၂၀၁၂ ခုနွစ္အတြင္း နိုင္ငံေရး ဖိနွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြကို ဖယ္႐ွားလိုက္တဲ့အခါမွာ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ (အန္အယ္လ္ဒီ) ရဲ့ အနာဂတ္က အေကာင္းဘက္ကို ဦးတည္သြားသေယာင္ ႐ွိလာပါတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ လူၾကိုက္မ်ားတာေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ေ႐ြးေကာက္ပြဲက်ရင္ လူမုန္းမ်ားတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းေတြ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ အာဏာရပါတီကို အလြယ္တကူပဲ အနိုင္ရမယ္လို့ ထင္မွတ္စရာ႐ွိပါတယ္။ ဒါေပမ့ယ္ ဒီမိုကေရစီရဲ့ သဘာ၀က အမႈေပြတတ္ပါတယ္။ နိုင္ငံေရးမွာ တကယ့္ အေရးအေၾကာင္း ေပၚလာရင္ အန္အယ္လ္ဒီအေနနဲ့ အမာခံေတြကိုေတာင္ ဆံုး႐ႈံးနုိင္စရာ ႐ွိေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့လ အနည္းငယ္အတြင္းမွာ အန္အယ္လ္ဒီရဲ့ ေျခလွမ္းေတြဟာ ဒယိမ္းဒယိုင္နဲ့ မေရမရာ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ အန္အယ္လ္ဒီအေပၚ မဲဆနၵ႐ွင္ေတြက အားမလိုအားမရ ျဖစ္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ျပည္ေထာင္စုၾကံ့ခုိင္ေရးနွင့္ ဖြံ့ျဖိုးေရးပါတီ (ယူအက္စ္ဒီေအ) ရဲ့ နုိင္ငံေရး ေျခလွမ္းေတြက တင့္တင့္တယ္တယ္ ျဖစ္လာတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီအေနနဲ့ လူမုန္းမ်ားတဲ့ စစ္အစိုးရကို ဆန့္က်င္တဲ့ နဂိုမူလ ရပ္တည္ခ်က္ကေန လူမ်ဳိးစံု မွီတင္းေနထုိင္တဲ့ နိုင္ငံမွာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ အနိုင္ရေရး ဆုိတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ကို ေျပာင္းလဲလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ပါတီတြင္းမွာ အစီအစဥ္ မက်မႈေတြ ေပၚေပါက္လာတတ္တာကလည္း သဘာ၀က်တယ္လို့ ဆုိနုိင္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ တရား၀င္ စာရင္းအရ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု ၁၃၅ မ်ဳိး ႐ွိျပီး အေ႐ွ့၊ အေနာက္၊ ေျမာက္ပိုင္း နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ ေနထုိင္ၾကပါတယ္။ တုိင္းရင္းသားမ်ဳိးနြယ္စုေတြထဲက တခ်ဳိ့ မ်ဳိးနြယ္စုေတြဟာ အျပင္လူေတြရဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို ဘယ္တုန္းကမွ လက္မခံခဲ့တဲ့ အစဥ္အလာ႐ွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အန္အယ္လ္ဒီဟာ လူမ်ားစု ဗမာေတြရဲ့ ပါတီျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ တျပည္လံုး အတုိင္းအတာနဲ့ အင္အားၾကီးတဲ့ ပါတီအျဖစ္နဲ့ လက္ေတြ့ တည္ေဆာက္ေရးမွာ ပိုလို့ေတာင္ အခက္ေတြ့ေစပါတယ္။ တဖက္မွာလည္း အန္အယ္လ္ဒီဟာ ပါတီတြင္း ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြမွာ စီမံခန့္ခြဲမႈ မွားယြင္းတယ္လို့ ဆုိတဲ့ ေ၀ဖန္သံေတြ ေပၚထြက္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ပထမဆံုး ပါတီညီလာခံကိ္ု မတ္လ ဒုတိယအပတ္အထိ ေ႐ြွႊ့ဆုိင္းထားရပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ လအတန္ၾကာကတည္းက ပုသိမ္က ပါတီ၀င္တခ်ဳိ့ ပါတီကို ေက်ာခိုင္းသြားတာ၊ မၾကာခင္တုန္းကလည္း မနၱေလးက ပါတီ၀င္ေတြလည္း ပါတီတြင္း ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို မေက်နပ္လို့ ဆနၵျပတာေတြ ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ ပါတီတြင္းက အသက္ၾကီးပုိင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ  မူ၀ါဒခ်မွတ္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္မွာ လူငယ္ပိုင္းကို ပါ၀င္ခြင့္မေပးဘဲ ေခ်ာင္ထိုးတယ္ဆုိတဲ့ ေကာလာဟလေတြ ထြက္ေပၚေနပါတယ္။ အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ ပါတီတြင္း မေက်နပ္လို့ ပါတီက ထြက္ၾကမွာေတြ ေနာက္ထပ္ေပၚေပါက္လာခဲ့ရင္ အန္အယ္လ္ဒီရဲ့ ျပိုင္ဘက္ ပါတီေတြအတြက္ အျမတ္ထြက္သြားနုိင္ပါတယ္။ ၂၀၁၅ မတုိင္ခင္မွာ ပါတီအသစ္ေတြ ေပၚေပါက္လာနိုင္ဖို့ လမ္းပြင့္သြားနို္င္ပါတယ္။ လက္႐ွိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ အခန္းက႑သစ္ကလည္း အေပးအယူအေလွ်ာ့အတင္းေတြ လုပ္ေနရတာေၾကာင့္ ေထာက္ခံသူ အသစ္ေေတြ တုိးလာေအာင္ စည္းရံုးဖုိ့  အေျခအေန မေပးသလို ျဖစ္ပါတယ္။ လက္႐ွိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ရပ္တည္ခ်က္ကို ၾကည့္ရင္ လက္႐ွိ လြွႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တေယာက္ရဲ့ ရပ္တည္ခ်က္နဲ့ အရင္က အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ရဲ့ ရပ္တည္ခ်က္က ျခားနားသြားပါျပီ။ လက္႐ွိ အေနအထားမွာ နိုင္ငံေရး အယူအဆထက္ လက္ေတြ့အက်ဳိးေမွ်ာ္၀ါဒဘက္ကို ပိုျပီး ေဇာင္းေပးေနတာ ေတြ့ရပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးနဲ့ ပတ္သက္လို့ ေရငံုနုတ္ပိတ္လို့ နိုင္ငံတကာ အလႉ႐ွင္ေတြၾကားမွာ ျပဿနာ ႐ွိတယ္ ဆုိရင္ေတာင္  ျပည္တြင္းမွာေတာ့ ျပဿနာ သိပ္မ႐ွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ အေရးမွာ တံုဏွိဘာေ၀ လုပ္ေနတဲ့ အတြက္ မိတ္ေဆြေတြကို ဆံုး႐ွံူးသြားရပါတယ္။ ဒီအတြက္ အန္အယ္ဒီက ထုိက္ထိုက္တန္တန္ ျပန္ေပးဆပ္ရစရာ ႐ွိလာနုိင္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတုန္းက အေျခအေနကို ျပန္ၾကည့္ရင္ အန္အယ္ဒီဟာ ျပည္ေထာင္စု တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္္ (UNLA) နဲ့ မဟာမိတ္ဖြဲ့နိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အကယ္၍ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ေ႐ြးေကာက္ပြဲရလဒ္က တုိင္းရင္းသားပါတီေတြနဲ့ ညြန့္ေပါင္းဖြဲ့ဖို့ မျဖစ္မေန လုိအပ္လာရင္ အန္အယ္ဒီက  ၁၉၉၀ တုန္းက အေျခအေနမ်ဳိးကို ျပန္ရဖို့ အခက္ေတြ့နို္င္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ျပည္ေထာင္စုၾကံ့ခုိင္ေရးနဲ့ ဖြံ့ျဖိုးေရးပါတီ (USDP) ကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွာ တုိးတက္လာတာေတြ့ရပါတယ္။ ရာထူးအေျပာင္းအလဲထဲမွာ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္႐ွိတဲ့ တက္ခနုိခရက္ေတြကို ေနရာေပးလာတာနဲ့ နိုင္ငံေရးအာဏာနဲ့ ပတ္သက္လို့ အေတြ့အၾကံု ႐ွိဖူးတာေတြက ေက်းဇူးျပုတယ္လို့ ဆုိနိုင္ပါတယ္။ နိုင္ငံေရးနဲ့ စီးပြားေရး ေျဖေလွ်ာ့မႈေတြေၾကာင့္ လူေနမႈအဆင့္အတန္းေတြ တက္လမ္းပြင့္ေတာ့မယ္ ဆုိျပီး အာေဘာင္အာရင္းသန္သန္နဲ့ အမွတ္ယူလာတာ ေတြ့ပါတယ္။ ၾကံ့ခုိင္ေရးပါတီကို အေရာင္တင္ဖို့ ပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြက ၾကိုးစားေနတယ္ဆုိတာ ႐ွင္းပါတယ္။ ေပၚလစီပိုင္းမွာလည္း ျပည္သူေတြရဲ့ ဘ၀ေတြ တုိးတက္လာေစဖို့ ရည္႐ြယ္တဲ့ လူၾကိုက္မ်ားျပီး၊ ျမန္ျမန္ထက္ထက္ အက်ဳိးရလဒ္ေတြ ေပၚလာနုိင္ေျခ႐ွိတဲ့ လွ်ပ္စစ္မီး၊ တယ္လီဖုန္းနဲ့ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ဘက္ကိ္ု ၾကံ့ခုိင္ေရးပါတီက အာရံုစုိက္ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ သေဘာ႐ွိပါတယ္။ ၾကံ့ခုိင္ေရးပါတီရဲ့ ေနာက္ဆံုး သံုးေနက်နည္းလမ္းကေတာ့ ေသြးခြဲတဲ့ နည္းပါပဲ။ အတုိက္အခံေတြထဲမွာ လူပုဂၢိုလ္ကို ဗဟိုျပုတဲ့ အစုအဖြဲ့ေတြ ကြဲျပားသြားေအာင္၊ တုိင္းရင္းသားအုပ္စုေတြ အခ်င္းခ်င္း အၾကားမွာ ယံုၾကည္မႈပ်က္ျပားေအာင္ သပ္လွ်ဳိေသြးခြဲတဲ့ နည္းလမ္းပါပဲ။ ၾကံ့ခုိင္ေရးပါတီနဲ့ စစ္တပ္ဟာ ၂၀၁၁ နုိ၀င္ဘာလက စလုိ့  တုိင္းရင္းသားအဖြဲ့ ၁၁ ဖြဲ့နဲ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို အားသြန္ခြန္စိုက္ ေဆာင္႐ြက္ေနတာလည္း ႐ွိပါတယ္။ အပစ္အခတ္ ရပ္ျပီးရင္ နုိင္ငံေရးပါတီေတြ အျဖစ္နဲ့ မွတ္ပံုတင္ဖု့ိ တြန္းအားေပးသြားဖို့ ႐ွိပါတယ္။ အကယ္၍ ဒီလမ္းေၾကာင္းသာ ေအာင္ျမင္သြားရင္ တုိင္းရင္းသားအုပ္စုေတြကလည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ့စည္းပံုကို အၾကြင္းမဲ့ လက္ခံရာေရာက္မွာျဖစ္ျပီး တုိင္းရင္းသားေဒသက မဲဆနၵနယ္ေတြမွာ အန္အယ္လ္ဒီအတြက္ စိန္ေခၚမႈအသစ္ေတြ တိုးလာနိုင္ပါတယ္္။ ဒီအေျခအေနေတြ ေနာက္ခံမွာ အန္အယ္လ္ဒီက တုိင္းရင္းသားေဒသအေျချပု ပါတီေတြနဲ့ ဆက္ဆံေရး တုိးတက္လာေအာင္ မတည္ေဆာက္နိုင္ခဲ့ရင္၊ ေအာက္ေျခအဆင့္ ပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြ ေ႐ြးခ်ယ္တဲ့ေနရာမွာ လူမွန္ေနရာမွာ ျဖစ္မလာခဲ့ရင္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ အေရးမွာ ေရငံုနႈတ္ပိတ္ေနမယ္ ဆုိရင္  တုိင္းရင္းသားပါတီေတြနဲ့ မဟာမိတ္လုပ္နုိ္င္ဖို့ ေနေနသာသာ၊ ျပိုင္ဖက္ေတြေတာင္ ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ျဖစ္လာခဲ့ရင္ေတာ့ ၾကံ့ခုိင္ေရးပါတီအတြက္ အျမတ္ထြက္သြားနိုင္ပါတယ္။ ၾကံ့ခုိင္ေရးပါတီရဲ့ ေနာက္ထပ္ ေျခလွမ္းေတြကို ၾကည့္လိုက္ရင္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၆ ရက္ေန့မွာ အန္အယ္လ္ဒီရဲ့ ျပိုင္ဖက္ပါတီက အမတ္တေယာက္ကို အစုိးရအဖြဲ့ထဲမွာ ရာထူးေပးလိုက္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအင္အားစုပါတီ (အန္ဒီအက္ဖ္) ပါတီ၀င္ ေဒါက္တာတင္ေရ ြွႊဟာ အစိုးရအဖြဲ့ထဲမွာ ၾကံ့ခုိ္င္ေရးပါတီ၀င္မဟုတ္တဲ့ ပထမဆံုး ဒု၀န္ၾကီးျဖစ္လာပါတယ္။ (ျဖည့္စြက္ခ်က္။ ။ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန့မွာလည္း တုိင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီ (တစည) အမတ္ (ဦးေမာင္ေမာင္ဥာဏ္)နဲ့ ခ်င္းအမ်ဳိးသားပါတီက အမတ္ (ဦးငြန္ေမာင္း) တုိ့ကို ျပည္ေထာင္စု ရာထူး၀န္အဖြဲ့ အဖြဲ့၀င္ အျဖစ္ ဦးသိန္းစိန္က ခန့္အပ္လိုက္ျပန္ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စု ရာထူး၀န္အဖြဲ့ အဖြဲ့၀င္ ရာထူးဆုိတာလည္း  ဒုတိယ၀န္ၾကီး အဆင့္ပါပဲ။) သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အေနနဲ့ ေအာင္ျမင္နိုင္ေခ်႐ွိတယ္လို့ တြက္ရင္ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ား အဖြဲ့ကိုလည္း ပါတီဖြဲ့ဖို့ တုိက္တြန္းနုိင္ပါတယ္။ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ့ဟာ က်င့္၀တ္သိကၡာပိုင္းအရ လူထုေလးစားခံရတဲ့ေနရာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ့ မတိမ္းမယိမ္း႐ွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ့က ပါတီေထာင္လာရင္ အန္အယ္လ္ဒီအတြက္ စိန္ေခၚမႈအသစ္ ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီပါတီကို ေနာက္ထပ္ ၃ နွစ္အတြင္းမွာ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲနိုင္ဖို့ အေျခအေန မေပးသေလာက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါကို သေဘာေပါက္ပံုရတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း အလွမ္းက်ယ္ အလယ္လပ္သြားတာမ်ဳိး မျဖစ္ဖို့နဲ့ နိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ုိင္းနဲ့ မကင္းကြာေအာင္ သတိထားေနပံု ရပါတယ္။ ၾကံ့ခုိင္ေရးပါတီဘက္ကေတာ့ ဦးသိန္းစိန္နဲ့ အစိုးရအဖြဲ့ဟာ စစ္တပ္နဲ့ ၾကံ့ခုိင္ေရးပါတီကို တျဖည္းျဖည္းနဲ့ တရား၀င္မႈရေအာင္ ၾကိုးပမ္းမႈ တစိတ္တပုိင္းအျဖစ္ ျပုျပင္ေျပာင္လဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ဆက္လက္ ေဖာ္ေဆာင္ျပီး၊ တဖက္မွာ နုိင္ငံေရးနဲ့ စီးပြားေရးမွာ ၾကံ့ခုိင္ေရးက အခြင့္ထူးခံထားတဲ့ အေနအထားကို ခုိင္ျမဲေအာင္ ၾကိုးပမ္းသြားဖုိ့ ႐ွိပါတယ္။ မူရင္း- Myanmar’s democracy party struggles with democracy by Christian Lewis(FB)