ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အဓိက ျမစ္ႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ ဧရာဝတီနဲ႔ သံလြင္ျမစ္ေတြေပၚမွာ ေရကာတာ စီမံကိန္းႀကီးေတြ တည္ေဆာက္ေနတာကို အျမန္ဆံုး ရပ္ဆိုင္းဖို႔ ႏို္င္ငံအႏွံ႔က ျမစ္ေခ်ာင္းအေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ ေဒသခံေတြက ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ မတ္ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ က်ေရာက္တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားဆုိင္ရာ လႈပ္ရွားမႈေန႔ အထိမ္းအမွတ္ သံလြင္ျမစ္ကုိ လြတ္လပ္စြာဆင္းခြင့္ေပးဖုိ႔နဲ႔ သံလြင္ျမစ္ေပၚက ေရကာတာတည္ ေဆာက္မႈေတြကုိ ကန္႔ကြက္တဲ့အေနနဲ႔ ျမစ္ေခ်ာင္းအေရး လႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ ေဒသခံေတြ ပူးေပါင္းၿပီး သံလြင္ျမစ္ေပၚမွာ စုေ၀းဆုေတာင္းဆႏၵျပမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ မြန္ျပည္နယ္ ေခ်ာင္းဆုံၿမိဳ႕နယ္ ဘီလူးကြ်န္းမွာ ေဒသခံ ၃၀၀ ေလာက္စုေ၀းၿပီး သံလြင္ ေရကာကာ အလုိမရွိေၾကာင္း စာတန္းေတြ ကိုင္ေဆာင္ ေၾကြးေၾကာ္ဆႏၵျပခဲ့ၾကသလို ဘာသာေပါင္းစံု ဆုေတာင္းပြဲလုပ္ခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ ေဒသခံ ဦးေက်ာ္ခင္က ေျပာပါတယ္။ “ဘီးလူးကၽြန္းနဲ႔ ေမာ္လၿမိဳင္နဲ႔ၾကား ေသာင္ျပင္ႀကီးေပၚမွာ အကုန္လံုး ေတြ႔ၾကဆံုၾကတယ္။ အဲဒီမွာ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္ေတြ ပါၾကတယ္။ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္ေတြက သူတို႔ ခံစားခ်က္အျမင္ေတြ ေျပာတယ္။ ေနာက္ ေဖာင္ေမွ်ာတယ္။ ဆုေတာင္းပဲြေတြ လုပ္တယ္။ ဗုဒၶဘာသာရယ္၊ ခရစ္ယာန္ရယ္၊ အစၥလာမ္ရယ္၊ ဟိႏၵဴဘာသာက ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ ဆုေတာင္းပဲြေတြ လုပ္ၾကတယ္။” သံလြင္ျမစ္ေပၚ တည္ေဆာက္မယ့္ ရွမ္းျပည္နယ္က ကြမ္းလံု၊ ေနာင္ဖာနဲ႔ တာဆန္းေရကာတာ၊ ကယားျပည္နယ္က ရြာသစ္ေရကာတာနဲ႔ ကရင္ျပည္နယ္က ဟတ္ႀကီး ေရကာတာစီမံကိန္းေတြကုိ ခ်က္ခ်င္း ရပ္တန္႔ေပးဖုိ႔ ေဒသခံ တိုင္းရင္းသား ၃ ေသာင္းေက်ာ္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ လူမႈအဖြဲ႔အစည္း ၁၃၀ ေက်ာ္ကလည္း လက္မွတ္စုေပါင္းေရးထိုး ေတာင္းဆုိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလုိ လက္မွတ္စုေဆာင္း ေတာင္းဆုိရတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား ကြန္ရက္အဖြဲ႔၀င္ စုိင္းေခးဆုိင္က ေျပာပါတယ္။ “လက္ရွိ သံလြင္ေရကာတာအျပင္ အျခားေရကာတာေတြကို ရပ္တန္းက ရပ္ေပးဖို႔ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ရတာေတြ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးမႈေတြ၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္မႈေတြ၊ ေနာက္ စစ္ပဲြေၾကာင့္ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ရတဲ့ သူေတြေပါ့ေနာ္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အက်ဳိးအျမတ္ ျပန္ၾကည့္ရင္လည္း လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား အသံုးျပဳဖို႔က ၁၀၀ မွာ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေတာင္ မျပည့္ဘူးဆိုေတာ့ အဲဒါအားလံုးက က်ေနာ္တို႔ လူထုအတြက္ အက်ဳိးမျပဳတဲ့ စီမံကိန္းျဖစ္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒါကို ရပ္တန္းက ရပ္ဖို႔ ဆႏၵရွိပါတယ္ခင္ဗ်။” ဒီလုိ အလားတူပဲ ဧရာ၀တီျမစ္ေပၚမွာ တည္ေဆာက္မယ့္ ျမစ္ဆုံေရကာတာကို လံုး၀ ရပ္ဆုိင္းေရးအတြက္ မႏၱေလးက စိမ္းေရာင္စို သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔က ဦးေဆာင္ၿပီး တန္ဖဲရြာမွာ ေတာင္းဆုိမႈေတြ လုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ “စိမ္းေရာင္စို အေနနဲ႔ ျမစ္ဆံုေရကာတာ ဖ်က္သိမ္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ ျမစ္ဆံု dam ထာ၀ရ ဖ်က္သိမ္းေရး ျမန္မာျပည္သို႔ အဓိ႒ာန္ ဆိုတဲ့ ကမ္ပိန္း ေခါင္းစဥ္နဲ႔အတူ တန္ဖဲရြာ ျမစ္ဆံုေဒသမွာ လႈပ္ရွားမႈေလးတခု လုပ္ေနပါတယ္။ အဲဒီပဲြကို ဧရာ၀တီတိုင္းက အဖဲြ႔ေတြေရာ ရန္ကုန္က အဖဲြ႔ေတြေရာ ဒီျမစ္ဆံုေရကာတာ ရပ္ဆိုင္းဖို႔အတြက္ စိတ္ပါ၀င္စားတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းေပါင္းစံုနဲ႔ လုပ္ေနပါတယ္။ မိုးေကာင္း၊ ကသာက လူေတြလည္း ပူးေပါင္းပါ၀င္ၾကပါတယ္။” ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ မတ္ ၁၄ ရက္ေန႔က ေရကာတာေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ခဲ့ရတဲ့ ႏုိင္ငံေပါင္း ၂၀ မွ ကုိယ္စားလွယ္ေတြ စုေ၀းၿပီး ဘရာဇီးႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံတကာ အစည္းအေဝး က်င္းပႏိုင္ခဲ့တဲ့ေန႔ကုိ ကမၻာ့ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားဆုိင္ရာ လႈပ္ရွားမႈေန႔ အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။