ပါပူး၀ါလူငယ္မ်ား အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ၊ ေအအုိင္ဒီအက္စ္ေၾကာင့္ ေသဆုံးမႈမ်ား
DVB
·
September 30, 2013
အင္ဒိုနီး႐ွားနိုင္ငံ ပါပူး၀ါျပည္နယ္ဟာ ကၽြန္းဆြယ္တခုလံုးမွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ၊ ေအ့ဒ္စ္ ျဖစ္ပြားမႈနႈန္း အျမင့္မားဆံုး ျဖစ္ေနပါတယ္။ အစိုးရရဲ့အဆိုအရ ၀ါမင္နာ ေဘလီယမ္ ေတာင္ၾကားမွာ တေန့ကို ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ကူးစက္ခံရသူ ၁၀ ဦး ႐ွိတယ္လို့ သိရပါတယ္။ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ဗိုင္းရပ္စ္ ႐ွိေနတဲ့သူ အမ်ားစုဟာလည္း အ႐ြယ္ေရာက္ျပီးသား လူငယ္ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
ဒီ ၀ါမင္နာလူထုက်န္းမာေရးဌာနမွာ ဧည့္ခန္းထဲမွာ လူ ၂၀ ေလာက္ ပူပင္ေၾကာင့္ၾကမႈနဲ့ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကပါတယ္။ သူတို့ဟာ မၾကာခင္မွာ သူတို့ရဲ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြေဆးစစ္ခ်က္အေျဖကို ရၾကေတာ့မွာပါ။ ေဒါက္တာေလာ္ရီနာက လူနာေတြထဲက သစ္ခုတ္သမားတေယာက္အျဖစ္ အလုပ္လုပ္တဲ့ အသက္ ၂၀ ေက်ာ္ လူငယ္တေယာက္ရဲ့ နာမည္ကို ေခၚလိုက္ပါတယ္။
“ဒါက အေျဖပါ။ က်မ စိတ္မေကာင္းပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ႐ွင့္ကို က်မက ပိုး႐ွိေနတယ္ဆိုတဲ့ အေျဖကို ေျပာရမွာပါပဲ။”
လူနာေတြအားလံုးဟာ ၀ါမင္နာ႐ွိ ေဘလီယမ္ေတာင္ၾကားက ေဒသခံေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး႐ွိေနတဲ့သူေတြဟာ လုပ္နိုင္ကိုင္နိုင္တဲ့ အ႐ြယ္ေကာင္းပဲ ႐ွိၾကပါေသးတယ္။
ေဒါက္တာ ေလာ္ရီနာက “သူတို့ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားက ၁၅ နွစ္ကေန အသက္ ၃၀ ၾကား အ႐ြယ္ေတြပါ။ သူတို့မွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ႐ွိေနတဲ့အတြက္ သူတို့ ႐ွက္ေနၾကပါတယ္။ က်မတို့ ဒီမွာေတြ့ေနရတာက အဖ်ားအနားေလာက္ပဲ ႐ွိပါေသးတယ္။ ေရာဂါကူးစက္မႈ အေတာ္မ်ားမ်ားက မသိရေသးပါဘူး။ ဒီကိစၥအတြက္ က်မတို့ အမ်ားၾကီး အားထုတ္ေဆာင္႐ြက္ေနရပါတယ္” လုိ့ ေျပာပါတယ္။
အစိုးရရဲ့ အဆိုအရ ျပည္နယ္ရဲ့ ေရာဂါကူးစက္မႈျမင့္မားေနရတာက လံုျခံုစိတ္ခ်ရမႈမ႐ွိတဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ လုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္မႈေတြေၾကာင့္ပါ။
အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး ႐ွိေနလုိ့ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းကေန ထြက္လုိက္ရတဲ့ အသက္ ၂၃ နွစ္အ႐ြယ္ မီနာ မတူအန္က “က်မက အသက္ ၁၈ နွစ္မွာ ေရာဂါကူးစက္ခံခဲ့ရတာပါ။ က်မ ေရာဂါရေနျပီဆိုတာကို မသိခဲ့ပါဘူး။ အဲဒါဟာ က်မေယာက်္ား ဆီကလား၊ က်မ ရည္းစားေတြဆီကလား က်မ မသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ေတာ့ မိသားစုျပဿနာေတြေၾကာင့္ က်မတို့ ကြဲသြားပါတယ္။ က်မက ေနာက္တခါ ထပ္ျပီး လက္ထပ္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္အထိ လူအေတာ္မ်ားမ်ားနဲ့ ေတြ့ဆံုခဲ့ပါတယ္။ က်မတို့ ကြဲသြားျပီးတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ က်မမွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ႐ွိေနျပီဆိုတာ ေတြ့ခဲ့ရပါတယ္။
၀ါမင္နာ လူထုက်န္းမာေရးဌာနက အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြေဆးခန္းကို ၂၀၀၇ ခုနွစ္မွာ ဖြင့္လွစ္ခဲ့တုန္းက အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ၊ ေအ့ဒ္စ္ေ၀ဒနာ႐ွင္ ၇ ေယာက္ပဲ ႐ွိပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ ၆ နွစ္ အၾကာမွာ နွစ္စဥ္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြေရာဂါ ကူးစက္မႈအသစ္ ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ႐ွိေနပါတယ္။
အသက္ ၂၄ နွစ္႐ွိျပီျဖစ္တဲ့ ေမာရစ္ကီ၀ိုက အိမ္႐ွင္မတေယာက္ပါ။ သူက သူေယာက်္ား ေအ့ဒ္စ္ေရာဂါနဲ့ ေသဆံုးသြားျပီးတဲ့ေနာက္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ လက သူ့ရဲ့ ပထမဆံုးကေလးကို ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ သူက ပါပူး၀ါမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ႐ွိတဲ့အတိုင္း သူေယာက်္ားဆီက အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံခဲ့ရျပီး အခုေတာ့ သူဟာ ျပင္းထန္တဲ့ အေရျပားကူးစက္မႈ ျဖစ္ေနပါျပီ။
သူနာျပုဆရာမ မာယိုနီက သူအိမ္ကို သြားေရာက္ျပီး က်န္းမာေရး စစ္ေဆးေပးပါတယ္။ သူရဲ့ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအေျခအေနကို အေျခခံျပီး မာယိုနီက သူ့ရဲ့ ကိုယ္ခံစြမ္းအားစနစ္က ဆိုး၀ါးလာေနတဲ့ေနရာမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးက အဆင့္တိုး တိုက္ခိုက္တဲ့အေျခအေနကို ေရာက္ေနျပီလို့ ေျပာပါတယ္။
“ျပင္းထန္တဲ့ အေျခအေနမွာ ႐ွိေနပါျပီ။ သူက က်န္းမာေရးဌာနကို လာခဲပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအေရျပားကူးစက္မႈအဆင့္အရဆိုရင္ သူက စတုတၳအဆင့္ကို ေရာက္ေနပါျပီ။”
ေဒသဆိုင္ရာ ေအ့ဒ္စ္ေကာ္မ႐ွင္ကေတာ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ၊ ေအ့ဒ္စ္ကာကြယ္ေရး စီမံခ်က္ေတြကို တခ်ို့အန္ဂ်ီအိုေတြနဲ့ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ့ အကူအညီနဲ့ ၾကိုးၾကိုးစားစား ေဆာင္႐ြက္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကူးစက္ခံရတဲ့အေရအတြက္ကို သူတို့အေနနဲ့ ေလွ်ာ့မခ်နိုင္ေသးပါဘူးလို့ ေကာ္မ႐ွင္အတြင္းေရးမႉး ေဒါလတ္ဆင္မာယြန္တပ္ခ္က ေျပာပါ တယ္။
“ဒီမွာ႐ွိတဲ့သူတိုင္းဟာ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အေျခအေနအရ မွန္ကန္တဲ့ သတင္းအခ်က္ အလက္ မရ႐ွိၾကပါဘူး။ က်န္းမာေရးဌာနေတြကလည္း ခရိုင္တိုင္းမွာ မ႐ွိၾကဘူးဗ်။ က်န္းမာေရး အရာ႐ွိေတြကလည္း နည္းနည္းပါးပါးပဲ ႐ွိတယ္ေလ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို့က ေရဒီယိုေတြကေန ဒါမွမဟုတ္ ရိုးရာအစဥ္အလာ လူမႈေဆာင္႐ြက္မႈေတြနဲ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ျပည္သူလူထုရဲ့ သိျမင္နားလည္မႈကို ျမွင့္တင္ေပးဖို့ ၾကိုးစားေနပါတယ္။”
ေဒသေခါင္းေဆာင္ ဖာသာ ဂၽြန္ဒေရာန္ဂါက သူရဲ့အပတ္စဥ္ တရားေဟာေျပာမႈေတြမွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ၊ ေအ့ဒ္စ္နဲ့ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္တခ်ို့ကို ထည့္ျပီး ေဟာေျပာေပးေနပါတယ္။ ေနာက္ျပီး သူက ပါပူး၀ါလူငယ္ေတြရဲ့ အနာဂတ္အတြက္ သိပ္စိတ္ပူ ေနပါတယ္။
“အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ၊ ေအ့ဒ္စ္က ပါပူး၀ါလူငယ္ေတြကို သတ္ေနပါတယ္။ ဒါေတြက ၀ါမင္နာမွာပဲ ျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ပါပူး၀ါရဲ့ တျခားေနရာေတြမွာလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၀ါမင္နာမွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကူးစက္မႈအေရအတြက္က ျမင့္မားေနပါတယ္။ တကယ္လို့ က်ေနာ္တို့ အထူးသျဖင့္ အစိုးရက အေရးတၾကီး တခုခုမလုပ္ဘူးဆိုရင္ ဒီအခ်ိန္ကေန ေနာက္အနွစ္ ၂၀ ဆိုရင္ ပါပူး၀ါရဲ့ ေနာက္လူငယ္ မ်ိုးဆက္သစ္ကို ေတြ့ရေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ တခ်ို့တိုင္းရင္းသားအုပ္စုေတြ၊ မိသားစု ေဆြမ်ိုးအုပ္စုၾကီးေတြဟာ ေအ့ဒ္စ္ေၾကာင့္ ကြယ္ေပ်ာက္သြားနိုင္ပါတယ္ဗ်။”
အာ႐ွေဒသ သတင္းေဆာင္းပါးအတြက္ သတင္းေထာက္ မိုဟာမက္အီရမ္က ၀ါမင္နာကေန သတင္းေပးပို့ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီ ၀ါမင္နာလူထုက်န္းမာေရးဌာနမွာ ဧည့္ခန္းထဲမွာ လူ ၂၀ ေလာက္ ပူပင္ေၾကာင့္ၾကမႈနဲ့ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကပါတယ္။ သူတို့ဟာ မၾကာခင္မွာ သူတို့ရဲ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြေဆးစစ္ခ်က္အေျဖကို ရၾကေတာ့မွာပါ။ ေဒါက္တာေလာ္ရီနာက လူနာေတြထဲက သစ္ခုတ္သမားတေယာက္အျဖစ္ အလုပ္လုပ္တဲ့ အသက္ ၂၀ ေက်ာ္ လူငယ္တေယာက္ရဲ့ နာမည္ကို ေခၚလိုက္ပါတယ္။
“ဒါက အေျဖပါ။ က်မ စိတ္မေကာင္းပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ႐ွင့္ကို က်မက ပိုး႐ွိေနတယ္ဆိုတဲ့ အေျဖကို ေျပာရမွာပါပဲ။”
လူနာေတြအားလံုးဟာ ၀ါမင္နာ႐ွိ ေဘလီယမ္ေတာင္ၾကားက ေဒသခံေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး႐ွိေနတဲ့သူေတြဟာ လုပ္နိုင္ကိုင္နိုင္တဲ့ အ႐ြယ္ေကာင္းပဲ ႐ွိၾကပါေသးတယ္။
ေဒါက္တာ ေလာ္ရီနာက “သူတို့ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားက ၁၅ နွစ္ကေန အသက္ ၃၀ ၾကား အ႐ြယ္ေတြပါ။ သူတို့မွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ႐ွိေနတဲ့အတြက္ သူတို့ ႐ွက္ေနၾကပါတယ္။ က်မတို့ ဒီမွာေတြ့ေနရတာက အဖ်ားအနားေလာက္ပဲ ႐ွိပါေသးတယ္။ ေရာဂါကူးစက္မႈ အေတာ္မ်ားမ်ားက မသိရေသးပါဘူး။ ဒီကိစၥအတြက္ က်မတို့ အမ်ားၾကီး အားထုတ္ေဆာင္႐ြက္ေနရပါတယ္” လုိ့ ေျပာပါတယ္။
အစိုးရရဲ့ အဆိုအရ ျပည္နယ္ရဲ့ ေရာဂါကူးစက္မႈျမင့္မားေနရတာက လံုျခံုစိတ္ခ်ရမႈမ႐ွိတဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ လုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္မႈေတြေၾကာင့္ပါ။
အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး ႐ွိေနလုိ့ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းကေန ထြက္လုိက္ရတဲ့ အသက္ ၂၃ နွစ္အ႐ြယ္ မီနာ မတူအန္က “က်မက အသက္ ၁၈ နွစ္မွာ ေရာဂါကူးစက္ခံခဲ့ရတာပါ။ က်မ ေရာဂါရေနျပီဆိုတာကို မသိခဲ့ပါဘူး။ အဲဒါဟာ က်မေယာက်္ား ဆီကလား၊ က်မ ရည္းစားေတြဆီကလား က်မ မသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ေတာ့ မိသားစုျပဿနာေတြေၾကာင့္ က်မတို့ ကြဲသြားပါတယ္။ က်မက ေနာက္တခါ ထပ္ျပီး လက္ထပ္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္အထိ လူအေတာ္မ်ားမ်ားနဲ့ ေတြ့ဆံုခဲ့ပါတယ္။ က်မတို့ ကြဲသြားျပီးတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ က်မမွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ႐ွိေနျပီဆိုတာ ေတြ့ခဲ့ရပါတယ္။
၀ါမင္နာ လူထုက်န္းမာေရးဌာနက အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြေဆးခန္းကို ၂၀၀၇ ခုနွစ္မွာ ဖြင့္လွစ္ခဲ့တုန္းက အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ၊ ေအ့ဒ္စ္ေ၀ဒနာ႐ွင္ ၇ ေယာက္ပဲ ႐ွိပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ ၆ နွစ္ အၾကာမွာ နွစ္စဥ္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြေရာဂါ ကူးစက္မႈအသစ္ ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ႐ွိေနပါတယ္။
အသက္ ၂၄ နွစ္႐ွိျပီျဖစ္တဲ့ ေမာရစ္ကီ၀ိုက အိမ္႐ွင္မတေယာက္ပါ။ သူက သူေယာက်္ား ေအ့ဒ္စ္ေရာဂါနဲ့ ေသဆံုးသြားျပီးတဲ့ေနာက္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ လက သူ့ရဲ့ ပထမဆံုးကေလးကို ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ သူက ပါပူး၀ါမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ႐ွိတဲ့အတိုင္း သူေယာက်္ားဆီက အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကူးစက္ခံခဲ့ရျပီး အခုေတာ့ သူဟာ ျပင္းထန္တဲ့ အေရျပားကူးစက္မႈ ျဖစ္ေနပါျပီ။
သူနာျပုဆရာမ မာယိုနီက သူအိမ္ကို သြားေရာက္ျပီး က်န္းမာေရး စစ္ေဆးေပးပါတယ္။ သူရဲ့ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအေျခအေနကို အေျခခံျပီး မာယိုနီက သူ့ရဲ့ ကိုယ္ခံစြမ္းအားစနစ္က ဆိုး၀ါးလာေနတဲ့ေနရာမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးက အဆင့္တိုး တိုက္ခိုက္တဲ့အေျခအေနကို ေရာက္ေနျပီလို့ ေျပာပါတယ္။
“ျပင္းထန္တဲ့ အေျခအေနမွာ ႐ွိေနပါျပီ။ သူက က်န္းမာေရးဌာနကို လာခဲပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအေရျပားကူးစက္မႈအဆင့္အရဆိုရင္ သူက စတုတၳအဆင့္ကို ေရာက္ေနပါျပီ။”
ေဒသဆိုင္ရာ ေအ့ဒ္စ္ေကာ္မ႐ွင္ကေတာ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ၊ ေအ့ဒ္စ္ကာကြယ္ေရး စီမံခ်က္ေတြကို တခ်ို့အန္ဂ်ီအိုေတြနဲ့ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ့ အကူအညီနဲ့ ၾကိုးၾကိုးစားစား ေဆာင္႐ြက္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကူးစက္ခံရတဲ့အေရအတြက္ကို သူတို့အေနနဲ့ ေလွ်ာ့မခ်နိုင္ေသးပါဘူးလို့ ေကာ္မ႐ွင္အတြင္းေရးမႉး ေဒါလတ္ဆင္မာယြန္တပ္ခ္က ေျပာပါ တယ္။
“ဒီမွာ႐ွိတဲ့သူတိုင္းဟာ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အေျခအေနအရ မွန္ကန္တဲ့ သတင္းအခ်က္ အလက္ မရ႐ွိၾကပါဘူး။ က်န္းမာေရးဌာနေတြကလည္း ခရိုင္တိုင္းမွာ မ႐ွိၾကဘူးဗ်။ က်န္းမာေရး အရာ႐ွိေတြကလည္း နည္းနည္းပါးပါးပဲ ႐ွိတယ္ေလ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို့က ေရဒီယိုေတြကေန ဒါမွမဟုတ္ ရိုးရာအစဥ္အလာ လူမႈေဆာင္႐ြက္မႈေတြနဲ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ျပည္သူလူထုရဲ့ သိျမင္နားလည္မႈကို ျမွင့္တင္ေပးဖို့ ၾကိုးစားေနပါတယ္။”
ေဒသေခါင္းေဆာင္ ဖာသာ ဂၽြန္ဒေရာန္ဂါက သူရဲ့အပတ္စဥ္ တရားေဟာေျပာမႈေတြမွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ၊ ေအ့ဒ္စ္နဲ့ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္တခ်ို့ကို ထည့္ျပီး ေဟာေျပာေပးေနပါတယ္။ ေနာက္ျပီး သူက ပါပူး၀ါလူငယ္ေတြရဲ့ အနာဂတ္အတြက္ သိပ္စိတ္ပူ ေနပါတယ္။
“အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ၊ ေအ့ဒ္စ္က ပါပူး၀ါလူငယ္ေတြကို သတ္ေနပါတယ္။ ဒါေတြက ၀ါမင္နာမွာပဲ ျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ပါပူး၀ါရဲ့ တျခားေနရာေတြမွာလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၀ါမင္နာမွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြကူးစက္မႈအေရအတြက္က ျမင့္မားေနပါတယ္။ တကယ္လို့ က်ေနာ္တို့ အထူးသျဖင့္ အစိုးရက အေရးတၾကီး တခုခုမလုပ္ဘူးဆိုရင္ ဒီအခ်ိန္ကေန ေနာက္အနွစ္ ၂၀ ဆိုရင္ ပါပူး၀ါရဲ့ ေနာက္လူငယ္ မ်ိုးဆက္သစ္ကို ေတြ့ရေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ တခ်ို့တိုင္းရင္းသားအုပ္စုေတြ၊ မိသားစု ေဆြမ်ိုးအုပ္စုၾကီးေတြဟာ ေအ့ဒ္စ္ေၾကာင့္ ကြယ္ေပ်ာက္သြားနိုင္ပါတယ္ဗ်။”
အာ႐ွေဒသ သတင္းေဆာင္းပါးအတြက္ သတင္းေထာက္ မိုဟာမက္အီရမ္က ၀ါမင္နာကေန သတင္းေပးပို့ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။