ျပီးခဲ့တဲ့ သၾကၤန္ကာလ မတိုင္ခင္ ဧျပီ ၈ ရက္ေန့က မွတ္ပံုတင္ထားတဲ့ နုိင္ငံေရးပါတီ ၅၃ ခုက ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ့ ျပည္ေထာင္စုေ႐ြးေကာက္ပဲြ ေကာ္မ႐ွင္ဥကၠ႒နဲ့ အဖဲြ့ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ့ဆံုစဥ္ အဓိက ျငင္းခံုေဆြးေနြးခဲ့ၾကတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ Proportional Representation လို့ ေခၚတဲ့ PR  စနစ္ အေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပီအာရ္ စနစ္ဆိုတာဟာ ျပည္သူေတြဟာ အမတ္ေလာင္းကို တိုက္ရိုက္ မဲေပးတာမ်ိုး မဟုတ္ဘဲ နိုင္ငံေရးပါတီ တခုခုကို မဲေပးျပီး အဲဒီ ရလာတဲ့ မဲအေရအတြက္အေပၚ မူတည္ကာ ပါတီေတြကေန အမတ္အေရအတြက္ အခ်ိုးအစားလိုက္ လြွႊတ္ေတာ္မွာ ပါ၀င္ခြင့္ရတာမ်ိုးလို့ အက်ဥ္းေျပာရင္ ရနိုင္ပါတယ္။ ဒီ ပီအာရ္စနစ္နဲ့ ပတ္သက္ျပီး အင္အားအၾကီးဆံုး အတိုက္အခံ ပါတီျဖစ္တဲ့ အမ်ိုးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခ်ဳပ္က သေဘာမတူသလို တိုင္းရင္းသားပါတီ အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း သေဘာမတူပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပည္ေထာင္စုေ႐ြးေကာက္ပဲြ ေကာ္မ႐ွင္ကေတာ့ လာမယ့္ ေ႐ြးေကာက္ပဲြမွာ ပီအာရ္စနစ္ကို က်င့္သံုးသင့္၊ မသင့္ လြွႊတ္ေတာ္မွာ အဆိုတင္၊ အဆံုးအျဖတ္ ရယူမယ္လို့ ေျပာေနပါျပီ။ ပီအာရ္စနစ္ကို ဘယ္သူေတြက ေထာက္ခံေနၾကပါသလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ပီအာရ္ စနစ္ က်င့္သံုးေစခ်င္ၾကတာလဲ၊ ပီအာရ္စနစ္ က်င့္သံုးျပီး ေ႐ြးေကာက္ပဲြ လုပ္ရင္ ဘာေတြ ျဖစ္လာနိုင္သလဲ ဆိုတာ ခုတပတ္ ေဆြးေနြးတင္ျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ပီအာရ္ စနစ္အေၾကာင္း အက်ယ္တ၀င့္ မ႐ွင္းျပေတာ့ပါဘူး။ ပီအာရ္ စနစ္ က်င္းပဖို့ အသံေတြ ျဖစ္ေပၚလာပံုကိုပဲ စျပီး ေဆြးေနြးသြားပါမယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အမ်ိုးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခ်ဳပ္ဟာ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ မ၀င္ခဲ့ပါဘူး။ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပဲြ ၀င္တဲ့အခါ ၀င္ျပိုင္တဲ့ မဲဆနၵနယ္ ၄၀ ေက်ာ္မွာ ႐ွမ္းျပည္နယ္ မဲဆနၵနယ္ေျမ အမွတ္ ၃ မွာ ႐ွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ အမတ္ေလာင္းကို ပြတ္ကာသီကာ ႐ွံူးသြားတာကလဲြရင္ က်န္၀င္ျပိုင္တဲ့ ေနရာအားလံုး အျပတ္အသတ္ အနိုင္ရခဲ့ပါတယ္။ ဒီ ရလဒ္ကို ၾကည့္ျပီး ၂၀၁၅ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ က်ရင္ တို့ပါတီေတြ အျပတ္အသတ္ ႐ွံုးျပီး လြွႊတ္ေတာ္ထဲ တေယာက္မွ မေရာက္ရင္ ဘယ့္နွယ္လုပ္ၾကမလဲ ဆိုတဲ့ အေတြးမ်ိုး ပါတီေခါင္းေဆာင္ တခ်ို့ရဲ့ ေခါင္းထဲ ေရာက္သြားရာကေန ပီအာရ္စနစ္ က်င့္သံုးဖို့ လံႈ့ေဆာ္တာမ်ိုး ျဖစ္လာတာပါ။ ဒီကိစၥ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ေျပာဆိုေနၾကသူေတြကေတာ့ တစည ပါတီ၊ အန္ဒီအက္ဖ္ပါတီနဲ့ ဒီမိုကရက္ပါတီ (ျမန္မာ) ျဖစ္ျပီး ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီကေတာ့ ဘာတခုမွ ထုတ္မေျပာပါဘူး။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေ႐ြးေကာက္ပဲြေကာ္မ႐ွင္က ဒီကိစၥ လြွႊတ္ေတာ္ထဲ တင္မယ္ဆိုတဲ့အတြက္ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီရဲ့ သေဘာထားကို တိတိက်က် သိၾကရေတာ့မွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ဒီ စနစ္အေၾကာင္း ေျပာလာသူေတြ အားလံုးဟာ တိုင္းျပည္အက်ိုးစီးပြား ဆိုတာထက္ သူတို့ ပါတီအက်ိုးစီးပြား ကြက္ကြက္ေလးကို ၾကည့္ျပီး ေျပာေနတာလို့ ဆိုနိုင္ပါတယ္။ ဒီ စနစ္အတိုင္း သြား၊ ေ႐ြးေကာက္ပဲြကလည္း လြတ္လပ္ျပီး တရားမွ်တမယ္ ဆိုရင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ့ အန္အယ္လ္ဒီပါတီ ၂၀၁၅ မွာ အနုိင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ့ အန္အယ္လ္ဒီ အနုိင္ရျပီး တိုင္းျပည္ ေကာင္းလာမွာထက္ သူတို့ပါတီ အမတ္ေတြ ေ႐ြးခ်ယ္မခံရမွာကို စိုးရိမ္ျပီး ခုလို ပီအာရ္ စနစ္ကို က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေျပာဆိုလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အခုလက္႐ွိ ဖဲြ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၊ အခု လက္႐ွိ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေအာက္မွာကိုပဲ လြတ္လပ္ျပီး တရားမွ်တတဲ့ ေ႐ြးေကာက္ပဲြၾကီး တၾကိမ္မွ မက်င္းပဖူးေသးပါဘူး။ ေျပာရရင္ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ ဆိုတာဟာ စစ္အာဏာ႐ွင္ေတြ သူတို့ လိုတဲ့ ရလဒ္ ထြက္လာေအာင္ လိုသလို လုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္ခဲ့တဲ့ အတုအေယာင္ ေ႐ြးေကာက္ပဲြလို့ေတာင္ ေျပာနုိင္ပါတယ္။ စစ္အာဏာ႐ွင္ေတြဟာ ၂၀၁၀ မွာ သူတို့စိတ္ၾကိုက္ ေ႐ြးေကာက္ပဲြေကာ္မ႐ွင္ဆိုတာကို ဖဲြ့ျပီး ေ႐ြးေကာက္ပဲြနဲ့ နုိင္ငံေရးပါတီေတြကို ၾကီးၾကပ္ခုိင္းပါတယ္။ တရားမွ်တမႈ မ႐ွိတဲ့ ေ႐ြးေကာက္ပဲြဥပေဒကို တဖက္သတ္ အမိန့္အာဏာသံုးျပီး ျပ႒ာန္း က်င့္သံုးပါတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီပါတီ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ မ၀င္နိုင္ေအာင္ လုပ္ပါတယ္။ ကခ်င္နုိင္ငံေရးသမားေတြကို လံုး၀ ပါတီေထာင္ခြင့္နဲ့ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ၀င္ခြင့္ မေပးပါဘူး။ ဖဲြ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ခ်ိုးေဖာက္ျပီး မဲဆနၵနယ္ေျမေတြအနက္ ထိန္ခ်န္ခ်င္တာ ထိန္ခ်န္ထားပါတယ္။ အမတ္ေတြ စာရင္းတင္မဲ့ရက္ ကန့္သတ္ျပီး နုိင္ငံေရးပါတီေတြ အမတ္ နည္းနည္းပဲ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ ၀င္နုိင္ေအာင္ လုပ္ပါတယ္။ မဲေပးပိုင္ခြင့္႐ွိသူစာရင္းကို စိတ္ထင္သလို ျပုစုပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ မဲေပးခြင့္ မ႐ွိေအာင္ မဲရံုေတြကို တည္ေဆာက္ပါတယ္။ ၾကိုတင္မဲဆိုျပီး မဲလိမ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး မဲေရတြက္ရာမွာ ဘယ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း၊ ဘယ္သက္ေသေတြေ႐ွ့မွာမွ မေရတြက္ဘဲ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ေရတြက္ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ရလဒ္ကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာသည္အထိ မမွန္မကန္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အဲလို လုပ္တာဟာ ျပည္သူေတြက ကိုယ္ၾကိုက္တဲ့ အမတ္ကိုေ႐ြး၊ မဲအမ်ားစုရသူ အမတ္ျဖစ္တဲ့ ရိုး႐ွင္းတဲ့ စနစ္ေအာက္မွာ လုပ္ခဲ့တာပါ။ တကယ္လို့သာ ဒီထက္ ပိုျပီး ႐ွႈပ္ေထြးတဲ့ ပီအာရ္စနစ္နဲ့သာ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ လုပ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေ႐ြးေကာက္ပဲြစနစ္ကို ျပည္သူလူထု နားမလည္ရံုသာမက လက္႐ွိ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္နဲ့ ေအာက္ေျခအထိ အဆင့္ဆင့္မွာ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းေတြ၊ စစ္အရာေဟာင္း႐ွိေတြနဲ့ ဖဲြ့စည္းထားတဲ့ ေ႐ြးေကာက္ပဲြ ေကာ္မ႐ွင္ဟာ မသမာမႈေတြ ပိုျပီး လုပ္လာနုိင္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ လာမယ့္ ေ႐ြးေကာက္ပဲြမွာ ပီအာရ္စနစ္ကို က်င့္သံုးဖို့ မသင့္ေသးသလို ေ႐ြးေကာက္ပဲြ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ ေတြကိုလည္း အမ်ားၾကီး ျပင္ဆင္ဖို့ လိုေနေသးေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။