ျမန္မာ့ပညာေရးအေျခအေနနဲ့ အမ်ိုးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ ပညာေရးကြန္ရက္ရဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ အေၾကာင္း အဲဒီေကာ္မတီမွာပါ၀င္တဲ့ ေဒါက္တာသိန္းလြင္ကို ေတြ့ဆုံေမးျမန္းထားခ်က္ အပုိင္း ၂-နိဂုံးျဖစ္ပါတယ္။ “ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ့ အမ်ိုးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္၊ တဖက္ကလည္း ပညာေရးမူ၀ါဒေတြေျပာင္းသြားဖုိ့ လြွႊတ္ေတာ္ပိုင္းကေန ေဆာင္႐ြက္တယ္။ တဖက္မွာလည္း လက္ေတြ့မွာ အက်ိုး႐ွိတဲ့ ပညာေရးလုပ္ငန္းေတြလုပ္တယ္။ လက္ေတြ့လုပ္ငန္းကေတာ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကုိ ျပုျပင္ဖုိ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တုိင္ ဦးေဆာင္ျပီး ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ကုိ အရည္အခ်င္းျမင့္တဲ့တကၠသိုလ္ျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ေနျပီ။ ေနာက္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းသင္တန္းေပါ့။ အဲဒါ မဲဆနၵနယ္ ေကာ့မႉးမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၉ ဧက က်ယ္တဲ့ ျခံ၀ယ္ထားတယ္။ အဲမွာ စာသင္ေဆာင္ေတြ ေဆာက္ေနျပီ။ ျပီးရင္ လူငယ္ေတြကုိ သင္တန္းလုပ္မယ္။ ဟိုတယ္ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ စက္မႈလုပ္ငန္း၊ ေဒသထြက္ကုန္အေျခခံတဲ့လုပ္ငန္းေတြ ပါမယ္။ အထူးသျဖင့္ စုိက္ပ်ိုးေရးနည္းပညာသင္တန္းေတြေပးမယ္။ ေကာ့မႉးက စိုက္ပ်ိုးေရးအေျခခံတဲ့အတြက္ စိုက္ပ်ိုးေရးလုပ္နုိင္တဲ့နည္းပညာေတြေပးျပီးေတာ့ လူငယ္ေတြလည္း အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာေတြရမယ္။ ေဒသလည္း ဖြံ့ျဖိုးမယ္။ ေနာက္ ပညာဒါနေက်ာင္းေတြက အခုဆိုရင္ ရန္ကုန္တုိင္းမွာတင္ ေက်ာင္းေပါင္း ၇၀ ေက်ာ္႐ွိတယ္။ တျခား တုိင္းနဲ့ျပည္နယ္ေတြမွာလည္း ႐ွိေတာ့ အဲေက်ာင္းေတြကေန လူငယ္ေတြကုိ အရည္အခ်င္းျမင့္တဲ့ ပညာေတြရဖုိ့ေပါ့။ ေနာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ့ အန္အယ္လ္ဒီ ရည္မွန္းတာက အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာရပ္ေတြကို ဦးစားေပးမယ္။ လူငယ္ေတြ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းနည္းပညာရရင္ အလုပ္အကိုင္၀င္ေငြ ရမယ္။ တုိင္းျပည္ရဲ့စီးပြားေရးလည္း တုိးတက္မယ္။ တဖက္ကလည္း Academic သြားခ်င္တဲ့ လူငယ္ေတြလည္း အရည္အခ်င္းျမင့္မားတဲ့ တကၠသိုလ္ပညာရေအာင္ လက္ေတြ့ပိုင္းမွာေဆာင္႐ြက္ပါတယ္။ လက္ေတြ့ပိုင္းအရေရာ မူ၀ါဒအပိုင္းေရာ ေျပာင္းလဲေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ပါတယ္။” ေဒါက္တာသိန္းလြင္အေနနဲ့ အမ်ိုးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ ပညာေရးေကာ္မတီမွာ လုပ္ေဆာင္ေနရတဲ့ ဆရာရဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈ တေန့တာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္လုိပံုစံမ်ိုးေတြလုပ္လဲဆုိတာ ႐ွင္းျပပါ။ “တေန့တာအလုပ္ကေတာ့ ပညာဒါနေက်ာင္းေတြမွာ လိုအပ္တဲ့ စာအုပ္စာတမ္းေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြလိုအပ္တာေတြ ေပးရတယ္။ ဆရာေတြအတြက္ သင္တန္းေတြေပးရတယ္။ ဒါေတြက ေန့စဥ္အလုပ္ေတြေပါ့။ ေက်ာင္းေတြမွာ တစံုတရာ အခက္အခဲ ႐ွိလာရင္ ညွိနိႈင္းေဆာင္႐ြက္ေပးရတာ ႐ွိတယ္။ ပညာေရးေကာ္မတီနဲ့ ပတ္သက္လို့ အခု ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ျပုျပင္ဖို့ နည္းလမ္းေတြေပါ့။ အခုဆိုရင္ တကၠသိုလ္ဥပေဒ ေရးဆြဲဖို့ ပညာေရးေကာ္မတီကေန အၾကံဥာဏ္ေပးထားတာေတြ ႐ွိတယ္။ ေနာက္ထပ္တုိးလာတာတခုက လြွႊတ္ေတာ္ထဲမွာပဲ အတည္ျပုလုိက္တဲ့ ျမန္မာနုိင္ငံပညာေရးဥပေဒ ျပ႒ာန္းဖို့ ေကာ္မတီကေန အၾကံျပုထားတာ႐ွိပါတယ္။ လြွႊတ္ေတာ္ကျပ႒ာန္းတဲ့ ပညာေရးဥပေဒက အထက္ကေန ခ်မွတ္ျပီးေတာ့ ေအာက္ေျခကို ခုိင္းတာမဟုတ္ဘဲနဲ့ ေအာက္ေျချပည္သူလူထုလုိလားခ်က္ကို အေျခခံတဲ့ ပညာေရးမူ၀ါဒျဖစ္ဖုိ့။ ဒါကုိ ပညာေရးေကာ္မတီလုပ္တာက ေဒသအသီးသီးမွာ႐ွိတဲ့ ပညာေရးနဲ့ ပတ္သက္သူေတြ ေက်ာင္းသားေတြ၊ မိဘေတြ၊ ေက်ာင္းဆရာေတြ၊ ပညာ႐ွင္ေတြ၊ ဘာသာေရးအဖြဲ့အစည္းေတြ၊ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ့အစည္းေတြ သူတုိ့ဆီကေန ျမန္မာနုိင္ငံ ပညာေရးနဲ့ ပတ္သက္လို့ သူတုိ့ေဒသမွာ သူတို့ကေလးေတြနဲ့ ပတ္သက္လို့ ပညာေရး ဘယ္လိုျဖစ္သင့္တယ္ ဆုိတဲ့ အၾကံဥာဏ္ေတြ စုေဆာင္းေနပါတယ္။ အဲအၾကံဥာဏ္ေတြအေျခခံျပီးေတာ့မွ ျမန္မာနုိင္ငံပညာေရး မူ၀ါဒ မူၾကမ္းကုိ ေရးဆြဲမယ္။ မူၾကမ္းကို လြွႊတ္ေတာ္တင္မယ္။ က်ေနာ္တို့ ျဖစ္ေစခ်င္တာက ျပည္သူလူထုကလုိလားတဲ့ ပညာေရးစနစ္ကုိ လြွႊတ္ေတာ္ကအတည္ျပုေပးဖုိ့ေပါ့။” ဆရာတုိ့ လုပ္ေနတာက အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ရဲ့ ပညာေရးေကာ္မတီရဲ့ အဖြဲ့၀င္တဦးအေနနဲ့ ေက်ာင္းေတြကုိလည္း ၾကီးၾကပ္ရတယ္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဖြင့္ထားတဲ့ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း သင္တန္းေက်ာင္းေတြ႐ွိတယ္။ အဲဒီေက်ာင္းေတြမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ scholarship (ပညာသင္ဆု) နဲ့ ျပည္ပတကၠသုိလ္ေတြကုိ လြွႊတ္ျပီး အဲဒီကေန ဘြဲ့ရလာတဲ့သူေတြကေရာ ျပန္ျပီးတာ၀န္ထမ္းေဆာင္တာမ်ဳိးေတြ ႐ွိလား။ “ဘြဲ့ရျပီး ျပန္လာၾကတဲ့ သူေတြက ေဒသအသီးသီးရဲ့ ပညာေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ လုပ္တယ္။ ေနာက္ လူထုအဖြဲ့အစည္းေတြမွာ သူတုိ့ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္တယ္။ အားတက္စရာ ေကာင္းပါတယ္။ Prospect Burma Scholarship (ပညာသင္ဆု) နဲ့ ေက်ာင္းတက္တဲ့သူေတြက ျပန္လာၾကတယ္။ တခ်ဳိ့လည္း နုိင္ငံျခားေရာက္တဲ့သူေတြကလည္း ျပန္လာဖုိ့ ကမ္းလွမ္းတယ္။ အေ၀းကေနျပီး သူတုိ့ အၾကံဥာဏ္ေတြ ေပးၾကတယ္။ မၾကာခင္မွာ scholarship (ပညာသင္ဆု) နဲ့ ေက်ာင္းတက္တဲ့သူေတြ ျပန္လာျပီး ပညာေရး ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈမွာ သူတုိ့ကုိယ္တုိင္ ပါ၀င္ၾကမွာပါ။” ပညာေရးအေျခအေနနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ေနာက္ဆုံး ဘာမ်ားေျပာခ်င္တာ ႐ွိပါသလဲ။ “၂၀၁၃ မွာေတာ့ ပညာေရးျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ပုိျပီးေတာ့ ျမန္ဆန္လာလိမ့္မယ္။ လူထုလႈပ္႐ွားမႈေတြ ပုိျပီးေတာ့ မ်ားလာတဲ့အတြက္ အစုိးရဘက္ကလည္း ျပုျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ့အတြက္ ပါလာမယ္လုိ့ က်ေနာ္ယုံၾကည္တယ္။ အစုိးရဘက္ကလည္း ပညာေရး ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈမွာ သူတုိ့ လုပ္ငန္းေတြကုိ ျပန္ျပီးေတာ့ ေလ့လာေနတာမ်ဳိး႐ွိတယ္။ က်ေနာ္တုိ့နဲ့လည္း လာျပီးေတာ့ ေဆြးေနြးပါတယ္။ လာမယ့္ ၂၀၁၃ နွစ္လယ္ေလာက္မွာပဲ အန္အယ္လ္ဒီရဲ့ ပညာေရး ကြန္ရက္ေရာ၊ လူထုအဖြဲ့အစည္းေတြေရာ၊ အစုိးရပညာေရးဌာနေရာ ပါ၀င္တဲ့ ပညာေရးေဆြးေနြးပြဲတရပ္ က်င္းပဖုိ့ တုိင္ပင္ထားတာ ႐ွိပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ့ ပူးေပါင္းျပီး ပညာေရး ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အတူတကြေဆာင္႐ြက္ဖုိ့ တုိင္ပင္စီစဥ္ထားပါတယ္။”