက္ လက္၀ါးႀကီးအုပ္လႊမ္းမိုးလာတယ္လို႔ ယူဆခ်က္ေတြ ရွိတယ္။ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ မေက်နပ္ခ်က္ေတြ ရွိတယ္။ “ဒါေၾကာင့္ ဥပေဒေၾကာင္းအရနဲ႔ ၾကည့္ေတာ့ တိုင္းရင္သားေတြရဲ႕ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ တန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္အေျခခံကို ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ႏိုင္တဲ့ အထိ တိုင္းရင္းသားေတြကိုယ္တိုင္က ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို တည္ေဆာက္သြားႏိုင္ေရးဟာ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္လို ျဖစ္လာတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ျပန္ၾကည့္ေတာ့ ဥပေဒပညာရပ္ေတြကို အဓိက သင္ၾကားခြင့္ရတာက ေျမျပန္႔ေဒသမွာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာလူမ်ဳိးအမ်ားစုက ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါတပိုင္းျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခါ ဒီဘက္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္က စၿပီးေတာ့ ၈၈ ဒီဘက္ပိုင္းမွာ ပိုဆိုးလာတာက ဘာလဲဆိုေတာ့ ဥပေဒပညာသင္ၾကားေရးကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ အစီအစဥ္ရွိရွိနဲ႔ ႏွိမ့္ခ်ပစ္တယ္။ “ဒီကေန႔ဆိုရင္ ဥပေဒပညာသင္ၾကားေရးဟာ ေတာ္ေတာ့္ကို အေျခအေန ဆိုး၀ါးသြားၿပီ။ အဲဒီေတာ့ ဒါကို ေျပာင္းျပန္လွန္ၿပီးေတာ့မွ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခခံနဲ႔ ဥပေဒစုိးမိုးေရး အေျခခံကေန ၿငိမ္းခ်မ္းလြတ္လပ္တဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ ႏိုင္ဖို႔ရန္အတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလူငယ္ေတြကို ဒီဥပေဒပညာ သင္ၾကားခြင့္ ရေစဖို႔ ဖန္တီးႏိုင္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒအကယ္ဒမီကို တည္ေထာင္လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။” စတင္ထူေထာင္သူေတြက ဦးေအာင္ထူးအပါအ၀င္ ဘယ္သူေတြလဲ။ “အဓိကကေတာ့ က်ေနာ္က ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ Academic Board ဖြဲ႔စည္းထားတယ္။ Academic Board မွာပါတဲ့ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ Dr. David Fisher၊ Stockholm University, ဆီြဒင္က ႏိုင္ငံတကာဥပေဒ ပါေမာကၡ ျဖစ္တယ္။   ေနာက္တေယာက္ကေတာ့ Dr. Venkat Iyer ၊ အဂၤလန္က Law Commissioner and Barrister  ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တေယာက္က ပေရာ္ဖက္ဆာ Dr. Suzannah Linton  ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒပညာရွင္ ျဖစ္တယ္။ Bangor University၊ ယူေကက ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တေယာက္ကေတာ့ the University of Hong Kong မွာ ဥပေဒဌာနပါေမာကၡအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ ပါေမာကၡ Simon Young ျဖစ္တယ္။ သူတို႔နဲ႔ က်ေနာ္နဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့မွ Academic Board ဖြဲ႔စည္းထားတယ္။” ေက်ာင္းတည္ရွိရာေနရာ မိုင္ဂ်ားယန္က ဘယ္ေနရာမွာ တည္ရွိလဲ။ အစိုးရဘက္က ထိန္းခ်ဳပ္လား၊ ေကအိုင္အိုဧရိယာလား။ “ေကအိုင္အိုက လႊမ္းမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ထားတဲ့ေနရာ ျဖစ္ပါတယ္။” အကယ္ဒမီမွာ ဘာသင္ရိုးေတြကို အဓိက ဦးစားေပးျပ႒ာန္း  သင္ၾကားပို႔ ခ်ပါသလဲ။ “အဓိကကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္လာလို႔ရွိရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒ အေျခခံပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရးဥပေဒ ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားတဲ့ဥပေဒ ပါတယ္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရးပါတယ္။ ဥပေဒသိပၸံပညာပါတယ္။ ဒါေတြက ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အပိုင္းေတြ ျဖစ္တယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒပိုင္းေတြမွာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတခုလုံးရဲ႕အေျပာင္းအလဲကို ဦးတည္တဲ့ ဥပမာ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၊ ဖက္ဒရယ္စနစ္နဲ႔ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒေတြ၊ Civil Society လို႔ေခၚတဲ့ လူထုအဓိက လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးကို ပံ့ပိုးတဲ့ဥပေဒေတြ၊ ေနာက္တခါ State Law လို႔ေခၚတဲ့ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ သက္ဆိုင္ရာျပည္နယ္ေတြမွာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ေတြရွိတဲ့အျပင္ ျပည္နယ္ဥပေဒေတြလည္း ရွိရမယ္။ အဲဒီ ျပည္နယ္ဥပေဒကို သီးျခားေလ့လာတဲ့ ဥပေဒ ရွိတယ္။ ေနာက္တခါ ေျမယာဥပေဒ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အဓိက လူထုတရပ္လုံးကို ထိခုိုက္ခံစားေနရေတာ့ ေျမယာမူ၀ါဒနဲ႔ ေျမယာဥပေဒေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒီဥပေဒေတြကို သုံးသပ္တဲ့၊ ေလ့လာတဲ့သင္ခန္းစာပါတယ္။ ေနာက္တခုက လူထုရဲ႕ အေျခခံအခြင့္အေရးေတြ။ ဥပမာ free expression၊ freedom of association နဲ႔ assembly ေပါ့ေလ။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္စုေ၀းခြင့္ကို ပံ့ပိုးတဲ့၊ တနည္းအားျဖင့္ ဟန္႔တားတဲ့ ဥပေဒေတြ ဒါေတြကို ေတာက္ေလ်ာက္ ပို႔ခ်ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အကယ္ဒမီမွာ ပို႔ခ်ၾကတဲ့ဆရာေတြက ျပည္တြင္းကလား၊ ျပည္ပကလား ပညာရွင္ေတြက။ “ျပည္ပက ပုဂိၢဳလ္ေတြကေတာ့ ရံဖန္ရံခါ ဖိတ္ၾကားၿပီးေတာ့ Guest Speaker အျဖစ္နဲ႔ လာတာ ရွိပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ျပည္တြင္းက ပုဂိၢဳလ္ေတြ ပို႔ခ်ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။” သင္တန္းသားေတြက ဘယ္ကလဲ ျပည္တြင္းကလာၾကလား။ နယ္စပ္ကလား။ “ေလာေလာဆယ္ မႏွစ္က စတင္လက္ခံတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ျဖင့္ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားေတြက အမ်ားစု ျဖစ္တယ္။ တအာင္းပေလာင္တိုင္းရင္းသားေတြက ၃ ေယာက္ ပါတယ္။ လာမယ့္ႏွစ္မွာေတာ့ လာမယ့္ ဇြန္ ၂၆ ရက္ေန႔မွာ ထပ္ဖြင့္မယ့္ အသုတ္မွာေတာ့ျဖင့္ တျခားတိုင္းရင္းသားေတြပါ ပါလာၾကပါလိမ့္မယ္။” ျပည္တြင္းက လာတက္လို႔ေကာ ရလား။ “ျပည္တြင္းက လာတက္လည္း ရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေဖ့စ္ဘုတ္မွာေရာ ေၾကျငာ ေနပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ျပည္တြင္းက လာတက္မယ့္လူငယ္ေတြမွာ စိုးရိမ္ခ်က္ ရွိတာေပါ့ေလ။ သြားေရးလာေရး။ က်ေနာ္တို႔ ဆက္သြယ္ဖို႔ လိပ္စာေပးထားတယ္၊ အဓိကအားျဖင့္ [email protected] ကို ဆက္သြယ္ၿပီးေတာ့ အေသးစိတ္ ေမးလို႔ ရပါတယ္။” ေက်ာင္းသားေလ်ာက္လိုသူေတြလည္း သိခ်င္မယ္။ အဲဒီမွာ ေနထိုင္သြားလာ စားေသာက္တာေတြကေရာ ကိုယ့္အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္လား။ “က်ေနာ္တို႔ အဲဒီမွာ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ ၁ ႏွစ္ကို တရုတ္ယြမ္ေငြ ၂၀၀၀ ယူတယ္။ အဲဒါက သူတို႔ရဲ႕ စားေသာက္ေရးပါ။ အဲဒီ စားေသာက္ေရးေတာင္မွ မေလာက္ပါဘူး။ ေက်ာင္းေကာ္မတီက ရန္ပုံေငြရွာၿပီးေတာ့ ျဖည့္ဆည္းရတာ ရွိပါတယ္။ က်န္တဲ့ေနထိုင္ေရးကေတာ့ အေဆာင္ အခမဲ့ေပးထားတယ္၊  ေရမီးအစုံအလင္ ေပးထားတယ္။ လိုအပ္တဲ့ စာသင္ပစၥည္းကိရိယာအကုန္လုံးလည္း က်ေနာ္တို႔ကပဲ ထုတ္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။” မႏွစ္ကစဖြင့္လွစ္ခဲ့တဲ့ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒအကယ္ဒမီကို ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ ေမွ်ာ္လင့္လဲ။ ဒီအကယ္ဒမီက ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ အက်ဳိးရွိမယ္လို႔ တြက္ဆထားလဲ။ “ဒါ အင္မတန္ေကာင္းတဲ့ ေမးခြန္းပါ။ ပထမ တခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသား လူငယ္ေတြဟာ လာမယ့္ မေ၀းေတာ့တဲ့အနာဂတ္မွာ ဒီမိုကရက္တစ္ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲႏိုင္တဲ့အေနအထား ေရာက္လာၿပီဆိုရင္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒနဲ႔ အျခားဥပေဒမ်ား ေရးဆြဲတဲ့ျဖစ္စဥ္ထဲမွာ လူထုရဲ႕ကိုယ္စား၊ တိုင္းရင္းသားေတြ ကိုယ္စားအေနနဲ႔ တိုက္ရိုက္ ပါ၀င္ပတ္သက္ႏိုင္တဲ့အရည္အခ်င္း ရွိေအာင္ က်ေနာ္တို႔က အေျခခံအားျဖင့္ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေနတာ ျဖစ္တယ္။ ဒါက တခုျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခုက ေလာေလာဆယ္မွာ အဲဒီ အခြင့္အေရးမရေသးေတာင္မွ ေက်ာင္းက ဆင္းသြားတဲ့လူငယ္ေတြဟာ သက္္ဆိုင္ရာ civil society organization လို႔ ေခၚတဲ့ လူထုအသင္းအဖြဲ႔ေတြမွာ အေျခခံအားျဖင့္ တစုံတရာ အရည္အခ်င္းရွိစြာနဲ႔ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခြင့္ရေအာင္ က်ေနာ္တို႔ ပံ့ပိုစီစဥ္ေပးေနတာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ဆုံးတခ်က္ကေတာ့ တကယ္လို႔မ်ား တကယ္ပဲ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုႀကီး တည္ေဆာက္ႏိုင္ၿပီဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္အသီးသီးမွာ အဲဒီ တိုင္းရင္းသားလူငယ္ေတြကိုယ္တိုင္ ကိုယ့္ျပည္နယ္ကို ကိုယ္ တကယ့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ အေျခခံကေန ဥပေဒေၾကာင္းအရ အုပ္ခ်ဳပ္လည္ပတ္ႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ လူငယ္ေတြ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က လုံး၀ ယုံၾကည္ပါတယ္။” အုပ္ခ်ဳပ္သူအစိုးရအဆက္ဆက္က ဖက္ဒရယ္ဟာ ခဲြထြက္ေရးအျဖစ္ သုံးႏႈန္းရာက ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ဒီႏွစ္ျပည္ေထာင္စုေန႔မွာ ‘ဖက္ဒရယ္စနစ္အေျခခံတဲ့ ျပည္ေထာင္စုတည္ေဆာက္ေရး တိုင္းရင္းသား အားလံုးစုေပါင္းႀကိဳးပမ္းၾကဖို႔  တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။  ဦးေအာင္ထူးကိုယ္တိုင္လည္း တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္း ေတြနဲ႔ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ ခ်ီၿပီး က်င္လည္ျဖတ္သန္းဖူးေတာ့  တိုင္းရင္းသားေတြ လိုလားတဲ့ ဖက္ဒရယ္နဲ႔ အစိုးရေျပာတဲ့ ဖက္ဒရယ္ အတူတူပဲလား။ ကြာလား။ အကယ္ဒမီ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအေနနဲ႔ သုံးသပ္ျပပါ။ “သိပ္ေကာင္းတဲ့ေမးခြန္းပဲ။ လက္ရွိ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက ဘက္တဘက္။ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ေတြက ဘက္တဘက္ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲမွာကို ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္ ၃၁ ရက္ေန႔က အတည္ျပဳမူၾကမ္း (တႏိုင္ငံလုံးပစ္ခတ္တိုက္ခို္က္မႈရပ္စဲေရးသေဘာညီခ်က္-မူၾကမ္း) ထြက္ထားတာရွိတယ္။ အဲဒီမွာ ဖက္ဒရယ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လက္ရွိအစိုးရကေနၿပီးေတာ့ မလြဲသာ မေရွာင္သာ ေ၀ါဟာရကိုပါ ထည့္ေရးၿပီးေတာ့မွ ဒီအတိုင္း တည္ေဆာက္သြားပါ့မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ သုံးထားတဲ့ အသုံးအႏႈန္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီအသုံးအႏႈန္းအရကိုက ရာႏႈန္းျပည့္ လြဲေနတယ္လို႔ က်ေနာ္က ေျပာရဦးမယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ဖက္ဒရယ္ကို တကယ္သြားခ်င္ရင္ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ ေတာင္ႀကီးညီလာခံမွာကတည္းက ရွမ္းအမ်ဳိးသား ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြက ဦးေဆာင္ၿပီး ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတဲ့၊ တျခားတိုင္းရင္းသားေတြလည္း ပါတဲ့ မူက ဘာလဲဆိုေတာ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကုိ အမ်ဳိးသားျပည္နယ္မ်ားျဖင့္သာ ဖြဲ႔စည္းျခင္း ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာျပည္နယ္ (တနည္းအားျဖင့္ ) ဗမာျပည္နယ္ေပါ့ဗ်ာ အဲဒီျပည္နယ္အပါအ၀င္ က်န္တဲ့ ကခ်င္၊ ကရင္၊ မြန္၊ ရွမ္း၊ ခ်င္း၊ ရခိုင္ စတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြ ပါ၀င္တဲ့ အမ်ဳိးသားျပည္နယ္မ်ားနဲ႔သာ ျပည္ေထာင္စုကို ဖြဲ႔စည္းသြားေရး ျဖစ္တယ္။  အဲဒီေတာ့ အဲဒီအမ်ဳိးသားျပည္နယ္မ်ားနဲ႔သာဖြဲ႔စည္းသြားရမယ္ဆိုတဲ့ အေျခခံအခ်က္ကို လုံး၀မပါဘဲနဲ႔ အခု အတည္ျပဳမူၾကမ္းမွာ ဖက္ဒရယ္ဆိုတဲ့စကားလုံးကို အေပၚယံမွ်ပဲ ထည့္ေပးလိုက္တာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အႏွစ္သာရအရ ရာႏႈန္းျပည့္လြဲေနတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲလို အႏွစ္သာရအရ လြဲေနတဲ့အခ်က္ကို လက္မခံဘဲနဲ႔ အခု ဒီအတိုင္း ဆက္ၿပီးေတာ့ အတည္ျပဳမူၾကမ္းအတိုင္း သြားမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ျမင္တာကေတာ့  ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံဟာလည္းပဲ အဲဒီစာခ်ဳပ္ထဲမွာ ပါသလို ဒီမုိကေရစီေရး၊  အမ်ဳိးသားတန္းတူေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ကို အာမခံခ်က္ေပးတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုံျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ လက္ရွိတက္ေနတဲ့အစိုးရက ဆြဲယူသြားမွာ ေသခ်ာတာ ျဖစ္တာေၾကာင့္မို႔လို႔ ဘယ္ေတာ့မွ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံေပၚလာစရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။” ဖက္ဒရယ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ စိတ္၀င္စားၾကသူေတြကို ဒီကေနတဆင့္ ဘာေျပာစရာရွိမလဲ။ “အဓိက ၂ ပိုင္းေပ့ါဗ်ာ။ တပိုင္းက ဘာလဲဆိုေတာ့ ဖက္ဒရယ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘာေၾကာင့္ ေတာင္းဆိုရတယ္။ ဖက္ဒရယ္ဟာ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းလို႔ေခၚတဲ့ ကမၻာတခြင္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္တဲ့ေခတ္ႀကီးမွာ တဖက္က အင္မတန္မွ ေသးငယ္တဲ့ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကို မက်င့္သုံးဘဲနဲ႔ အဲဒီေခတ္ႀကီးနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ သြားႏိုင္တဲ့၊ ကိုယ့္ဟာကို စုစည္းၿပီး အားေကာင္းတဲ့ႏိုင္ငံေရးစနစ္တခုဟာ ဖက္ဒရယ္ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒါကို စနစ္တက်အေျဖရွာၿပီးေလ့လာဖို႔လိုတယ္ ဒါ တပိုင္းပါ။ ဒုတိယတပုိင္း ပိုအေရးႀကီးတာက ဘာလဲဆိုေတာ့ အခု လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးလႈပ္ရွားတဲ့ျဖစ္စဥ္နဲ႔  ဆက္စပ္ဖို႔ပါပဲ။ အဲဒီေတာ့ လက္ရွိ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့မွ သြားေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္းဟာ ဖက္ဒရယ္လို႔ ေ၀ါဟာရ အရလက္ခံလာေသာ္ျငားလည္းပဲ အႏွစ္သာရအရေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ေအာက္ကေနၿပီးေတာ့ တျပည္ေထာင္စနစ္၊ အင္မတန္မွ တင္းက်ပ္တဲ့ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈေပါ့ဗ်ာ။ ေတာက္ေလ်ာက္က်င့္သုံးသြားမယ့္ တျပည္ေထာင္စနစ္ကိုသာ သြားမယ့္လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ႀကီးမွာလည္း လူငယ္ေတြ၊ လူထုအသင္းအဖြဲ႔ေတြ။ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ လူထုတရပ္လုံးအေနနဲ႔ကေတာ့ စစ္မွန္တဲ့ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ကို လက္ရွိ တက္ေနတဲ့အစိုးရ အေပၚမွာ ၀ိုင္း၀န္းဖိအားေပးၾကဖို႔ လိုလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္က ေမတၱာရပ္ခံ တင္ျပပါတယ္။”