တရားမ၀င္ ကုန္စည္ စီးဆင္းမႈအေျခအေန ေမးျမန္းခ်က္
DVB
·
August 13, 2013
အခြန္ေ႐ွာင္တိမ္းလိုတာေၾကာင့္ တရား၀င္မဟုတ္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းေတြကေနတဆင့္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း ကုန္စည္ေတြ ၀င္ေရာက္မႈရိွေနပါတယ္။ ဒီကုန္သြယ္မႈကေန နိုင္ငံေတာ္အတြက္ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ အခြန္အခေတြလည္း ဆံုးရံႈးမႈရိွေနတာပါ။
တရား၀င္လမ္းေၾကာင္းေတြကမဟုတ္ဘဲ ေ႐ွာင္ကြင္းလမ္းေတြကတဆင့္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းထဲ ကုန္စည္ေတြ ၀င္ေရာက္မႈရိွေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တရားမ၀င္ ကုန္သြယ္မႈတားဆီးေရး ဗဟိုေကာ္မတီအေနနဲ့ တရားမ၀င္ကုန္ စီးဆင္းမႈ က်ဆင္းေစဖို့အတြက္ စီမံခ်က္ကာလစတင္ျပီးေနာက္ ၉ လတာကာလအတြင္းမွာ ကုန္သြယ္မႈတန္ဖိုး အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၄၀၀ နီးပါး ျမင့္တက္မႈရိွခဲ့သလို အေကာက္ခြန္မဲ့တန္ဖိုး က်ပ္ ၆ ဒဿမ ၃၂ ဘီလီယံ ဖမ္းဆီးနိုင္ခဲ့တယ္လို့ သိရပါတယ္။
ဒီအေၾကာင္းနဲ့ပတ္သတ္ျပီး တရားမ၀င္ ကုန္သြယ္မႈတားဆီးေရး ဗဟိုေကာ္မတီက ရံုးအဖြဲ့မႈး ဦးညြန့္ေအာင္နွင့္ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
တရားမ၀င္ ကုန္စီးဆင္းမႈေတြေၾကာင့္ နုိင္ငံေတာ္အေနနဲ့ ရသင့္တဲ့ အခြန္ဘ႑ာဆံုး႐ႈံးမႈေတြ တနွစ္မွာ ဘယ္ေလာက္႐ွိလဲ။
“အဲဒါက်ေတာ့ ခန့္မွန္းရခက္တယ္။ မ်ားတာေတာ့ မ်ားတယ္။ ေငြေတြမ်ားတဲ့ အခါက်ေတာ့ ေျပာရတာ ခက္တယ္။ နယ္စပ္လမ္းေၾကာင္းကုိ ၆ လေလာက္ လုပ္ၾကည့္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ နယ္စပ္ကုန္သြယ္မႈဟာ ေဒၚလာ သန္း ၄၀၀ နီးပါ တက္သြားတယ္။ ဖမ္းဆီးရမိမႈဟာ ၆.၃ ဘီလီယံေလာက္ ႐ွိတယ္။ ျမန္မာက်ပ္ေငြေပါ့ေနာ္။ အမႈေပါင္းကေတာ့ ၁၈၀၅ မႈေလာက္႐ွိတယ္။ ေနာက္ လမ္းေၾကာင္း ၂ ခုနဲ့ နီးစပ္ရာ လုပ္တာ ႐ွိေသးတယ္။ ဟန္ခ်က္ညီမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အမ်ားၾကီး က်န္မွာေပါ့ေနာ္။ ဟန္ခ်က္ဆိုတာ ဥပမာ မူဆယ္-မနၱေလး လမ္းေၾကာင္းဆိုရင္ လြယ္ဂ်ယ္ကေန ဗန္းေမာ္သြားတဲ့ လမ္းေၾကာင္း႐ွိတယ္။ ဗန္းေမာ္ေရာက္ျပီး ဗန္းေမာ္ကေနမွ စက္ေလွန့ဲ မနၱေလးကို ဧရာ၀တီျမစ္ေၾကာင္းအတိုင္း သြားတာ ႐ွိေသးတယ္။ အဲဒါကုိ ကိုယ္ေတြက မပိတ္နုိင္ေသးဘူး။ အမွန္ေတာ့ အဲဒီလမ္းေၾကာင္း ပိတ္ရမွာေပါ့။ တမူးဘက္ကေတာ့ ပိတ္တာ ေတာ္ေတာ္ေလး ထိေရာက္တယ္။ ေနာက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ဘက္ကေတာ့ ကုန္ေတြ စီးဆင္းတာ သိပ္မ႐ွိဘူး၊ ႐ွိေတာ့ ႐ွိမွာေပါ့။ ဒီေလာက္ၾကီး ေငြ (အေမာက္) မမ်ားဘူး။ မ်ားတာက မူဆယ္၊ မနၱေလးမ်ားတယ္။ ျမ၀တီ-ရန္ကုန္ လမ္းေၾကာင္း မ်ားတယ္။ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းမ်ားတယ္။ ကိုယ္တို့ အခု စက္တင္ဘာ ဒုတိယ အပတ္မွာ ျမ၀တီ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းေပါ့ေနာ္၊ ေလာေလာဆယ္ ဒီေန့ကျပီး ပင္လယ္ ကမ္းရိုးတန္ ဆိပ္ကမ္းေတြ စလုပ္ပါျပီ။”
ေျပာတဲ့အထဲမွာ ၆လ ဆိုတာက။
“၂၀၁၂ နုိ၀င္ဘာ ၁ ရက္ ၂ ရက္ေန့ကေန စတာ။ အဲဒီမွာ စလုပ္လိုက္ေတာ့ နယ္စပ္ ကုန္သြယ္မႈဟာ တအားတက္သြားတယ္။ အရင္က ျမ၀တီနယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး စခန္းက တလ၊ တလ ၁၅ သန္း၊ ၁၆ သန္းပဲ ႐ွိတယ္။ အခုဆိုရင္ ပံုမွန္က ၂၅ သန္းနဲ့ သန္း ၃၀ ၾကားေလာက္ တက္သြားျပီ ပံုမွန္ ေတာက္ေလွ်ာက္။ အရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၅ နွစ္၊ ၁၆ နွစ္ေလာက္ထိက တနွစ္လံုးမွာ နည္းနည္းေလးပဲ။ ကုန္သြယ္မႈဟာ တခါမွ အဲေလာက္ မတက္ဘူး။ mobile team (ကုန္သြယ္မႈ ေစာင္ၾကည့္စစ္ေဆးေရး) လုပ္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ နည္းနည္းေလး ထိေရာက္သြားေတာ့ ကုန္သြယ္မႈ နည္းနည္း တက္သြားတယ္။ က်န္တဲ့ဟာေတြလည္း ဒီအတုိင္းပဲ၊ အဓိက ပိတ္ဆို့နိုင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ တရား၀င္ လမ္းေၾကာင္းေပၚ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား တက္လာမယ္။”
ဘယ္လိုကုန္ပစၥည္းေတြကုိ တရားမ၀င္ လမ္းေၾကာင္းကေန တင္သြင္းတာ မ်ားလဲ။
“တရားမ၀င္ တင္သြင္းတာေတြကေတာ့ အမ်ားၾကီးပဲ။ ျမ၀တီလမ္းေၾကာင္းမွာဆိုရင္ စက္သံုးဆီမ်ားတယ္။ ေနာက္တခု LPG ဂက္စ္မ်ားတယ္။ ေနာက္ကန့္သတ္ကုန္ပစၥည္း စီးကရက္၊ အရက္၊ ဘီယာ၊ တရားမ၀င္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္။”
တရား၀င္ ကုန္စီးဆင္းခြင့္ျပုတဲ့ေနရာမွာ ကုန္သည္ေတြ ဘာအတြက္ေၾကာင့္ အခြန္ေ႐ွာင္ျပီးေတာ့ လုပ္တာလဲ။
“နံပါတ္ ၁ အခ်က္က အခြန္ေ႐ွာင္ရင္ လိုင္စင္လည္း မလိုဘူး၊ လိုင္စင္ မလုပ္ရတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္မို့ လိုင္စင္လုပ္ရန္ ၾကာမယ့္အခ်ိန္၊ လိုင္စင္တေစာင္ နုိင္ငံေတာ္ကုိ ေပးရမယ့္ အခေၾကးေငြ အဲဒါေတြ သက္သာသြားတယ္။ ေနာက္တခုက အခြန္ေ႐ွာင္တဲ့ လူနဲ့ အခြန္ေဆာင္တဲ့လူက ေဈးကြက္အတြင္းက်ေတာ့ အမ်ားၾကီး ကြာသြားတယ္။ ဥပမာ ၁၀၀ တန္တဲ့ ပစၥည္းကုိ တရား၀င္ အခြန္ေဆာင္တဲ့လူက အျမတ္တင္မယ္ဆိုရင္ ၁၁၀ မွ ေရာင္းလို့ရမယ္။ အခြန္မေဆာင္တဲ့လူက်ေတာ့ ၉၀ နဲ့ ျဖတ္ေရာင္းလိုက္ရင္ ၁၁၀ သမားက ၾကြတာေပါ့။ ၉၀ ေရာင္းလည္း သူက ျမတ္ေနေသးတယ္။ တရား၀င္လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ႐ွိတဲ့လူက ၾကာေတာ့ ဒဏ္မခံနုိင္ေတာ့ တရားမ၀င္လမ္းေၾကာင္းကုိ ျပန္ေရာက္သြားတယ္။ တရားမ၀င္ လမ္းေၾကာင္းေပၚ လူေတြ တအားမ်ားေနေတာ့ ကိုယ္တို့က တရား၀င္ လမ္းေၾကာင္းေပၚကုိ ျပန္တင္ေပးတာပါ။ မိသြားတယ္ဆိုရင္ နုိင္ငံေတာ္ ဘ႑ာအျဖစ္ သိမ္းမယ္။ ပုိ့ကုန္သြင္းကုန္ ဥပေဒနဲ့ အေရးယူမယ္ ဆိုရင္ သူတို့ ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ ထိေရာက္မွာေပါ့။ အဲဒီလိုျဖစ္သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို့ တရား၀င္ အခြန္ေဆာင္ျပီးေတာ့ သြားမွာေပါ့။ တရား၀င္ အခြန္ေဆာင္ျပီး သြားတဲ့အထဲမွာလည္း အခုဘာေတြ ထပ္ေတြ့လာသလဲဆိုေတာ့ အခြန္ေဆာင္ထားတာက ၃၀ ရာခိုင္နႈန္း၊ အခြန္ေ႐ွာင္တာက ၇၀ ရာခုိင္နႈန္း၊ ေရာေနွာျပီ သယ္တာလည္း ႐ွိတယ္။ အဲဒါေတြလည္း ကိုယ္တို့ တားဆီးျပီးေတာ့ အေရးယူမွာေပါ့။ အခြန္ ၂၀၀ ဖိုး ေဆာင္လာရင္ အဲဒီ ၂၀၀ ဖိုးနဲ့ ညီမွ်တဲ့ ကုန္ပစၥည္းေတြကို လြွႊတ္ေပးမယ္။ အခြန္မေဆာင္တဲ့ ပစၥည္းေတြ အားလံုးကုိေတာ့ ျပည္သူ့ဘ႑ာ သိမ္းရမွာပဲ။”
က်ေနာ္ေမးတဲ့အထဲမွာ အေရးၾကီးတဲ့အခ်က္ ဘာေတြ က်န္လဲ၊ ေျပာစရာေတြ ႐ွိေသးလား။
“ဖမ္းတာ ဆီးတာ ႐ွင္း႐ွင္းေျပာရရင္ေတာ့ တဒဂၤပါပဲ။ အစ္ကိုတို့အေနနဲ့ အဓိကေတာ့ အေရးလည္း မယူခ်င္ဘူး၊ ဒီဟာေတြက လုပ္ထံုးလုပ္နည္း သိျပီးသား လူေတြခ်ည္းပဲ။ သူတို့အေနနဲ့ တကယ္တမ္း တရား၀င္ အခြန္အခေပးျပီးေတာ့မွပဲ တရား၀င္ လမ္းေၾကာင္းကေန လာေစခ်င္တာေပါ့။ တရား၀င္လမ္းေၾကာင္းကေန သူတို့အေနနဲ့ ဘာအခက္အခဲ႐ွိလဲ တရား၀င္လမ္းေၾကာင္းေပၚတက္ရင္ သူတို့အေနနဲ့ ေျပာခ်င္တဲ့ စကားေတာ့ ႐ွိမွာပဲေလ။ တရား၀င္ သူတို့ သြားခဲ့တုန္းက သူတို့ဘာအခက္အခဲေတြ႐ွိလဲ၊ အဲဒါေတြကေတာ့ ဘာေတြဘာေတြပါ ကုိယ္တို့ကုိ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာပါ။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာတယ္ဆုိလို့႐ွိရင္ ကိုယ္တို့လည္း ဗဟိုေကာ္မတီမွာ တင္ျပမွာေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေတြကုိ ကိုယ္ေတြက စနစ္တက် မွတ္သားျပီးလို့႐ွိရင္ လူၾကီးေတြဆီတင္ျပ၊ တင္ျပျပီးလို့႐ွိရင္ မျဖစ္မေန ေျဖေလွ်ာ့ေပးရမယ္ ကိစၥေတြဆိုရင္၊ လမ္းေၾကာင္းေပၚကုိ တက္လို့႐ွိရင္ ေတြ့ၾကံုရတဲ့ အခက္အခဲေတြ အဲဒါေတြလည္း ကုိယ္တုိ့ သိခ်င္တယ္။