ဧၿပီလ ၉ ရက္ေန႔ က်ရင္ အင္ဒိုနီးရွားမွာ လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပပါေတာ့မယ္။ အင္ဒိုနီးရွားရဲ႕ ဒီမုိကေရစီသက္တမ္းဟာ ၁၆ ႏွစ္ထဲကို ခ်ဥ္းနင္း ၀င္ေရာက္လာပါၿပီ။ အင္ဒိုနီးရွားရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးစနစ္အရ လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္ဟာ ဇူလုိင္လ ၉ ရက္ေန႔ က်ရင္ က်င္းပဖို႔ စီစဥ္ထားတဲ့ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲအေပၚ ႀကီးမားတဲ့ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ အႀကိဳ မဲဆြယ္ပြဲေတြမွာေတာ့ ဒတ္ခ်္လက္ေအာက္က လြတ္လပ္ေရးရခဲ့ၿပီးေနာက္ ႏွစ္ ၅၀ ေလာက္ အင္ဒိုနီးရွားကို ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ ဆူကာႏို၊ ဆူဟာတို႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးမ်ဳိးဆက္ေတြ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းေတြ သာမက မ်ဳိးဆက္သစ္ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ၊ အေခ်ာအလွ ေမာ္ဒယ္ေတြ အဆံုး ေတြ႔ၾကရပါတယ္။ ေခတ္ေဟာင္းကို လြမ္းဆြတ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဆူဟာတိုဟာ အင္ဒိုိရွားႏုိ္င္ငံကို ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေလာက္ သံမဏိစည္းမ်ဥး္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တယ္ဆိုေပမယ့္ ဒီႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္တဲ့ ပိုစတာေတြမွာ တလႊင့္လႊင့္ ေနရာယူလာတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဆူဟာတုိရဲ႕ သမီးေတြက ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ မဲဆြယ္တဲ့ ပြဲေတြမွာ သူတုိ႔ အေဖရဲ႕ပံုကို သံုးလာၾကပါတယ္။ အင္ဒိုနိးရွားရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးထဲကို ဆူဟာတုိ တေက်ာ့ျပန္လာတယ္ဆုိတဲ့ သကၤတတခုပါ။ ဆူဟာတုိဟာ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္မွာ အာဏာသိ္မ္းတက္လာခဲ့ၿပီး အမိန္႔အာဏာသစ္ ဆုိတဲ့ အယူအဆနဲ႔ တပ္ထြက္ အရပ္သားေတြ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးထားတဲ့ ေခတ္တေခတ္ကို ထူေထာင္ျပီး တုိင္းျပည္ကို ၃၁ ႏွစ္ၾကာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆူဟာတိုေခတ္ရဲ႔ ေနာက္ပိုင္းနွစ္ေတြအေၾကာင္းေျပာမယ္ဆုိရင္ ေဆြမ်ဳိးအေပါင္းအသင္း ေကာင္းစားေရး၊ အဂတိလိုက္စားမႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ခြဲလို႔ မရပါဘူး။ ဒီကာလေတြမွာ မိသားစုေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးတဲ့ အေပါင္းအပါတစုဟာ တုိ္င္းျပည္ရဲ႔ အခြင့္ထူးေတြ ရျပီး တုိင္းျပည္စီးပြားေရးကိုလညး္ လက္၀ါးၾကီး အုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေန႔ အင္ဒိုနီးရွားရဲ႕ စီးပြားေရး အားေပ်ာ့လာတာနဲ႔ မဲဆႏၵရွင္ေတြၾကားမွာ စိတ္ပ်က္ေနၾကပါတယ္။ အႀကိဳ လူထုစစ္တမ္းေတြအရ မဲဆႏၵရွင္ေတြဟာ တာ၀န္သက္တမ္း ကုန္ဆံုးေတာ့မယ့္ သမၼတ ဆူစီလို ဘန္ဘမ္း ယူဒုိယိုႏို အစိုးရကို စိတ္ပ်က္ေနၾကပါတယ္။ ဒီလုိအခ်ိန္မွာ ၂၀၀၈ ဆူဟာတို ကြယ္လြန္ခ်ိန္ကတည္းက လူျမင္ကြင္းကေန ေပ်ာက္ကြယ္ေနတဲ့ ဆူဟာတိုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအေမြခံေတြဟာ လူထုေရွ႕ကို ျပန္ေရာက္လာၾကပါတယ္။ ဆူဟာတုိဟာ တေခတ္တခါက အင္ဒိုနီးရွားရဲ႕ စီးပြားေရးကို တည္ၿငိမ္ေစၿပီး အေရွ႕ေတာင္ အာရွမွာ စီးပြားေရး အင္အားအႀကီးဆံုး ျဖစ္ေအာင္ ပို႔ေဆာင္းခဲ့တဲ့ ပုဂိဳၢလ္ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ ပံုရိပ္ကို ျမႇင့္တင္လာၾကပါတယ္။ ဂ်ာဗား အလယ္ပိုင္း ယိုဂါကာတာ ခရုိင္ထဲမွာ မဲဆြယ္ေနတဲ့ ဆူဟာတိုရဲ႔ သမီး စီတီ ဟီဒီယာတီ ဟာရာဒီက “ ျပည္သူေတြက ဆူဟာတို ေခတ္ကို ျပန္ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကတယ္။ ေဖေဖ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ေခတ္မွာ ျပည္သူေတြဟာ လံုျခံဳတယ္၊ အဆင္ေျပတယ္။ ခ်မ္းသာၾကတယ္ေလ” လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဆူဟာတို ထူေထာင္ခဲ့ၿပီး အေမြခ်န္ထားခဲ့တဲ့ ဂုိလကာ ပါတီ အတြက္ ဆူဟာတုိရဲ႔ သမီးက မဲဆြယ္ေပးပါတယ္။ ဂိုလကာ ပါတီဟာ ဆူဟာတုိရဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ရွည္ၾကာအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ကာလမွာ လႊတ္ေတာ္မွာ လက္ညိဳးေထာင္ ေခါင္းၿငိမ့္ သေဘာနဲ႔ အသံုးေတာ္ ခံခဲ့တဲ့ ပါတီ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေတာ့ ဆိုဟာတို ေခတ္ ေကာင္းေၾကာင္းေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပဲ ၀ါဒျဖန္႔ၿပီး လူထုကို စည္းရံုးေနပါတယ္။ ဆူဟာတုိ ေခတ္ကို လြမ္းဆြတ္တသမႈနဲ႔ ဂိုလကာ ပါတီကို မဲေပးမယ့္ သူေတြလည္း မနည္းပါဘူး။ ျပည္သူ႔ခ်စ္တဲ့ ၀ီဒိုဒို အႀကိဳစစ္တမ္းေတြအရ ဆူဟာတိုရဲ႔ အေမြခံပါတီ ဂိုလကာ ပါတီဟာ ဒုတိယ ေနရာမွာပဲ ရွိပါတယ္။ ဆူကာႏုိေခတ္၊ ဆူဟာတို ေခတ္နဲ႔ ဘာမွ မသက္ဆုိင္တဲ့ လက္ရွိ ဂ်ာကာတာ ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္အေပၚ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကလို႔ အမ်ားစုက သူ႔ပါတီကိုပဲ မဲေပးၾကဖို႔ ရည္ရြယ္ထားၾကပါတယ္။ ျပည္သူေတြက ဂ်ဳိကို၀ီလိုပဲ ခ်စ္စႏိုးေခၚၾကတဲ့ ျမိဳ႔ေတာ္၀န္ဂ်ဳိကို၀ီရဲ႔ ေရပမ္းစားမႈေၾကာင့္ သူရဲ႔ ပါတီ ပီဒီအုိင္ ပီ ပါတီဟာ လႊတ္ေတာ္မွာ အမ်ားဆံုး အႏုိင္ရမယ္လို႔ အၾကိဳစစ္တမ္းေတြက ျပသေနပါတယ္။ မတ္လ လယ္ေလာက္မွာ အတုိက္အခံ တုိက္ပြဲ၀င္ ဒီမုိကရက္ပါတီ Democratic Party of Struggle က ဂ်ဳကို၀ီကို သမၼတေလာင္းအျဖစ္ ပြဲထုတ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အရင္ သမၼတေဟာင္း ေမဃာ၀ါဒီ ဆူကာႏို ပူထရီက ဦးေဆာင္တဲ့ ပါတီအေပၚ လူထုေထာက္ခံမႈကလည္း ျမင့္တက္ေနပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ျမင္ကြင္းက်ယ္ အင္ဒိုနီးရွား ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒအရ ပါတီေတြ၊ ပါတီေတြရဲ႕ ညြန္႔ေပါင္းေတြ အေနနဲ႔ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အမတ္ေနရာ ၂၀ ကို အႏုိင္ရမွ ဒါမွမဟုတ္ တႏိုင္လံုးမွာ မဲအေရအတြက္ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္ကို အႏုိင္ရမွ သမၼတေလာင္းေတြကို အမည္စာရင္း တင္သြင္းခြင့္ ရွိပါတယ္။ ဒီႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါတီ ၁၂ ပါတီက ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၀င္ၿပိဳင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အင္ဒုိနီးရွား လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အမတ္ေနရာ ၅၆၀ အတြက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူ သန္း ၁၉၀ နီးပါး မဲေပးၾကမယ့္အထဲမွာ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္း (၅၄ သန္း) ဟာ အသက္ သံုးဆယ္ေအာက္ လူငယ္ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အဓိက လႊမ္းမိုးထားတဲ့ ပါတီေတြက အတိုက္အခံ ပီဒီအုိင္-ပီ ပါတီနဲ႔ စီးပြားေရး ဦးစားေပး ဂိုလကာ ပါတီ တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ပါတီစလံုးဟာ ဒတ္ခ်္ ကိုလိုိနီေအာက္ကေန လြတ္လပ္ေရး ရၿပီး ပထမ ႏွစ္ငါးဆယ္ကာလမွာ အင္ဒိုနီးရွားကို ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ အေမြစား အေမြခံျဖစ္ပါတယ္။ အတိုက္အခံ ပါတီကို ဆူကာႏိုရဲ႔ သမီး သမတေဟာင္း ေမဃာ၀ါဒီ ဆူကာႏို ပူထရီ ေခါင္းေဆာင္ ပါတယ္။ ဂိုလကာ ပါတီရဲ႔ ဥကၠဌကေတာ့ ဘီလ်ံနာ စီးပြားေရးသမားၾကီး အဘာရီဇယ္ ဘာ့ခ္ကရီ ျဖစ္ပါတယ္။ အႀကိဳစစ္တမ္းေတြအရေတာ့ ဂိုလကာ ပါတီရဲ႕ ဘီလ်ံနာ သူေ႒းႀကီးဟာ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏုိင္ရဖို႔ အခြင့္အလမ္း နည္းပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ေရပမ္းစားတဲ့ သမၼတေလာင္း တေယာက္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္း ပရာဘို၀ို ဆူဘီယန္တို ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ တခ်ိန္က ျပန္ေပးဆြဲမႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ၊ အာဏာသိမ္းဖုိ႔ ၾကံစည္မႈေတြနဲ႔ နာမည္ပ်က္ခဲ့သူ၊ ဆူကာႏုိရဲ႕ သားမက္ေတာ္သူလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးႏုိင္ငံေရး ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဒီေန႔အထိ ႏုိင္ငံေရးမ်ဳိးရိုးရွိသူေတြပဲ လႊမ္းမုိးေနသလို၊ ေခ်ာေခ်ာလွလွ ေမာ္ဒယ္ေတြလည္း အခုႏွစ္ေတြအတြင္း ေရပမ္း စားေနပါတယ္။ ၃ ႏွစ္ေလာက္ မဂၢဇင္း မ်က္ႏွာဖံုး ေမာ္ဒယ္လုပ္ခဲ့တဲ့ ဒတ္စတီယာရာ တာလီတာဟာ အခုေတာ့ ႏုိင္ငံေရးသမားဘ၀ကို ကူးေျပာင္းဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ အသက္ ၂၆ ႏွစ္ရွိေသးတဲ့ ေမာ္ဒယ္ဟာ ဂ်ာဗား အေနာက္ပိုင္းက ခရုိင္မွာ တရားမွ်တမႈနဲ႔ ညီညြတ္ေရးပါတီ (ပီေကပီအုိင္) ပါတီကို ကုိယ္စားျပဳၿပီး ၀င္ၿပိဳင္ပါမယ္။ သူဟာ အင္ဒိုနီးရွား လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၀င္ၿပိဳင္မယ့္ လူသိမ်ားထင္ရွားသူေတြထဲက တေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ေ၀ဖန္သူေတြကေတာ့ ေခ်ာေခ်ာလွလွ အမတ္ေလာင္းေတြဟာ မဲဆႏၵရွင္ေတြကို ဆြဲေဆာင္ဖုိ႔ သက္သက္လုိ႔ ဆုိၾကပါတယ္၊။ ဒါေပမယ့္ ကာယကံရွင္ တေယာက္ျဖစ္တဲ့ တလီတာ ကိုယ္တုိင္ကေတာ့ အေျပာင္းအလဲကို ဖန္တီးခ်င္လို႔ ႏိုင္ငံေရးထဲ ၀င္လာလာတာလို႔ ေျပာပါတယ္။ “တုိင္းျပည္ကို ေျပာင္းလဲေစခ်င္တယ္။ ဒီလို ေျပာင္းလဲဖုိ႔ အေကာင္းဆံုးနညး္လမ္းကေတာ့ စနစ္ထဲကို တကယ္ေရာက္သြားမွ အေျပာင္းအလဲ လုပ္ႏိုင္မယ့္ ေပၚလစီေတြကို ပံုၾကမ္းေရးဆြဲႏုိင္မွာေပါ့၊ ဒါေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လုိက္တာပါ” လို႔ ေျပာပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားရဲ႕ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ ပါတီတုိင္းမွာ လႊတ္ေတာ္အမတ္စာရင္းမွာ အမ်ဳိးသမီး အမတ္အေရအတြက္ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္း မျဖစ္မေန ပါရမယ္လို႔ ျပ႒ာန္းထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးမွာ အမ်ဳိးသမီးအမတ္ေလာင္း အေရအတြက္ တုိးလာတဲ့အတြက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းေတြ၊ အမ်ဳိးသားေတြ လႊမ္းမိုးထားတဲ့ တင္းမာတဲ့ အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံေရး ျမင္ကြင္းမွာ ေပ်ာ့ေျပာင္း လႈပ္ခတ္လာတာေတာ့ ရွိပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ လူမႈေတြ ကိစၥရပ္ေတြမွာ ပိုျပီးေတာ့ အာရံုစိုက္ၾကပါတယ္၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ ကြာဟမႈလို ကိစၥမ်ဳိးကို အမ်ဳိးသမီးေတြက ပိုျပီး အာရံုစိုက္ေလ့ရွိတယ္လို႔ ဒီမုိကရက္တစ္ ပါတီရဲ႕ အမတ္ေလာင္း မာရီ အမာဒီရာ အစၥမာယာနီ က ေျပာပါတယ္။ “အမ်ဳိးသမီး လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြဟာ မိသားစုတြင္း ျပႆနာေတြကို နားလည္တယ္။ ဥပမာ မိသားစုတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြ၊ ဆင္းရဲႏုံခ်ာတဲ့ ကေလးေတြ ကိစၥမ်ဳိးေတြေပါ့။ ဒီလို ကိစၥေတြမွာ အမ်ဳးိသမီးေတြက ပိုၿပီးေတာ့ နားလည္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အင္ဒိုနီးရွား အမ်ဳိးသမီးထုကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အမတ္ေတြ ေပၚလာဖုိ႔ လိုတယ္။ ဒါမွ အရည္အခ်င္းျပည္၀ျပီး ႏုိင္ငံေရးကို နားလည္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ ပါ၀င္လာမွာ အစိုးရထဲမွာ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရးအတြက္ ရုန္းကန္ တုိက္ပြဲ၀င္ႏိုင္မယ္။” လို႔ ေျပာပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြကို ဆံုးျဖတ္ႏိုင္စြမ္းရည္ ျမင့္မားဖုိ႔ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကို ႏုိင္ငံတ၀ွမ္းမွာ အစိုးရ၊ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ပညာရွင္ေတြက ဦးစီးစီစဥ္ေနတာလည္း ရွိပါတယ္။ ေအာက္ေျခအမ်ဳိးသမီးႏုိင္ငံေရးသမားေတြကို ေလ့က်င့္သင္တန္းေတြ စီစဥ္ေပးေနသူ တေယာက္ကေတာ့ အင္ဒိုနီးရွားတကၠသိုလ္မွာ ႏုိင္ငံေရးေလ့လာေရးဌာနရဲ႕ ဒုတိယဥကၠ႒ အန္နာ မာဂရက္က ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ပညာလည္း တတ္၊ အခြင့္အေရးကိုလည္း နားလည္ေပမယ့္ ဖုိ၀ါဒ ႀကီးစိုးတဲ့ ဓေလ့ေၾကာင့္ အခက္ေတြ႔ေနရတုန္းပဲလို႔ ေျပာပါတယ္။ “အမ်ဳိးသမီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ တန္းတူေရး၊ အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္ေတြအခန္းက႑ကို ျမွင့္တင္ေရးလို႔ ေျပာေနတဲ့ အခ်ိန္တည္းမွာ ေန႔စဥ္ ဘ၀ေတြမွာေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ အစ္ကိုေမာင္ေတြ၊ အေဖေတြ၊ ခင္ပြန္းေတြရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္ ေဘာင္ထဲက မရုန္းထြက္ႏုိင္ဘူး ျဖစ္ေနတယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဧၿပီလ ၉ ရက္ေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အမ်ဳိးသမီး အမတ္ေလာင္း ရွစ္ေသာင္းေလာက္ ၀င္ၿပိိဳင္ၾကမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ သမတ ေရြးေကာက္ပြဲသို႔ အင္ဒိုနီးရွားနိုင္ငံဟာ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ရာစုတခုရဲႈ ပထမပိုင္း ထက္၀က္လံုးလံုး အာဏာစနစ္ ေအာက္မွာ က်ေရာက္ခဲ့ရပါတယ္၊ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာ လူမႈေရးနဲ႔ စီးပြားေရး ၀ရုန္းသုန္းကား ျဖစ္ၿပီး အာဏာရွင္စနစ္ အဆံုးသတ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဧၿပီလ လႊတ္ေတာ္အၿပီးမွာ ဇူလုိင္လက်ရင္ ျပည္သူေတြဟာ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေနာက္တႀကိမ္ မဲေပးရပါဦးမယ္။ လူဦးေရ သန္း ၂၄၀ ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံကို ဦးေဆာင္ဖုိ႔ တိုက္ရိုက္ မဲေပး စနစ္နဲ႔ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရည္ညြန္း။ ။ Reuters