အလုပ္သမားေတြကိုယ္တိုင္ ရုန္းထြက္ၾကဖို႔လိုတယ္ - ေဒၚအိေရႊစင္ညြန္႔
အေးနိုင်
·
April 30, 2015
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ခိုင္မာေတာင့္တင္းၿပီး ေစတနာပါတဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ မေပၚ ေပါက္ မခ်င္း အလုပ္သမားေတြ ဒုကၡေရာက္ေနမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး ကာကြယ္ျမႇင့္တင္သူမ်ားအဖဲြ႔ ဦးေဆာင္သူ ေဒၚအိေရႊစင္ညြန္႔က ေျပာပါတယ္။
အစိုးရက အလုပ္သမားအဖြဲ႔အစည္းေတြ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ျပဳထားေပမယ့္ ခိုင္မာေတာင့္တင္းတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ေပၚေပါက္ေရးမွာ အခက္အခဲေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနေသးတယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ အဖြဲ႔ဦးေဆာင္သူ ေဒၚအိေရႊစင္ညႊန္ကို ဒီဗီြဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
လက္ရွိသမၼတ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံက အလုပ္သမားေတြရဲ႕အေျခအေန ဘယ္လုိ ရွိပါသလဲ။
“ဦးသိန္းစိန္ကာလမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက အလုပ္သမားေတြရဲ႕အေျခအေနကို ေျပာရလို႔ရွိရင္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ဥပေဒကို သူတို႔ ေရးဆြဲတယ္။ ေရးဆဲြၿပီးေတာ့ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ျပဳတယ္ဆုိတာ က်မတို႔ ႏိုင္ငံက Freedom of Association (လြတ္လပ္စြာ အသင္းအပင္းဖြဲ႔စည္းခြင့္) ကို လက္မွတ္ထုိးထားတာကိုး။ အဲဒါကို ျမန္မာ အစုိးသစ္အေနနဲ႔ေနာ္ လိုက္နာေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတဲ့မူအရ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ အလုပ္သမား အဖြ႔ဲအစည္းေတြကို ဖြဲ႔စည္းခြင့္ေပးတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အလုပ္သမားေရးရာအျငင္းပြားမႈ ညိႇႏိႈင္းဖ်န္ေျဖေရးဆိုတဲ့ ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းေပးတယ္။ တကယ္လက္ေတြ႔မွာေတာ့ အလုပ္သမား အဖြဲ႔အစည္းေတြ ခုိင္ခို္င္မာမာ ေတာင့္ေတာင့္တင္းတင္းေပၚေပါက္လာဖို႔ အခက္အခဲေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနသလို တကယ္အလုပ္သမားအခြင့္အေရးကလည္း ထိေရာက္တဲ့ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲမႈ မရွိေသးပါဘူး။”
အရင္တပ္မေတာ္အစိုးရလက္ထက္နဲ႔ယွဥ္ရင္ အလုပ္သမားဆႏၵျပပဲြေတြ ပုိၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေပၚလာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အစိုးရဘက္က အလုပ္သမားဆႏၵျပပြဲေတြကို ကိုင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့မႈေတြဟာ ဒီမိုကေရစီအစိုးရတရပ္ရဲ႕ စံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔အညီ ကိုင္တြယ္ တယ္လို႔ ေျပာႏိုင္လား။
“ပထမဆုံး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ဆႏၵျပပဲြေတြ ေပၚေပါက္တဲ့အခါမွာေတာ့ ညိွႏိႈင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြ၊ အေျခအေနေတြ ေတြ႔ရတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ အလုပ္သမား အခြင့္အေရးကလည္း သူတို႔ တကယ္ အလုပ္သမားသမဂၢေတြလည္း ဖြဲ႔စည္းခြင့္ျပဳေတာ့မယ္။ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ အလုပ္သမားေတြကလည္း သူတို႔လုပ္ခလစာေတြ တုိးေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုရင္ ရႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့အေျခအေနေပၚမွာ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ဆႏၵျပမႈေတြ နည္းနည္းပိုၿပီးေတာ့ မ်ားလာတယ္ေပ့ါေနာ္။ စစ္အစိုးရလက္ထက္ကထက္စာရင္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေပၚမွာ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမႈဟာ အရမ္းဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးမျဖစ္ဘဲနဲ႔ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္တာ၊ မညိႇႏိႈင္း မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဘဲနဲ႔ အလုပ္သမားေတြ အလုပ္က ထြက္သြားလိုက္ရတာေတြ၊ အလုပ္သမားေတြ နစ္နာဆုံးရံႈးမႈေတြ ပုံစံမ်ဳိးစုံေတြ႔ရေပမယ့္ ဒီဘက္ပိုင္းမွာေတာ့ ၂၀၁၅ ပိုင္းမွာေတာ့ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းမႈေတြ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါဟာ ဒီဘက္ပိုင္းမွာေပါ့ေနာ္။ တကယ္ အေျပာနဲ႔ အလုပ္နဲ႔ အစိုးရကိုယ္တိုင္က သူတို႔ျပ႒ာန္းထားတဲ့ဥပေဒေတြကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေသေသခ်ာခ်ာ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့အျပင္ကို အစိုးရိမ္ႀကီးၿပီးေတာ့ အလုပ္သမားထုကို ဖိႏွိပ္ ၿဖဳိခြင္းတာေတြ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါဟာ ခုနေမးတဲ့ေမးခြန္းအတိုင္းဆို ဒီမိုကေရစီ နည္းလမ္းက်က် ေဆာင္ရြက္တာ လုံးလုံး မဟုတ္ဘူး။ ဒီမိုကေရစီအစိုးရတရပ္ဟာဆိုလို႔ ရွိရင္ ဆႏၵျပတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေတာင္းဆိုမႈပဲ ျဖစ္ျဖစ္ တိုင္းျပည္မွာ အၾကမ္းဖက္ျဖစ္ပြားတာမ်ဳိးမဟုတ္လုိ႔ရွိရင္ ဒီလိုပုံစံ ၿဖဳိခြင္းမႈမ်ဳိး မလုပ္သင့္ဘူး။ အလုပ္သမားေတြကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ အၾကမ္းဖက္တာ မေတြ႔ခဲ့ ရပါဘူး။”
ျမန္မာလုပ္သားထုရဲ႕ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး ရရွိေနမႈအတိုင္းအဆဟာ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔၊ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ရင္ ဘယ္အဆင့္ေလာက္ရွိႏိုင္မလဲ။
“အဲဒါကေတာ့ ႏိႈင္းယွဥ္ဖို႔ေတာင္ ေတာ္ေတာ္ ခက္ခဲေနပါတယ္။ က်မတို႔ ကေမၻာဒီးယား ကိုလည္း သြားၾကည့္တယ္၊ ထိုင္းႏိုင္ငံကေတာ့ အနီးစပ္ဆုံးေပါ့။ ထုိင္းႏိုင္ငံနဲ႔ယွဥ္ရင္ ပိုဆိုး တာေပါ့။ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔ဆိုရင္ ျမန္မာအလုပ္သမားထုက အမ်ားႀကီး နိမ့္က်ပါတယ္။ အခုေတာင္မွ အနိမ့္ဆုံးလုပ္ခလစာ သတ္မွတ္ဖို႔ေတာင္မွ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ေပးထားတဲ့ႏႈန္းရဲ႕ ၆ ပံု ၁ ပံုေလာက္ကိုပဲ ေပးခ်င္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ေတြ႔ရတယ္။ အင္မတန္မွ အေျခအေနဆိုးတယ္။ အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းဆိုလို႔ရွိရင္ တျခားႏိုင္ငံေတြ က်မတို႔ သြားၾကည့္တဲ့အခါမွာ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြကို သူ႔ႏိုင္ငံက အကာအကြယ္ေပးေပမယ့္ ျမန္မာျပည္က ထိေရာက္တဲ့ ကာကြယ္ေပးမႈမ်ဳိးကို မေတြ႔ရဘူး။ အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔ ျမန္မာျပည္က အလုပ္သမားထုေတြရၿပီလားဆိုရင္ လုံးလုံးမရပါဘူး။ အေျခအေနက ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းလို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ မရေသးပါဘူး။ လုပ္ခလစာ ေစ်းေပါေပါရလို႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတဲ့သူေတြနဲ႔ လုုပ္ခလစာ ေစ်းေပါေပါရတယ္၊ အလုပ္ခ်ိန္ေတြ မတရားခိုင္းလို႔ရလို႔ လာေရာက္ၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတဲ့၊ ကိုယ့္ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက တိုင္းရင္းသားစီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြကလည္း ဒီအေနအထားေတြမွာပဲ ေတြ႔ရေသးတယ္။”
အလုပ္သမားဆႏၵျပပဲြေတြ၊ သပိတ္ေတြမွာ ေတာင္းဆိုတာေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေအးေအး ခ်မ္းခ်မ္းၿပီးသြားတာေတြလည္း ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီဆႏၵျပပြဲေတြအၿပီးမွာ အလုပ္သမားေတြ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို လုိက္ေလ်ာတာ ရွိလား။ ဆႏၵျပရရုံ ၿပီးသြားတာမ်ဳိးလား။ ဘယ္လိုရွိလဲ။
“အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အဓိကဆႏၵျပေတာင္းဆိုမႈ ျဖစ္ေပၚရျခင္းအေၾကာင္းရင္းက လုပ္ခလစာနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္ အခြင့္အေရးပဲ။ တကယ္ေပးရမွာက အစိုးရမဟုတ္ဘဲနဲ႔ အလုပ္ရွင္က ေပးရမွာ သူတို႔အခြင့္အလမ္းေတြကို။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရကိုယ္တိုင္က အလုပ္ရွင္ ေတြအေပၚကို ၾသဇာသက္ေရာက္မႈ မရွိေသးဘူး။ ၾသဇာဆိုတာ က်မေျပာတာက ဖိႏွိပ္မႈ၊ ဖိအားေပးမႈကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ဘူး။ အစိုးရတရပ္အေနနဲ႔ အလုပ္ရွင္အလုပ္သမားျပႆ နာ ထိပ္တိုက္ၾကဳံေတြ႔လာခဲ့လို႔ရွိရင္ မွ်တတဲ့၊ ျပသနာတခုကို ေျဖရွင္းႏိုင္ေအာင္ အစိုးရကေန အလယ္ကေန ခုိင္ခို္င္မာမာရပ္ေပးရမယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရတရပ္ကိုယ္တိုင္ အလုပ္ရွင္ေတြကို မေက်ာ္လႊားႏိုင္ေသးဘူးလို႔ က်မျမင္တယ္။ လက္ရွိအေျခအေနမွာ အားလုံးျမင္သာထင္သာပဲ။ အလုပ္ရွင္က အနိမ့္ဆုံးလုပ္ခလစာ မေပးႏိုင္ဘူး။ အစိုးရက ဒီေလာက္ကေတာ့ (စစ္တမ္း) ေကာက္ယူထားတယ္၊ ေပးသင့္တယ္လို႔ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ အလုပ္ရွင္ေတြက ခပ္မာမာပဲ။ ဒါဆိုလို႔ရွိရင္ လုပ္ငန္းေတြ ပိတ္သြားမယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိး လုပ္ငန္းေတြ ပိတ္သြားမယ္ဆိုလို႔ ရွိရင္ ပိတ္ပါေစ။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆို ျမန္မာႏိုင္ငံက ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းကို သြားေနတဲ့အတြက္ တကယ္ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီကို အေျခခံတဲ့ ဂုဏ္သိကၡာရွိတဲ့ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူေတြက လာရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏံွမွာပဲ။ အစိုးရကိုယ္တိုင္ကလည္း အလုပ္ရွင္ေတြအေပၚ ဆက္ဆံတဲ့ေနရာမွာ ဖိႏွိပ္ဖို႔ မဟုတ္ဘူး။ အလုပ္ရွင္မွာလည္း အခြင့္အေရးဆုံးရံႈးတာ ရွိရင္ ရွိမယ္။ ဒါေပမယ့္ ေျပလည္မွ်တတဲ့နည္းနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ေတာ့ လိုတယ္။ လုပ္ငန္းရွင္က အစိုးရ ေနရာဌာနအသီးသီးက အလွဴခံတိုင္း ရေနတာပဲဆိုၿပီး လုပ္ငန္းရွင္ေတြအေပၚကို ေက်ာ္လႊား ႏိုင္တာ မေတြ႔ရဘဲ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ ဆႏၵျပေတာင္းဆိုမႈဟာ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ခ လစာ၊ သူတို႔ရဲ႕ အခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုမႈကို အလုပ္သမားေတြက ထိထိေရာက္ေရာက္မရတာ အလုပ္ရွင္က မလိုက္ေလ်ာတာ။ မလိုက္ေလ်ာတဲ့ကိစၥကို အစိုးရက ထိေရာက္တဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈ မ်ဳိး အားနည္းေနတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔ ေပးဖို႔ေတာ့ ခက္တာေပါ့ေနာ္။ အစိုးရက တိုက္ရိုက္အခြင့္အေရးေပးဖို႔မွ အေျခအေနမေပးတာ။”
ျမန္မာအလုပ္သမားေတြအတြက္ အဓိက ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ လိုအပ္ေနတာက လုပ္ခ လစာ လား။ လူမႈဖူလုံေရးလား။ စည္မ်ဥ္းဥပေဒလား။ ဘယ္အပိုင္းက အေရးႀကီးဆုံး ျဖစ္မလဲ။
“က်မ နံပါတ္ ၁ ေျပာခ်င္တာက ျမန္မာအစိုးရက သူတို႔ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ဥပေဒကို သူတို႔ လိုက္နာဖို႔ လိုတယ္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုတယ္။ ၂၀၁၁ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ဥပေဒကို အဲဒီဥပေဒေတြအတိုင္းကို အလုပ္သမားအဖြဲ႔ေတြ ဖြဲ႔ စည္းခြင့္ကို ျပဳသြားရမယ္။ အဲလိုဆို အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ခုိင္မာေတာင့္တင္းလာမယ္။ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ခိုင္မာေတာင့္တင္းလာရင္၊ စစ္မွန္တဲ့သမဂၢကုိ က်မေျပာတာေနာ္။ အလုပ္သမားေတြကို အသုံးခ်ၿပီး နာမည္ခံေနတဲ့ သမဂၢကို က်မ မဆိုလိုဘူး။ အဲဒီ အလုပ္သမား သမဂၢေတြ ခိုင္မာလာရင္ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးကို အဲဒီ အလုပ္သမား သမဂၢေတြက စနစ္တက် ေတာင္းဆိုတာတို႔၊ အလုပ္ရွင္နဲ႔ ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းမႈတို႔၊ Collective Bargaining (စုေပါင္းညိွႏိႈင္းမႈ) မ်ဳိးေတြ ရွိလာလိမ့္မယ္။ အဲဒီလို စုေပါင္းညိႇႏိႈင္းမႈမ်ဳိးေတြ ရွိလာႏိုင္မွသာလွ်င္ ေစာေစာက အလုပ္သမားအခြင့္အေရးရရွိမယ္။ အဲဒီေတာ့ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ ေမးျမန္းခဲ့တဲ့ ေခါင္းစဥ္ ၃ ခု အကဳံ်း၀င္ၿပီးသားျဖစ္တယ္။ လုပ္ခလစာလည္းျဖစ္တယ္၊ သူတို႔အခြင့္အေရးလည္း ျဖစ္တယ္၊ လူမႈဖူလုံေရးလည္း ျဖစ္တယ္။ တကယ္အမွန္တကယ္က လုပ္ငန္းခြင္မွာ ေဘးအႏၱရာယ္မကင္းတဲ့ကိစၥေတြ၊ လုပ္ခလစာကို လုံေလာက္တဲ့ လုပ္ခလစာ မေပးဘဲနဲ႔ အခ်ိန္ပိုေတြ ဆင္းခိုင္းတဲ့အခါမွာ အလုပ္သမားေတြက ထမင္းငတ္တဲ့အတြက္၊ နပ္မမွန္တဲ့အတြက္ အခ်ိန္ပို ဆင္းရတယ္။ အဲဒီအခါက်ရင္ Force Labor (အဓမၼ လုပ္အား ခိုင္းေစမႈ) ကို သြယ္၀ိုက္တဲ့နည္းနဲ႔ သက္ေရာက္တယ္။ အလုပ္သမားေတြက ဆႏၵရွိလို႔ ဆင္းတယ္လို႔ပဲ ေျပာေျပာ၊ သူတို႔က လုပ္ခလစာမလုံေလာက္လို႔ ဆင္းရတာ။ ျမန္မာႏိုင္ငံလည္း Forced Labor ကို (အဓမၼခုိင္းေစျခင္း အသုံးမျပဳဖို႔) လက္မွတ္ထုိးထားတယ္။ ၂၀၁၅ ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ Forced Labor လုံး၀ မရွိရပါေတာ့ဘူးလို႔ ျမန္မာအစိုးရက ဂ်နီဗာမွာ ေျပာထား တာ။ ဒါက တိုက္ရိုက္ထိေရာက္တဲ့ နည္းလမ္းပဲ။ တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေနတဲ့ျပႆ နာက အလုပ္သမား ေတြ လုပ္ခလစာ မလုံေလာက္လို႔ ပုံမွန္အလုပ္ခ်ိန္ထက္ပိုၿပီးလုပ္ေနရတဲ့ကိစၥေတြပဲ။ အဲဒီေတာ့ အႏွစ္ခ်ဳပ္ၿပီးေတာ့ ေျပာရလို႔ရွိရင္ တကယ္ခိုင္မာေတာင့္တင္းတဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ေပၚလာရင္ အဲဒီ အလုပ္သမားသမဂၢေတြနဲ႔ အလုပ္ရွင္ေတြနဲ႔ Collective Bargaining စုေပါင္း ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့အေျခအေနတရပ္ ေပၚေပါက္လာမွသာလွ်င္ အလုပ္သမား အခြင့္အေရးက ခိုင္ခုိင္မာမာ ျဖစ္လိမ့္မယ္။ အလုပ္သမားသမဂၢေတြကလည္း နည္းလမ္း မမွန္ဘူး၊ အစိုးရရဲ႕ အိတ္ကပ္ထဲကို ေကာက္ထည့္လို႔ရတဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ဳိး ဆိုလို႔ရွိရင္ လည္း က်မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အလုပ္သမားေတြဘ၀က ဒီလိုပဲ ဆုံးရံႈးေနမွာပဲ။”
အစိုးရ အလုပ္သမား၀န္ႀကီးဌာန၊ အလုပ္ရွင္၊ အလုပ္သမားကုိယ္စားလွယ္ေတြ ႏိုင္ငံ တ၀န္း ၿမိဳ႕နယ္ ၁၀၀ ေက်ာ္မွာ အလုပ္သမား အနိမ့္ဆုံးလုပ္အားခ လုပ္ခလစာ သတ္မွတ္ေရး အတြက္ စစ္တမ္းေတြ ေကာက္ခဲ့ၾကတယ္။ ေစ်းႏႈန္းညိႇၾကတာေတာ့ အဆင္မေျပေသးဘူး ေပါ့ ေလ။ အဲဒီမွာ အလုပ္ရွင္ေပးႏိုင္တဲ့၊ အလုပ္သမား ရသင့္တဲ့ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္တဲ့ ႏႈန္းထား တခု ထြက္ေပၚလာေအာင္ ဘယ္လိုညိႇၾကရင္ အဆင္ေျပမယ္ထင္လဲ။ ခုေတာ့ အလွမ္း ေ၀းေနတုန္းပဲ ျမင္ေနရတယ္။
“က်မတို႔လည္း အဲဒီကိစၥပဲ အမ်ားႀကီး စဥ္းစားေနတာပါ။ ဒီလိုု အလုပ္ရွင္နဲ႔ အလုပ္သမား ၾကားထဲမွာ သင့္တင့္တဲ့ အနိမ့္ဆုံးလစာ ျပဌာန္းဖို႔ေတာ့ လိုတယ္။ မတရား ျဖစ္သြားလို႔ရွိရင္ လည္း အလုပ္ရွင္ရဲ႕အခက္အခဲရွိတယ္ဆိုတာ နားလည္တယ္။ နည္းသြားရင္လည္း အလုပ္သမားရဲ႕ အခက္အခဲရွိတယ္ဆိုတာ နားလည္တယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ သတၱိရွိရွိနဲ႔ ဆုံးျဖတ္ရမွာ အစိုးရပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ အလုပ္ရွင္က (၁၅၀၀) ပဲ ေပးႏိုင္တဲ့ အလုပ္ရွင္ ရွိတယ္။ (၃၀၀၀) ေပးႏိုင္တဲ့ အလုပ္ရွင္ရွိတယ္။ အလုပ္သမားထုက (၄၀၀၀) ေတာင္းတယ္။ ဒါက အနိ္မ့္ဆုံးအလုပ္သမားရဲ႕ လုပ္ခလစာ။ အေသသတ္မွတ္ထားမယ့္ လစာျဖစ္တဲ့အတြက္ က်မတို႔အေနနဲ႔ကေတာ့ အခုျဖစ္ေနတဲ့ လိပ္ခဲတည္းလည္း ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆ နာမွာ အစိုးရတရပ္က ခိုင္ခို္င္မာမာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္လိုအပ္တယ္။ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ အလုပ္သမားေတြကလည္း အလုပ္ရွင္ေပးႏိုင္တဲ့ႏႈန္းထားကို စဥ္းစားၿပီးေတာ့ ေတာင္းဆိုဖို႔ လိုအပ္တယ္။ အနိမ့္ဆုံး လုပ္ခလစာ ဆိုတာကို ေသေသခ်ာခ်ာ သိဖို႔လိုတယ္။ တခ်ဳိ႕ေတြက အနိမ့္ဆုံး လုပ္ခလစာကို အေျခခံလုပ္ခလစာနဲ႔ လြဲၿပီးေတာ့ နည္းေနတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကေနတာ ရွိတယ္။ မဟုတ္ပါဘူး။ ေအာက္ေျခေပါ့။ အိမ္ေဖာ္၊ ၾကမ္းတိုက္၊ တံျမက္စည္းလွည္း အဲလိုအဆင့္ကို တရားေသ သတ္မွတ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လို႔ က်မ တိုက္တြန္းခ်င္တာကေတာ့ လက္ရွိအေျခအေနမွာ အလုပ္သမားေတြက (၄၀၀၀) ေတာင္း တယ္။ အလုပ္ရွင္က (၁၅၀၀) ဆိုတာ အမ်ားစု အထည္ခ်ဳပ္။ ဒါကေတာ့ မတရားဘူး။ ၁၅၀၀ ပဲ ေပးမယ္။ ၁၅၀၀ မေပးလို႔ မရဘူး။ က်မတို႔ က်ေနာ္တို႔လုပ္ငန္းေတြ ဖ်က္သိမ္းရမယ္ဆို ဖ်က္သိမ္း သြား။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမယ့္သူေတြ အထည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တပုံႀကီးရွိပါတယ္။ ျပည္သူလူထုကိုေတာ့ အလုပ္ရွင္ေတြအေနနဲ႔ ဒီေလာက္ မခ်ဳိးႏွိမ္သင့္ဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ၊ အလုပ္သမားေတြဟာလည္း ပထမ ေတာင္းတုံးက (၅၀၀၀) ေပါ့။ ေနာက္ (၄၀၀၀) ေလာက္ရမွ လက္ခံမယ္ ဆိုတဲ့အေနအထား ကိုလည္း ခ်ိန္ဆၿပီးေတာ့ စဥ္းစားသင့္တယ္။ အဲဒီမွာ ၾကားမွာ အစိုးရက ျပတ္ျပတ္သားသား ဆုံးျဖတ္ဖို႔ လိုတယ္။ (၃၀၀၀) ေပးမလား (၃၅၀၀) ေပးမလား။ တႏိုင္ငံလုံးကို ေတာ့ သတ္မွတ္ ေစခ်င္တယ္။ တႏိုင္ငံလုံးသတ္မွတ္လို႔ ဆႏၵျပမႈေတြ ေပၚေပါက္မယ္၊ စက္ရုံေတြ ပိတ္မယ္။ ဒါကို အစိုးရက ရင္ကို ရင္ဆိုင္ရပါလိမ့္မယ္။ နယ္ေတြကိုေတာ့ သီးျခားခြဲထားတယ္၊ လုပ္ငန္းေတြ သီးျခားခြဲထားတယ္ ဟာမ်ဳိးလည္း သူတို႔ရဲ႕ စစ္တမ္းေတြမွာ ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီမွာ ျပသနာ တက္လာႏိုင္တယ္။ အစိုးရတရပ္အေနနဲ႔ သတၱိရွိရွိ ဆုံးျဖတ္ဖို႔ေတာ့ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။”
(မွတ္ခ်က္။ ။ အနိမ့္ဆုံး လုပ္ခလစာမွာ အလုပ္လုပ္သည့္ မည္သူမဆို အနိမ့္ဆုံးအားျဖင့္ ရရွိရမည့္ လစာကို ဆိုလိုသည္။ အေျခခံလစာမွာမူ သက္ဆိုင္ရာလုပ္ငန္းနယ္ပယ္တြင္ တာ၀န္ကဲြျပားမႈအလိုက္ စတင္ေပးအပ္သည့္ လစာကို ဆိုလိုၿပီး ႀကိဳးစားမႈအလိုက္၊ လုပ္သက္ အလိုက္တိုးသြားမည္။ (ဥပမာ စက္ရုံလုပ္သား၊ အလုပ္ႀကီးၾကပ္သူ၊ မန္ေနဂ်ာ စသျဖင့္)
အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြမွာ သူတို႔လုပ္ခလစာအလိုက္ ကြ်မ္းက်င္မႈအဆင့္အလုိက္ လုပ္ေန ၾကတာ ဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္က လုပ္သားေတြကေရာ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံက လုပ္သားေတြ လို အရည္အေသြး ျပည့္မီတာမ်ဳိး၊ စည္းကမ္းကာလနား လိုက္နာတာမ်ဳိးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္က ဘယ္လိုျမင္ရလဲ။
“အဲဒါေတာ့ အားနည္းခ်က္ရွိတယ္လို႔ ပထမဆုံး က်မေျပာပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ skill full (အရည္အေသြးျပည့္မီ) ဖို႔ေပါ့။ အရည္ေသြးပိုင္းျပည့္မီဖို႔ဆိုတဲ့ေနရာမွာ အလုပ္ရွင္ေတြမွာလည္း လိုသလို အစိုးရမွာလည္း လိုပါတယ္။ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြဆိုရင္ Safety (အကာအကြယ္ လက္အိတ္) ကို အလုပ္သမားကိုယ္တိုင္က မသုံးခ်င္ၾကဘူး။ ဦးထုပ္ မေဆာင္းခ်င္ၾကဘူး။ ဖိနပ္မစီးခ်င္ၾကဘူး။ တခ်ဳိ႔ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈေတြမွာ mask (မ်က္ႏွာဖုံး) ႏွာေခါင္းနဲ႔ ပါးစပ္ကို ပိတ္ထားတာကို မတတ္ခ်င္ၾကဘူး။ အကာအကြယ္ပစၥည္းက ရႈပ္လို႔ ဆိုၿပီး မတတ္ခ်င္ၾကဘူး။ တခ်ဳိ႕ဆို ဆံပင္စြပ္တာေတာင္ မတတ္ခ်င္ၾကဘူး။ ဒါကို က်မတို႔က စနစ္တက် ပညာေပးရလိမ့္မယ္။ ဒါက က်မတို႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ေနာက္က်က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနေပၚက လိုအပ္ခ်က္။ အဲဒါေတြက မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တာ ျဖစ္တယ္။ ေမးသလိုပဲ လုပ္ခလစာကို ဒီေလာက္လိုခ်င္တယ္၊ ကြ်မ္းက်င္မႈက ဘာလဲဆိုေတာ့ အမွန္တကယ္အားျဖင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြက ကြ်မ္းက်င္မႈပညာရပ္နဲ႔အတူ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသင့္တယ္။ ကြ်မ္းက်င္တဲ့ ပညာရပ္ကို အလုပ္သင္ေပးၿပီး အဲလို ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္။ ဒါမွသာလွ်င္ က်မတို႔ တိုးတက္လိမ့္္မယ္။ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို မကြ်မ္းက်င္လို႔ ႏွိမ္ထားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်မတို႔ ျမန္မာျပည္မွာ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတဲ့သူေတြ လာမျမႇဳပ္ႏွံနဲ႔လို႔ က်မေျပာခ်င္တယ္။ မကြ်မ္းက်င္ဘူး၊ သူတို႔ရဲ႕လုပ္အားခ၊ သူတို႔ရဲ႕ ေခြ်းႏွဲစာကိုပဲ ယူမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒါ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ ကလည္း ဂုဏ္သိကၡာမဲ့တာ ျဖစ္တယ္။ လုပ္အားခ သက္သက္ကိုပဲယူမယ္ဆိုရင္။ ျမန္မာစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြကလည္း ဒီလိုပဲ စဥ္းစားသင့္တယ္။ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္။ ဥပမာ သာမန္ေအာက္ေျခအလုပ္ပဲလုပ္တတ္တဲ့သူေတြကို စက္ခ်ဳပ္ကြ်မ္းက်င္ေအာင္ ဘယ္လိုတြဲၿပီးေတာ့ ေခၚမလဲဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိး အဲလိုမ်ဳိးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ဖို႔လိုတယ္။ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ အရည္အခ်င္းမျပည့္မီဘဲနဲ႔ လုပ္ခလ စာကိုိေတာ့ မေပးႏိုင္ဘူးဆိုရင္။ ဒါဆိုလို႔ရွိရင္ အျမဲတမ္းဆိုလို႔ရွိရင္ က်မတို႔ အမ်ားႀကီး နစ္နာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Skill Full (အရည္အခ်င္းျပည့္၀တဲ့ လုပ္သားေတြ) ျဖစ္ေစဖို႔အတြက္ အစိုးရ ကုိယ္တိုင္က သင္တန္းေက်ာင္းေတြ လုပ္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။”
အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ေပးမယ့္ ဥပေဒေတြ၊ နည္းဥပေဒေတြ ျမန္မာျပည္မွာ ရွိေနၿပီလား။ ျပည့္စုံလုံေလာက္ၿပီလား။
“ဥပေဒေတြ ရွိေနတယ္။ ဥပမာ အျငင္းပြားမႈ ေျဖရွင္းေရး အလုပ္သမားကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္။ အဲဒီဟာမွာဆိုရင္ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြက တကယ္ခုံသမာဓိနဲ႔ ညိွႏိႈင္းျဖန္ေျဖေရးကေန အဆင့္ဆင့္ ခုံသမာဓိ၊ ခုံသမာဓိေကာင္စီကေန တက္မွ သက္ဆိုင္ရာ တရားရုံးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္မႈ အရမ္းအားနည္းေနတယ္။ တခ်ဳိ႔ေနရာမွာ က်မတို႔ ခိုင္ခုိ္င္မာမာ မေျပာႏိုင္ေသးဘူး။ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ သိရတာက အဲဒီအတြင္းမွာပဲ အလုပ္ရွင္နဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့ တခ်ဳိ႔ေနရာမွာ လာဘ္စားတာေတြ က်မတို႔ သိရတယ္။ က်မတို႔ ေဖာ္ထုတ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥ မေဖာ္ထုတ္လို႔ေတာ့ မရဘူး။ ဒီကိစၥေတြလည္း က်မတို႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ ခုံသမာဓိအဆင့္ဆင့္ေပါ့။ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္၊ တိုင္းအဆင့္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အဆင့္ကို အလုပ္ရွင္ကိုယ္စားလွယ္၊ အလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္ဆိုၿပီးေတာ့ တာ၀န္ေတြ အသီးသီးေပးထားတာေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီမွာ တကယ္ညိႇႏိႈင္းဖ်န္ေျဖတဲ့ေနရာမွာ အမွားအယြင္းေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ အားနည္းခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ထိေရာက္တဲ့ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈ မရွိေသးေတာ့ အက်ဥ္းခ်ဳံးေျပာရလို႔ရွိရင္ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ မရွိဘူး။ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ဥပေဒကိုလည္း (အကုန္လုံးေတာ့မဟုတ္ဘူးေနာ္) တခ်ဳိ႕အစိုးရ အာဏာပိုင္အပိုင္းေတြမွာ အစိုးရ အလုပ္သမားေရးဦးစီးဌာနေတြမွာ က်မတို႔ကိုယ္တိုင္ သြားေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ သူတို႔ေတြ တကယ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီးေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ ေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္။ အဲ အမ်ားစုကေတာ့ နားမလည္ဘူး၊ မသိေသးဘူး ဆိုတာ အေၾကာင္းျပတာ လည္းေကာင္း၊ ေနာက္ အလုပ္ရွင္က အခ်ိန္မီ လာဘ္ထိုးလိုက္တဲ့အတြက္ ဒီအမႈကို လက္မခံတာတို႔၊ ၾကန္႔ၾကာေအာင္လုပ္တာတို႔ ေတြ႔ရတယ္။ ဥပမာ-အခုဆိုလို႔ရွိရင္ တိုတယ္ကုမၸဏီက အလုပ္သမားေတြဆိုရင္ အမ်ားႀကီးျပသနာတက္ေနတယ္။ တကယ္ သူတို႔ ရသင့္ထိုက္တဲ့အခ်ိန္ပိုေၾကးေတြ သူတို႔ မရဘူး။ ဒါ ျပင္သစ္ကုမၸဏီေနာ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထားတာလည္း ၾကာၿပီ။ အဲဒါဆိုလို႔ရွိရင္ က်မတို႔က အမ်ားႀကီး သံသယရွိတယ္။ ဘာေၾကာင့္မို႔လို႔ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အခ်ိန္ပိုေၾကးကို မေပးႏိုင္တာလဲ ေပ့ါေနာ္။ ဒါမ်ဳိးေတြက လာဘ္စားထားတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လာဘ္စားထားတာ မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ တခုခု ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြရဲ႕ ဖိအားတခုခုေၾကာင့္ အစိုးရကိုယ္တိုင္က မရပ္တည္ေပး ႏိုင္တာပဲ ျဖစ္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ၊ ဥပေဒကို လိုက္ပါေဆာင္ရြက္မႈ အားနည္းေနေသးတယ္။ လုံးလုံးမရွိဘူးလို႔ေတာ့ မေျပာဘူး။ တခ်ဳိ႔ေနရာမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ရွိပါတယ္ အားနည္းေနေသးတယ္လို႔ပဲ ေျပာခ်င္တယ္။”
ျမန္မာလုပ္သားထုရဲ႕ လုပ္ခလစာနဲ႔ လူေနမႈအဆင့္အတန္း လက္ရွိထက္ပိုမိုျမင့္မားလာေအာင္ ဘယ္က႑ေတြကို ဦးစားေပးလုပ္ရမလဲ။ ဘာေတြ လုပ္ၾကဖို႔ လိုအပ္သလဲ။
“နံပါတ္ ၁ က ေစာေစာက ေျပာသလို လုပ္ခလစာေတြ ခိုင္မာေတာင့္တင္းဖို႔ကိစၥက တကယ္ေတာ့ အမွန္လိုအပ္တာက အလုပ္သမားသမဂၢပါ။ ဒါေပမယ့္ က်မ အခုရွိေနတဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢေတြကို အားမရပါဘူး။ က်မတို႔ကိုယ္တိုင္ကလည္း သင္တန္းေတြ ေပးတယ္။ အသိအျမင္တိုးျမင့္ေရးလုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ေနေပမယ့္ အားရမႈ မရွိေသးဘူး။ အလုပ္သမားသမဂၢ ဖြဲ႔တယ္ဆုိရင္ ႏိုင္ငံျခားရဲ႕ ဆက္သြယ္မႈႀကီးကို အဓိကယူဖို႔၊ အင္တာေနရွင္နယ္နဲ႔ ပတ္သက္ရမလား၊ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရမ်က္ႏွာသာေပးမႈအေပၚမွာ အစိုးရေနာက္ကို follow လိုက္ေနလား။ အဲလိုပုံစံေတြပဲ ေတြ႔ရၿပီးေတာ့ အလုပ္သမားသမဂၢ အစစ္အမွန္က အလုပ္သမားထုရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားကို ဘယ္ေလာက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္လဲဆိုတာ အေရးႀကီးတယ္။ တကယ္စဥ္းစားခ်က္နဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ လြဲေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ခိုင္မာတဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢ၊ တကယ္ အလုပ္သမားသမဂၢေခါင္းေဆာင္အစစ္ေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာမွာရွိတဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢလိုမ်ဳိး တကယ္အရည္အေသြးရွိတဲ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အလုပ္သမားသမဂၢကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့သူေတြ ေပၚလာရင္ေတာ့ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး ဆုံးရံႈးမႈေတြ ေလ်ာ့သြားလိမ့္မယ္။ ဒါက အေရးႀကီးဆုံးအခ်က္ပဲ။ စစ္စစ္မွန္မွန္ျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္။ စစ္စစ္မွန္မွန္ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္း ထူေထာင္ရုံ၊ ၾသဇာသက္ေရာက္ဖို႔ကို ႀကိဳးစားေနတဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢဆိုရင္လည္း က်မတို႔တိုင္းျပည္အတြက္က အမ်ားႀကီး အလွမ္းေ၀းေသးတယ္။ အင္မတန္မွ စိုးရိမ္စရာ၊ ဘာမွမသိတဲ့အလုပ္သမားေတြအတြက္ ပုိၿပီး စိုးရိမ္စရာ ရွိတယ္။ အဲဒါနဲ႔ထပ္တူ ေစာေစာကေျပာတဲ့ Skill Full ျဖစ္ဖို႔။ သမဂၢျဖစ္ၿပီဆုိတာနဲ႔ သမဂၢထဲမွာ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကို ေဆာင္ရြက္ေပးရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ Skill Full လည္း ျဖစ္လာလိမ့္မယ္။ အရည္ေသြးျပည့္လုပ္သားေတြ ေမြးထုတ္လာႏိုင္လိမ့္မယ္။ အဓိကအက်ဆုံးကို ေျပာရရင္ ျမန္မာျပည္မွာ ခိုင္မာ ေတာင့္တင္းတဲ့၊ တကယ္ အလုပ္သမားထုကို ေစတနာပါတဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ မေပၚေပါက္မခ်င္းေတာ့ အလုပ္သမားေတြ ဒီလိုပဲ ဒုကၡေရာက္ေနမွာပဲ။ လက္ရွိအေျခအေနမွာလည္း စိုးရိမ္စရာေတြ အမ်ားႀကီး ေတြ႔ရပါတယ္။”
လက္ရွိမွာ အစိုးရက အလုပ္သမားသမဂၢ နာမည္နဲ႔ ထူေထာင္ခြင့္ေပးထားတယ္ မဟုတ္လား။
“ဒီလိုပါ က်မတို႔ကေတာ့ သမဂၢပဲ သုံးႏႈန္းပါတယ္။ က်မတို႔အလုပ္သမားသမဂၢကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ပထမဆုံး ဖြဲ႔စည္းေပးပါတယ္။ တရား၀င္ေပါ့ေနာ္ အစိုးရရဲ႕။ ဖြဲ႔စည္းတဲ့အခါမွာ သူတို႔က သမဂၢ အသုံးမခံဘူး ဘာညာ ထြက္လာတယ္။ က်မတို႔ တရား၀င္ စာတင္ၿပီး တရား၀င္ ေျပာတဲ့အခါမွာ က်မတို႔က သုံးလို႔ ရပါတယ္တဲ့။ သူတို႔ကေတာ့ အလုပ္သမားအဖြဲ႔အစည္းပါပဲ တဲ့။ သူတို႔ကလည္း အခုခ်ိန္ထိ သမဂၢဆိုတာကို ေၾကာက္ေနတဲ့သေဘာ ရွိတယ္။ သူတို႔ ေသခ်ာ နားမလည္တာပါ။ သမဂၢဟာ အစည္းအရုံးပဲဆုိတာကို စဥ္းစားတတ္လို႔ရွိရင္ေတာ့။ ေက်ာင္းသားသမဂၢနဲ႔ ေရာေထြး စဥ္းစားတယ္ေလ။ က်မတို႔တိုင္းျပည္ကလည္း အာဏာရွင္ကေန ေျပာင္းလာတဲ့အခါက်ေတာ့ အာဏာရွင္က သမဂၢဆို တုန္လႈပ္တဲ့ဟာနဲ႔ အလုပ္သမားသမဂၢကို ေရာေထြး စဥ္းစားလို႔ပဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ကာလက အလုပ္သမားဆႏၵျပမႈ အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းတာမ်ဳိးေတြ ေတြ႔ရတာေပါ့။ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔မ်ား ေပါင္းမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈေပါ့။ သမဂၢဆိုတဲ့ စကားလုံးကုိ ျမန္မာအစိုးရက ေၾကာက္ေနတယ္ ေျပာရရင္။ သူတို႔ေတြ ေသေသခ်ာခ်ာ မစဥ္းစားမသုံးသပ္ဘူးလို႔ ေျပာခ်င္တယ္။”
နက္ျဖန္ သန္ဘက္ခါဆို ႏိုင္ငံတကာ အလုပ္သမားေန႔ က်ေရာက္ၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ အလုပ္သမားေရးေဆာင္ရြက္သူအေနနဲ႔ ဘာေျပာစရာရွိမလဲ။
“အလုပ္သမားေတြကိုပဲ က်မေျပာခ်င္တယ္။ အလုပ္သမားက ကိုယ့္အခြင့္အေရးကိုပဲ ကိုယ္သိဖုိ႔ ႀကိဳးစားပါ။ ငါတို႔မွာ ကိုယ္ပိုင္အခြင့္အေရးရွိတယ္ဆိုတာကို စဥ္းစားဖို႔ပဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အလုပ္သမား သမဂၢေခါင္းေဆာင္ဟာ က်မတို႔လို အလုပ္သမားေရးကို နည္းနည္း နားလည္လို႔၊ အလုပ္သမားေရးကို ေလ့လာေဆာင္ရြက္ေနလို႔၊ အဲလူေတြက ေခါင္းေဆာင္တက္လုုပ္တိုင္း လက္မခံပါနဲ႔။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္က အလုပ္သမားထုကသာလွ်င္ အလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ရမွာပါ။ ကိုယ့္ရဲ႕ခံစားခ်က္၊ ကိုယ့္ရဲ႕ယုံၾကည္ခ်က္၊ ကိုယ့္ရဲ႕အေျခအေနကို အလုပ္သမားထုက အေရးႀကီးပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္က အလုပ္သမားထုထဲက အလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ဖို႔၊ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔အတြက္ စြမ္းရည္ေတြ ျမင့္တက္လာမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အလုပ္သမားသမုိင္းေၾကာင္း၊ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးက ေကာင္းမွာျဖစ္ပါတယ္။ က်မ တကယ္တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ခ်င္တာက အလုပ္သမားေတြ၊ ငါတုိ႔က ကံပဲ။ လုပ္သမွ်ျပဳသမွ် ခံမယ္ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိး မေနဘဲနဲ႔ ရုန္းထြက္ၾကဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ အနာဂတ္မွာ က်မတို႔ျမန္မာႏိုင္ငံက တကယ့္ ကမၻာနဲ႔ ရင္ေဘာင္တန္းႏိုင္တဲ့ အလုပ္သမား သမဂၢေခါင္းေဆာင္ေတြ ေပၚထြက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒါကလည္း အလုပ္သမားစစ္စစ္ေတြ၊ တကယ့္အလုပ္သမားထဲက တိုင္းျပည္အတြက္၊ အလုပ္သမားထုအတြက္ ေစတနာရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေပၚထြက္ဖို႔လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ေျပာခ်င္ပါတယ္။”