ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအၾကား ေရးဆြဲေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြ မဲဆြယ္ စည္းရုံးျခင္းဆိုင္ရာ က်င့္၀တ္စည္းကမ္းေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဒီလုပ္ငန္းစဥ္မွာ အစဥ္တစိုက္ ပါ၀င္လာခဲ့တဲ့ ဒီမုိကေရစီႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီ အတြင္းေရးမႉး ဦးမ်ဳိးညြန္႔နဲ႔ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအၾကားထဲမွာ Code of Conduct ဆိုၿပီးေတာ့ လာမယ့္ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေနတာတခုရွိတယ္ေပါ့။ ဘာေၾကာင့္ ေရးဆြဲလုပ္ကိုင္ေနတာလဲ ဆိုတာရွင္းျပပါ။ “ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္သိသေလာက္ေျပာျပမယ္။ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္နဲ႔ အဆင့္ ဆင့္ေပ့ါေလ။ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္မ်ားၾကားမွာလည္းပဲ ျပႆနာအနည္းဆုံးနဲ႔ အလြတ္လပ္ဆုံး၊ အမွ်တ ဆုံး၊ ျမင္သာထင္ရွားအရွိဆုံး ေရြးေကာက္ပဲြျဖစ္ရေလေအာင္ Code of Conduct တခုေတာ့လိုတယ္။ ဗမာလိုျဖင့္ေတာ့ က်င့္၀တ္စည္းကမ္းေပါ့၊ က်င့္၀တ္စည္းမ်ဥ္းတခုလိုတယ္။ ဘာက်င့္၀တ္စည္းမ်ဥ္း ဆိုလဲဆိုတဲ့ အခါက်ေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြ မဲဆြယ္စည္းရုံးျခင္းဆိုင္ရာ က်င့္၀တ္စည္းကမ္း (Code of Conduct for Election Campaign) ဒီလို ေခါင္းစည္းျပဳၿပီးေတာ့ လာပါတယ္။” Code of Conduct က အခု ဘယ္အဆင့္ ဘယ္အေျခအေနကို ေရာက္သြားၿပီလဲ။ “Third Draft (တတိယမူၾကမ္း) ေတာ့ ေရာက္သြားၿပီ။ က်ေနာ္ထင္တာ အားလုံးၿပီးဆုံးသြားဖို႔ကေတာ့ ဒါက အခ်ိန္ကာလအတိုင္းအတာလည္း ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔သည္ ေမလ၊ ဇြန္လ ေလာက္ထက္ ေနာက္က်ၿပီးေတာ့ ဘယ္လုပ္လို႔ျဖစ္မလဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲက ေနာက္သုံးလထက္ ဟိုဖက္ နည္းနည္းဆိုရင္ လာေတာ့မယ္။ အဲဒီေတာ့ ကိစၥအရပ္ရပ္သည္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ လုပ္ရမယ့္ ကိစၥေတြဟာလည္း အဲဒီ ဇြန္၊ ဇူလိုင္ထက္ေနာက္က်လို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ အဲဒီေလာက္အတြင္းမွာ ၿပီးေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အေနအထားရွိပါတယ္။” အခုထြက္ေပၚလာမယ့္ Code of Conduct က ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအတြက္ အခက္အခဲျဖစ္ေစမယ့္ဟာမ်ဳိးရွိ မလား၊ အဆင္ေျပေစႏိုင္သလား ဘယ္လိုမ်ဳိး သုံးသပ္သလဲ။ “ဒီလိုဗ်။ အဆင္ေျပႏိုင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ဒီဟာကို အနည္းဆုံး ပါတီစုံဒီမုိကေရစီ စနစ္မွာျဖင့္ ယဥ္ေက်းမႈအေနနဲ႔ ရွိသင့္တယ္။ အျမင့္ဆုံး ဒါအသုံးခ်ေပါ့ ေနာက္ဆုံးက် ျပင္ဦးေပါ့။ ဒါလည္း တခါတည္းနဲ႔ ျပည့္စုံမွာမွ မဟုတ္ဘဲ။ အဲသလိုေတာ့ သြားသင့္တယ္ဆိုတာကို စဥ္းစားရင္းနဲ႔ က်ေနာ္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေနတာပါ။” ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္စည္းရုံးစဥ္ကာလမွာ ပါတီေတြအေနနဲ႔ လိုက္နာရမယ့္ က်င့္၀တ္ ေပါ့ေနာ္။ မလိုက္နာ ခဲ့လို႔ရွိရင္၊ Code of Conduct က ခ်ဳိးေဖာက္လို႔ရွိရင္ ဘယ္လိုမ်ဳိးျဖစ္လာမလဲ။ “မလိုက္နာရင္ တရားရုံးသေဘာေတြေပါ့ ။ အျငင္းပြားစရာျဖစ္လာရင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြခ်င္း ညိႇႏႈိင္းတဲ့ေကာ္မတီလိုဟာမ်ဳိး တခုခုကေနၿပီးေတာ့ ဒါကို ၾကားနာ ဆုံးျဖတ္ၾကည့္၊ အဲဒါမွ မလိုက္နာဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ဥပေဒတို႔ ဘာတို႔အရ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား တပါတီနဲ႔တပါတီကို ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မေက်နပ္ရင္ မဲစာရင္းကစလို႔ မဲပုံးေတြအဆုံး မေက်နပ္ရင္ တရားစြဲတာေတြဘာေတြရွိတယ္မဟုတ္လား။ အဲဒီလို တရားစြဲေပါ့။ အဲဒီအထိေအာင္သြား။” ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးဘာမ်ား ျဖည့္စြက္ေျပာစရာရွိမလဲ။ “ထင္ျမင္ခ်က္ကေလးေျပာရရင္ျဖင့္ Code of Conduct ေတြ ရွိရင္ မေကာင္းဘူးလားဆိုရင္ ရွိရင္ေကာင္း ပါတယ္။ အဆင့္အတန္းရွိတဲ့တိုင္းျပည္၊ ဒီမိုကေရစီရွိတဲ့တိုင္းျပည္ေတြမွာ ဒါေတြရွိတဲ့အတြက္ ရွိရင္ေကာင္း တယ္။ သို႔ေသာ္ ဘာေတာ့ သတိထားေစလိုလဲဆိုေတာ့ ေပါ့ေစလိုလို႔ ေၾကာင္ရုပ္ထိုးပါမွ ေဆးအတြက္ မေလးဖို႔ေတာ့ ပါ၀င္ပတ္သက္သူေတြအကုန္လုံးကိုေရာ၊ ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ေရာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ေရာ အဲဒါ စဥ္းစားရမွာပါပဲ။ အဲဒီဟာ မျဖစ္ေအာင္၊ ေဆးအတြက္ မေလးေအာင္ က်ေနာ္တို႔ သတိထားဖို႔လိုတယ္လို႔ပဲ ထင္ပါတယ္။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီတခု၊ အစုအဖြဲ႔တခုကေန မရပါဘူး။ အားလုံး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဆုိေတာ့ အားလုံးသေဘာတူတဲ့ Code of Conduct ေတာ့ ေပၚလာႏိုင္ တယ္၊ ေပၚလာလွ်င္လည္း ေကာင္းတယ္။ ႀကီးတဲ့အမႈငယ္၊ ငယ္တဲ့အမႈ ေပ်ာက္မယ္ေပါ့ အဲလို ေတြ႔ရပါတယ္။”