အိုဘားမားရဲ့ အာ႐ွတိုက္အေပၚ ႐ႈျမင္ပံု
DVB
·
October 11, 2013
ဆီးရီးယားနိုင္ငံနဲ့ ပတ္သက္လို့ အိုဘာမားရဲ့ အာ႐ွတိုက္ခရီးစဥ္နဲ့ ပတ္သက္ျပီး ဆီးရီးယားနိုင္ငံကို ဥပမာေပးျပီး ကားတစ္ခ်င္း (Curtis Chin) က သံုသပ္ေရးသားျပထားပါတယ္။ သူေရးထားတာက အိုဘားမားဟာ ေဒသဆိုင္ရာ ရိုးရာအယူအဆေတြကို မ်က္နွာလြွႊဲခဲ့ပစ္လုပ္ေနတယ္လို့ သူက ေရးသားလိုက္တာပါ။ (ဘာသာျပန္ ေမာင္ေဖသက္နီ)
အဂၤလိပ္စကားရဲ့ ‘မ်က္နွာ’ face ကို ကိုရီးယားစကားမွာေတာ့ ‘ေခ်းမြ်န္ chae myun လို ့ ေျပာၾကတယ္။ တ႐ုတ္နိုင္ငံမွာ ေနသူေတြကေတာ့ ‘မီအဲန္ဇီ’ mianzi လို ့ေျပာၾကတယ္။
[caption id="attachment_44726" align="alignright" width="300" caption="အေမရိကန္ သမၼတ အုိဘားမား"][/caption]
အေမရိကန္သမၼတ ဘားရတ္အိုဘားမားဟာ သူရဲ့ အင္ဒိုနီး႐ွားနိုင္ငံမွာ က်င္းပမယ့္ အာ႐ွပစိဖိတ္ေဒသ စီးပြားေရးထိပ္သီးေဆြးေနြးပြဲကို တက္ေရာက္ဖို့ အစီအစဥ္ကို ပယ္ဖ်က္လိုက္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဘ႐ူးနိုင္းနိုင္ငံမွာ က်င္းပမယ့္ အာ႐ွထိပ္သီးအစည္းအေဝးကို တက္မယ့္ အစီအစဥ္ကိုလည္း ပယ္ဖ်က္လိုက္ပါတယ္။ အဲလို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ရတာဟာ ‘မ်က္နွာ’ ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို တ႐ုတ္တို့က အဓိပၸာယ္ဖြင့္တာ သံတမန္ထံုးစံနဲ့ မကိုက္ညီလိုလို့ ဆိုပါတယ္။
အဲဒါနဲ့ ဆန့္က်င္တယ္ဆိုျပီး အိုဘားမားဟာ သူရဲ့ အာ႐ွတိုက္ခရီးစဥ္ကို ပယ္ဖ်က္လိုက္ပါတယ္။ အဲလို ဖ်က္သိမ္းလိုက္တဲ့အတြက္ တ႐ုတ္သမၼတ ႐ွီဂ်င္ပင္းနဲ့ မတ္လအတြင္း ေတြ့ဆံုဖို့ ကိစၥဟာလည္း ဖ်က္သိမ္းလိုက္သလို ျဖစ္သြားပါတယ္။ အဲဒီ ေတြ့ဆံုပြဲဟာ အင္ဒိုနီး႐ွားမွာ ကေလးဘဝကို ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ အိုဘားမားအတြက္ေတာ့ အေပ်ာ္သေဘာ ေတြ့ဆံုတာမဟုတ္သလို သူဟာ အင္ဒိုနီး႐ွားပါလီမန္မွာ ပထမဆံုး မိန့္ခြန္း ေျပာဆိုမယ့္ နိုင္ငံျခားေခါင္းေဆာင္ တေယာက္ျဖစ္မွာပါ။
ဒါဟာ တ႐ုတ္သမၼတ ႐ွီဂ်င္ပင္းအတြက္ ပထမဆံုးၾကံုေတြ့ရမယ့္ ‘မ်က္နွာ’ face ပါပဲ။ တကယ္လို့ အေမရိကန္သမၼတဟာ ႐ု႐ွနိုင္ငံနဲ့ ပတ္သက္ျပီး အဆိုးျမင္တတ္တယ္ဆိုရင္ တ႐ုတ္နိုင္ငံနဲ့ ပတ္သက္လို ့ ဘယ္လို ႐ႈျမင္သံုးသပ္မွာလဲ။
သမၼတ အိုဘားမားဟာ အင္ဒိုနီး႐ွားနဲ့ ဘ႐ူနိုင္းခရီးစဥ္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္သလို မေလး႐ွားနဲ့ ဖိလစ္ပိုင္ခရီးစဥ္ေတြကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္မယ္ဆိုရင္ အိုဘားမားဟာ အေမရိကန္နဲ့ အာ႐ွတို့ရဲ့ သံတမန္ဆက္ဆံေရးကို ပိုမိုသင့္တင့္ေကာင္းမြန္လာနိုင္ဖို့အတြက္ အိုဘားမား အဲလို လုပ္လာမွာမ်ိုးကို အားေပးရမွာပါ။
အေမရိကန္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ့ အာ႐ွတိုက္ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ့ ဆက္ဆံေရးဟာ အခုအခ်ိန္အထိ အျပုသေဘာေဆာင္ေနေသးတဲ့အတြက္ အသည္းအသန္ ကုသဖို့ မလိုအပ္ေသးပါဘူး။ အဆိုးဆံုးအဆင့္ကို မေရာက္ေသးတဲ့အတြက္ အာ႐ွတိုက္နဲ့ ပတ္သက္တဲ့ အေမရိကန္နိုင္ငံရဲ့ ေပၚလစီကို ေျပာင္းလဲဖို ့အခ်ိန္မတန္ေသးပါဘူး။
ဒီလို ျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသတြင္းအေျခအေနေတြ၊ အေနအထားေတြေၾကာင့္ အာ႐ွနိုင္ငံေတြရဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ အထက္ျမက္ဆံုးနဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ မွန္မွန္ကန္ကန္ ခ်မွတ္နိုင္ဖို့ အေရးတၾကီး လိုအပ္ေနပါျပီ။ စင္ကာပူနိုင္ငံရဲ့ ဝါရင့္ေခါင္းေဆာင္ၾကီး လီကြမ္ယူရဲ့ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္စဥ္က သူနိုင္ငံကို ကမၻာ့တတိယအဆင့္ နိုင္ငံျဖစ္လာေအာင္ စြမ္းေဆာင္နိုင္ခဲ့တာေၾကာင့္ မၾကာေသးမီက အသက္ ၉၀ ျပည့္ ေမြးေနပြဲ က်င္းပခဲ့တဲ့ လီကြမ္ယူ က အထင္႐ွားဆံုး ဥပမာ ျဖစ္ပါတယ္။
နိုင္ငံျခားသား စီးပြားေရးသမားေတြဟာ တ႐ုတ္နိုင္ငံရဲ့ တရိပ္ရိပ္ျမင့္တက္လာေနတဲ့ တ႐ုတ္စီးပြားေရးကို ၾကည့္ျပီး တ႐ုတ္နိုင္ငံဟာ ကမၻာ့ ဒုတိယအၾကီးဆံုး စီးပြားေရးနိုင္ငံ ျဖစ္လာေနတာကို အခု လတ္တေလာ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြက အသိအမွတ္ျပုေနၾကသလို အိုဘားမားကလည္း အသိအမွတ္ျပုသင့္ပါတယ္။
အျဖစ္အပ်က္ေတြအေပၚ အျငင္းအခုံ လုပ္ေနမယ့္အစား ေခတ္မီတ႐ုတ္နိုင္ငံေတာ္အျဖစ္ တေ႐ြ့ေ႐ြ့ လွမ္းေနတဲ့နိုင္ငံအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပုျပီး ဆက္ဆံေနသင့္ပါတယ္။ အဲဒါမွသာ စစ္မွန္တဲ့ ‘မ်က္နွာ' ျဖစ္မွာပါ။
အဂၤလိပ္စကားေျပာ နိုင္ငံေတြမွာလို တ႐ုတ္နိုင္ငံမွာဆိုရင္လည္း လူပုဂိၢုလ္တဦး တေယာက္ရဲ့ မ်က္နွာသြင္ျပင္ကို ၾကည့္ျပီး အထူးသျဖင့္ မ်က္စိ၊ နာေခါင္းနဲ့ ပါးျပင္တို့ကို ၾကည့္ျပီး အဲဒီပုဂိၢုလ္ၾကီးရဲ့ စိတ္ေနစိတ္ထားနဲ့ သေဘာထားကို အဓိပၸာယ္ေကာက္ယူေလ့ ႐ွိၾကပါတယ္။ အေအာင္ျမင္ဆံုးလုပ္ငန္း႐ွင္ ၅၀ဝ ေက်ာ္ထဲ ပါဝင္သူ၊ သမိုင္းပညာ႐ွင္၊ ေဗဒင္ဆရာၾကီးနဲ့ ‘Chinese Business Etiquette တ႐ုတ္စီးပြားေရးအေတြးအျမင္ ဆိုတဲ့ စာအုပ္ေရးသားသူ Scott D. Seligman စေကာ့(တ္) ဒီ ဆယ္လစ္(ဂ္) မန္း ကလည္း တ႐ုတ္ဟာ အျခားအာ႐ွနိုင္ငံေတြအေပၚ ဩဇာၾကီးတယ္လို့ ေျပာထားခံရတဲ့နိုင္ငံ အျခားနိုင္ငံေတြက တန္ဖိုးထားျခင္းခံရတဲ့နိုင္ငံ၊ ေလးစားခံရတဲ့နိုင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ထား ခံထားရတယ္လို ့ဆိုပါတယ္။
အာ႐ွတိုက္ထဲမွာေတာင္ မ်က္နွာပ်က္ရျပီဆိုရင္ တျခားေဒသေတြမွာလည္း အနည္းနဲ့ အမ်ား ဆိုသလို မ်က္နွာပ်က္ရေတာ့မွာေပါ့။ အမ်ားရဲ့ ယံုၾကည္မႈ ဂုဏ္သိကၡာ၊ အဆင့္အတန္းနဲ့ ဩဇာသက္ေရာက္မႈစတာေတြ ခံစားရ႐ွိမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဒီလိုနဲ့ တျဖည္းျဖည္း က်ဆံုးသြား ေတာ့မွာေပါ့။
အရင္ ၁ နွစ္ေလာက္တုန္းက ဆီးရီးယားသမၼတ ဘာ႐ွား အာလ္အာဆတ္နဲ့ ပတ္သက္ျပီး သဲေသာင္ျပင္စစ္ဆင္ေရး (line in the sand) လို့ အမည္ေပးထားတဲ့ ထိုးစစ္တခုကို သမၼတ အိုဘားမားဟာ ျပုလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
“အာဆတ္အစိုးရနဲ့ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ က်ေနာ္တို့က သိပ္ကို ႐ွင္းပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ပဲ အျပစ္ဖို့ေန၊ ဖို့ေန စကားနဲ့ ဘယ္ေလာက္ပဲေတာင္းေတာင္း၊ အားလံုးဟာ ျပ႒ာန္းထားျပီးသား ျဖစ္ေနတယ္။ ဓာတုလက္နက္ေတြ အလံုးအရင္း သံုးေနေတာ့ မျဖစ္ခံနိုင္ရိုးလား၊ ဒီကိစၥကို တကမၻာလံုးက ေသေသခ်ာခ်ာ သံုးသပ္ျပီး ေျပာင္းလဲဖို့ လိုအပ္ေနျပီး အဲဒီ ျပဿနာကို တကမၻာလံုးက ဝိုင္းျပီးေျဖ႐ွင္းၾကဖို ့လိုေနျပီ” လို့ အိုဘားမားက ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ဒါဆို ဘာေတြ ဆက္ျဖစ္လာမလဲ၊ ဓာတုလက္နက္ေတြ ဆက္သံုးေနရင္ ဘာေတြ ဆက္ျဖစ္လာမလဲ၊ အေမရိကန္သမၼတရဲ့ ေျပာစကားနဲ့ ဘာတခုမွ ေျပာင္းလဲလာမွာ မဟုတ္ပါဘူး၊ အေမရိကန္ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးကေရာ၊ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္လြွႊတ္ေတာ္က အမတ္အမ်ားစုရဲ့ အတည္ျပု ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွသာ အေမရိကန္ဟာ လစ္ဗ်ားနိုင္ငံမွာလို၊ အီရတ္နိုင္ငံမွာလို၊ အာဖဂန္နစၥတန္နိုင္ငံမွာလို ဆီးရီးယားဆန့္က်င္တဲ့ စစ္ပြဲထဲပါဝင္လာနိုင္မွာပါ။
ဒီလိုမွသာ သမၼတအေနနဲ ့ ဆီးရီးယားမွာ ဓာတုလက္နက္ေတြ ပိုျပီးမသံုးနိုင္ေတာ့ေအာင္ အေမရိကန္ လြွႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အေခ်အတင္ ေျပာဆိုၾကဖို့ လိုအပ္ေနတဲ့အတြက္ နိုင္ငံေရး ေရခ်ိန္ျမွင့္တင္ျပီး ဥပေဒတရပ္ ျပ႒ာန္းနိုင္ေအာင္ ၾကိုးစားသင့္ပါျပီ၊ အဲလိုလုပ္မွသာ ဆီးရီးယားကို ကယ္တင္နိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အိုဘားမားနဲ့ သူရဲ့ အတိုက္အခံေတြလည္း ကယ္ဆယ္ေရးလမ္းမွန္ေပၚ ေရာက္႐ွိမွာလို့ ယူဆမိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အာ႐ွတိုက္က ေခါင္းေဆာင္တေယာက္အေနနဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တခုကို အေဝးကေန ခ်ေနတာမ်ိုးျဖစ္ေနပါေစ လို့ သတိေပးလိုက္ရပါတယ္။
ဘာလုပ္လုပ္ အမွား မက်ဴးလြန္မိပါေစနဲ့။ ႐ု႐ွားသမၼတ ဗလာဒီမာပူတင္ကေတာ့ တ႐ုတ္ရဲ့ ‘မ်က္နွာေတြရဲ့ ေကာက္ေၾကာင္းကို Scott D. Seligman စေကာ့(တ္) ဒီ ဆယ္လစ္(ဂ္) မန္းရဲ့ အယူအဆအတိုင္း အသံုးခ်ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႐ု႐ွားနိုင္ငံကေတာ့ အေမရိကန္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဂၽြန္ကယ္ရီရဲ့ သံုးသပ္ပံုအတိုင္း ထပ္တူမဟုတ္ရင္ေတာင္မွ အေျခခံ သေဘာထားေတြ တူညီတဲ့နည္းမ်ိုးနဲ့ ခ်ဥ္းကပ္ေနပါတယ္။ ႐ု႐ွားသမၼတ ဗလာဒီမာပူတင္ကေတာ့ အာဆတ္လက္ထဲ အာဏာ ဆက္႐ွိေနေစခ်င္ျပီး အဲလို အာဏာဆက္႐ွိေနမွ ႐ု႐ွားဟာ အေ႐ွ့အလယ္ပိုင္းေဒသအေပၚ ဩဇာသက္ေရာက္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္လို့ ႐ု႐ွားနိုင္ငံဟာ ဆီးရီးယားကို ဝင္ေရာက္လာမယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္အစိုးရက ႐ု႐ွားကို ျပစ္တင္႐ႈတ္ခ်မွာလား ဒါမွမဟုတ္ တ႐ုတ္နိုင္ငံဟာ အေ႐ွ့တာင္အာ႐ွနိုင္ငံမ်ား အသင္းအေပၚ ဩဇာသက္ေရာက္လာဖို့ ဖန္တီးေပးမွာလား၊ ဘယ္လိုပဲဖစ္ျဖစ္ တ႐ုတ္နိုင္ငံရဲ့ ေဒသအေပၚ စီးပြားေရးအရ ဩဇာသက္ေရာက္ေနတာကိုေတာ့ အသိအမွတ္ျပုနိုင္ရမယ္။ တ႐ုတ္နိုင္ငံရဲ့ စစ္အင္အားတိုးလာတဲ့အတြက္ ဘ႑ာေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရးနဲ့ ယဥ္ေက်းမႈေတြအေပၚ အာ႐ွတိုက္မွာ ဩဇာသက္ေရာက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါက ‘အနုနည္း၊ အေပ်ာ့နည္း ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္တာျဖစ္ေၾကာင္း သတိထားရေပလိမ့္မယ္။
တ႐ုတ္နိုင္ငံက တင္းက်ပ္တဲ့ စီးပြားေရးမူဝါဒေတြ ကိုင္စြဲ က်င့္သံုးေနရတာေၾကာင့္ ဆိုးက်ိုးေတြဘဲ ရ႐ွိနိုင္တာကို သိ႐ွိေပမယ့္ အေနာက္အုပ္စုနိုင္ငံေတြက တစိုက္မတ္မတ္ ေဝဖန္ေနတဲ့ၾကားက ဘာေၾကာင့္ ဆက္လက္ကိုင္စြဲျပီး အသံုးျပုေနရတာလဲ။ အေျဖက ႐ွင္းပါတယ္။ Scott D. Seligman စေကာ့(တ္) ဒီ ဆယ္လစ္(ဂ္) မန္း ကေတာ့ အဲဒါဟာ ‘မ်က္နွာေတြရဲ့ ေကာက္ေၾကာင္း ျဖစ္တယ္လို့ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ အိုဘားမားနဲ့ ဆီးရီးယားကိစၥပဲ ေျပာေျပာ၊ အေ႐ွ့နဲ့ အေနာက္တို့ရဲ့ အဆိုးဆံုးအေျခအေနလို့ဘဲ ဆိုဆို က်ေနာ္တို ကေတာ့ အဓိပၸာယ္တလြဲေကာက္ယူ အသံုးခ်မႈလို ့ ယူဆမိပါတယ္။
ဘယ္တဦးတေယာက္မွ ပိုက္ဆံ အလကားျဖုန္းပစ္တယ္ဆိုတာ မ႐ွိပါဘူး။ ဘယ္သူကေရာ မိမိအတြက္ မဟုတ္ဘဲ တျခားသူေတြအတြက္ ပိုက္ဆံ႐ွာေနၾကသလဲ။ ပိုက္ဆံအတြက္ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြ ဆံုးရံႈးၾကရသလဲလို့ Scott D. Seligman စေကာ့(တ္) ဒီ ဆယ္လစ္(ဂ္) မန္း က ‘မ်က္နွာေတြရဲ့ ေကာက္ေၾကာင္းေတြနဲ့ ပတ္သက္ျပီး တခ်ိန္တုန္းက ေရးသားခဲ့ဖူးပါတယ္။ အာ႐ွတိုက္ထဲမွာ ေနထိုင္ၾကီးျပင္းလာခဲ့ၾကတဲ့ သူတို့ကေရာ ဆီးရီးယားက ျပည္သူျပည္သားေတြနဲ့ ဘာမ်ား ကြာျခားၾကသလဲ။ ဘယ္လိုကြာျခားၾကသလဲဆိုတာ အျမန္ဆံုးနည္းနဲ ့ ႐ွာေဖြၾကဖို ့လိုအပ္ေနပါတယ္။
အိုဘားမားဟာ ဆီးရီးယားနဲ့ ပတ္သက္ျပီး သူစိတ္ကို တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ထားျပီး ဘ႑ာေရးနဲ့အညီ အမွန္ကန္ဆံုးကို ေ႐ြးခ်ယ္အသံုးျပုသြားနိုင္ျပီး အေ႐ွ့အလယ္ပိုင္း ျပဿနာကို ေျဖ႐ွင္းနိုင္မယ္လို့ ယူဆမိပါတယ္။ သမိုင္းေရစီးေၾကာင္းဟာ စီးပြားေရးပုတ္ခတ္မႈနဲ့ တသီးပုဂၢလိကေတြရဲ့ လြတ္လပ္မႈေတြေၾကာင့္ အနည္းနဲ့ အမ်ား ေနွးေကြးသြားၾကေပမယ့္ ရည္မွန္းတဲ့ပန္းတိုင္ကို ေရာက္႐ွိၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ မျမင္နိုင္ေသးေပမယ့္ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ အနာဂတ္မွာ ဆီးရီးယားလို၊ ေျမာက္ကိုရီးယားလို ျဖစ္မလာနိုင္ဘူးလို့ ဘယ္လိုေျပာနိုင္မွာလဲေလ။
(ေဆာင္းပါးေရးသားသူ Curtis S. Chin ဟာ သမတ အိုဘားမားနဲ ့ ေဂ်ာ့ဒဗလ်ဴဘု႐ွ္ တို ့ နာယက အျဖစ္ေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့ Asian Development Bank အာ႐ွဖြ့ံျဖိုးေရးဘဏ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဒါရိုက္တာ ျဖစ္သလို River Peak Group, LLC ရဲ့ အမႈေဆာင္ ဒါရိုက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ေဆာင္းပါးကို South China Morning Post လို့ ေခၚတဲ့သတင္းစာမွာ ၂၀၁၃ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလ (၈) ရက္ေန့က ေရးသားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။)