မေလးေရာက္ ျမန္မာမ်ား အၾကမ္းဖက္ခံရမႈ သံအမတ္ၾကီးနွင့္ေမးျမန္းခ်က္
အေးနိုင်
·
June 3, 2013
ျပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းက မေလး႐ွားနိုင္ငံ ဆာလာရန္းျမို့အနီး အၾကမ္းဖက္မႈေၾကာင့္ ျမန္မာ အလုပ္သမား ၁ ဦး ေသဆုံးခဲ့ျပီး က်န္ ၂ ဦးကို ေဆး႐ုံတင္ခဲ့ရာမွာ ဒီမနက္ ၁ ဦး ထပ္မံ ေသဆုံးသြားတယ္လို့ မေလး႐ွားနိုင္ငံဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ၾကီး ဦးတင္လတ္က ဒီဗြီဘီကို ေျပာပါတယ္။
ဒီျဖစ္စဥ္နဲ့ မတူကြဲျပားျပီး ျမန္မာ ၁ ဦးဟာလည္း အသတ္ခံခဲ့ရတာေၾကာင့္ ၃ ဦး ေသဆုံး ခဲ့ရတယ္လို့ ဆိုပါတယ္။
မေလး႐ွားနိုင္ငံဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ၾကီး ဦးတင္လတ္ကို ကိုေအးနိုင္က ေမးျမန္းထားပါတယ္။
မေလး႐ွားမွာ ပဋိပကၡ ေမ ၂၉ ရက္က စျဖစ္တယ္။ ဘာသာေရးေၾကာင့္ ျဖစ္တာလား၊ လူမ်ဳိးေရးေၾကာင့္ျဖစ္တာလား၊ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တာလဲ။
“ဘာသာေရးေရာ၊ လူမႈေရးေရာ၊ ေရာတာေပ့ါ။ ျဖစ္စဥ္ေတြက ရခုိင္ကိစၥ၊ မိတၳီလာကိစၥ၊ ဥကၠံကိစၥ၊ ေနာက္ဆုံးေတာ့ လား႐ႈိးေပါ့။ အဲလုိျဖစ္တုန္းကေတာ့ မေလး႐ွားနုိင္ငံသားေတြနဲ့ တျခားနုိင္ငံသားေတြ လာျပီးဆနၵျပတာေပ့ါ။ လား႐ႈိးမွာျဖစ္ျပီးတဲ့ေနာက္ ဆာလာရန္းမွာ႐ွိတဲ့ ျမန္မာဆုိင္ေလးကုိ လာျပီး ရန္႐ွာတာ႐ွိတယ္။ ဖ်က္တာ၊ ႐ုိက္တာေတြ ႐ွိတယ္။ အဲဒီျဖစ္စဥ္က ကေလး ၃ ေယာက္ ဒဏ္ရာရျပီး ဆာလာရန္း ေဆး႐ုံ တင္လုိက္ရတယ္၊ အဲဒါက ၂၉ ရက္ေန့။ ၃၀ ရက္ေန့မွာ အလုပ္ခြင္က ျပန္တဲ့ကေလးက လမ္းမွာ တခါျဖစ္တယ္။ ၃၀ ရက္ေန့မွာ မနက္ ၁၀ တခါ၊ ညပုိင္းမွာတခါ နွစ္ခါ။ သူကေတာ့ ဒဏ္ရာရတာပဲ ႐ွိတယ္။ ၃၁ ရက္ေန့က်ေတာ့ လူတစုက ၀င္ျပီး သတ္သြားတယ္။ ၁ ရက္ေန့ ေန့လယ္ ၃ နာရီေလာက္မွာ ဆာလာရန္းမွာ ျမန္မာကေလး ၇ ေယာက္ အျပန္မွာ ဆုိင္ေတြကေတာ့ လာတဲ့သူေတြကုိ အေျခအေနမေကာင္းဘူး၊ ျမန္ျမန္၀ယ္၊ ျမန္ျမန္စား၊ ျမန္ျမန္ျပန္ဆုိျပီး ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကေလးေတြက မစုိးရိမ္ဘူး၊ မယုံဘူးထင္တယ္။ ကြမ္းယာ၀ယ္တယ္၊ ကြမ္းယာဆုိင္ကလည္း ျပန္ဆုိျပီးေျပာေတာ့ သူတုိ့ကလည္း ဘဂၤါလီေတြမ်ားတဲ့ဘက္ကုိ ထြက္သြားေတာ့ ခဏေနေတာ့ ၇ ေယာက္ထဲက ၄ ေယာက္က ေျပးလာၾကတယ္ အ႐ုိက္ခံရလုိ့ဆုိျပီးေတာ့။ ၃ ေယာက္ကေတာ့ က်န္ေနတယ္။ ၃ ေယာက္ထဲကလည္း ၂ ေယာက္က ဒဏ္ရာနဲ့ ထြက္ေျပးေတာ့ ရဲကားနဲ့ ေတြ့တယ္။ ရဲကားနဲ့သြားေတာ့ က်န္တဲ့တေယာက္ကေတာ့ ေမွာက္ေနျပီ။ ရဲကားက သူတုိ့ ၃ ေယာက္ကုိ ဆာလာရန္း ေဆး႐ုံတင္တယ္၊ ညပုိင္းမွာပဲ တေယာက္ဆုံးသြားတယ္။ ဒီေန့ မနက္မွာ တေယာက္ ထပ္ဆုံးသြားတယ္။
"၂ ရက္ေန့ ညေန ၅ နာရီမွာ က်ေနာ္တုိ့ ဆာလာရန္းမွာ တရားမ၀င္ နုိင္ငံျခားသားေတြကုိ ဖမ္းတဲ့အစီစဥ္ေပါ့။ အရပ္၀တ္ ၀တ္ထားတဲ့ နယ္ေျမခံရဲနဲ့ ေထာက္လွမ္းေရးနဲ့ နုိင္ငံျခားသားေတြကုိ ေလာ္ရီကားတစီးနဲ့ ဖမ္းသြားတာ ေတြ့တယ္။ က်ေနာ္တုိ့ သံ႐ုံးပုိင္းကေတာ့ သက္ဆုိင္ရာ မေလး႐ွား နုိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနကုိလည္း ျဖစ္စဥ္ေလးေတြ က်ေနာ္တုိ့ ပုိ့တယ္။ ေနာက္ ရဲခ်ဳပ္ကုိလည္း ပုိ့တယ္။ အဲဘက္ေတြမွာ ရဲကားေတြနဲ့ ကင္းလွည့္တာေတြလည္း လုပ္ေနပါျပီ။"
တရားခံေတြ ဖမ္းဆီးရမိမႈ အေျခအေနေရာ ဘယ္လုိ႐ွိပါလဲ။
“တရားခံ ဖမ္းဆီးရမိမႈကေတာ့ စုံစမ္းေနဆဲပဲလုိ့ သူတုိ့ ေျဖတယ္။ က်ေနာ္တုိ့လည္း စီစီတီဗြီက ရတဲ့ဟာေတြကအစ သူတုိ့ကုိ ပုိ့တယ္။ သူတုိ့က ငါတုိ့လက္ထဲမွာ အဲဒါေတြ ႐ွိျပီးသားပါလုိ့ေျပာတယ္။ က်ေနာ္တုိ့အပုိင္းကေတာ့ ရဲကုိ ဒါေတြျဖစ္ေနတယ္၊ ဒါေတြျဖစ္ေနတယ္ဆုိျပီး တင္တယ္။
မေလး႐ွား ကြာလာလမ္ပူအပါအ၀င္ မေလး႐ွားေရာက္ျမန္မာေတြရဲ့ လံုျခံုေရးအေျခအေန အခုအေျခအေနအရ ဘယ္လုိ႐ွိပါလဲ။
“က်န္တဲ့ေနရာေတြေတာ့ က်ေနာ္တုိ့နဲ့ အဆက္အသြယ္ရတယ္။ ပီနန္မွာေတာ့ ပီနန္ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကုိ မီး႐ွို့မယ္ဆုိျပီး ျခိမ္းေျခာက္တာ႐ွိတယ္။ ဒါေတြက သံ႐ုံးကုိလည္း အဆက္ဆက္ မီး႐ွို့မယ္၊ ၀င္စီးမယ္၊ ဗံုးခြဲမယ္ ဆုိျပီး ဒါေတြေတာ့ ႐ွိခဲ့တယ္။ ေနာက္ ကပုန္းဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကုိလည္း ဖုန္းဆက္တာ႐ွိတယ္။ က်န္တဲ့ေနရာေတြမွာေတာ့ ျမန္မာေတြ ၃ သိန္းေလာက္႐ွိတာက ဆာလာရန္းဧရိယာနဲ့ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း ၂ ေက်ာင္းေနရာေတြေပါ့။ က်န္ေနရာေတြေတာ့ ခုထိ ဘာမွမျဖစ္ပါဘူး။”
ျမန္မာျပည္ကလာမယ့္ အလုပ္သမားေအးဂ်င့္ေတြ၊ အလုပ္သမားေတြကုိ ဦးတင္လတ္အေနနဲ့ မေလး႐ွားကုိ လာေရး၊ မလာေရးနဲ့ပတ္သက္လုိ့ သူတို့ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ေရးမွာ ဘယ္လိုအၾကံျပုခ်င္ပါလဲ။
“အနၱရာယ္မ်ားတဲ့ေနရာေတြက ဆာလာရန္းေပါ့။ က်န္ေနရာေတြကေတာ့ ျပဿနာမ႐ွိဘူး။ သက္ဆုိင္ရာအလုပ္႐ွင္ေတြက.မ်ားေသာအားျဖင့္ စက္မႈဇုန္ေတြမ်ားတယ္ေလ၊ ေနဖို့ အေဆာင္ေပးတယ္။ သံ႐ုံးကလည္း လံုျခံုေရးနဲ့ပတ္သက္လို့ သူတို့ကုိ ၁၀ မိနစ္ေလာက္ ေ၀းတယ္ဆုိရင္ေတာင္ ကားစီစဥ္ေပးဖုိ့ ေျပာတယ္။ ကားစီစဥ္မေပးရင္ သံ႐ုံးက ခြင့္ျပုခ်က္လုပ္မေပးဘူးလို့ ေျပာထားတယ္။ ေသခ်ာေသာ ေအးဂ်င့္နဲ့ ဒီဘက္မေလး႐ွားက ေသခ်ာေသာ စက္႐ုံအလုပ္႐ုံဆုိရင္ စိတ္ပူစရာမရိွပါဘူး။ သံ႐ုံးကေနလည္း စိစစ္ျပီးမွ Demand Letter ေတြက မွန္တယ္လို့ ေထာက္ခံထားတဲ့ ေနရာေတြက စက္႐ုံအလုပ္႐ုံေတြဆို ဘာမွမျဖစ္ပါဘူး။ တခ်ို့ကလည္း ပ်ံက်ေလးေတြေပါ့။ အုိဗာစေတး႐ွိမယ္။ သူတို့ေတြက် တရား၀င္လုပ္ေနရေတာ့ ေဈးေတြဘာေတြလုပ္ေတာ့ ဒီလိုျဖစ္စဥ္ေလးေတြ ႐ွိတယ္။ က်န္တဲ့ အလုပ္႐ုံ၊ စက္႐ုံေတြနဲ့ ေဈး၀ယ္စင္တာေတြမွာေတာ့ ျပဿနာမ႐ွိပါဘူး။”
ျမန္မာျပည္သားေတြနဲ့ေရာ ေတြ့ဆံုျပီး အားေပးစကားေျပာတာမ်ိုး၊ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းမွာ ခုိလႈံေနသူေတြကုိေရာ သြားေတြ့ျပီးျပီလား။
“ကေလးေတြလာျပီး က်ေနာ္နဲ့ ေဆြးေနြးေနတာ ႐ွိတယ္။ ျဖစ္စဥ္ေသခ်ာေမးတယ္၊ တခ်ို့ဟာေတြကလည္း အၾကားနဲ့ေပါ့ေလ။ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းက ဆရာေတာ္နဲ့ကလည္း အဆက္အသြယ္အျမဲ႐ွိပါတယ္။ ေဆး႐ုံကုိ က်ေနာ့္မိတ္ေဆြေတြ သြားၾကည့္ေနတယ္။ က်ေနာ္လည္း ေမးျမန္းတာေလးေတြနဲ့ ဆုိေတာ့ မလွည့္နုိင္ေသးလုိ့၊ သြားပါမယ္။ တခ်ို့ ေၾကာက္ျပီး ဆရာေတာ္ဆီေရာက္လာၾကတယ္။ ၂၀-၃၀ ၾကားမွာ႐ွိပါတယ္။ အမ်ားေျပာသလုိ ၁၀၀-၂၀၀ မ႐ွိပါဘူး။”
မေလး႐ွားမွာေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ တရား၀င္သည္ျဖစ္ေစ၊ မ၀င္သည္ျဖစ္ေစ အလုပ္လုပ္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာေတြကုိ ဒီဗီြဘီကတဆင့္ ဘာမ်ားေျပာလိုပါလဲ။
“သတိေပးစရာမ႐ွိပါဘူး။ လူသားေတြပဲေလ၊ လူသားအခ်င္းခ်င္းပဲ။ ဒါက ဘာသာေရး၊ လူမ်ိုးေရးတို့ဆုိတာလည္း တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ႐ွိမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဟုိဘက္ေရာ ဒီဘက္ေရာ ဘာသာတရား အဆံုးအမ၊ အကြပ္အကဲနဲ့ ဘာသာမတူ၊ လူမ်ိုးမတူေသာ္လည္း ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ လုပ္ကုိင္သြားရင္ ဘာမွျပဿနာမ႐ွိတဲ့ မေလး႐ွား၊ ကမၻာၾကီးျဖစ္မယ္လို့ ယံုၾကည္ပါတယ္။ အားလံုးလည္း က်ီးဘုတ္႐ုိေသ၊ ဘုတ္က်ီး႐ုိေသလုပ္သြား၊ သူ့ဘာသာ ကုိယ့္ဘာသာ ေလးေလးစားစားလုပ္သြားရင္ ဘာမွအခက္အခဲမ႐ွိပါဘူး။ ဒါေလးကုိ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ပဲ ျဖစ္သြားေစခ်င္ပါတယ္။
“က်န္တဲ့ေနရာေတြေတာ့ က်ေနာ္တုိ့နဲ့ အဆက္အသြယ္ရတယ္။ ပီနန္မွာေတာ့ ပီနန္ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကုိ မီး႐ွို့မယ္ဆုိျပီး ျခိမ္းေျခာက္တာ႐ွိတယ္။ ဒါေတြက သံ႐ုံးကုိလည္း အဆက္ဆက္ မီး႐ွို့မယ္၊ ၀င္စီးမယ္၊ ဗံုးခြဲမယ္ ဆုိျပီး ဒါေတြေတာ့ ႐ွိခဲ့တယ္။ ေနာက္ ကပုန္းဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကုိလည္း ဖုန္းဆက္တာ႐ွိတယ္။ က်န္တဲ့ေနရာေတြမွာေတာ့ ျမန္မာေတြ ၃ သိန္းေလာက္႐ွိတာက ဆာလာရန္းဧရိယာနဲ့ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း ၂ ေက်ာင္းေနရာေတြေပါ့။ က်န္ေနရာေတြေတာ့ ခုထိ ဘာမွမျဖစ္ပါဘူး။”
ျမန္မာျပည္ကလာမယ့္ အလုပ္သမားေအးဂ်င့္ေတြ၊ အလုပ္သမားေတြကုိ ဦးတင္လတ္အေနနဲ့ မေလး႐ွားကုိ လာေရး၊ မလာေရးနဲ့ပတ္သက္လုိ့ သူတို့ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ေရးမွာ ဘယ္လိုအၾကံျပုခ်င္ပါလဲ။
“အနၱရာယ္မ်ားတဲ့ေနရာေတြက ဆာလာရန္းေပါ့။ က်န္ေနရာေတြကေတာ့ ျပဿနာမ႐ွိဘူး။ သက္ဆုိင္ရာအလုပ္႐ွင္ေတြက.မ်ားေသာအားျဖင့္ စက္မႈဇုန္ေတြမ်ားတယ္ေလ၊ ေနဖို့ အေဆာင္ေပးတယ္။ သံ႐ုံးကလည္း လံုျခံုေရးနဲ့ပတ္သက္လို့ သူတို့ကုိ ၁၀ မိနစ္ေလာက္ ေ၀းတယ္ဆုိရင္ေတာင္ ကားစီစဥ္ေပးဖုိ့ ေျပာတယ္။ ကားစီစဥ္မေပးရင္ သံ႐ုံးက ခြင့္ျပုခ်က္လုပ္မေပးဘူးလို့ ေျပာထားတယ္။ ေသခ်ာေသာ ေအးဂ်င့္နဲ့ ဒီဘက္မေလး႐ွားက ေသခ်ာေသာ စက္႐ုံအလုပ္႐ုံဆုိရင္ စိတ္ပူစရာမရိွပါဘူး။ သံ႐ုံးကေနလည္း စိစစ္ျပီးမွ Demand Letter ေတြက မွန္တယ္လို့ ေထာက္ခံထားတဲ့ ေနရာေတြက စက္႐ုံအလုပ္႐ုံေတြဆို ဘာမွမျဖစ္ပါဘူး။ တခ်ို့ကလည္း ပ်ံက်ေလးေတြေပါ့။ အုိဗာစေတး႐ွိမယ္။ သူတို့ေတြက် တရား၀င္လုပ္ေနရေတာ့ ေဈးေတြဘာေတြလုပ္ေတာ့ ဒီလိုျဖစ္စဥ္ေလးေတြ ႐ွိတယ္။ က်န္တဲ့ အလုပ္႐ုံ၊ စက္႐ုံေတြနဲ့ ေဈး၀ယ္စင္တာေတြမွာေတာ့ ျပဿနာမ႐ွိပါဘူး။”
ျမန္မာျပည္သားေတြနဲ့ေရာ ေတြ့ဆံုျပီး အားေပးစကားေျပာတာမ်ိုး၊ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းမွာ ခုိလႈံေနသူေတြကုိေရာ သြားေတြ့ျပီးျပီလား။
“ကေလးေတြလာျပီး က်ေနာ္နဲ့ ေဆြးေနြးေနတာ ႐ွိတယ္။ ျဖစ္စဥ္ေသခ်ာေမးတယ္၊ တခ်ို့ဟာေတြကလည္း အၾကားနဲ့ေပါ့ေလ။ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းက ဆရာေတာ္နဲ့ကလည္း အဆက္အသြယ္အျမဲ႐ွိပါတယ္။ ေဆး႐ုံကုိ က်ေနာ့္မိတ္ေဆြေတြ သြားၾကည့္ေနတယ္။ က်ေနာ္လည္း ေမးျမန္းတာေလးေတြနဲ့ ဆုိေတာ့ မလွည့္နုိင္ေသးလုိ့၊ သြားပါမယ္။ တခ်ို့ ေၾကာက္ျပီး ဆရာေတာ္ဆီေရာက္လာၾကတယ္။ ၂၀-၃၀ ၾကားမွာ႐ွိပါတယ္။ အမ်ားေျပာသလုိ ၁၀၀-၂၀၀ မ႐ွိပါဘူး။”
မေလး႐ွားမွာေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ တရား၀င္သည္ျဖစ္ေစ၊ မ၀င္သည္ျဖစ္ေစ အလုပ္လုပ္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာေတြကုိ ဒီဗီြဘီကတဆင့္ ဘာမ်ားေျပာလိုပါလဲ။
“သတိေပးစရာမ႐ွိပါဘူး။ လူသားေတြပဲေလ၊ လူသားအခ်င္းခ်င္းပဲ။ ဒါက ဘာသာေရး၊ လူမ်ိုးေရးတို့ဆုိတာလည္း တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ႐ွိမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဟုိဘက္ေရာ ဒီဘက္ေရာ ဘာသာတရား အဆံုးအမ၊ အကြပ္အကဲနဲ့ ဘာသာမတူ၊ လူမ်ိုးမတူေသာ္လည္း ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ လုပ္ကုိင္သြားရင္ ဘာမွျပဿနာမ႐ွိတဲ့ မေလး႐ွား၊ ကမၻာၾကီးျဖစ္မယ္လို့ ယံုၾကည္ပါတယ္။ အားလံုးလည္း က်ီးဘုတ္႐ုိေသ၊ ဘုတ္က်ီး႐ုိေသလုပ္သြား၊ သူ့ဘာသာ ကုိယ့္ဘာသာ ေလးေလးစားစားလုပ္သြားရင္ ဘာမွအခက္အခဲမ႐ွိပါဘူး။ ဒါေလးကုိ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ပဲ ျဖစ္သြားေစခ်င္ပါတယ္။