ဖိလစ္ပုိင္ႏုိင္ငံမွာ လူသတ္သမား ဒါမွမဟုတ္ မုဒိမ္းသမားေတြကုိ ေသဒဏ္ေပးမယ့္အစား အခ်ိဳ႕ကုိ နံရံေတြ မရွိတဲ့ အက်ဥ္းစခန္းကုိ ပုိ႔ပါတယ္။ အာရွရဲ႕တခုတည္းေသာ ဒီအက်ဥ္းစခန္းမွာ အက်ဥ္းသား ၃ ေထာင္ဟာ ဟတ္တာ ၃ ေသာင္း က်ယ္၀န္းတဲ့ ဒီႏုိင္ငံရဲ႕ အလွဆုံးေဒသတခုမွာ အလုပ္လုပ္ၾကရပါတယ္။ ကာလုိမာစီးဒီးဇ္ဟာ တျခားလူမ်ားစြာလုိပဲ ဒီရုံးေလးရဲ႕ ကြန္ပ်ဴတာေနာက္မွာ တနလၤာေန႔ကေန ေသာၾကာေန႔ထိ တေန႔ကို ၈ နာရီ အလုပ္လုပ္ရပါတယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ သီတင္းပတ္ကုန္ အားလပ္ရက္အျဖစ္ မိသားစုနဲ႔ ေနခြင့္ရပါတယ္။ ကာလုိဟာ မုဒိမ္းမႈနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ ႏွစ္ ၃၀ က်ခံေနရတဲ့ အက်ဥ္းသားတဦးပါ။ သူ႔ ရုံးခန္းေလရဲ႕ တေန႔တာကုိ အက်ဥ္းသားအမွတ္စဥ္ေခၚတာနဲ႔ အစျပဳပါတယ္။ "မနက္ ၆ နာရီမွာ အက်ဥ္းသား လူစစ္ရတယ္။ ၿပီးေတာ့ ၈ နာရီမွာ ရုံးတက္ဖုိ႔ ျပင္ရတယ္။ ေနလည္ ၁၂ နာရီမွာ ေန႔လယ္စာ စားၿပီး ၁ နာရီမွာ ရုံးျပန္တက္ရတယ္။ညေန ၄ နာရီက်ေတာ့ တခါ လူစစ္ရတယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ အိမ္ျပန္ရတယ္" လုိ႔ ကာလုိမာစီးဒီးဇ္က ေျပာပါတယ္။ သူကေတာ့ နံရံေတြ မရွိဘဲ ထူးျခားလွတဲ့ ဒီအက်ဥ္းစခန္းက အက်ဥ္းသား ၃၀၀၀ ထဲက တေယာက္ပါ။ "က်ေနာ္ ဒီအီ၀ါဟစ္ဂ္အက်ဥ္း စခန္းကုိ ေရာက္တာ ၇ ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ ဘယ္အခ်ိန္ လြတ္မလဲေတာ့ မသိဘူး။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကတည္းက အနည္းဆုံးျပစ္ဒဏ္ကုိ က်ခံခဲ့ၿပီးပါၿပီ" လုိ႔ ကာလုိမာစီးဒီးဇ္က ဆုိပါတယ္။ ကာလုိဟာ အနည္းဆုံးျပစ္ဒဏ္က်ခံၿပီးၿပီမုိ႔ လမ္းခုလတ္က အိမ္ေလးမွာ ဇနီးရယ္၊ သားသမီး ၃ ေယာက္ရယ္နဲ႔အတူ ေနထုိင္ပါတယ္။ ကေလးေတြက ဒီေလဟာျပင္ အက်ဥ္းစခန္းထဲက ေက်ာင္းမွာ တက္ရပါတယ္။ လူသတ္မႈ၊ မုဒိမ္းမႈနဲ႔ ေဆးေရာင္း၀ယ္မႈနဲ႔ ျပစ္ဒဏ္က်ခံၿပီးျဖစ္တဲ့ အက်ဥ္းသားသစ္ေတြဟာ အက်ဥ္စခန္းေျမအတြင္း ေန႔ဘက္မွာ လြတ္လပ္စြာ အလုပ္လုပ္ရပါတယ္။ ညေရာက္မွသာ အခ်ဳပ္နဲ႔ ေနရတာပါ။ "အီ၀ါဟစ္္ကုိ နံရံမရွိတဲ့ အက်ဥ္းစခန္းလုိ႔ ေခၚၾကတယ္" လုိ႔ ေထာင္မွဴးႀကီး ရစ္ခ်က္ရွ၀ါဇေခါ့ဖ္က ေျပာပါတယ္။ အီ၀ါဟစ္ဂ္ဟာ အာရွရဲ႕တခုတည္းေသာ အက်ဥ္းစခန္းျဖစ္ၿပီး ကမာၻ႔အႀကီးဆုံး နံရံမဲ့အက်ဥ္းစခန္းေတြမွာ တခုအပါအ၀င္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဂုဏ္ယူတယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ "သံတုိင္ေတြမရွိတဲ့ အက်ဥ္းစခန္းဆုိၿပီး အီ၀ါဟစ္ဂ္စခန္း ထူးျခားေနတာက က်ယ္ေျပာတဲ့ ေျမအေနအထားရယ္၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ရယ္၊ အက်ဥ္းသားေတြအေပၚ ဆက္ဆံပုံ ရယ္ေၾကာင့္ပါ။ ေသခ်ာတာတခုက အျခားအက်ဥ္းေထာင္ေတြနဲ႔ ကုိက္ညီတယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ လက္ရွိ သုံးေနတဲ့ အစီအစဥ္ေတြကုိ အသြင္ေျပာင္းလုိ႔ ရႏုိင္တယ္ဆုိတာပါပဲ။" ဟတ္တာ ၃ ေထာင္ က်ယ္၀န္းတဲ့ ဒီအက်ဥ္းစခန္းမွာ စပါးစုိက္ခင္း၊ အုန္းစုိက္ခင္း၊ ၾကက္ဘဲေမြးျမဴေရးၿခံနဲ႔ ဟင္းသီးဟင္းရြက္စုိက္ခင္းေတြ ရွိပါတယ္။ ကၽြမ္းက်င္မႈအလုိက္ အက်ဥ္းသားေတြကုိ စုိက္ပ်ိဳးေရးကေန ရုံးလုပ္ငန္းထိ အလုပ္ေတြ ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီစခန္းဟာ ကမာၻလွည့္ခရီးေတြကုိ စြဲေဆာင္ရာေနရာတခု ျဖစ္လာပါတယ္။ ေအာ္လ္ဒရင္ဟာ ျပန္ေျပာမျပခ်င္တဲ့ ျပစ္မႈတခုအတြက္ ေထာင္ဒဏ္အႏွစ္ ၂၀ က်ခံေနရသူပါ။ ခုဆုိရင္ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္ေတြကုိ လက္မႈပစၥည္းေတြ ေရာင္းခ်ၿပီး အသက္ေမြး ေနပါၿပီ။ "အီ၀ါဟစ္ဂ္အက်ဥ္းစခန္း၊ အက်ဥ္းသား စုိက္/ေမြးလုပ္ကြက္နဲ႔ သမုိင္း၀င္ အေဆာက္အဦေတြကုိ ၾကည့္ခ်င္တဲ့သူရွိရင္ အလည္လာဖို႔ ဖိတ္ေခၚပါတယ္။ ဒီကုိ အလည္လာၿပီး အမွတ္တရပစၥည္းေတြ ၀ယ္ရင္းနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ အက်ဥ္းသားေတြကုိ ကူညီ ႏုိင္ပါတယ္လုိ႔" လုိ႔ ေအာ္လ္ဒရင္က ဆုိပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ေဖာက္သည္ ေဟာ့ဘက္ဂ်ိမ္းစ္က "ေထာင္ဆုိတဲ့စကားကုိ ၾကားလုိက္တာနဲ႔ မ်ားေသာအားျဖင့္ နံရံေတြေနာက္က လူေတြကုိ ေျပးျမင္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အက်ဥ္သားေတြကုိ အျပင္ထုတ္ထားတဲ့ အီ၀ါဟစ္ဂ္စခန္းဟာ အႏၱရာယ္ရွိမွာပဲလုိ႔ က်ေနာ္ ေတြးမိခဲ့တယ္။ အႏၱရာယ္ေပးမွာ ေၾကာက္တာေပါ့။ သိတဲ့အတုိင္းပဲ သူတုိ႔က ေထာင္က် ေတြေလ။ ဒါေပမယ့္ အခု က်ေနာ့္အျမင္ေျပာင္းသြားၿပီ။ ဒီေနရာဟာ အႏၱရာယ္ကင္းတယ္" လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ စပိန္ကုိလုိနီေခတ္အတြင္းက ႏုိင္ငံေရးသေဘာထားကြဲသူေတြကုိ ဒီေဒသကုိ နယ္ႏွင္ဒဏ္ ေပးခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္ ကုိလုိနီလက္ထက္မွာ ဒီေဒသဟာ အက်ဥ္းစခန္း ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီစခန္းကုိ လမုေတာေတြက ထူထဲစြာ ၀န္းပတ္ထားသလုိ ေတာင္တန္းနဲ႔ အေ၀းေျပး လမ္းမႀကီးက ၀ုိင္းရံထားပါတယ္။ ဒီသဘာ၀အတားအဆီးေတြကုိက အက်ဥ္းသားေတြကုိ ျပင္ပကမာၻနဲ႔ ပုိင္းျခားထားပါတယ္။ ဇာဇက္စက္ဘီဒုိရဲ႕အလုပ္ကေတာ့ အက်ဥ္းသားေတြကုိ ေစာင့္ၾကည့္ရတဲ့ ေထာင္ၾကပ္အလုပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁ ႏွစ္ကုိ အက်ဥ္းသား ၄၊ ၅ ဦးေလာက္ ထြက္ေျပးတာမ်ိဳးရွိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ "အက်ဥ္းသားအမ်ားႀကီး ထိန္းဖုိ႔က မလြယ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေထာင္ၾကပ္အေရအတြက္ကုိ ထပ္ျမႇင့္ထားတယ္။ လုံျခံဳေရး အစီအမံသစ္ေတြလည္း ထပ္လုပ္ထားတယ္။ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အစီအစဥ္ေတြကုိ အရွိန္ျမႇင့္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနၿပီ။ ဒါေတြက အက်ဥ္းသားေတြကုိ ဘ၀အျမင္ ၾကည္လင္ေစၿပီး ထြက္ေျပးဖုိ႔ မစဥ္းစားေအာင္ ေထာက္ကူေပးမွာပါ" လုိ႔ ဇာဇက္စက္ဘီဒုိက ဆုိပါတယ္။ သူနဲ႔ အျခားေထာင္ၾကပ္ေတြဟာ ဒီမွာပဲေနထုိင္ၾကတယ္လို႔ ဇာဇက္စက္ဘီဒုိက ေျပာပါတယ္။ "ဒီမွာ က်ေနာ္တုိ႔ကုိ မိသားစုနဲ႔ အတူေနႏုိင္ေအာင္ အိမ္ေဆာက္ဖုိ႔ ေျမကြက္ခ်ေပးပါတယ္။ ဒါကေတာ့ အက်ဥ္းဦးစီးဌာနရဲ႕ ဗ်ဴဟာတခုေပါ့။ အက်ဥ္းသားထြက္ေျပးတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တဲ့အခါ ၀န္ထမ္းေတြ အနီးအနားမွာ ရွိေနေအာင္လုိ႔ပါ။" ေထာင္ေျပးေတြကုိ လြယ္လြယ္နဲ႔ ဖမ္းမိတာမ်ားတယ္လုိ႔ ေထာင္မွဴးႀကီးရစ္ခ်က္ရွ၀ါဇေခါ့ဖ္ က ေျပာပါတယ္။ သူက အက်ဥ္းသားထြက္ေျပးတာ မႀကိဳက္ေပးမယ့္ နံရံေတြကာရမယ့္အစား အက်ဥ္းသားေတြ ဒီမွာ ေနခ်င္လာေအာင္ပဲ ေဆာင္ရြက္ေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။ "အခုလက္ရွိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအစီအစဥ္ေတြဟာ အက်ဥ္းသားေတြအတြက္ အေျခခံပညာနဲ႔ စက္မႈသက္ေမြးပညာေတြ၊ စာရိတၱနဲ႔ ဘာသာေရး သင္ခန္းစာေတြ၊ အားကစားနဲ႔ အပန္းေျဖမႈေတြ၊ အမူအက်င့္ပုိင္းဆုိင္ရာ ထိန္းေက်ာင္းျမႇင့္တင္မႈေတြ၊ က်န္းမာေရးနဲ႔လူမႈေရး၊ အလုပ္အကုိင္နဲ႔ သက္ေမြးမႈ အစီအစဥ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္" လုိ႔ ရစ္ခ်က္ရွ၀ါဇေခါ့ဖ္က ဆုိပါတယ္။ ရုံးခန္းထဲက ကြန္ပ်ဴတာေပၚမွာ ဖုိင္တခုကုိ ျဖည္ေနတဲ့ ကာလုိမာစီးဒီးဇ္က သူေတာင့္တခဲ့ရတဲ့ နံရံမဲ့အက်ဥ္းစခန္းအျပင္ဘက္က မိသားစုနဲ႔ အတူေနရတဲ့ဘ၀ကုိ ခုထိ ရေနဆဲမုိ႔ သိပ္ကံေကာင္းတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ "မိသားစုနဲ႔ အတူေနရတဲ့ အက်ဥ္းသားအေနနဲ႔ က်ေနာ္ေပ်ာ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကုိယ္က အက်ဥ္းသားဆုိေတာ့ အျပင္လူေတြေလာက္ေတာ့ မေပ်ာ္ရဘူးေပါ့ဗ်ာ။" အီ၀ါဟစ္ဂ္အက်ဥ္းစခန္းက လႊတ္ေပးလုိက္တဲ့ ေထာင္က်ေတြထဲမွာ ျပစ္မႈေဟာင္းကုိ ျပန္က်ဴးလြန္တဲ့သူ ၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ရွိတယ္လုိ႔ ေထာင္မွဴးႀကီး ရစ္ခ်က္ရွ၀ါဇေခါ့ဖ္က ဆုိပါတယ္။ ဒါဟာ တႏုိင္ငံလုံး အတုိင္းအတာထက္ နည္းပါတယ္။ ဖိလစ္ပုိင္ႏုိင္ငံရဲ႕ ေထာင္အမ်ားစုမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ ေလေကာင္း ေလသန္႔မရတဲ့ ၀က္သုိက္လုိ အခန္းေတြမွာ အက်ဥ္းသားေတြ က်ပ္ညႇပ္ေအာင္ေနရတာေတြနဲ႔ အလွည့္က် အိပ္စက္ရတာေတြ ရွိေနပါတယ္။ အာရွေဒသအစီအစဥ္အတြက္ ေအရီယယ္ကာလုိ႔စ္အတူ ဂ်ိဳဖဲလီတက္ဆုိရီယုိက ဖိလစ္ပုိင္ႏိုင္ငံ ပါလာ၀န္ကၽြန္းကေန သတင္းေပးပုိ႔ထားတာပါ။