ႏိုင္ငံေရးမူေဘာင္အတြက္ ပါ၀င္သင့္ပါ၀င္ထိုက္သူေတြ ပါရမယ္- ဦးဟန္ေရႊ
မျိုးဇော်လင်း
·
August 22, 2014
အစိုးရ၊ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ အစိုးရဘက္က တိုင္းရင္းသားေတြ လိုလားတဲ့ အခြင့္အလမ္းကို ေပးရမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထားေတြ ေဖာ္ျပတဲ့အတြက္ နီးစပ္တဲ့ အေျခအေန ေရာက္ရွိခဲ့တယ္လို႔ တိုင္ရင္းသားစည္းလံုညီညြတ္ေရးပါတီရဲ႕ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ ဦးဟန္ေရႊက ေျပာပါတယ္။
အစိုးရ၊ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္သားေခါင္ေဆာင္ေတြနဲ႔ အန္ကယ္တို႔ပါတီေတြ ၃ ပြင့္ဆိုင္ ေတြ႔ဆံုခဲ့တာ ဘာေတြမ်ားထူးျခားတာေတြရွိလဲ သိခ်င္ပါတယ္။
“ထူးထူးျခားျခားရွိတာက အခုဟာက ပထမဆုံးအစည္းအေ၀းေပါ့။ ပထမဆုံး အစည္းအေ၀း မွာ ျမင္တဲ့ထူးျခားခ်က္ပဲေျပာရမွာေပါ့။ အန္ကယ္ျမင္တာကေတာ့ ၃ ဖြဲ႔စလုံးကို ၾကည့္တဲ့အခါက်ေတာ့ အန္စီစီတီအဖြဲ႔ကလည္းပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လိုခ်င္တယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အတူ သူတို႔ကလည္းပဲ သူတို႔ တိုင္းရင္းသားေတြ ရသင့္ရထိုက္တဲ့၊ ရရမယ့္ အခြင့္အေရးေတြ ရရမယ္၊ တန္းတူညီတူ ရရမယ္။ ဒါ့အျပင္ သူတို႔ တိုင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ စီမံခန္႔ခြဲပုိင္ခြင့္ (Self Determination) ရသင့္တယ္ေပါ့။ အဲဒီဟာ ရဖို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဟာ အခ်ိန္မေရြးျဖစ္မယ္လို႔ ယူဆတယ္။ အန္ကယ္တို႔ ဒီႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက ေဆြးေႏြးတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီဟာေတြကို တန္းတူရည္တူရွိေရး၊ တိုင္းရင္းသားေတြအတြင္းမွာ တန္းတူရည္တူရွိေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ရွိေရးဆိုတဲ့ဟာ ျဖစ္သင့္တယ္။ ဒီအခြင့္အလမ္းကို ေပးရမယ္ဆိုတဲ့ ဒီသေဘာထားေတြ ေဖာ္ျပတဲ့အတြက္ နီးစပ္တဲ့အေျခအေန ရွိတယ္ေပါ့။”
“ထို႔အတူပဲ ယူပီဒဗလ်ဴစီေပါ့။ ဦးေအာင္မင္း ဦးေဆာင္တဲ့အဖြဲ႔အေနနဲ႔ ဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပႆ ာနာမရွိဘူး။ သမၼတႀကီးေပးထားတဲ့ သေဘာထားကိုက အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို မထိပါးေစနဲ႔၊ ခြဲထြက္တာ မေျပာနဲ႔၊ ဒီ ၂ ခုကလြဲရင္ က်န္တာ အားလုံး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ရွိတယ္ ဆိုတဲ့အတြက္ ဒါဟာ ဘုံသေဘာတူညီခ်က္သေဘာမ်ဳိးျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ဒါဟာ ေရွ႕ဆက္ေဆြးေႏြးမယ့္။ အလားအလာေကာင္း ရွိႏိုင္တယ္လို႔၊ ရွိလာမယ္လို႔ အန္ကယ္တို႔ ေတြ႔ရတဲ့ထူးျခားခ်က္က ဒါပါပဲ။”
ပါတီႀကီးတခုအေနနဲ႔ လာမယ့္ ႏိုင္ငံေရးအခင္အက်င္း ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ ဘယ္လို မူေဘာင္ေတြ ခ်မွတ္ၿပီး ဘယ္သူေတြပါသင့္လဲဆိုတာေတြကို ေဆြးေႏြးသြားဖို႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားတာေတြ ရွိလား။
“ရွိပါတယ္။ အန္ကယ္တို႔ ပါတီအေနနဲ႔ကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဟုိတုန္းကတည္းက လိုလားတဲ့ပါတီ ျဖစ္တဲ့အတြက္၊ လမ္းစဥ္ပါတီကတည္းက ဖိတ္ေခၚၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာ ရွိတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွစြာနဲ႔ ပ်က္သြားရတယ္။ သို႔ေသာ္ အန္ကယ္တုိ႔ ရင္ထဲမွာ၊ ေခါင္းထဲမွာေတာ့ ဒါက အျမဲတမ္း ရွိေနတယ္။ ဒီဘက္ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရး ပါတီဘ၀ ေရာက္လာတဲ့ အခါက်ေတာ့လည္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ သမၼတႀကီးကေန ဒါကို ဖိတ္ေခၚလိုက္တဲ့အခါမွာ အန္ကယ္တို႔ ဒီဥစၥာကို လိုလိုလားလား ေထာက္ခံႀကိဳဆိုတယ္။ အဲဒီေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ အန္ကယ္တို႔ ဘယ္ေနရာကျဖစ္ျဖစ္ ၀င္ေရာက္ေဆာင္ရြက္မယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သေဘာထားေတြကိုလည္း အန္ကယ္တို႔ ခ်ခဲ့တာ ရွိတယ္။ အဓိကကေတာ့ အန္ကယ္တို႔ပါတီ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီလို႔ နာမည္ယူလိုက္တာက အစ အန္ကယ္တို႔ Brainstorming (အျပင္းအထန္ေဆြးေႏြးျငင္းခုံမႈေတြ) အမ်ားႀကီး လုပ္ခဲ့ရတယ္။ Mindset (အေတြးအေခၚ၊ စရုိက္၊ အျမင္) ေတြ အမ်ားႀကီး က်ေနာ္တို႔ ျပင္္ခဲ့ရတယ္။ ျပင္ၿပီးေတာ့မွ ဒီနာမည္ကို ယူတာ။
"ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ လက္နက္ကုိင္တိုက္ခိုက္ေနတဲ့အေျခအေနေတြ ကင္းၿငိမ္းသြားဖို႔ဆိုလို႔ ရွိရင္ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ဆိုင္တဲ့သေဘာထားေတြ မွန္မွန္ကန္ကန္ ခ်ထားဖို႔ လိုတယ္။ အဲဒီေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြက ဘယ္လိုသေဘာထားေတြရွိသလဲ၊ သူတို႔ရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္ေတြက ဘာေတြရွိသလဲ ဆိုတာ ေလ့လာရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အန္ကယ္တို႔ ပါတီရဲ႕ သေဘာထားေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ ရွိေနတဲ့ သေဘာထားေတြနဲ႔ တတ္ႏိုင္သမွ် တူညီႏိုင္ေအာင္ တနည္းအားျဖင့္ ဘုံသေဘာထားတူညီမႈရွိေအာင္ အန္ကယ္တို႔ပါတီက သေဘာထားေတြ ခ်မွတ္ေပးခဲ့ရတာေတြ ရွိတယ္။
"အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အန္ကယ္တို႔ပါတီက တိုင္းရင္းသားေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သေဘာထား ၄ ရပ္ ခ်မွတ္ထားတယ္။ (၁) တန္းတူရည္တူရွိေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ရွိေရး၊ ဒါ ဟိုတုန္းကတည္းက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မေဆြးေႏြးခင္ကတည္းက။ ေနာက္တခါ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးတမ်ိဳးအေနနဲ႔ ရွင္သန္ ရပ္တည္ပိုင္ခြင့္ရွိေရး၊ ဒါကို နည္းနည္းေျပာခ်င္တယ္။ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးတမ်ိဳးအေနနဲ႔ ရွင္သန္ရပ္တည္ပိုင္ခြင့္ရွိေရးဆိုတာက အဓိက တိုင္းရင္းသားေတာ့ ျဖစ္တယ္။ လူနည္းစုေလးေတြ လီဆူး၊ အင္းနဲ႔ လားဟူတို႔ ဒါတိုင္းရင္းသားပဲေနာ္၊ သုိ႔ေသာ္ သူတို႔မွာ လူဦးေရ နည္းတယ္။ တခ်ဳိ႔ အပယ္ခံေနရတာေတြ ရွိတယ္။ တခ်ဳိ႔ ဘာမွ မဖြံ႔ၿဖိဳးဘဲနဲ႔ ဒါေတြအတြက္လည္း ပဲၾကည့္ရမယ္။ ရွင္သန္ရပ္တည္ပိုင္ခြင့္ ရွိရမယ္၊ ၀ါးမ်ဳိတာမ်ဳိး မလုပ္ရဘူး။ ညီညာေသာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ဒီကေန႔တိုင္းရင္းသားေတြ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္မႈလုပ္တာဆိုတာ တခ်က္ ပါတယ္။ သူတို႔မွာ ညီညာေသာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ မရွိဘူး။ Infrastructure (အေျခခံအေဆာက္အအုံ) ေတြ ည့ံေနတယ္။ က်န္းမာေရးနဲ႔ စီးပြားေရး ဒီအခြင့္အေရးေတြ မရဘူး ဆိုေတာ့ အဲလိုဟာမ်ဳိးေပၚမွာ အန္ကယ္တို႔က ဒီ ၄ ခ်က္ခ်မွတ္ၿပီးေတာ့ လုပ္ခဲ့တာရွိပါတယ္။
"ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အန္ကယ္တို႔ပါတီအေနနဲ႔ကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္လာတဲ့ ဒီအေနအထားကို စပါ၀င္တဲ့ လုပ္တဲ့အခ်ိန္ကတည္းက၊ ဖိတ္ေခၚတဲ့အခ်ိန္ကတည္းက ပါၿပီးေတာ့ ေတာက္ေလွ်ာက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ။ သို႔ေသာ္ အန္ကယ္တို႔ပါတီအေနနဲ႔ကေတာ့ တရား၀င္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ပါတီ မဟုတ္ဘူး။ အၾကံဉာဏ္ေပးရမယ္။ ေနာက္ ဒီဘက္မွာ Morol Support (အားေပးေထာက္ခံမႈ)အဲဒီလိုလုပ္ရတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးရွိတဲ့အတြက္ လမ္းဆုံးတဲ့အထိ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္သြားမယ္္လို႔ သေဘာထားခ်မွတ္ထားတယ္။”
ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ စတင္ႏိုင္ေရးမွာ ၃ ပြင့္ဆိုင္ရဲ႕ သေဘာထားမူေဘာင္ေတြ သိရွိရ ၿပီးေနာက္ အန္ကယ္တို႔ပါတီအေနနဲ႔ ဘယ္လို မူေဘာင္ေတြကို သေဘာတူခဲ့တာရွိလဲ။ (ဥပမာ- ၃ ပြင့္ဆိုင္၊ ၆ ပြင့္ဆိုင္နဲ႔ ၈ ပြင့္ဆိုင္ စတဲ့အခ်က္ေတြကိုေျပာတာေပါ့ဗ်ာ)
“အန္ကယ္တို႔လည္း (Frame Work) မူေဘာင္ ရွိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆို ႏိုင္ငံေရး ေဆြြးေႏြးပြဲလုပ္မယ္ဆိုရင္ Frame Work က မျဖစ္မေန လိုတယ္။ မထားလို႔မရဘူး။ Frame Work မရွိဘဲ လက္တန္းလိုက္ၿပီးေဆြးေႏြးေနရင္ အခ်ိ္န္က ပိုၾကာမယ္။ ေပရွည္မွာပဲ။ အဲဒီေတာ့ Frame Work (၁) ဘယ္သူေတြပါမလဲ ဘာေတြေဆြးေႏြးၾကမလဲ။ ဘယ္သူက ဦးေဆာင္မွာလဲ။ ကုန္က်တဲ့ ေငြေၾကးေတြ ဘယ္သူက တာ၀န္ယူမွာလဲ အဲဒီလို အခ်က္အလက္ေတြပါတဲ့ Frame Work ရွိရမယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္သူေတြ ပါ၀င္ၾကမလဲဆိုတာကို ၾကည့္ရင္ ဒီမိုကေရစီ ယဥ္ေက်းမႈကိုလည္း ၾကည့္ရမယ္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ဆိုတာက အားလုံး ခပ္မ်ားမ်ား ပါ၀င္ဖို႔ပဲ။ All Inclusive (ပါ၀င္သင့္ပါ၀င္ထိုက္သူမ်ား) ပါ၀င္ေရးပဲ။ သို႔ေသာ္ (All Inclusive) ဆိုၿပီး အကုန္လုံးပါၿပီးေတာ့ ဟိုနင္းျဖစ္လို႔လည္း မရဘူး။ ဒါ အစြန္းတခု။
"ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ပါ၀င္သင့္ပါ၀င္ထိုက္တဲ့ပုဂိဳၢလ္ေတြ ပါရမယ္။ အဓိကပုဂိၢဳလ္ေတြ (Key Player) ေတြ ပါရမယ္။ အစိုးရ ပါရမယ္။ တပ္ပါရမယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး တပ္ မပါလို႔ မရဘူး။ ျပည္သူ႔ကုိယ္စားလွယ္ေတြ ပါဖို႔။ တဖက္ကလည္းပဲ တိုင္းရင္းသားေတြ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ Key player ေတြ၊ ေနာက္တခါ လက္နက္မကိုင္ေသာ္လည္းပဲ အဲဒီနယ္ေတြမွာ ရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ဒါ Key ပဲ။ Priority (ဦးစားေပး) ပဲ။ ဆက္ၿပီးပြားမယ္ဆိုရင္ အစိုးရမဟုတ္တဲ့အဖြဲ႔အစည္း (အန္ဂ်ီအို) ေတြ ပါရတယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ပါရတယ္။ Expertise (နယ္ပယ္အလိုက္ကြ်မ္းက်င္သူ)ေတြ ပါရမယ္။ ေနာက္တျခား ပါ၀င္သင့္ပါ၀င္ထိုက္သူေတြ ပါရမယ္။ ဒီအခ်က္အလက္ေတြ ပါ၀င္ဖို႔ အန္ကယ္တို႔ Frame Work (မူေဘာင္) ရွိပါတယ္။
"ေနာက္တခါ ေဆြးေႏြးမယ့္ ဘာသာရပ္။ ခုနေျပာတဲ့ အန္ကယ္တို႔ ခ်ထားတဲ့ မူ ၄ ခ်က္ရွိတယ္။ တန္းတူရည္တူေရး ေဆြးေႏြးရမယ္။ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ ဘာေတြ ျပ႒ာန္းခြင့္ရွိမလဲ။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘာေတြ ျပ႒ာန္းဖို႔ရွိလဲ။ အဲဒါေတြ ေဆြးေႏြးရမယ္။ ၃၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးတမ်ဳိးအေနနဲ႔ ရွင္သန္ရပ္တည္ပိုင္ခြင့္ရွိေရးေဆြးေႏြးရမယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈထုံးတမ္း။ ၄၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈရွိေရး၊ စီးပြားေရး ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ ဘယ္ေလာက္ရွိမလဲ ဘယ္ေလာက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ လုပ္မလဲ၊ သူတို႔ အေျခခံအေဆာက္အအုံေတြ ဘယ္ေလာက္ လုပ္မလဲ။ ေနာက္တခါ Resource (အရင္းအျမစ္) သယံဇာတေတြ ဘယ္လို ခြဲေ၀မလဲ။ အက်ဳိးအျမတ္ ဘယ္လို။ ဒါေတြက ခြဲေ၀မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးရမယ့္သေဘာ ရွိတယ္။ ခုန ေျပာသြားတာ ရွိတယ္။ ဘိန္းနဲ႔ မူးယစ္ေဆး၀ါးပေပ်ာက္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အဲဒါေတြက ေဆြးေႏြးရမယ္။ Subject (အေၾကာင္းအရာ) ေတြအေနနဲ႔ သြားရမယ္။ ေနာက္တခါ အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီးရင္ တပ္ေတြ ေနရာခ်ထားေရး၊ နယ္ေျမသတ္မွတ္ေပးေရး ဒါေတြ လုပ္ေပးရမယ္။ ၿပီးရင္ Disarm လက္နက္ေတြဘယ္လိုျဖဳတ္မလဲ။ ဒါတင္မၿပီးေသးဘူး။ (၃) ထြက္ေျပးေနတဲ့အဖြဲ႔ေတြ၊ ဒုကၡသည္ေတြ ဘယ္လို ျပန္ေခၚၿပီး လုပ္မလဲ။ ခုနက ေျမျမႇဳပ္မိုင္းေတြကိစၥ၊ ဒါေတြပါ ေဆြးေႏြးသင့္တယ္လို႔ အန္ကယ္တုိ႔ ယူဆတယ္။”
ေနာက္ဆံုးေမးခြန္းတခုအေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ တေယာက္တည္းေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္လ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ လက္ရွိ ေဆြးေႏြးေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးမႈ ျဖစ္စဥ္ေတြမွာ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ပါ၀င္လာျခင္း မရွိတဲ့အေပၚမွာ အန္ကယ္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုထင္ျမင္ခ်က္ေပးခ်င္ပါသလဲ။
“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မပါေပမယ့္ သူ႔ပါတီက ပါေနတာပဲ၊ သူ႔ပါတီ ပါေနတာပဲ။ အဲဒီေတာ့ သူ႔ပါတီပါ ေနတဲ့အတြက္ အန္ကယ္တို႔ကေတာ့ သူပါတယ္လို႔ပဲ သေဘာထားရမယ့္ သေဘာ ရွိတယ္။”