၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ကုန္ဆံုးလို႔ ၂၀၁၄ ႏွစ္သစ္တခု အစျပဳခဲ့ျပန္ပါၿပီ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံေရး ေျပာင္းလဲမႈတြထဲ ဘာေတြ ထူးထူးျခားျခား ျဖစ္ထြန္း ေပၚေပါက္ခဲ့ပါသလဲ။ ျမန္မာ့အေရး လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနသူေတြ၊ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြ ႏိုင္ငံေရးပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ စာနယ္ဇင္းဆရာေတြရဲ႕ အျမင္သေဘာထားေတြ စုစည္း တင္ဆက္ေပးပါမယ္။ [caption id="attachment_49224" align="alignright" width="300"] ေဒါက္တာ ေသာင္းထြန္း[/caption]ျပည္ပမွာ ႏွစ္အေတာ္ၾကာ ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာ့အေရးလုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ေဒါက္တာ ေသာင္းထြန္းကေတာ့ ျပည္ပဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြနဲ႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရတို႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးႏိုင္ခဲ့တာ အဓိကက်တဲ့ ႏိုင္ငံေရးေျပာင္းလဲမႈလို႔ ျမင္ပါတယ္။ “၂၀၁၃ မွာ အဓိကက်တဲ့ ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲကေတာ့ ျပည္ပမွာေရာက္ရွိၿပီး ဒီမုိကေရစီေရး လႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ အစုိးရအဖြဲ႔၀င္မ်ား ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲေတြ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ က်ေနာ္တုိ႔အပါအ၀င္ ဒီမုိကေရစီေရး လႈပ္ရွားတဲ့သူေတြ ျမန္မာျပည္ ျပန္ေရာက္လာၾကတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ လူထုလူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး အင္အားစုေတြနဲ႔ စြမ္းရည္ျမႇင့္တင္ေရး လုပ္ငန္းေတြ၊ လူထုအက်ဳိးျပဳလုပ္ငန္းေတြ ျပန္ၿပီးေတာ့ စလုပ္ႏုိင္ခဲ့တယ္။” ဒါ့အျပင္ အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြၾကား အပစ္အခတ္ရပ္ လက္မွတ္ ထိုးခဲ့တာ လႊတ္ေတာ္မွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ဖို႔ ေကာ္မတီဖြဲ႔ခဲ့တာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲေရး ျပည္သူဆႏၵရယူပြဲေတြ ဆက္တိုက္ က်င္းပခဲ့တာေတြဟာလည္း ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးရဲ႕ ထူးျခားခ်က္ေတြပါပဲလို႔ သံုးသပ္ ေျပာပါတယ္။ [caption id="attachment_49225" align="alignright" width="300"] သမၼတရဲ႕ ေျပာခြင့္ရ ဒု၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္[/caption]သမၼတရဲ႕ ေျပာခြင့္ရ ဒု၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းအေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္လဲေရးအတြက္ လိုအပ္တဲ့အေျခခံေတြကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ “အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္နဲ႔ ဆုိင္တာ ေျပာရရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔သည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ လုိအပ္တဲ့အေျခခံေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ခဲ့တယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြကေတာ့ ရလဒ္ေစာင့္ရဦးမယ္၊ သုိ႔ေသာ္ က်ေနာ္တုိ႔က အဓိကထားလုပ္ေနတာက institution ေတြကုိ တည္ေဆာက္ေနတယ္၊ ေနာက္ ေရွ႕ဆက္သြားႏုိင္ဖုိ႔ framework ေတြကုိ တည္ေဆာက္ေနတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီႏွစ္အတြင္းမွာ အဲလုပ္ငန္းေတြကုိ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ လုပ္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ သုိ႔ေသာ္ ရလဒ္ေတြကေတာ့ ရတာေတြလည္းရွိတယ္၊ တခ်ဳိ႕ဟာေတြကေတာ့ ေနာက္မွ ဆက္ၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္သြားမွာေတြ ရွိတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းမွာေတာ့ တုိးတက္မႈ ရွိတယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။” [caption id="attachment_49226" align="alignright" width="300"] ဦးခင္ေမာင္ေဆြ[/caption]အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစုပါတီ(အန္ဒီအက္ဖ္)ရဲ႕ ဥကၠ႒ ဦးခင္ေမာင္ေဆြကေတာ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးဟာ ေျဖေလ်ာ့မႈအဆင့္မွာ တန္႔ေနတယ္လို႔ သံုးသပ္ေျပာၾကားပါတယ္။ “ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးဟာ ေျဖေလ်ာ့မႈအဆင့္မွာပဲ တန္႔ေနတယ္ဗ်။ အစိုးရဘက္ကို ၾကည့္ေတာ့ လည္း အရွိန္အဟုန္နဲ႔ လုပ္ႏိုင္ေခ်မရွိဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေအာက္ေျခေတြမွာ ႀကိဳးပမ္းတာေတြေတာ့ ရွိတယ္။ သမၼတက ေျပာင္းခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထားဟာ မွန္ေသာ္လည္းပဲ သူ႔အစိုးရအဖဲြ႔က ထင္သေလာက္ ထိေရာက္တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ မလုပ္ေပးႏိုင္ဘူး။ သမၼတမွာ ရွိတဲ့ ၀န္ႀကီး ၄၊ ၅ ေယာက္ေလာက္ပဲ အသည္းအသန္ လုပ္ေနတာေတြ႔ရတယ္။ ဥပေဒေရးပိုင္းက အရမ္းထိေရာက္ၿပီး ျပည္သူေတြကိုအက်ဳိးျပဳမယ့္ ဒီမိုကေရစီကို ေရွးရႈၿပီး ေျပာင္းသြားႏိုင္မယ့္ ဥပေဒကို ျမန္ျမန္ထက္ထက္နဲ႔ ျပဳျပင္ေပးတာ မရွိဘူး။ သူတို႔စိတ္ထဲမွာ သူတို႔အေနနဲ႔ လိုက္ဖက္ညီမႈမရွိဘူးဆိုတဲ့ဟာေတြကို အခ်ိန္ဆဲြေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ “ဥပမာ - က်ေနာ္တို႔ ပါတီက တင္ထားတဲ့ ခံုသမာဓိဥပေဒနဲ႔ လက္၀ါးႀကီးအုပ္စီးပြားေရး ကာကြယ္ေရး ဥပေဒဆုိတာကို ပထမဦးဆံုးလႊတ္ေတာ္နဲ႔ ဒုတိယလႊတ္ေတာ္မွာတင္တာေတာင္ အခုထိ မေဆြးေႏြးရေသးဘူးျဖစ္ေနတယ္။ သေဘာက အစိုးရအဖြဲ႕ေကာ၊ လႊတ္ေတာ္ကပါ သူတို႔ရဲ႕ ေနာက္ေၾကာင္းမွာရွိတဲ့ အရင္အုပ္စုေဟာင္းထဲက သူေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားေတြကို ငဲ့ၿပီးေတာ့ ျပတ္ျပတ္သားသား လုပ္ေဆာင္ျခင္း မရွိေသးတာ ေတြ႔ရတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ သြားေတာ့ သြားေနတယ္၊ အရွိန္ေႏွးေနတယ္ေပါ့။ ျပတ္သားတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈတခုကို မေရာက္ေသးဘူးဆိုတာ ေတြ႔ရပါတယ္။” [caption id="attachment_49227" align="alignright" width="270"] ဦးထင္လင္းဦး[/caption]ႏိုင္ငံေရးေဆာင္းပါးေတြေရးတဲ့ ဆရာထင္လင္းဦးကေတာ့ ၂၀၁၃ ေရွ႕ပိုင္းမွာ ႏိုင္ငံေရး ေျပာင္းလဲမႈ မရွိခဲ့ဘဲ ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ဖို႔ လႈပ္ရွားလာမွ ႏိုင္ငံေရးေျပာင္းလဲမႈ ထင္ရွားလာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ “၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ အေရးပါတဲ့ႏုိင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အေရွ႕ပုိင္းေတြမွာ ဘာမွထင္ထင္ရွားရွားမေတြ႔ရဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကိုပဲ လုပ္ေဆာင္ေနတာျဖစ္ေပမယ့္ တကယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတာ မဟုတ္ပဲ။ တကယ္တမ္း ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းရဲ႕ ဆုံခ်က္က ဘယ္မွာရွိလဲဆုိေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒေပၚမွာပဲ ရွိတယ္။ အေျခခံဥပေဒေပၚမွာပဲ ရွိတယ္ဆိုတာကို ထပ္ေျပာရင္ေတာ့ အဓိကအားျဖင့္ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥေတြ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ တကယ့္ျပႆနာ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒနဲ႔ဆုိရင္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စကားေျပာလုိ႔ မရဘူးဆုိတာ တုိင္းရင္းသားေတြဘက္က ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာခဲ့ၿပီးၿပီ။ တကယ္တမ္း ႏုိင္ငံတြင္းမွာရွိေနတဲ့ ႏုိင္ငံသားေတြ အားလုံးရဲ႕ ရပုိင္ခြင့္ေတြျဖစ္တဲ့ အျပည့္အေ၀ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံပုိင္ခြင့္နဲ႔ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ပုိင္ခြင့္ဆုိတဲ့ အခ်က္ေတြအရ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ဖုိ႔က မျဖစ္မေန လုိအပ္တယ္။ “ဒါေပမယ့္ ေရွ႕ပုိင္းမွာ ၁၅၀၀ ဆင္းကတ္ေလးေတြေပးလိုက္၊ တျခား အာမခံခ်က္ေလးေတြ ေပးလိုက္၊ စသျဖင့္ လုပ္ေနတာေလးေတြကလြဲလို႔ ဖြဲစည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ခဲ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးတိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈ ဘာရွိလဲေမးရင္ ဘာမွမရွိဘူးလုိ႔ က်ေနာ္ေျပာတာ။ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ကိစၥကေတာ့ တကယ့္ႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိက အေရးအရာပဲ။ အစိုးရဘက္ကလည္း ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒအတြက္ လမ္းဖြင့္ေပးလိုက္ၿပီ။ အဲဒီ့မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ မူလရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးဆုိတဲ့ကိစၥကလည္း တကယ့္ကုိ အသက္ဝင္လာၿပီးေတာ့ အခုလုိ အေျခအေနကုိ ေရာက္လာတယ္။ အဲဒါ အင္မတန္မွ အေရးႀကီးတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈပဲလုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။”