အဓိက ငွက္ေတြကုိ ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္မႈျဖစ္တယ္ - ငွက္ပညာရွင္ ဦးသက္ေဇာ္ႏိုင္
ပီတာအောင်
·
February 4, 2015
ျမန္မာႏိုင္ငံက ငွက္၀ါသနာရွင္ေတြနဲ႔ ျပည္တြင္းျပည္ပ အဖြဲ႔အစည္းေတြပူးေပါင္းၿပီး ၂၀၁၀ ကေန ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အထိ ႏိုင္ငံတ၀ွမ္း ငွက္ေလ့လာ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈေတြ ကြင္း ဆင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီစစ္တမ္းရဲ႕ ေလ့လာေတြရွိခ်က္ေတြနဲ႔ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ ငွက္မ်ဳိဳးစိတ္ေတြ မ်ဳိးတုံး ေပ်ာက္ကြယ္မယ့္အႏၱရာယ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စစ္တမ္းေကာက္ယူရာပါ၀င္တဲ့ သားရိုင္း တိရစၧာန္ထိန္းသိမ္းေရးေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔ (WCS) က ငွက္ပညာရွင္ ဦးသက္ေဇာ္ႏိုင္ကို ဒီဗြီဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ျမန္မာျပည္အႏွံ႔ ၄ ႏွစ္ၾကာ ငွက္ စစ္တမ္းေကာက္ယူေလ့လာခ်က္ေတြအရ ႏိုင္ငံတြင္းမွာ ငွက္မ်ဳိးစိတ္ အေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္ရွိတယ္လို႔ စာရင္းျပဳစုႏိုင္ခဲ့ပါသလဲ။
“နဂိုျပဳစုထားတဲ့ စာရင္းနဲ႔ အသစ္ေတြ႔ရွိထားတဲ့ဟာနဲ႔ဆိုရင္ စုစုေပါင္း ၁၁၁၄ မ်ဳိး ထုတ္ျပန္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။”
ဒီစာရင္းထဲမွာ အရင္က ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ မရွိေသးတဲ့၊ မေတြ႔ေသးတဲ့ ရွားပါး ငွက္အမ်ဳိးအစားေတြလည္း ပါ၀င္သိရပါတယ္။ ဘယ္လိုငွက္အမ်ဳိးအစား အသစ္ေတြလဲဆိုတာ ရွင္းျပေပးပါလား။
“ရွားပါးေတာ့မဟုတ္ဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မွတ္တမ္းတင္မထားတဲ့ ငွက္မ်ဳိးဆိုရင္ ၂၀ ေလာက္ေပါ့။ ျမန္မာနာမည္ေတာ့ မရွိေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ အၾကမ္းဖ်င္းဆိုရင္ေတာ့ သိမ္းငွက္အေသးစားလို အေကာင္မ်ဳိး အစ္ကိုတို႔ကေတာ့ သိမ္းစာလို႔ေခၚတာေပါ့၊ စာကေလးအရြယ္အစား သာသာပဲရွိတာ။ ေသးေသးေလးေတြ အျဖဴနဲ႔အနက္ၾကားေလး။ အဲလို အေကာင္အမ်ဳိးအစားေတြ၊ တခ်ဳိ႕ ေရငွက္ေတြလည္းပါတာေပါ့၊ ေနာက္ လည္ပင္းမွာ အနီေရာင္ပါတဲ့ ပင္လယ္ဇင္ေယာ္ငွက္ႀကီးမ်ဳိးေတြလည္း ပါတာေပါ့၊ ေနာက္ငွက္ပါးစပ္လို႔ေခၚတဲ့ ဘုတ္ကလုံေလာက္ရွိတဲ့ ငွက္ေတြပါ။”
ဒီငွက္ေတြဟာ အရင္က ကမၻာ့ဘယ္အရပ္ေဒသေတြမွာပဲ အေတြ႔မ်ားတဲ့ ငွက္ေတြပါလဲ။
“သိမ္းငွက္အေသးစားေလးေတြဟာ တကယ္က်ေတာ့ အိႏိၵယဘက္မွာရွိတာ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွ တခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေတြမွာရွိတယ္။ အဓိက ဟိမ၀ႏၱာေတာင္တန္းေတြေပၚမွာ ေတြ႔ရေလ့ရွိတဲ့ အေကာင္မ်ဳိးေတြပါ။”
စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈေတြကို ဘယ္အဖြဲ႔အစည္းေတြေပါင္းၿပီး ဘယ္လိုေနရာေတြမွာ အဓိကသြားၿပီး လုပ္ျဖစ္တာပါလဲ။
“သြားတဲ့ေနရာေဒသကေတာ့ ျမန္မာျပည္အႏွံ႔မွာပါ။ တႏိုင္ငံလံုးလိုလိုပဲသြားၾကတာ။ လုပ္တာေတာ့ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းအေနနဲ႔ သဘာ၀၀န္းက်င္နဲ႔ သစ္ေတာဦးစီးဌာနလက္ေအာက္မွာ ရွိတဲ့ သဘာ၀၀န္းက်င္နဲ႔ သားငွက္ တိရစၧာန္ ထိန္းသိမ္းေရးဌာန၊ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းဆိုရင္ Wildlife Conservation Society ရွိတယ္ Fauna & Flora International ရွိတယ္။ ေနာက္ျပည္တြင္းက ငွက္၀ါသနာရွင္အသင္းရွိတယ္၊ ဒါအျပင္ ၀ါသနာအေလ်ာက္လိုက္ေလ့လာတဲ့ လူေတြလည္းရွိတယ္။ အဲလိုလူေတြ လုိက္ၿပီးေတာ့ ေကာက္ထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြအားလံုးကို ျပန္ၿပီးေပါင္းစုလိုက္တာပါ။ ေပါင္းစုလိုက္ၿပီးေတာ့မွ ဒါကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အသစ္ျဖစ္တယ္ မွတ္တမ္းမရွိဘူးဆိုၿပီး မွတ္တမ္းတင္လုိက္တာပါ။”
ေယဘုက်အားျဖင့္ၿခံဳၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ငွက္မ်ဳိးစိတ္အေရအတြက္ဟာ ပိုၿပီးေတာ့မ်ားလာသလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ပိုၿပီးေတာ့ရွားပါးေလ်ာ့နည္း မ်ဳိးတုံးသြားလား။ ဘယ္လို ေကာက္ခ်က္ခ် သံုးသပ္လို႔ရမလဲ။
“မ်ဳိးေတာ့မတုံးဘူး၊ ဒါေပမယ့္ အေကာင္အေရအတြက္ေတာ့နည္းလာတယ္။ နည္းလာတယ္လို႔ပဲ သံုးသပ္ထားတယ္။ အဓိက ေဆာင္းတြင္းမွာဆိုရင္ အစ္ကိုတို႔ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ကလည္း အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ေပါင္းၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံအတြင္းမွာရွိတဲ့ ေရငွက္ေတြကို ႏွစ္တိုင္းပံုမွန္စာရင္းေကာက္တယ္။ စာရင္းေကာက္တဲ့အခါက်ေတာ့ တႏွစ္ထက္တႏွစ္ ပိုပိုနည္းလာတယ္။ နည္းလာတယ္ဆိုတာလည္း အစ္ကိုတို႔တႏုိင္ငံတည္းမဟုတ္ဘူး။ အဓိက ငွက္ေတြလာတဲ့ မူရင္းေဒသႏိုင္ငံေတြမွာကိုက အေကာင္ေရက က်က်လာတယ္။
ေလ့လာစာရင္းေကာက္ယူမႈေတြအရဆိုရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မ်ဳိးတုံးေပ်ာက္ကြယ္သြားၿပီလို႔ ယူဆရတဲ့ငွက္ေတြ မေတြ႔ရေတာ့တဲ့ ငွက္အမ်ဳိးအစားေတြက ဘာေတြလဲ ေျပာျပေပးပါလား။
“ျမန္မာႏို္င္ငံမွာေတာ့ ငွက္တမ်ဳိးရွိေသးတယ္လို႔ ပထမေတာ့မွန္းၾကတာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ႏွစ္ေလာက္ကေပါ့။ အဲဒီငွက္ရဲ႕အမည္က ဘဲေခါင္းပန္းေရာင္လို႔ေခၚတယ္၊ အဲဒီေကာင္ ပထမေတာ့ အစ္ကိုတို႔ ႏိုင္ငံမွာပဲရွိေတာ့မယ္လုိ႔ က်န္ေတာ့မယ္လို႔ထင္တာ။ ဒါေပမယ့္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အဖြဲ႔အစည္းေပါင္းစံု လူပုဂိၢဳလ္ေပါင္းစံု ျမန္မာႏို္င္ငံအႏွ႔ံ လိုက္ရွာၾကည့္တဲ့အခါက်ေတာ့ အခုမေတြ႕ရေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘဲေခါင္းပန္းေရာင္ကေတာ့ ျမန္မာမွာတင္မကဘူး ကမၻာမွာပါ မ်ဳိးတုံးသြားၿပီလို႔ ထင္ရတယ္၊ ယူဆရတယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ေဒါင္းေတြကေတာ့ သိပ္ေတာ့ အေျခအေနမဆိုးေသးဘူး၊ ရွားပါးတယ္၊ မ်ဳိးတုံးဖို႔နီးတယ္ဆိုေပမယ့္ လံုး၀မ်ဳိးတုံးလုနီးပါးေတာ့ မျဖစ္ေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ အႏွစ္ သံုးေလးဆယ္အတြင္းမွာ အခ်ိန္မီ မထိန္းသိမ္းရင္ေတာ့ မ်ဳိဳးတုံးသြားႏို္င္တယ္။ ေဒါင္းထက္ အေျခအေန ဆိုးတဲ့ငွက္မ်ဳိဳးစိတ္ေတြ အစ္ကိုတို႔ႏိုင္ငံမွာ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ ၁၀ႏွစ္ ၁၅ ႏွစ္အတြင္းမထိန္းသိမ္းဘူးဆိုရင္ လံုး၀မ်ဳိးတုံးသြားမယ္ဆိုတဲ့ငွက္ေတြ ေလးငါးေျခာက္မ်ဳိးေလာက္ရွိေသးတယ္။ ဥပမာ လင္းတငွက္ေတြ ၃ မ်ဳိးရွိတယ္။ အဲဒီထက္ပိုအေရးႀကီးတာက ငဟစ္၀မ္းျဖဳဆိုတဲ့ငွက္ရွိတယ္ ဗုိက္အျဖဴေပါ့ သူက တကမၻာလံုးမွာ အေကာင္ေရ ၂၅၀ ေလာက္ပဲရွိေတာ့တယ္လို႔ ခန္႔မွန္းထားတယ္။ အစ္ကိုတို႔ႏိုင္ငံမွာလည္း သိပ္မ်ားမ်ားစားစားမရွိေတာ့ဘူး။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ငွက္ေတြမ်ိဳးတုံးမႈေတြ အဓိကျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းအရင္းေတြကဘာလဲ၊ ငွက္ေတြ အသက္ရွင္ေနထိုင္ႏိုင္ဖို႔ ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အဓိကစိန္ေခၚမႈဘာေတြရွိေနလဲ ေျပာျပေပးပါလား။
“အစ္ကိုတို႔ႏို္င္ငံမွာ အဓိက စိန္ေခၚမႈကေတာ့ ငွက္ေတြကို ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္မႈေပါ့။ ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္တယ္ ဆိုတာ စားဖို႔ထက္ ေရာင္းဖို႔ ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္တာ အဲဒါေတာ္ေတာ္ျပႆနာရွိတယ္၊ အဲဒါအဓိက အခ်က္ေပါ့။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ သူတို႔ေနရင္းေဒသ ေနထိုင္က်က္စားတဲ့ေနရာေတြ ေပ်ာက္ဆံုးသြားတာ၊ ေနာက္ပိုးသတ္ေဆးေတြကေတာ့ ပိုးသတ္ေဆးေတြနဲ႔ ငွက္ဖမ္းတာေတြရွိတယ္။ အပင္ေတြကို ပိုးသတ္ေဆးျဖန္းတယ္၊ ပိုးသတ္ေဆးက က်လာလို႔ ပိုးေကာင္ေတြကိုစားလို႔ ငွက္ေတြေသတယ္ဆိုတာက နည္းတယ္။ ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ငွက္ေတြကိုဖမ္းတာက ပိုဆိုးတာ။”
ေနာက္ျမန္မာျပည္မွာ ဖြံ႔ၿဖဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြေၾကာင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ေတြပ်က္စီးၿပီး ငွက္ေတြရဲ႕ သဘာ၀ေနထိုင္က်က္စားမႈေတြအေပၚ ဘယ္ေလာက္ ထိခုိက္မႈရွိေနပါသလဲ။
“အစ္ကိုတို႔ဆီမွာ ဒီဟာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အတိအက်စစ္တမ္းလည္း မေကာက္ရေသးဘူး၊ သူတို႔စီမံကိန္းေတြလုပ္တဲ့ ေနရာေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္းပဲ ရွားပါးတဲ့ငွက္ေတြ က်က္စားတဲ့ေနရာေတြနဲ႔ နည္းနည္းေတာ့ေ၀းေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခုေတာ့ရွိတာေပါ့ ေရငွက္ေတြအေနနဲ႔ေတာ့ရွိတယ္။ ဖြံ႔ၿဖဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြ တခ်ဳိ႕ေရတိမ္ေဒသေတြ ေရနက္ကြင္းေတြမွာ ငါးကန္ေတြလုပ္တာ၊ လယ္ယာေျမေတြေဖာ္တာေတြဟာ နည္းနည္းေတာ့ ေရငွက္ေတြအတြက္ အေကာင္ေပါက္ဖြားတဲ့ေနရာ ေတြနည္းလာတာေပါ့ အဲဒိျပႆ နာေတာ့နည္းနည္းရွိတယ္။”
ေနာက္ဆံုးေမးခ်င္တာက ဒီလို ငွက္ေတြ မ်ဳိးတုံးေပ်ာက္ကြယ္ေတာ့မယ့္ အႏၱရာယ္ကေန ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ ျပည္သူလူထုေတြအေနနဲ႔ ဘာေတြလုပ္ေဆာင္သင့္တယ္လို႔ အႀကံေပးခ်င္လဲ၊ ငွက္ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသူေတြအေနနဲ႔ ဘယ္လိုတိုက္တြန္းခ်င္ပါသလဲ။
“အႀကံေပးခ်င္တာကေတာ့ အစ္ကိုတို႔ပတ္၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့ ငွက္ေတြတင္မကဘူး အပင္ေတြ အေကာင္ေတြဆိုတာက လူေတြကို အဓိကအက်ဳိးျပဳေနတယ္။ တိုက္ရိုက္မဟုတ္ရင္ေတာင္ သြယ္၀ိုက္ၿပီးအက်ဳိးျပဳေနတယ္။ လူေတြအားလံုးလိုလိုက အေကာင္ေတြ အပင္ေတြကိုမီွခိုေနရတာကိုး။ ဒီလိုမီွခိုေနရတဲ့ အေကာင္ေတြ အပင္ေတြကို အစ္ကိုတို႔လူေတြကလည္း သူတို႔ကိုျပန္ၿပီးေက်းဇူးဆပ္တဲ့အေနနဲ႔ သူတို႔ကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ၿပီးေတာ့ အေကာင္ေတြကိုလည္းမစားေအာင္၊ အပင္ေတြကိုလည္းမခုတ္ေအာင္ လုပ္ေစခ်င္ပါတယ္။”