ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕ ၿဗိတိသွ်အစိုးရရဲ႕ ကၽြန္ပညာေရးစနစ္ကို မေက်နပ္လို႔ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ေက်ာင္းသားေတြ ပထမဆံုးအႀကိိမ္ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ခု ႏွစ္ေပါင္း ၉၄ ႏွစ္အၾကာ အရပ္သားတပိုင္း သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရရဲ႕ ပညာေရးစနစ္ကို မေက်နပ္လို႔ စတုတၳအႀကိမ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ ရန္ကုန္မွာ ဆင္ႏႊဲေနပါတယ္။ လက္ရွိ သပိတ္အေပၚ ေက်ာင္းသားမ်ဳိးဆက္ေတြရဲ႕ သဘာထားအျမင္ေတြကို စုစည္း တင္ဆက္ေပးလိုက္ပါတယ္။ [caption id="attachment_71286" align="alignleft" width="160"] ဦးလွေရႊ[/caption] ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဗကသ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ဦးလွေရႊ “အဓိက အစိုးရက ေက်ာင္းသားေတြ ပညာေရး တိုးတက္ဖို႔၊ မတိုးတက္ဖို႔၊ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ပညာေရး ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္အတန္း မီွဖို႔၊ မမွီဖို႔ ထက္ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈကို ဘယ္လို ကြပ္ကဲရမယ္ ဘယ္လို ဖိႏွိပ္ရမလဲဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚနဲ႔ ဒီပညာေရးဥပေဒကို ေရးဆြဲထားတာ။ အဲဒါေၾကာင့္မိုလို႔ ကေလးေတြက မခံမရပ္ႏိုင္ ျဖစ္ၿပီး ခုလို ဆႏၵျပပြဲ ျဖစ္တာပဲ။ တကယ္တမ္းေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ ေက်ာင္းသားတေယာက္ခ်င္းရဲ႕ ဘ၀ကို အာမခံတဲ့ ပညာေရးစနစ္က ဒီေန႔အခ်ိန္ထိ မရွိေသးဘူး။”     [caption id="attachment_71287" align="alignright" width="146"] ဦးမင္းေဇယ်[/caption] ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ဦးမင္းေဇယ် “ေက်ာင္းသားဘ၀ထဲက ဆံုးရံႈးေနတဲ့ ေက်ာင္းသားအခြင့္အေရးေတြနဲ႔ မွားယြင္းေနတဲ့ ပညာေရးမူ၀ါဒေတြအေပၚ က်ေနာ္တို႔ေတြ အျပင္းအထန္ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကတယ္။ ခုခ်ိန္ထိလည္း အဲဒီ သံသရာႀကီးက မဆံုးေသးဘူး။ လက္ရွိ ေက်ာင္းသားေတြက ဒီတာ၀န္ကို ဆက္ၿပီး ထမ္းေနရတာေပါ့။ လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ပြဲကလည္း လတ္တေလာ အေၾကာင္းရင္းအရေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒကို ကန္႔ကြက္တယ္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြရဲ႕ အဓိက အေျခခံအခ်က္က ၂ ခ်က္ပဲ။ ပထမအခ်က္ကေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး ကာကြယ္ဖို႔နဲ႔ ျမွင့္တင္ဖို႔ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ပ်က္ကြက္ေနတာေတြ။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ပညာေရးနိမ့္က်မႈ ေတြအေပၚမွာ ျပန္လည္ျမႇင့္တင္တဲ့ကိစၥေတြ ခိုင္မာမႈ မရွိတာေတြ အဲဒီအခ်က္ေတြကို ေျပလည္ေအာင္ မျဖည့္ဆည္းႏိုင္သမ်ွ ကာလပတ္လံုး ေက်ာင္းသားဆႏၵျပပြဲေတြ၊ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မႈေတြနဲ႔ ၾကံဳေနရမွာပဲ။ ပညာေရးလြတ္လပ္မႈ မရွိတာေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကို ဥပကၡာျပဳထားတာေတြ ဒီအေပၚမွာ သူတို႔ရဲ႕ အခန္းက႑ကို ေက်ာင္းသားေတြက အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့သေဘာပဲ” [caption id="attachment_71288" align="alignleft" width="182"] ကိုေက်ာ္ကိုကို[/caption] ဗကသမ်ားအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ကိုေက်ာ္ကိုကို “က်ေနာ္တို႔က လက္ရွိ ပညာေရးဥပေဒရဲ႕ အခ်က္တခုခ်င္းစီကို ကိုးကားၿပီး ေထာက္ျပေ၀ဖန္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီပညာေရး ဥပေဒရဲ႕ အတြင္းသေဘာနဲ႔ အႏွစ္သာရကို က်ေနာ္တို႔က လက္မခံႏိုင္တာပါ။ အတြင္းသေဘာနဲ႔ အႏွစ္သာရသေဘာကိုယ္က ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ႀကီးစိုးၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ လြပ္လပ္စြာ ပညာသင္ၾကားခြင့္ကို ဖိႏွိပ္ေနတာျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ပညာေရး ဥပေဒေဟာင္းကို အသစ္နဲ႔ အစားထိုးႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲနဲ႔ အေဟာင္းအတိုင္းပဲ ဆက္လက္ ဆိုးရြားမႈေတြျဖစ္ေန မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယံုၾကည္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီထဲမွာဆိုရင္ အစအလယ္အဆံုး ဥပေဒေရးဆြဲမႈ ျဖစ္စဥ္ တခုလံုးက ဒီမိုကေရစီ မဆန္ဘူးဆိုတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေက်ာင္းသား သမဂၢေတြရဲ႕ လြပ္လပ္စြာ ဖြဲ႔စည္းမႈနဲ႔ တည္ရွိမႈကိုလည္း ဖ်က္သိမ္းဖို႔ ႀကဳိးစားေနတယ္လို႔ ျမင္တဲ့အတြက္ ဒီဥပေဒ တစံုလံုးကို က်ေနာ္တို႔ ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္ရျခင္းျဖစ္တယ္။”   [caption id="attachment_71289" align="alignright" width="237"] မၿဖဳိးၿဖဳိးေအာင္[/caption] ဗကသမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဗဟိုလုပ္ငန္းေကာ္မတီ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး မၿဖဳိးၿဖဳိးေအာင္ က “ပညာေရးမွာ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ အရမ္းပဲ ျပင္းထန္ခဲ့တယ္။ စစ္အာဏာရွင္ တစ္ေလ်ာက္မွာလည္း ျပင္းထန္ခဲ့တယ္။ လက္ရွိ အစိုးရကလည္း ဒီမိုကေရစီအစိုးရလို႔ ေႂကြးေၾကာ္ေသာ္ျငားလည္း ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ဆက္ၿပီးေတာ့ လုပ္ခ်င္ပံု မရပါဘူး။ ဥပေဒနဲ႔ပါ ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ ႀကဳိးစားလာတဲ့အတြက္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို လံုး၀ လက္မခံဘူး ဆိုတာ က်မတို႔ ေက်ာင္းသားေတြက ျပခ်င္တယ္။ က်မတို႔ ပညာေရးစနစ္က အင္မတန္ ခၽြတ္ျခံဳက်ေနၿပီ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈနဲ႔လည္း ဆက္ၿပီးေတာ့ သြားလို႔ မရေတာ့ဘူး။ အဓိကက ေက်ာင္းသား သမဂၢေတြ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ပါ။ သမဂၢဖြဲ႔စည္းခြင့္ကို လက္ရွိပညာေရးဥပေဒမွာ လံုး၀ ျပ႒ာန္းထားေပးျခင္း မရွိပါဘူး။ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးအတြက္ တကယ္ ဦးစီးဦးေဆာင္ ေပးမယ့္ အဖြဲ႔အစည္းမရွိတာဟာ အင္မတန္မွ အႏၱရာယ္ႀကီးတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ပညာေရးဥပေဒနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်မတို႔ ဒီမွာ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ေနတယ္ဆိုတာ။ က်မတို႔ အတြက္ပဲ မဟုတ္ပါဘူး။ လက္ရွိ ေက်ာင္းတက္ေနတဲ့ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြရယ္ ေနာင္အနာဂတ္မွာလာမယ့္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြရဲ႕အနာဂတ္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အနာဂတ္အတြက္ စၿပီးေတာ့ ျပင္ဆင္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အေျခခံဟာ ပညာေရးျဖစ္ပါတယ္။ ပညာေရးမွာ ဒီမိုကေရစီရွိမွ တႏုိင္ငံလံုး ဒီမိုကေရစီ အေျခခိုင္ျမဲမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီသပိတ္တိုက္ပြဲကို ၀ိုင္း၀န္းၿပီးေတာ့ ပူးေပါင္းပါ၀င္ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးၾကပါ။” [caption id="attachment_71290" align="alignleft" width="225"] ကိုဒီၿငိမ္းလင္း[/caption] ၂၀၀၇ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသား ကိုဒီၿငိမ္းလင္း “လက္ရွိေက်ာင္းသားေတြကေန ၿပီးေတာ့ ေရးဆြဲ ျပ႒ာန္းထားၿပီးသားျဖစ္တဲ့ အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒကို ကန္႔ကြက္တယ္။ ဘာေၾကာင့္ ကန္႔ကြက္ရလဲဆုိေတာ့ ဒီဥပေဒဟာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို အသက္သြင္းမယ့္ ဥပေဒျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားေတြက အဓိကထား ကန္႔ကြက္တယ္။ အဲဒီဥပေဒထဲမွာ ကိုယ့္ၾကမၼာ ကိုယ္ဖန္တီးႏိုင္ခြင့္ ျပ႒ာန္းထားတာ မရွိဘူး။ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ခ်ဳပ္ကုိင္ထားတာ အရမ္းမ်ားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ လိုခ်င္တဲ့ လြတ္လပ္စြာ စီမံခန္႔ခြဲပိုင္ခြင့္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေတြက ေသခ်ာျပ႒ာန္းေပးထားတာ မရွိဘူး။ အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ဘာသာစကား လြတ္လပ္စြာသင္ၾကားခြင့္ဆိုတာ မပါထားဘူး။ အဲဒါေတြကို ျပည္သူလူထု ျမင္ေအာင္ထုတ္ျပတဲ့ သပိတ္တိုက္ပြဲလို႔ ျမင္ပါတယ္။”