သမၼတေျပာသလို အၾကမ္းဖက္မႈေတြျဖစ္ပြားေအာင္ မီဒီယာ လႈ႔ံေဆာ္ခဲ့သလား (သံုးသပ္ခ်က္)
ရွှေအောင်
·
July 26, 2014
ျမန္မာျပည္တြင္းျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မွုေတြဟာ မီဒီယာတခ်ဳိ႕ရဲ႕ ေရးသားလႈံ႔ေဆာ္မႈေတြ ေၾကာင့္လို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္နာယကရဲ႕ မီဒီယာေတြအေပၚ ေျဖေလွ်ာ့စဥ္းစားေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့ သ၀ဏ္လႊာကို ျပန္ၾကားလိုက္တဲ့ ဇူလိုင္ ၂၂ရက္ ရက္စြဲပါ သ၀ဏ္လႊာမွာ သမၼတက အခုလို တုံ႔ျပန္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
သမၼတရဲ႕ ျပန္ၾကားစာထဲမွာ ျပည္တြင္းျပည္ပမီဒီယာအခ်ဳိ႕ရဲ႕ အမုန္းပြားေစႏိုင္တဲ့ က်င့္၀တ္နဲ႔ မညီတဲ့ လႈံ႔ေဆာ္မႈေတြေၾကာင့္ နိုင္ငံထဲ လူအုပ္စုခ်င္း အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္မႈေတြ မီး႐ႈိ႕မႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပခဲ့တာပါ။
ျမန္မာဂ်ာနယ္လစ္ကြန္ရက္က အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ဦးျမင့္ေက်ာ္က ဘယ္မီဒီယာလဲ ဆိုတာ တခုခ်င္း ထုတ္ေျပာဖို႔လိုတယ္လို႔ မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။
“မီဒီယာေၾကာင့္ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိးက သိမ္းက်ဳံးၿပီး ေျပာတဲ့ ဟာမ်ဳိးျဖစ္ေနတယ္။ ဘယ္မီဒီယာလဲ ဘယ္ဟာလဲ တခုခ်င္းေျပာဖို႔လိုတာေပါ့။ ဘယ္ေဖာ္ျပမႈလဲ ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိး တခုခ်င္း တခုခ်င္း ေျပာဖို႔လိုတယ္။ တခါတေလ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြနဲ႔ ေရာေထြးၿပီး ေျပာေနတယ္။ တရား၀င္ တာ၀န္ခံၿပီး ထုတ္ေနတဲ့ မီဒီယာနဲ႔ ဆိုရွယ္မီဒီယာ ေရာေထြးၿပီးေျပာေနတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးက သဘာ၀ မက်ဘူး ဆိုရွယ္မီဒီယာက ကိစၥရပ္တခုေပါ့ေနာ္။”
၈၈ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ကိုျမေအး ကလည္း ဒီလို မီဒီယာေတြဆိုၿပီး သိမ္းက်ံဳးေျပာဖို႔ မသင့္ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။
“မီဒီယာဆိုၿပီး အကုန္လံုးကို သိမ္းက်ဳံးၿပီးေျပာတာ မမွန္ဘူးလို႔ထင္တယ္။ တိတိလင္းလင္း ေထာက္ျပရမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြမွာ တဖက္နဲ႔တဖက္ ျပႆ နာ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေရးအသားေတြကို ပရိုဖိုင္း အစစ္အမွန္ေတြနဲ႔ လူသိတဲ့သူေတြေတာင္မွ ေရးေနၾကေသးတာပဲ။ အဲဒါ ဘာျဖစ္လို႔ အစိုးရပိုင္းအေနနဲ႔ ဖိဖိစီးစီးအေရးမယူႏိုင္တာလဲ။ ေနာက္ဆံုးဗ်ာ ဒီလူသိတဲ့ လူေတြအေနနဲ႔ သတ္မယ္ျဖတ္မယ္လို႔ ေရးေနတာေတြလည္း ေတြ႔ေနရတာပဲဗ်ာ။ အဲဒါေတြကို မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ၿပီးေတာ့ မီဒီယာတခုလံုးကို သိမ္းက်ံဳးေျပာတာကေတာ့ မမွန္ဘူးလို႔ ယူဆပါတယ္။ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိပါးတာေတြ မလိုခ်င္ပါဘူး။ မျဖစ္ေစခ်င္ပါဘူး။”
ျမန္မာႏိုင္ငံစာေရးဆရာသမဂ ဥကၠ႒ စာေရးဆရာ ထက္ျမက္ကေတာ့ မီဒီယာၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မွု ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို လက္မခံပါဘူး။
“ဆရာတို႔ သိသေလာက္ကေတာ့ မီဒီယာေတြေၾကာင့္ေတာ့ ဒီလိုျဖစ္တယ္လို႔ မယူဆဘူး။ အခုျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြက သမၼတႀကီးကိုယ္တိုင္ေျပာတာကေတာ့ ေနာက္ကြယ္က လူတစုေၾကာင့္လို႔ သူေျပာတာပဲ။ ေနာက္ကြယ္က လူတစုကို မေဖာ္ႏိုင္ပဲနဲ႔ ေနာက္ဆံုး မီဒီယာေတြဟာ ေနာက္ကြယ္က လူတစု ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သမၼတႀကီး သတ္မွတ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒါကို ခိုင္ခိုင္လံုလံု ေျခေျချမစ္ျမစ္နဲ႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ရွင္းျပဖို႔ ေကာင္းတယ္။ ဆရာတို႔ကေတာ့ ဒါကို မီဒီယာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ မယူဆဘူး။ ဒီလို စြပ္စဲြတာကိုလည္း လက္မခံႏိုင္ဘူး။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တာ၀န္ရွိတာက အုပ္စိုးတဲ့ အာဏာပိုင္ေတြမွာ တာ၀န္ရွိတယ္။ တာ၀န္ရွိတဲ့ သူေတြက ဒါကို အမွန္အတိုင္း ပြင့္လင္းျမင္သာစြာနဲ႔ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ဖို႔ပဲ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ အခုလို မီဒီယာေတြကို အျပစ္ေပး အေရးယူေနတာကေတာ့ မီဒီယာ ဖိႏွိပ္မႈပဲလို႔ ယူဆတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အဲဒီသေဘာထားကို လက္မခံႏိုင္ပါဘူး။”
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ျပန္ၾကားဆက္ဆံယဥ္ေက်းမႈေကာ္မတီ အဖြဲ႔၀င္ သီေပါအမတ္ ဦးရဲထြန္းကေတာ့ သမၼတအေနနဲ႔ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ကို ထိန္းေက်ာင္းသင့္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“မ်ားေသာအားျဖင့္ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖစ္ေအာင္ လႈံ႔ေဆာင္တာက အင္တာနက္ မွာပဲ ေတြ႔တာမ်ားတယ္။ အင္တာနက္မွာ ၂ ပိုင္းခဲြမယ္ဆိုရင္ နာမည္နဲ႔ ပရိုဖိုင္းအစစ္အမွန္နဲ႔ ေျဗာင္ေျပာတဲ့ လူေတြ ရွိသလို၊ နာမည္နဲ႔ ပရိုဖိုင္း အတုေတြနဲ႔ ေျပာတဲ့သူက ပိုမ်ားမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ေနာက္ မီဒီယာ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ အေစာပိုင္းကေတာ့ နည္းနည္း ရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ Conflict Reporting နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ ဘယ္လိုေရးသင့္တယ္ ဆိုတာကို ေကာင္းေကာင္းမကၽြမ္းက်င္ နားမလည္တဲ့အခါက်ေတာ့ လႈံ႔ေဆာ္တဲ့ သေဘာမ်ဳိးသက္ေရာက္တာ ရွိတယ္။ ဖတ္လိုက္လို႔ရွိရင္ ဘာသာ၀င္ေတြက နည္းနည္းမခံမရပ္ႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္သြားတာမ်ဳိး ရွိတယ္။ ဘယ္သူ ဘယ္၀ါ ဘယ္ဂ်ာနယ္လဲဆိုတာ တိတိက်က်ေတာ့ မမွတ္မိဘူး။ ရွိတာေတာ့ ရွိတယ္။”
ျပည္တြင္းမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြျဖစ္ပြားခဲ့ရတာ မီဒီယာရဲ႕ လံႈ႔ေဆာ္မႈေၾကာင့္လို႔ သမၼတက ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားလာတာ ဒါ ပထမဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။
သမၼတရဲ႕ ျပန္ၾကားစာထဲမွာ ျပည္တြင္းျပည္ပမီဒီယာအခ်ဳိ႕ရဲ႕ အမုန္းပြားေစႏိုင္တဲ့ က်င့္၀တ္နဲ႔ မညီတဲ့ လႈံ႔ေဆာ္မႈေတြေၾကာင့္ နိုင္ငံထဲ လူအုပ္စုခ်င္း အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္မႈေတြ မီး႐ႈိ႕မႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပခဲ့တာပါ။
ျမန္မာဂ်ာနယ္လစ္ကြန္ရက္က အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ဦးျမင့္ေက်ာ္က ဘယ္မီဒီယာလဲ ဆိုတာ တခုခ်င္း ထုတ္ေျပာဖို႔လိုတယ္လို႔ မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။
“မီဒီယာေၾကာင့္ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိးက သိမ္းက်ဳံးၿပီး ေျပာတဲ့ ဟာမ်ဳိးျဖစ္ေနတယ္။ ဘယ္မီဒီယာလဲ ဘယ္ဟာလဲ တခုခ်င္းေျပာဖို႔လိုတာေပါ့။ ဘယ္ေဖာ္ျပမႈလဲ ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိး တခုခ်င္း တခုခ်င္း ေျပာဖို႔လိုတယ္။ တခါတေလ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြနဲ႔ ေရာေထြးၿပီး ေျပာေနတယ္။ တရား၀င္ တာ၀န္ခံၿပီး ထုတ္ေနတဲ့ မီဒီယာနဲ႔ ဆိုရွယ္မီဒီယာ ေရာေထြးၿပီးေျပာေနတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးက သဘာ၀ မက်ဘူး ဆိုရွယ္မီဒီယာက ကိစၥရပ္တခုေပါ့ေနာ္။”
၈၈ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ကိုျမေအး ကလည္း ဒီလို မီဒီယာေတြဆိုၿပီး သိမ္းက်ံဳးေျပာဖို႔ မသင့္ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။
“မီဒီယာဆိုၿပီး အကုန္လံုးကို သိမ္းက်ဳံးၿပီးေျပာတာ မမွန္ဘူးလို႔ထင္တယ္။ တိတိလင္းလင္း ေထာက္ျပရမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြမွာ တဖက္နဲ႔တဖက္ ျပႆ နာ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေရးအသားေတြကို ပရိုဖိုင္း အစစ္အမွန္ေတြနဲ႔ လူသိတဲ့သူေတြေတာင္မွ ေရးေနၾကေသးတာပဲ။ အဲဒါ ဘာျဖစ္လို႔ အစိုးရပိုင္းအေနနဲ႔ ဖိဖိစီးစီးအေရးမယူႏိုင္တာလဲ။ ေနာက္ဆံုးဗ်ာ ဒီလူသိတဲ့ လူေတြအေနနဲ႔ သတ္မယ္ျဖတ္မယ္လို႔ ေရးေနတာေတြလည္း ေတြ႔ေနရတာပဲဗ်ာ။ အဲဒါေတြကို မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ၿပီးေတာ့ မီဒီယာတခုလံုးကို သိမ္းက်ံဳးေျပာတာကေတာ့ မမွန္ဘူးလို႔ ယူဆပါတယ္။ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိပါးတာေတြ မလိုခ်င္ပါဘူး။ မျဖစ္ေစခ်င္ပါဘူး။”
ျမန္မာႏိုင္ငံစာေရးဆရာသမဂ ဥကၠ႒ စာေရးဆရာ ထက္ျမက္ကေတာ့ မီဒီယာၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မွု ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို လက္မခံပါဘူး။
“ဆရာတို႔ သိသေလာက္ကေတာ့ မီဒီယာေတြေၾကာင့္ေတာ့ ဒီလိုျဖစ္တယ္လို႔ မယူဆဘူး။ အခုျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြက သမၼတႀကီးကိုယ္တိုင္ေျပာတာကေတာ့ ေနာက္ကြယ္က လူတစုေၾကာင့္လို႔ သူေျပာတာပဲ။ ေနာက္ကြယ္က လူတစုကို မေဖာ္ႏိုင္ပဲနဲ႔ ေနာက္ဆံုး မီဒီယာေတြဟာ ေနာက္ကြယ္က လူတစု ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သမၼတႀကီး သတ္မွတ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒါကို ခိုင္ခိုင္လံုလံု ေျခေျချမစ္ျမစ္နဲ႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ရွင္းျပဖို႔ ေကာင္းတယ္။ ဆရာတို႔ကေတာ့ ဒါကို မီဒီယာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ မယူဆဘူး။ ဒီလို စြပ္စဲြတာကိုလည္း လက္မခံႏိုင္ဘူး။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တာ၀န္ရွိတာက အုပ္စိုးတဲ့ အာဏာပိုင္ေတြမွာ တာ၀န္ရွိတယ္။ တာ၀န္ရွိတဲ့ သူေတြက ဒါကို အမွန္အတိုင္း ပြင့္လင္းျမင္သာစြာနဲ႔ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ဖို႔ပဲ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ အခုလို မီဒီယာေတြကို အျပစ္ေပး အေရးယူေနတာကေတာ့ မီဒီယာ ဖိႏွိပ္မႈပဲလို႔ ယူဆတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အဲဒီသေဘာထားကို လက္မခံႏိုင္ပါဘူး။”
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ျပန္ၾကားဆက္ဆံယဥ္ေက်းမႈေကာ္မတီ အဖြဲ႔၀င္ သီေပါအမတ္ ဦးရဲထြန္းကေတာ့ သမၼတအေနနဲ႔ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ကို ထိန္းေက်ာင္းသင့္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“မ်ားေသာအားျဖင့္ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖစ္ေအာင္ လႈံ႔ေဆာင္တာက အင္တာနက္ မွာပဲ ေတြ႔တာမ်ားတယ္။ အင္တာနက္မွာ ၂ ပိုင္းခဲြမယ္ဆိုရင္ နာမည္နဲ႔ ပရိုဖိုင္းအစစ္အမွန္နဲ႔ ေျဗာင္ေျပာတဲ့ လူေတြ ရွိသလို၊ နာမည္နဲ႔ ပရိုဖိုင္း အတုေတြနဲ႔ ေျပာတဲ့သူက ပိုမ်ားမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ေနာက္ မီဒီယာ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ အေစာပိုင္းကေတာ့ နည္းနည္း ရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ Conflict Reporting နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ ဘယ္လိုေရးသင့္တယ္ ဆိုတာကို ေကာင္းေကာင္းမကၽြမ္းက်င္ နားမလည္တဲ့အခါက်ေတာ့ လႈံ႔ေဆာ္တဲ့ သေဘာမ်ဳိးသက္ေရာက္တာ ရွိတယ္။ ဖတ္လိုက္လို႔ရွိရင္ ဘာသာ၀င္ေတြက နည္းနည္းမခံမရပ္ႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္သြားတာမ်ဳိး ရွိတယ္။ ဘယ္သူ ဘယ္၀ါ ဘယ္ဂ်ာနယ္လဲဆိုတာ တိတိက်က်ေတာ့ မမွတ္မိဘူး။ ရွိတာေတာ့ ရွိတယ္။”
ျပည္တြင္းမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြျဖစ္ပြားခဲ့ရတာ မီဒီယာရဲ႕ လံႈ႔ေဆာ္မႈေၾကာင့္လို႔ သမၼတက ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားလာတာ ဒါ ပထမဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။
