တ႐ုတ္ရိုးရာေဆး၀ါးမ်ားကို အေသအခ်ာ စစ္ေဆးေန
DVB
·
October 21, 2013
နွစ္ေထာင္ခ်ီ ႐ွိေနျပီျဖစ္တဲ့ ရိုးရာေဆး၀ါးေတြနဲ့ ေဆးကုသမႈေတြကို အက္ဒယ္လ္လိုက္ဒ္ တကၠသိုလ္က ေဆာင္႐ြက္တဲ့ သိပၸံနည္းက် စစ္ေဆးေလ့လာမႈေတြ လုပ္ေနပါတယ္။
ေတာင္ပိုင္း ဩစေၾတးလ်တကၠသိုလ္က တ႐ုတ္ရိုးရာေဆး၀ါးေတြရဲ့ အက်ိုးသက္ေရာက္မႈေတြကို ႐ွာေဖြၾကည့္႐ႈနုိင္ဖို့ သုေတသနဌာနသစ္တခု ထူေထာင္ဖို့ တ႐ုတ္နို္င္ငံကေန အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅ သန္းေက်ာ္ လက္ခံရ႐ွိထားပါတယ္။
တ႐ုတ္ရိုးရာေဆး၀ါးေတြဟာ သိပၸံပညာအရ ေျပာလို့မရနုိင္ပါဘူးလို့ ေျပာတဲ့သူေတြလည္း ႐ွိၾကပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေမာ္လီက်ဴလာသိပၸံပညာ ေဒးဗစ္အက္ဒယ္လ္ဆန္ကေတာ့ သိပ္မေသခ်ာ လွေသးလို့ အဲဒါေတြကို စမ္းသပ္ဖို့ လုပ္ေနတာလုိ့ ဆိုပါတယ္။
“အေသအခ်ာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ားတို့ သတိရရမွာက အနာက္တိုင္းက အသံုးမ်ားတဲ့ ေဆးေတြကေန ကာကြယ္ေဆးေတြနဲ့ ကုသေဆးေတြ အမ်ားစုအထိဟာ အပင္ အေျချပု ျဖစ္ျပီး သစ္ဥ၊ သစ္ဖုကုထံုးေတြအေနနဲ့ စတင္ခဲ့တယ္ဆိုတာပဲ။”
ပါေမာကၡ အက္ဒယ္လ္ဆန္ရဲ့ ေလ့လာမႈက တ႐ုတ္ေဆး၀ါးေတြထဲ အမ်ားစုမွာ အသံုး ျပုေနတဲ့ အပင္ ၂ မ်ိုးကို ေလ့လာၾကည့္႐ႈထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
သူတို့က ဟြမ္ခီဆိုတာကို အစာအိမ္နဲ့ အသည္းကင္ဆာ ကုသခံေနတဲ့ လူနာေတြအတြက္ အသံုးျပုတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ ခူ႐ွင္းကေတာ့ ဆီးခ်ို အမ်ိုးအစားအမွတ္ ၂ လိုမ်ိုး ဂလူးကို့စ္ ခံနုိင္ရည္ မ႐ွိတဲ့ လူေတြအတြက္ အသံုးျပုတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေဒးဗစ္အက္ဒယ္လ္ဆန္က “က်ေနာ္ သိထားတာအရေတာ့ အဲဒီအပင္ေတြကို ေမာ္လီက်ဴးလ္အဆင့္မွာ ဘယ္လို အလုပ္လုပ္တယ္ဆိုတဲ့စနစ္ေတြရဲ့ ဇီ၀ေဗဒခ်ဥ္းကပ္ပံုလုိ့ က်ေနာ္တို့ ေခၚတဲ့နည္းကို အသံုးျပုေနတဲ့ တျခားေနရာ ၁ ခု ဒါမွမဟုတ္ ၂ ခုပဲ ႐ွိပါတယ္။ အဲဒါက က်ေနာ္တို့ကို ထူးျခား ေစတာေပါ့” လုိ့ ေျပာပါတယ္။
ဒီေလ့လာမႈရဲ့ ေနာက္ ထူးျခားတဲ့ အစိတ္အပိုင္းတရပ္ကေတာ့ အဲဒါရဲ့ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြ ရ႐ွိပံုပါပဲ။
အက္ဒယ္လ္လိုက္ဒ္တကၠသိုလ္က တ႐ုတ္တကၠသိုလ္နဲ့ ေဆး၀ါးကုမၸဏီတခုတို့ နဲ့ သေဘာတူညီမႈတခု ျပုလုပ္ထားျပီး ဩစေၾတးလ်ေတာင္ပိုင္းမွာ သုေတသနဌာနသစ္တခု ဖန္တီးေပးဖို့ ေဒၚလာ ၅ သန္းေက်ာ္ သံုးစြဲေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တကၠသိုလ္ရဲ့ အဆိုအရ ရန္ပံုေငြေၾကး ၁ နွစ္ ေနာက္က်ေနတာမ်ိုးက အရင္တုန္းက မၾကံုဖူးတဲ့ အေျခအေနတရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
တကၠသိုလ္ရဲ့ ဒုတိယအဓိပတိ ပါေမာကၡ ၀ါရင္ဘက္ဘင္တန္ကေတာ့ ဒါဟာ တ႐ုတ္ နို္င္ငံနဲ့ ပိုျပီး အနီးကပ္ဆက္ဆံေရး ဖန္တီးမႈရဲ့ အဆင့္ေတြ အမ်ားၾကီးထဲက တဆင့္ ျဖစ္တယ္လို့ ဆိုပါတယ္။
“ဒီမွာ က်ေနာ္တို့နဲ့ လာေလ့လာသင္ယူေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေပါင္း ၄၀၀၀ ႐ွိပါတယ္။ ဒါဟာ နုိင္ငံရပ္ျခားက ေထာက္ပံ့လို့ လာတက္ေနၾကတဲ့ အမ်ားဆံုး ေက်ာင္းသားအေရအတြက္ ျဖစ္ျပီး သူတို့က တ႐ုတ္ျပည္မကပါ။ က်ေနာ္တို့ရဲ့ အၾကီးမားဆံုးေက်ာင္းသားနဲ့ ေက်ာင္းသူေဟာင္းေတြ ႐ွိတဲ့ေနရာဟာလည္း တ႐ုတ္ျပည္မပါပဲဗ်ာ။ တကယ္လို့ က်ေနာ္က ေက်ာင္းသားေဟာင္းမ်ား ေတြ့ဆံုပြဲကို ႐ွန္ဟိုင္း ဒါမွမဟုတ္ ေပက်င္းမွာ လုပ္မယ္ဆိုရင္ တ႐ုတ္လူငယ္ေတြ ရာနဲ့ ခ်ီျပီး ႐ွိေနျပီေလ။ ဒါေၾကာင့္ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ က်ေနာ္တို့ရဲ့ အနာဂတ္အတြက္ အေရးၾကီးမႈ ပိုျပီး တိုးမ်ားလာေနသလို အဲဒါဟာ က်ေနာ္တို့ရဲ့ သုေတသနေျခလွမ္းေတြရဲ့ ေျခလွမ္းတခုလည္း ျဖစ္တယ္ဗ်။”
ဒီးနာဆီယိုပဲလ္လာက သူ တ႐ုတ္ေဆး၀ါးေတြကို ေလ့လာေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့ နွစ္ကာလ ေတြအတြင္းမွာ ေတာင္းဆိုမႈအားက တိုးမ်ားလာေနတယ္လို့ ေျပာပါတယ္။
“အဲဒါက က်မ ပထမ စခဲ့တဲ့အခ်ိန္ကနဲ့ နိႈင္းယွဥ္လိုက္ရင္ တျဖည္းျဖည္း လူၾကိုက္မ်ားမႈ ပမာဏက တိုးမ်ား ျမင့္တက္လာတယ္ေလ။ က်မထင္တယ္၊ အဲဒါကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစတာက လူေတြက သူတို့ရဲ့ က်န္းမာေရး နဲ့ ပတ္သက္ျပီး ပိုျပီးသိျမင္လာၾကသလို က်န္းမာေရးအတြက္ တျခား ေ႐ြးခ်ယ္စရာေတြကိုလည္း ႐ွာလာၾကလို့ပဲ႐ွင့္။ တခ်ို့ အနာအက်င္ ေပ်ာက္ကင္းေစတဲ့ ေဆးတခ်ို့ကို ေသာက္ဖို့ လို ေနတယ္ဆိုတာမ်ိုးတင္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ သူတို့ရဲ့ က်န္းမာေရးအတြက္ လိုအပ္ေနတာေတြကို အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစတဲ့ မတူကြဲျပားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းေတြကို ႐ွာၾကတာပါပဲ။”
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ တိုက္တြန္းခ်က္နဲ့ ဒီးနာဆီယိုပဲလ္လာဆီကို ေရာက္လာတဲ့ ေပၚလာမက္ကာတာက
“က်မက တကယ္ပဲ ဘာမွ မလုပ္ခ်င္မကိုင္ခ်င္ေအာင္ ျဖစ္သြားတာပါ။ တကယ္ ပင္ပန္းနြမ္းနယ္၊ ေခါင္းေတြကလည္း မၾကည္လင္၊ အာရံုစူးစိုက္လို့ကလည္း မရ ျဖစ္္္ခဲ့တာပါ႐ွင္။ တကယ္စဥ္းစားလိုက္ရင္ က်မအရင္က ႐ွိခဲ့တဲ့ အေျခအေနမွာတင္ မဟုတ္ေတာ့တာ၊ ဒီနာဆီကို လာခဲ့တာပါပဲ။ တကယ္ပဲ က်မ ေကာင္းလာျပီ႐ွင့္ အမ်ားၾကီး သက္သာလာပါတယ္။ က်မရဲ့ အင္အားအဆင့္က အမ်ားၾကီး ျမင့္တက္လာတယ္၊ ပိုျပီးတက္ၾကြ လန္းဆန္းလာတယ္။ မွတ္ဥာဏ္လည္း အမ်ားၾကီးပိုေကာင္းလာ တယ္။ အားလံုးျခံုေျပာရရင္ ဒီ အေျခအေနမွာ က်မ အမ်ားၾကီး ပိုသက္သာလာပါျပီ။”
သူ စျပီး လုပ္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္တုန္းက ဒီးနာဆီယိုပဲလ္လာဟာ သစ္ဥနဲ့ သစ္ဖုရိုင္းကေန လက္ဖက္ရည္ကို ဖန္တီးယူခဲ့တာပါ။
ဒီေန့မွာေတာ့ တ႐ုတ္ေဆး၀ါးလုပ္ငန္းေတြ စက္မႈလုပ္ငန္းျဖစ္လာတာနဲ့အတူ အဲဒီလက္ ဖက္ရည္က ပိုျပီး သန့္စင္လာပါျပီ။ အဲဒီေဆးေတြကို ထုတ္လုပ္ေပးေနတဲ့ က်င္ေဒါင္းအုပ္စုက သူတို့ရဲ့ ေလ့လာ စူးစမ္းမႈတြဲဖက္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ပါေမာကၡ အက္ဒယ္လ္ဆန္ကေတာ့ အဲဒါက သူရဲ့ ေတြ့႐ွိမႈေတြေပၚမွာေတာ့ ဩဇာ သက္ေရာက္မႈ မ႐ွိပါဘူးလို့ ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို့ လက္ခံရ႐ွိခဲ့တဲ့ေငြေတြက လႉဒါန္းေငြေတြပါ။ အဲဒါကို သုေတသနဌာန တည္ေဆာက္ေရးမွာ သံုးပါတယ္။ ေနာက္ ဌာနကိို ေထာက္ပံ့ဖို့ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို့မွာ က်ေနာ္တို့ ထုတ္ေ၀တာေတြအတြက္ကေတာ့ သေဘာတူ ေထာက္ခံမႈ မ႐ွိပါဘူး။ က်ေနာ္တို့က သူတို့ကို ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္သူေတြ၊ တြဲဖက္ေတြအျဖစ္ တန္ဖိုးထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဆံုးတေန့မွာေတာ့ သိပၸြံပညာက ဒီအေၾကာင္းကို ေျပာျပပါလိမ့္မယ္။ အကယ္လို့ တခုခုက အလုပ္မျဖစ္ဘူး၊ ဘာသက္ေရာက္မႈမွမ႐ွိဘူး၊ ဒါမွမဟုတ္ ေျပာင္းလဲမႈ ျမင့္မားတယ္၊ ဘာမွ သံုးမရတဲ့ ဟာပဲဆိုတာမ်ိုး ျပလာရင္ က်ေနာ္တို့ကလည္း အဲဒီလိုပဲ ေျပာမွာပါပဲ။”
ပါေမာကၡ ေဒးဗစ္ အက္ဒယ္လ္ဆန္က နွစ္ ေထာင္နဲ့ ခ်ီျပီး ကုသမႈ ေပးလာတဲ့ ရိုးရာကုထံုးေတြကိို သိပၸံနည္းက် စမ္းသပ္ၾကဖို့ အခ်ိန္ေရာက္ေနျပီလို့ ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္က အလွည့္အေျပာင္းကုထံုးေတြနဲ့ ေဆး၀ါးေတြကို အျမဲတမ္း သံသယ ႐ွိပါတယ္။ အဲဒီမွာ သံသယျဖစ္စရာေတြ အမ်ားၾကီး႐ွိေနတယ္လို့ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ့္ အခ်က္က အလုပ္ တကယ္ျဖစ္တဲ့ဟာေတြ ႐ွိေနျပီး သူတို့ကို စနစ္တက် မေဖာ္ျပခဲ့ဘူး။ က်ေနာ္တို့က အဲဒါေတြ ဘယ္လို အလုပ္လုပ္တယ္ဆိုတာကိ္ု မသိၾကသလို အဲဒါဟာ အသက္ရဲ့ လိုအပ္မႈတခုလို့ မသိၾကတာေပါ့ဗ်ာ။
“ခင္ဗ်ားတို့ သြားတဲ့ ေနရာတိုင္းမွာ ေဒသက လူေတြက အို အေအးမိတာလား၊ ခင္ဗ်ား ဒါေလး ေသာက္ဖို့ လုိမယ္ဗ်ဆိုတာမ်ိုး သူတို့ ေျပာၾကတာ ေတြ့ရမယ္ေလ။ ၾကက္စြပ္ျပုပ္ ဒါမွမဟုတ္ တျခားတခုခု ျဖစ္ခ်င္ ျဖစ္မယ္ေပါ့။ ေဒသတြင္းမွာက တခုခု အျမဲ႐ွိတယ္ေလ။ အခ်ို့ စားစရာနဲ့ လုပ္ထားတတ္တဲ့ ႐ႈပ္ေထြးတဲ့ ကုထံုးေတြ႐ွိမယ္။ စလုပ္ခါစ နည္းစဥ္မ်ိုးေပါ့ဗ်ာ။ ဒီေတာ့ က်ေနာ္တို့ကလည္း သိပၸံပညာ႐ွင္ေတြဆိုေတာ့ အဲဒါေတြကို ၾကည့္ရေတာ့မွာေပါ့။”
အာ႐ွေဒသအစီအစဥ္အတြက္ ေရဒီယို ဩစေၾတးလ် သတင္းေထာက္ လီးမက္လင္နင္ က သတင္းေပးပုိ့ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။