ျမန္မာႏုိင္ငံ ကိုယ္အဂၤါ မသန္စြမ္းသူမ်ားအသင္းဟာ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းေၾကာင့္ ေျခေထာက္ျပတ္ခဲ့ရသူေတြ အတြက္ ေျခတု ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ေ၀ေရးလုပ္ငန္းကို လုပ္ေဆာင္ေန ပါတယ္။ အသင္းဟာ  ေျမျမႇဳပ္မိုင္းဒဏ္ကို ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးခံစားရတဲ့ ပဲခူးတိုင္းအေရွ႕ျခမ္းက ေက်ာက္ႀကီးၿမိဳ႕နယ္မွာ Victim Assistance Centre  (မိုင္းထိတဲ့သူမ်ားအတြက္ အေထာက္အကူျပဳစင္တာ) တခုကို ဒီလအတြင္း  အစျပဳဖြင့္လွစ္ခဲ့သလို ေနာက္ထပ္လည္း ပဲခူးတိုင္းအေရွ႕ျခမ္းမွာ Centre ေတြ ၄၊ ၅၊ ၆ ခု ဆက္တိုက္ဖြင့္ဖုိ႔ စီစဥ္ထားတယ္လို႔  အသင္းတာ၀န္ရွိသူေတြက ေျပာပါတယ္။ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းေၾကာင့္ ေျခေထာက္ျပတ္ခဲ့ရသူေတြအတြက္ ေျခတုျဖန္႔ေ၀ရာမွာ ျပည္ပအလွဴရွင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြက လွဴဒါန္းမႈေတြကို အားျပဳရၿပီး ျပည္တြင္းအလွဴရွင္ေတြက လွဴဒါန္းမႈ နည္းပါးတယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ဒီအသင္းဟာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ကုန္အထိ မသန္စြမ္းသူေတြအတြက္ က်ပ္သန္းေပါင္း ၂၂၀ ေက်ာ္ကို ေထာက္ပံ့ကူညီခဲ့တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့သလို လာမယ့္ ဧၿပီ ၄ ရက္ေန႔က်ရင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ၁၃ ႏွစ္ျပည့္အခမ္းအနား က်င္းပဖို႔ ျပင္ဆင္ေနပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ကိုယ္အဂၤါမသန္စြမ္းသူမ်ားအသင္းရဲ႕ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ဦးေအးကိုကို ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ကိုယ္အဂၤါမသန္စြမ္းသူမ်ားအသင္းအေနနဲ႔ ေျခတုလက္တု ေထာက္ပံ့တဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို ႏိုင္ငံတ၀န္းမွာ လိုက္လံ ေဆာင္ရြက္ေနတာ သိရပါတယ္။ ေဆာင္ရြက္မႈ အေျခအေနကို ေျပာျပပါ။ “က်ေနာ္တို႔အသင္းအေနနဲ႔ လုပ္ေနတာကေတာ့ တျခားအိုင္္အန္ဂ်ီအိုေတြနဲ႔ အမ္အုိယူ (နားလည္မႈစာခြ်န္လႊာ) ထိုးၿပီး လုပ္ေနတာေပါ့ေနာ္။ မေန႔က ေပါင္းတည္မွာ ေျခတုအေခ်ာင္း ၇၀ ေပါ့ေနာ္။ ေပါင္က ၁၀ ေခ်ာင္းေပါ့။ အဲတာ တပ္ဆင္ေပးဖို႔အတြက္ကို က်ေနာ္တို႔မွာ Work Shop ရွိတယ္ေလ။ Mobile Team Work shop။ ေျခတုျပဳလုပ္တဲ့ workshop (အလုပ္ရုံ) ရွိတယ္။ အဲဒါကို က်ေနာ္ ဦးစီးၿပီး သြားတယ္။ ဒီေန႔စၿပီ၊ သူတို႔ ေပါင္းတည္ အားကစားခန္းမမွာ ေျခတုေတြ မို (ပုံစံ)ေတြ တိုင္းေနၿပီေပါ့ေနာ္။ မိုတိုင္းၿပီးေတာ့ ၂ လအတြင္းမွာ အၿပီးေပါ့။ ေပါင္က ၁၀ ေခ်ာင္း၊ ဒူးေအာက္ပိုင္းက အေခ်ာင္း ၇၀ ေပါ့။ အဲဒါၿပီးရင္ ေက်ာက္ႀကီး (ပဲခူးတိုင္းဧရိယာ၊ ကရင္ျပည္နယ္နယ္စပ္)ဘက္ကို ဆက္သြားရမွာေပါ့။ ေက်ာက္ႀကီးမွာလည္း ေျခတုေတြ သြား လုပ္ေပးမယ္။ အေမရိကန္မစ္ရွင္အဖြဲ႔နဲ႔ Community Development Association အဲဒီအဖြဲ႔နဲ႔ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့ ေျခတုေတြ လုပ္ေပးေနတာေပါ့ေနာ္။ အခုဆိုလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔လုပ္ေပးတာ အေခ်ာင္း (၇၀၀ ေက်ာ္ ၈၀၀) ေလာက္ရွိသြားၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ Work Shop (အလုပ္ရုံ)ကေန ထုတ္လုပ္တဲ့ ေျခတုေပါ့ေနာ္။ ျပည္တြင္းမွာတင္ က်ေနာ္တို႔ ထုတ္လုပ္ ေပးတာပါ။ အဲဒါကေတာ့ အေမရိကန္မစ္ရွင္နဲ႔ တြဲၿပီး လုပ္တဲ့ဟာေပါ့။ ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ HI ပေရာဂ်က္ေပါ့။ Handicap International နဲ႔လည္း က်ေနာ္တို႔က ေက်ာက္ႀကီးၿမိဳ႕နယ္မွာပဲ Victim Assistance Centre ေပါ့၊ မိုင္းထိတဲ့သူေတြအတြက္ အေထာက္အကူျပဳတဲ့ စင္တာေလးတခု ဖြင့္ၿပီးေတာ့ အခု မတ္လက စတင္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီေပါ့ေနာ္။ အဆင္ေျပတယ္ဆိုရင္ ပဲခူးတိုင္းအေရွ႕ျခမ္းမွာ စင္တာေတြ ၄၊ ၅၊ ၆ ခု ဆက္တိုက္ဖြင့္မယ့္ အစီအစဥ္ေတြ ရွိတယ္ေလ။ ဒီအစီအစဥ္ေတြကလည္း မိုင္း Victim မိုင္းထိသူေတြကို ႏွစ္သိမ့္ ေဆြးေႏြးအားေပးတာတို႔၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေျခတုေတြ ျပန္လည္ျပင္ဆင္တာ၊ ပ်က္စီးတဲ့ ဟာေတြကို။ မရွိတာေတြကို တတ္ဆင္ေပးဖို႔။ HI နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္း က်ေနာ္တို႔ ပေရာဂ်က္က ပိုရလာလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔က မိုင္းထိသူေတြ တင္မကပါဘူး။ အားလုံး မသန္စြမ္းသူေတြအတြက္ေရာ။ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းပညာေတြေပါ့။ ဆက္လက္ေပးဖို႔ အစီအစဥ္ေတြလည္း ေရးဆဲြေနပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ HI နဲ႔ လုပ္တာ။ ေနာက္ Korea Hanbeot Welfare Foundation ေပါ့။ အဲဒါနဲ႔လည္း က်ေနာ္တို႔ လုပ္တယ္။ Wheelchair ဘီးတပ္ကုလားထုိင္ေတြ ကိုရီးယားကေန သူတို႔ ပို႔ေပးတယ္။ ဒီမွာ Wheelchair လိုအပ္တဲ့ကေလးေတြကို ဒီမွာ ျပန္ၿပီးေတာ့ ျဖန္႔ေပးတာေပါ့။ အဲဒီမွာဆိုရင္ Manual Wheelchair ေတြပါသလို Electric Wheelchair (လွ်ပ္စစ္ဘီးတပ္ကုလားထိုင္)  ေတြလည္း ပါတာေပါ့။ အဲဒါေတြကလည္း က်ေနာ္တို႔ စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္။ “အသင္းအေနနဲ႔ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာရွိတဲ့ မသန္စြမ္းကေလးေတြေပါ့။ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္း၊ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္ေက်ာင္းတက္ဖို႔အတြက္ကို က်ေနာ္တို႔ အသင္းအေနနဲ႔ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈေတြ လုပ္ေပးတယ္။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ အစီအစဥ္အေနနဲ႔လည္း တျခား ပရဟိတအသင္းေတြ၊ မသန္စြမ္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိတဲ့ေနရာေတြ၊ လိႈင္သာယာ၊ ေရႊျပည္သာဘက္ေတြ၊ ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ ရုံးခြဲေတြကလည္း တျပည္လုံးမွာ ၂၂ ရုံး ရွိတယ္။ ၂၂ ရုံးကိုလည္း အလ်ဥ္းသင့္ရင္သင့္သလို က်ေနာ္တို႔ ဖ်ာပုံ၊ ဟသၤာတ၊ ေဒးဒရဲဘက္ေတြလည္း သြားၿပီး က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္။ ဒီအစီအစဥ္ေတြက က်ေနာ္တို႔ လက္ရွိလုပ္ေနတာေတြေပါ့ဗ်ာ။ “ေနာက္ ဒီမွာလည္း ေဖ်ာ္ေျဖေရး အစီအစဥ္ကလည္း ရွိတယ္ေလ။ ဒီမွာ Band တီး၀ိုင္း ရွိတယ္။ သံစဥ္ပန္း မသန္စြမ္းလႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔ ရွိတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႔ကေနၿပီးေတာ့ တဦးခ်င္း၊ ႏွစ္ေယာက္တြဲ၊ အုပ္စုဖြဲ႔ ပုံစံေတြနဲ႔ သီခ်င္းေတြ၊ ျပဇာတ္ရုံမွာ ျပဇာတ္ေတြ အၿငိမ့္ေတြ အဲဒါေတြ အားလုံးကလည္း မသန္စြမ္းေတြနဲ႔ ကတယ္၊ ဆိုတယ္၊ တီးတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီအစီအစဥ္ေတြလည္း က်ေနာ္တို႔မွာ ရွိတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေတြလည္း တျခားအသင္းအဖြဲ႔ေတြက ဖိတ္တဲ့အခါ သြားေရာက္ ေဖ်ာ္ေျဖတာရွိသလို က်ေနာ္တို႔ နယ္ရုံးေတြမွာလည္း သြားေရာက္ေဖ်ာ္ ေျဖ တင္ဆက္တာေတြ ရွိပါတယ္။” ဦးေအးကိုကိုတို႔  ႏိုင္ငံတ၀န္းမွာ ရုံး ၂၂ ရုံးထိ ျဖန္႔က်က္ထားႏိုင္ၿပီဆိုေတာ့ ဒီအသင္းကို ဘယ္တုန္းကတည္းက ထူေထာင္ခဲ့တာလဲ။ “က်ေနာ္တို႔က ၂၀၁၂ ေပါ့။ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၄ ကတည္းက ထူေထာင္ၿပီး ဒီကေန႔အခ်ိန္ထိ ၁၃ ႏွစ္ျပည့္ပါၿပီ။ ၁၃ ႏွစ္ေျမာက္တဲ့အခမ္းအနားႀကီးကိုလည္း လာမယ့္ ဧၿပီ ၄ ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္ ၀ိုင္အမ္စီေအခန္းမမွာ ခမ္းခမ္းနားနားနဲ႔ လုပ္ဖို႔လည္း ရွိပါတယ္။” ပဲခူးတိုင္းအေရွ႕ျခမ္း ေက်ာက္ႀကီးၿမိဳ႕နယ္ မုန္းေဒသ ေရာက္ခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒီမွာ မိုင္းထိလို႔ ေျခေထာက္ ျပတ္သူေတြ ရာခ်ီ ေတြ႔ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဘက္မွာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ကေရာ။ “ျမန္မာႏုိင္ငံ ကိုယ္အဂၤါ မသန္စြမ္းသူမ်ားအသင္းရဲ႕ ရုံးခြဲကလည္း မုန္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ဖြင့္ထားပါတယ္။ Victim Assistance Centre ကလည္း မုန္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ထပ္ဖြင့္ထားတယ္။” မုန္းၿမိဳ႕အပိုင္ဟာ ျမန္မာျပည္မွာ မိုင္းထိလို႔ ေျချပတ္သူ အမ်ားဆုံးေဒသလုိ႔ သိထားပါတယ္။ “ဟုတ္ပါတယ္။” ေျခတုလက္တုက ဘယ္လိုလုပ္လဲ။ ျမန္မာျပည္ထဲမွာပဲ အၿပီးလုပ္လား။ မိုေဖာက္တာ အပါအ၀င္ ဘယ္လို ေဆာင္ရြက္လဲ။ တခုကို ျမန္မာက်ပ္ေငြ ဘယ္ေလာက္ေလာက္ က်သင့္သလဲ။ “က်ေနာ္တို႔က New Method ေတြနဲ႔ မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ New Method နဲ႔လုပ္မယ္ဆိုရင္ အဲဒီ Raw Materials ေတြက အဲဒါေတြက ျပည္တြင္းမွာ မရဘူး။ ထိုင္းတို႔ဘာတို႔က လွမ္းမွာရမယ္။ ဂ်ာမနီကုိ လွမ္းမွာရမယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔က Old Method ေခၚတာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ WHO အမ်ဳိးသားျပန္လည္သန္စြမ္းေရးေဆးရုံကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ဆရာႀကီး ဦးလွေဖေပါ့။ ေဒါက္တာလွေဖေပါ့၊ ေဒါက္တာလွေဖ လုပ္ခဲ့တဲ့ ယမေနသားနဲ႔ ေျခတုေပါ့ေနာ္။ ယမေနသားနဲ႔လုပ္တဲ့ ေျခတုဆိုတာကလည္း တေခ်ာင္းလုံးက ယမေန မဟုတ္ဘူး။ ေျခသလုံးေနရာမွာ ယမေန။ ေအာက္က ရာဘာနဲ႔ ေျခဖ၀ါးတပ္တယ္။ အေပၚျဖတ္ပိုင္းကို က်ေနာ္တို႔က မိုယူရတယ္။ မိုယူၿပီး ပလစ္စတစ္ေလာင္းရတယ္။ အၾကမ္းရရင္ တေခ်ာင္းလုံးကို ပလစ္စတစ္ ျပန္ေလာင္းၿပီး အဲဒီ Method နဲ႔ WHO ရဲ႕ Old Method နဲ႔ လက္ရွိသြားေနတာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဒီဟာသြားျခင္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားက ဘာတခုမွ ကုန္ၾကမ္းသြင္းစရာမလိုဘူး။ အားလုံးက ျပည္တြင္းကပဲ ရတယ္။ ရာဘာေျခဖ၀ါးဆိုရင္လည္း ျပည္တြင္းမွာတင္ ေပါင္းလုိ႔ရတယ္။ ေပါင္းတဲ့ဆီမွာ က်ေနာ္တို႔ မိုလုပ္ၿပီး ေပးရတာေပါ့။ သတၱဳမိုတို႔၊ သံမိုတို႔ အရင္လုပ္ရတယ္။ လုပ္ၿပီးေတာ့မွ ရာဘာေပါင္းတဲ့စက္ရုံမွာ ေအာ္ဒါမွာ ရတာ။ ဒါတခုပဲ အခက္အခဲေလးနည္းနည္း ရွိတယ္။ က်န္တဲ့ဟာေတြက က်ေနာ္တို႔အလုပ္ရုံမွာ အကုန္၊ ပလစ္စတစ္ေလာင္း၊ ျပန္ေလာင္းတာက အစ၊ အၾကမ္းထည္ကေန အေခ်ာထည္ ၿပီးတဲ့အထိေအာင္ လုပ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အလုပ္ရုံမွာ လာလုပ္ရင္ေတာ့ ဒူးေအာက္ပိုင္း တေခ်ာင္းဆို က်ပ္ေငြ ၁ သိန္း ၅ ေသာင္းေပါ့။  နယ္မွာ ဆင္းၿပီး ပေရာဂ်က္နဲ႔ လုပ္ရင္ အိုင္အန္ဂ်ီအိုေတြက က်ေနာ္တို႔ကို ၁ သိန္း ၈ ေသာင္းနဲ႔ ရွင္းေပးတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ နယ္သြားတယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔မွာ ခရီးစရိတ္ေတြ ရွိတယ္။ နယ္မွာေနတဲ့ စားစရိတ္ေတြ ဘာေတြရွိတဲ့အတြက္ ၁ သိန္း ၈ ေသာင္းႏႈန္းနဲ႔ သူတို႔က က်ေနာ္တို႔ကို ရွင္းေပးတယ္။ ဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔ လုပ္ေနတာ ၂၀၁၀ ကတည္းက အလုပ္ရုံ စတင္ တည္ေထာင္တာေပါ့ေနာ္။ လာမယ့္ေအာက္တိုဘာဆို ၆ ႏွစ္ ျပည့္ၿပီ။ အသင္း ထူေထာင္တာကေတာ့ ၁၃ ႏွစ္ျပည့္ၿပီ။” မိုင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ထိခိုက္ျပတ္ရွသူအေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္ေလာက္ရွိမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းႏိုင္လဲ သိလား။ “အဲဒီစာရင္းကေတာ့ က်ေနာ္တို႔မွာ မရွိဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အသင္း၀င္ေပါ့။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ကိုယ္အဂၤါ မသန္စြမ္းသူမ်ားအသင္းကို ၀င္ထားတာ လူေပါင္း ၇၀၀၀ ေလာက္ရွိတယ္။ ၇၀၀၀ မွာ Mine Victim Assistance ေတြက ( ၂၀၀၀ ေက်ာ္) ေလာက္ရွိတယ္။ အသင္း၀င္ထားတာ။ အဲဒီ ၂၀၀၀ ေက်ာ္ထဲမွာ တပ္မေတာ္သားေတြ ပါသလို ျပည္သူေတြလည္း ပါတယ္။ လက္နက္ကို္င္အဖြဲ႔အစည္းကလည္း တခ်ဳိ႔ ပါတယ္။ အသင္း၀င္ ေတြေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေၾကာင့္လည္း က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ ကိုယ္အဂၤါ မသန္စြမ္းသူမ်ားအသင္းအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမျမွဳပ္မိုင္းတားဆီးေရးအဖြဲ႔ဆိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ညီေနာင္ Association ေလးတခုေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေလးကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ တြဲၿပီး တည္ေထာင္ထားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ခုန ေမးတဲ့ မိုင္းေၾကာင့္ ဘယ္ေလာက္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူစာရင္း ဘယ္ေလာက္ရွိမယ္ဆိုတဲ့စာရင္းအရေတာ့ လုပ္တုန္းပဲ။ ခုန ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမျမွဳပ္မိုင္းတားဆီးေရးအဖြဲ႔ (Myanmar Campaign to Ban Landmines) ကိုေတာ့ ၂၀၁၃ ဇြန္ ၂၃ ရက္ေန႔မွာ က်ေနာ္တို႔ တည္ေထာင္ခဲ့တယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကိုယ္အဂၤါမသန္စြမ္းသူမ်ားအသင္းက မိုင္းထိသူေတြ မ်ားတဲ့အတြက္ ဒီဟာကို ကမ္ပိန္းတခုအေနနဲ႔ တည္ေထာင္ခဲ့တာ။ ခုလာမယ့္ ၂၀၁၅ ဇြန္ ၂၃ ရက္ဆို ၂ ႏွစ္ျပည့္ၿပီေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ Victim Assistant စာရင္းကို ေမးတဲ့ဟာက ေတာ္ေတာ္ခန္႔မွန္းရ ခက္တယ္။ လုပ္ဖို႔လည္း ခဲယဥ္းတဲ့အလုပ္ေလ။ လုုပ္မယ္ဆိုလည္း ဒီဟာက ပေရာဂ်က္ႀကီးတခုလို ျဖစ္ေနတယ္။ ေငြေၾကးအေျမာက္အျမားကုန္မွာ။” (မွတ္ခ်က္။      ။ ကမၻာ့ႏိုင္ငံ ၁၆၂ ႏိုင္ငံက လက္မွတ္ထိုးတားတဲ့ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းအသုံးျပဳမႈ တားဆီးေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို ျမန္မာအပါအ၀င္ ၃၅ ႏိုင္ငံဟာ လက္မွတ္ေရးထုိးျခင္း မရွိေသးပါဘူး။   International Campaign to Ban Landmines အဖြဲ႔ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေျမျမွဳပ္မိုင္းေၾကာင့္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း လူေပါင္း ၃၆၂၆ ေယာက္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရခဲ့တဲ့အနက္ အေယာက္ ၃၄၀ အသက္ေသဆုံးခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။) မိုင္းထိလို႔ ေျချပတ္သူေတြကို ကူညီေနရာမွာ တပ္မေတာ္သားေျချပတ္သူေတြ၊ အစိုးရကို လက္နက္ကိုင္ တိုက္ခိုက္သူေတြ ပါတယ္ဆိုေတာ့ အဲဒီပုဂိၢဳလ္ေတြက ျပန္ေတြ႔တဲ့အခါ တခ်ိန္တုန္းက ရန္သူေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကသူေတြဆိုေတာ့ မိုင္းထိေျချပတ္နဲ႔ မသန္စြမ္းဘ၀နဲ႔ ေတြ႔ၾကတဲ့အခါ သူတို႔ရဲ႕ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနကို ဘယ္လိုျမင္ရလဲ။ “အဲဒါက က်ေနာ္တို႔ေျခတုသြားလုပ္တဲ့အခ်ိ္န္မွာ ဒီလိုပဲေပါ့။ တပ္မေတာ္ဘက္က မိုင္း victim တေယာက္နဲ႔ ခုနလိုမ်ဳိး လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းက မိုင္း victim တေယာက္ ေတြ႔တာလည္း က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ဖူးပါတယ္။ သူတို႔ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ေတြ႔တဲ့အခ်ိန္မွာ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ ဖက္ၿပီး ငိုတာေတြ ဘာေတြလည္း ျဖစ္တာ ေတြ႔ဖူးတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ ဒီဟာေတြက တပ္မေတာ္ဘက္ကလည္း သူတို႔ဘက္မလာေအာင္ မိုင္းေတြ ထားသလို ဟိုဘက္ကလည္း သူတို႔ဘက္မလာေအာင္ မိုင္းေတြ ထားတယ္။ ထားၿပီး သူတို႔ပဲ နင္းၿပီး ျပတ္ၾကတယ္ဆိုေတာ့၊ ေနာက္ ေျခတုသြားလုပ္တဲ့ေနရာကလည္း က်ေနာ္တို႔က မုန္းမွာ ကိုယ္တိုင္ ေျခတု သြားလုပ္တာကိုး။ မုန္းေဒသဆိုတာ အမည္းေရာင္နယ္ေျမပဲ ယေန႔ထိေအာင္။ အမည္းေရာင္နယ္ေျမဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ေျခတု လုပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းကလည္း လာလုပ္တာပဲ။ တပ္မေတာ္သားလည္း အဲဒီမွာ ရွိေနတာပဲ။ အဲဒီေတာ့ ေတြ႔တဲ့အခ်ိ္န္မွာ ၂ ေယာက္ ဖက္ၿပီး ငိုတာေတြ ဘာေတြ။ ေရွးေဟာင္းေႏွာင္းျဖစ္ ျပန္လည္ေျပာၾကတာေတြ ျပဳၾကတာေတြေတာ့ ေတြ႔ဖူးပါတယ္။” မုန္းၿမိဳ႕ကို ေရာက္ခဲ့တုန္းက လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္တဲ့သူေတြသာ မဟုတ္ဘဲ ၀ါးခုတ္သြား၊ မွ်စ္ခ်ဳိးသြားရင္း မိုင္းနင္းမိၿပီး ေျချပတ္တဲ့ ေယာက်္ား၊ မိန္းမ ေတြဆုံေတြ႔ခဲ့ဖူးတယ္။ တခ်ဳိ႔ဆို လင္မယား ၂ ဦးစလုံး မိုင္းထိ ေျချပတ္ေနၾကတာ။ ခ်ဳိင္းေထာက္ မေလာက္လို႔ တေယာက္ အျပင္သြားရင္ တေယာက္အိမ္မွာ ေနရတယ္ဆိုတာမ်ဳိး ေတြ႔ဖူးတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ ေႏွစ္ေလာက္ကေပါ့။ ခုေကာ ေလာက္ေလာက္ငင ရၾကၿပီလားခင္ဗ်။ ဘတ္ဂ်က္ ျပသနာရွိေနလား။ “က်ေနာ္တို႔ အဲဒီဟာေတာ့ က်န္တဲ့ဟာေတာ့ ဒူးေအာက္ပိုင္းေတြဘာေတြက ျပႆ  နာ မရွိဘူး။ ေပါင္က်ေတာ့ Neat Joint ေခၚတာေပါ့။ ဒူးေခါင္းေပါ့။ အဲဒီ Neat Joint က က်ေနာ္္တို႔ ဗမာျပည္မွာ မထုတ္ႏုိင္ေသးဘူး။ Neat Joint က Auto Box ကုမၸဏီကေနၿပီးေတာ့ ထိုင္းမွာ က်ေနာ္တို႔က  ထုိင္းမွာ သြားသြား၀ယ္ရတယ္။ အဲဒီအခက္အခဲေတာ့ ရွိတယ္။ ေပါင္ကေတာ့ ျပသနာ ရွိတယ္။ ဒူးေအာက္ပိုင္းက ျပသနာ မရွိဘူး။ ဒူးေအာက္ကေတာ့ အားလုံး ျပည္တြင္း ပစၥည္းနဲ႔ လုပ္လို႔ ရတယ္။ ေပါင္က်ေတာ့ တေခ်ာင္းလုံးအေနအထားမွာ Neat Joint က Main Point ျဖစ္ေနတယ္။ ေျခေထာက္ ေကြးလိုက္၊ ဆန္႔လိုက္ျဖစ္ေနတဲ့ အေနအထားမွာ အဲဒါ အေရးႀကီးတယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ ဒီမွာ တခ်ဳိ႔လည္း Neat Joint ကိုလုပ္တဲ့သူ ျပည္တြင္းျဖစ္မွာ လုပ္တဲ့ဟာေတြ လည္းရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရည္အေသြးက လုံး၀ မေကာင္းဘူး။ မမီဘူးေပါ့။ ေနာက္တခုက ေျခတုတေခ်ာင္း လုပ္ထားၿပီးရင္ အနည္းေလး ၅ ႏွစ္၊ ၁၀ ႏွစ္ အသုံး တည့္ေနရမယ္ ။ ျပည္တြင္းမွာ လုပ္တဲ့ဟာေတြက်ေတာ့ ၁ ႏွစ္၊ ၂ ႏွစ္နဲ႔ ပ်က္သြားတာမ်ဳိး။ ေနာက္ ေစ်းလည္း ႀကီးတယ္။ အဲဒီအပိုင္းေလးေတြ ပါတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေပါင္နဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ေတာ့ Neat Joint ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မဲေဆာက္ (ထိုင္းႏိုင္ငံ) ဆင္းၿပီး ၀ယ္ရတဲ့သေဘာ ရွိတယ္။” ေပါင္ပိုင္းဆို ပိုေစ်းႀကီးမွာေပါ့။ ျမန္မာက်ပ္ေငြအားျဖင့္ဆို ဘယ္ေလာက္က်သလဲ။ “ေပါင္ဆိုလို႔ရွိရင္ တေခ်ာင္းကို ( ၉ သိန္း) ေလာက္ယူတယ္။ Neat Joint တခုတည္းတင္ ၄၊ ၅ သိန္း ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ အေပၚကလည္း ဆက္ရတယ္။ ေအာက္ကလည္း ဆက္ရတယ္ ေျခဖ၀ါးလည္း တပ္ရတာေပါ့။ ေနာက္ပိုင္း တေခ်ာင္းလုံး ပလစ္စတစ္ျပန္ေလာင္းရတယ္။” အသင္းရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ကိစၥေတြမွာ ျပည္ပက အစိုးရမဟုတ္တဲ့အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာအစိုးရမဟုတ္တဲ့အဖြဲ႔ေတြက လွဴဒါန္းတာေတာ့ ဟုတ္ပါၿပီ။ ျပည္တြင္းက လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြ၊ စီးပြားေရးသမားႀကီးေတြ၊ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀သူေတြက လွဴဒါန္းမႈကေရာ ဘယ္လို ရွိပါသလဲ။ “လွဴဒါန္းေငြကေတာ့ ျပည္တြင္း အလွဴရွင္အေနနဲ႔ အင္မတန္နည္းပါတယ္။ နည္းတယ္ ဆိုတာ ဘယ္လိုေျပာရမလဲ။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြက ဗုဒၶဘာသာေတြ မ်ားတယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ ဘုရား၊ ေက်ာင္းကန္၊ ဘုန္းႀကီး ဘာညာက်ေတာ့ လွဴရင္ သူတို႔အေနနဲ႔ မြန္ျမတ္တယ္ ထင္သလားေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး ေပါ့ဗ်ာ။ ဒီလိုမ်ဳိး လူမႈေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြက်ေတာ့ လွဴတဲ့အားေတာ့ ေတာ္ေတာ္နည္းပါတယ္။ ရွိေတာ့ ရွိပါတယ္။ လွဴတဲ့သူေတြလည္း ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဥကၠ႒ဆို ေဘဘီဗိုုက္တာ ကေလးအားတိုးေဆးပိုင္ရွင္ ဦးျမတ္ဦးေပါ့ေနာ္။ သူကိုယ္တိုင္ကလည္း လက္ကေလးေတြ ေမြးကတည္းက လက္မစုံဘူးေပါ့။ ပူးေနတာေပါ့။ က်န္တဲ့ေနရာေတြ တကိုယ္လုံး ေကာင္းတယ္။ သူက က်ေနာ္တို႔အသင္းရဲ႕ဥကၠ႒။ အခု က်ေနာ္တို႔ ဖြင့္ေနတဲ့ရုံးကလည္း သူ႔တိုက္ခန္းကို ေပးၿပီး ဖြင့္တယ္။ ၿပီးရင္ သူ႔အလွဴဒါနေတြက မ်ားပါတယ္။ ၁ ႏွစ္ ၁ ႏွစ္ကို သိန္း ၁၀၀ ၀န္းက်င္ေလာက္ေတာ့ သူက လွဴတယ္။ ထင္သာျမင္သာရွိတာဆို သူရွိတယ္ဗ်ာ၊  ပိုင္ေဆာက္လုပ္ေရးက အမႀကီး ေဒၚခင္သန္းႏြဲ႔တို႔၊ ေနာက္ သုဓမၼသိဂီ ၤ ေဒၚနီနီေပါ့။ ေရႊသံလြင္ေပါ့။ လွဴပါတယ္။ တျခားလွဴသူေတြက နည္းပါးပါတယ္။" ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ေထာင္တဲ့မိုင္းေၾကာင့္ ေျချပတ္လက္ျပတ္ၾကသူေတြကို ျပည္ပကေန လွဴဒါန္းသလိုပဲ ျပည္တြင္းက လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြ၊ စီးပြားေရးသမားေတြက လွဴဒါန္း ထည့္၀င္လာေစဖို႔ ဦးေအးကိုကုိ ဘာေျပာစရာရွိမလဲ။ “ဟုတ္ပါတယ္။ ျပည္ပအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔အသင္းက ေပါင္းၿပီး ရပ္တည္ လႈပ္ရွားေနတယ္ေပါ့ေနာ္။ ျပည္တြင္းအလွဴရွင္ေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီး အားနည္းေန တယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာရွိတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔လည္း က်ေနာ္တို႔ အသင္းလိုမ်ဳိးေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ မသန္စြမ္းေတြအတြက္ကို က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ လူမႈေရးကအစ အကုန္လုံး ကူညီေထာက္ပံ့ေပးေနတဲ့အသင္းေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်ေနာ္တို႔လို အသင္းမ်ဳိးကိုလည္း လွဴဒါန္းေပးၾကပါလို႔ ေျပာလိုပါတယ္။” ေျမျမွဳပ္မိုင္းေၾကာင့္ ေသေက်ဒဏ္ရာရေနၾကတာဆိုေတာ့ ေျမျမွဳပ္မိုင္းသုံးစဲြေနမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔  မွတ္ခ်က္စကား ေျပာျပပါ။ “ဒီ ေျမျမွဳပ္မုိင္းကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အခုလို ေခတ္ႀကီးမွာ မသုံးစဲြသင့္ေတာ့ဘူးလို႔ က်ေနာ္ ျမင္တာေလ။။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ့္ျပည္တြင္းမွာ ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္ေတြနဲ႔ ျဖစ္တာလည္း မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ကိုယ့္ျပည္တြင္းက ျပည္သူျပည္သားေတြ အခ်င္းခ်င္း ဟုတ္လား။ တပ္မေတာ္ကလည္း ကိုယ့္ရဲ႕ ျပည္သူျပည္သားပဲ။ ဟိုဘက္က လက္နက္ကိုင္ကလည္း ကိုယ့္ရဲ႕ ျပည္သူျပည္သားပဲ။ ဒီၾကားထဲက အျပစ္မဲ့တဲ့ ျပည္သူျပည္သားေတြဟာ ဒါေတြကို နင္းၿပီးေတာ့ ေျခေထာက္ေတြ၊ လက္ေတြ ျပတ္ တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေျမျမွဳပ္မုိင္းေတြကို အသုံးျပဳမႈ ရပ္စဲသင့္ၿပီလို႔ပဲ က်ေနာ္ျမင္ပါတယ္။ မသုံးသင့္ေတာ့ ဘူးလို႔ပဲ ျမင္ပါတယ္။” တစုံလုံး ျခံဳၿပီးေတာ့ ဘာေျပာစရာရွိဦးမလဲ။ “ဒီဗြီဘီက အခုလို ေမးျမန္းတဲ့အတြက္၊ က်ေနာ္တို႔လည္းရွင္းျပခြင့္ရတဲ့အတြက္ အမ်ားႀကီး ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။” ဓာတ္ပုံ-ဦးေအးကိုကို ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ [gallery ids="87315,87316,87317,87318,87319,87320,87321,87322,87323,87324,87325,87326"]