ျမန္မာနုိင္ငံ ပညာေရးအေျခအေန ေမးျမန္းခ်က္ (၁) – ေဒါက္တာသိန္းလြင္
မောင်တူး
·
January 3, 2013
[caption id="attachment_35028" align="alignright" width="250" caption=" ေဒါက္တာသိန္းလြင္"]
[/caption]
ျမန္မာ့ပညာေရးအေျခအေနနဲ့ အမ်ိုးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ ပညာေရးကြန္ရက္ရဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြအေၾကာင္း အဲဒီေကာ္မတီမွာပါ၀င္တဲ့ ေဒါက္တာသိန္းလြင္ကို ေတြ့ဆုံေမးျမန္း ထားပါတယ္။
ခ်င္းမုိင္မွာ ပညာေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနရာကေန ျမန္မာျပည္ျပန္သြားျပီး ပညာေရးလုပ္ငန္းေတြလုပ္တာ ၇ လေလာက္႐ွိျပီ။ အဲဒီကာလအတြင္းမွာ ျမန္မာ့ပညာေရးအေျပာင္းအလဲ ဘယ္လုိ႐ွိပါသလဲ။
“ျမန္မာနုိင္ငံပညာေရးေျပာင္းလဲဖုိ့အတြက္ လူထုအဖြဲ့အစည္းေတြရဲ့ လႈပ္႐ွားမႈက ေတာ္ေတာ္ေလး နုိးနုိးၾကားၾကားျဖစ္လာတာ ေတြ့ရတယ္။ ပညာေရးလုပ္တဲ့တုိင္းရင္းသားအဖြဲ့ေတြေရာ၊ ဘာသာေရးအဖြဲ့အစည္းေတြေရာ၊ နုိင္ငံေရးအဖြဲ့အစည္းေတြ၊ လူငယ္အဖြဲ့အစည္းေတြ။ ပညာေရး ျပုျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ့ လုိတယ္။ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲရင္ ဘယ္က႑ေတြမွာ ေျပာင္းရမယ္ ဆုိတာ ေဆြးေနြးၾကတယ္၊ အၾကံေပးၾကတယ္။ ဒီလုိလႈပ္႐ွားမႈေတြက က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ၾကီး ျဖစ္လာတာ ေတြ့ပါတယ္။”
အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ ပညာေရးကြန္ရက္ ဖြဲ့စည္းတည္ေထာင္တာ ၂ နွစ္ျပည့္ျပီ။ ၂ နွစ္အတြင္းမွာ ပညာေရးကြန္ရက္ရဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈေတြက ဘယ္ေလာက္ျဖစ္ထြန္းလဲ။
“ပညာေရးကြန္ရက္ေတြ ဖြဲ့စည္းစကေတာ့ ပညာသင္ဖုိ့ အခက္အခဲျဖစ္တဲ့ လူငယ္ေတြ၊ အထူးသျဖင့္ မိဘ ၀င္ေငြနည္းတဲ့ကေလးေတြ၊ ေက်ာင္းဆက္တက္ဖုိ့ ခက္ခဲတဲ့ကေလးေတြ၊ က်ဴ႐ွင္တက္ဖုိ့ ခက္ခဲတဲ့ ကေလးေတြကုိ အခမဲ့ေက်ာင္းေတြ ဖြင့္ေပးတယ္။ စဖြင့္ကာစ ၂၀၁၁ မွာ ေက်ာင္းေပါင္း ၂၆ ေက်ာင္း႐ွိတယ္။ ၂၀၁၂ မွာဆုိရင္ ေက်ာင္းေပါင္း ၇၀ ေက်ာ္ျဖစ္လာတယ္။ ဒီေက်ာင္းေတြက အန္အယ္လ္ဒီအဖြဲ့၀င္ေတြေရာ ပညာေရးကုိ အားေပးတဲ့ ေဒသခ့ေတြေရာ ပူးေပါင္းျပီး ဖြင့္တာပါ။ ဖြင့္ကာစကေတာ့ ကေလးေတြ စာေမးပြဲ ေျဖဖုိ့အတြက္ အဓိကထားျပီး ဖြင့္ေပးတာပါ။ တျဖည္းျဖည္း စာေမးပြဲ ေျဖ႐ုံတင္မကဘဲ ကေလးေတြ အသိပညာ ျမင့္မားလာဖုိ့၊ လိမၼာေရးျခား႐ွိဖုိ့၊ တျခား ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးစြမ္းရည္၊ စဥ္းစားေတြးေခၚမႈစြမ္းရည္၊ ေလ့လာမႈစြမ္းရည္ ျမင့္လာဖုိ့ က်ေနာ္တုိ့ ေက်ာင္းေတြကေန ေဆာင္႐ြက္ေပးတယ္။ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းလည္း က်ေနာ္တုိ့ လုပ္ေပးတယ္။
တခ်ဳိ့ ေက်ာင္းမေနတဲ့ကေလးေတြ၊ လမ္းေဘးမွာ အမႈိက္ေကာက္ေနတဲ့ကေလးေတြကုိ စုေဆာင္းျပီး စာသင္ေပးတယ္၊ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ပညာေတြ သင္ေပးတယ္။ စက္မႈလက္မႈလည္း သင္ေပးတယ္။ အလွျပင္သင္တန္းဖြင့္ေပးတယ္။ အေျခခံ႐ွိတဲ့ လူငယ္ေတြကုိ ဟိုတယ္နဲ့ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြ သင္ေပးတယ္။ တျခား ႐ုံးလုပ္ငန္းတုိ့၊ ေခါင္းေဆာင္မႈသင္တန္းတို့ ပညာဒါနေက်ာင္းေပးပါတယ္။ အခုဆုိရင္ ပညာဒါနေက်ာင္းတက္ေရာက္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။ ဒီနွစ္ထဲ တုိးတက္မႈကေတာ့ ပညာဒါနေက်ာင္းေတြဟာ လူငယ္ေတြရဲ့ ပညာေရး ျမွင့္တင္ရံုတင္မကဘူး၊ ပညာေရးျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လႈပ္႐ွားမႈပါ ပါလာတယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့ ေအာက္တုိဘာလမွာ အင္းစိန္က်မ္းစာသင္ေက်ာင္းမွာလုပ္ခဲ့တဲ့ ေဆြးေနြးပြဲဆိုရင္ ဦးေဆာင္တဲ့အဖြဲ့ထဲမွာ အန္အယ္လ္ဒီ ပညာေရးကြန္ယက္ပါ ပါတယ္။ တျခားအဖြဲ့အစည္းေတြ၊ လူငယ္အဖြဲ့အစည္းေတြ၊ ဘာသာေရးအဖြဲ့အစည္းေတြ၊ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ့အစည္းေတြနဲ့ တြဲဖက္ျပီး ပညာေရးျပုျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ့အတြက္ ေဆြးေနြးအၾကံေပးတဲ့အဖြဲ့ထဲမွာ အန္အယ္လ္ဒီပညာေရးကြန္ရက္လည္း ပါတယ္။”
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ကြန္ရက္ေတြထူေထာင္လုိက္ျပီး ျမန္မာျပည္အတြက္ လႈပ္႐ွားမႈေလးေတြေပါ့။ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး ကြန္ယက္ေတြ၊ ေနာက္ဆံုး ဂီတအနုပညာေတြပါတယ္။ ပညာေရးကြန္ရက္က ၂ နွစ္ျပည့္ျပီ။ အဲထဲမွာ ဆရာေဒါက္တာ သိန္းလြင္နဲ့ အဖြဲ့၀င္ ၅ ဦးလို့ သိရတယ္။ ဒါေလး႐ွင္းျပပါ။
“ပညာေရးေကာ္မတီပါ။ အမ်ိုးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ့က ဖြဲ့ေပးလုိက္တာပါ။ အဖြဲ့၀င္ ၅ ဦးပါ။ ဦးဟံသာျမင့္၊ ေဒါက္တာတင္လိႈင္၊ ေဒါက္တာ သန့္လြင္ေမာင္၊ က်ေနာ္ရယ္၊ ဦးမုိးေဇာ္ဦး (အရင္ လူငယ္ဗဟုိက)။ ပညာေရးေကာ္မတီရဲ့ လုပ္ငန္းတာ၀န္ကေတာ့ လြွႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အန္အယ္လ္ဒီရဲ့ လြွႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ား လြွႊတ္ေတာ္ထဲေဆြးေနြးဖုိ့ ပညာေရးဆုိင္ရာကိစၥေတြ က်ေနာ္တုိ့ အၾကံေပးရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ ဘယ္လုိျပုျပင္ေျပာင္းလဲသင့္တယ္ဆုိတာမ်ိုး အၾကံဥာဏ္ေတြ ေပးရတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲအလုပ္ကေတာ့ အမ်ိုးသားပညာေရးမူ၀ါဒ ျပ႒ာန္းဖို့ေပါ့။ က်ေနာ္တုိ့ ပညာေရးေကာ္မတီကေန ဘယ္လိုျဖစ္သင့္တယ္၊ ဘယ္လိုေဆာင္႐ြက္ရင္ သင့္တယ္ဆုိတဲ့ နည္းလမ္းေတြလည္း အၾကံဥာဏ္ေတြ ေပးပါတယ္။”
ထိုင္းမွာအေျခစိုက္လုပ္တုန္းကလည္း ျပည္တြင္း Teacher Training ေပါ့ Critical Thinking သင္တန္းေတြေလ၊ အဲဒါလည္း လုပ္တယ္။ အခု အမ်ိုးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္လုပ္ေနေတာ့ အရင္လုပ္ထားတာေတြက ဘယ္လိုအေျခအေန႐ွိလဲ။
“ေ၀ဖန္ပုိင္းျခားစဥ္းစားျခင္း သင္တန္းေတြလည္း ဆက္တုိက္လုပ္ပါတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီလူငယ္အဖြဲ့၀င္ေတြ က်ေနာ္ကုိယ္တုိင္ပဲ သင္တန္းေပးပါတယ္။ တျပုိင္နက္တည္းလုပ္တာ၊ လူငယ္ေတြ ေန့စဥ္လိုအပ္တဲ့ ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားစဥ္းစားျခင္း ေဆြးေနြးတဲ့အခါ၊ ေျပာဆုိတဲ့အခါ၊ စာဖတ္တဲ့အခါ၊ စာေရးတဲ့အခါ လိုအပ္တဲ့ ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားစဥ္းစားျခင္း သင္တန္းေတြလုပ္တယ္။ တျပိုင္တည္းမွာ ဆရာေတြအတြက္ သင္တန္း။ ျပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းကၽြတ္ေက်ာင္းပိတ္ရက္မွာ ပညာေရးကြန္ရက္က ပညာဒါနလုပ္တဲ့ ဆရာေတြ ၇၀၀ ေက်ာ္ေပါ့ေနာ္ သူတို့ကုိ သင္တန္းေပးခဲ့တယ္။ လာမယ့္ ေနြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရက္မွာလည္း သင္တန္းေတြေပးဦးမယ္။ ေပးတဲ့သင္တန္းေတြက ကေလးေတြ တက္ၾကြစြာသင္ယူတဲ့နည္းနဲ့ ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားစဥ္းစားတဲ့နည္းေတြနဲ့ သင္ဖို့အတြက္ သင္တန္းေတြလုပ္တယ္။ တျခားေဒသေတြမွာလည္း လုပ္တယ္။ မနၱေလး၊ ႐ွမ္းျပည္၊ ခ်င္းေတာင္ အဲေဒသေတြမွာလည္း သင္တန္းေတြ ဆက္တုိက္လုပ္ပါတယ္။”
ဟိုးတုန္းကဆို ဘြဲ့ရတယ္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ မ႐ွိဘူး။ ထုိင္းတုိ့မွာဆို ပထမနွစ္၊ ဒုတိယ၊ တတိယနွစ္ေလာက္ေရာက္ရင္ပဲ အစုိးရဆိုလည္း အစိုးရ၊ အလုပ္ကုမၸဏီေတြဘာေတြကေန သူတုိ့ဆီမွာ အလုပ္လုပ္ဖို့ လာကမ္းလွမ္းျပီး ေထာက္ပ့ံတာမ်ိုး ႐ွိတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာက ဘြဲ့ရျပီးရင္ေတာင္ အလုပ္မရျဖစ္ေနတာမ်ိူးေတြ။ အခုေရာ ဘယ္လိုအေျခအေနရိွပါလဲ။
“အခုအေျခအေနကလည္း သိပ္တုိးတက္လာတာမ႐ွိေသးဘူး။ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းကလည္း လူငယ္ေတြအတြက္ သိပ္မ်ားမ်ားစားစား မရိွေသးဘူး။ ေနာက္ သင္လုိက္တဲ့ပညာကလည္း အလုပ္ထဲမွာ အသံုးခ်နုိင္တဲ့ ပညာမဟုတ္ဘူး။ အခု ဆယ္တန္းေအာင္တဲ့အဆင့္ထိ၊ တကၠသိုလ္ကဘြဲ့ရတဲ့အဆင့္အထိက စာအုပ္မွာပါတဲ့ စာကုိပဲ အလြတ္က်က္ အလြတ္ေျဖအဆင့္ဆုိေတာ့ ဘ၀မွာလိုအပ္တဲ့၊ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမွာလုိအပ္တဲ့ စြမ္းရည္ေတြမေပးနုိင္ဘူး။ အဲအတြက္ လူငယ္ေတြဟာ ဘြဲ့ရတယ္။ တကယ္လက္ေတြ့ အသံုးခ်မယ့္ စြမ္းရည္မပါလာဘူး။ ဒါက တခ်က္ ပညာေရးစနစ္ေၾကာင့္ျဖစ္တာ။ ေနာက္ စီးပြားေရးကလည္း က်ေနာ္တုိ့လူငယ္ေတြကုိ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း ဖန္တီးတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမဟုတ္ေသးဘူး။ လူငယ္ေတြမွာ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းက နည္းေနေသးတယ္။”
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္
[/caption]
ျမန္မာ့ပညာေရးအေျခအေနနဲ့ အမ်ိုးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ ပညာေရးကြန္ရက္ရဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြအေၾကာင္း အဲဒီေကာ္မတီမွာပါ၀င္တဲ့ ေဒါက္တာသိန္းလြင္ကို ေတြ့ဆုံေမးျမန္း ထားပါတယ္။
ခ်င္းမုိင္မွာ ပညာေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနရာကေန ျမန္မာျပည္ျပန္သြားျပီး ပညာေရးလုပ္ငန္းေတြလုပ္တာ ၇ လေလာက္႐ွိျပီ။ အဲဒီကာလအတြင္းမွာ ျမန္မာ့ပညာေရးအေျပာင္းအလဲ ဘယ္လုိ႐ွိပါသလဲ။
“ျမန္မာနုိင္ငံပညာေရးေျပာင္းလဲဖုိ့အတြက္ လူထုအဖြဲ့အစည္းေတြရဲ့ လႈပ္႐ွားမႈက ေတာ္ေတာ္ေလး နုိးနုိးၾကားၾကားျဖစ္လာတာ ေတြ့ရတယ္။ ပညာေရးလုပ္တဲ့တုိင္းရင္းသားအဖြဲ့ေတြေရာ၊ ဘာသာေရးအဖြဲ့အစည္းေတြေရာ၊ နုိင္ငံေရးအဖြဲ့အစည္းေတြ၊ လူငယ္အဖြဲ့အစည္းေတြ။ ပညာေရး ျပုျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ့ လုိတယ္။ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲရင္ ဘယ္က႑ေတြမွာ ေျပာင္းရမယ္ ဆုိတာ ေဆြးေနြးၾကတယ္၊ အၾကံေပးၾကတယ္။ ဒီလုိလႈပ္႐ွားမႈေတြက က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ၾကီး ျဖစ္လာတာ ေတြ့ပါတယ္။”
အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ ပညာေရးကြန္ရက္ ဖြဲ့စည္းတည္ေထာင္တာ ၂ နွစ္ျပည့္ျပီ။ ၂ နွစ္အတြင္းမွာ ပညာေရးကြန္ရက္ရဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈေတြက ဘယ္ေလာက္ျဖစ္ထြန္းလဲ။
“ပညာေရးကြန္ရက္ေတြ ဖြဲ့စည္းစကေတာ့ ပညာသင္ဖုိ့ အခက္အခဲျဖစ္တဲ့ လူငယ္ေတြ၊ အထူးသျဖင့္ မိဘ ၀င္ေငြနည္းတဲ့ကေလးေတြ၊ ေက်ာင္းဆက္တက္ဖုိ့ ခက္ခဲတဲ့ကေလးေတြ၊ က်ဴ႐ွင္တက္ဖုိ့ ခက္ခဲတဲ့ ကေလးေတြကုိ အခမဲ့ေက်ာင္းေတြ ဖြင့္ေပးတယ္။ စဖြင့္ကာစ ၂၀၁၁ မွာ ေက်ာင္းေပါင္း ၂၆ ေက်ာင္း႐ွိတယ္။ ၂၀၁၂ မွာဆုိရင္ ေက်ာင္းေပါင္း ၇၀ ေက်ာ္ျဖစ္လာတယ္။ ဒီေက်ာင္းေတြက အန္အယ္လ္ဒီအဖြဲ့၀င္ေတြေရာ ပညာေရးကုိ အားေပးတဲ့ ေဒသခ့ေတြေရာ ပူးေပါင္းျပီး ဖြင့္တာပါ။ ဖြင့္ကာစကေတာ့ ကေလးေတြ စာေမးပြဲ ေျဖဖုိ့အတြက္ အဓိကထားျပီး ဖြင့္ေပးတာပါ။ တျဖည္းျဖည္း စာေမးပြဲ ေျဖ႐ုံတင္မကဘဲ ကေလးေတြ အသိပညာ ျမင့္မားလာဖုိ့၊ လိမၼာေရးျခား႐ွိဖုိ့၊ တျခား ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးစြမ္းရည္၊ စဥ္းစားေတြးေခၚမႈစြမ္းရည္၊ ေလ့လာမႈစြမ္းရည္ ျမင့္လာဖုိ့ က်ေနာ္တုိ့ ေက်ာင္းေတြကေန ေဆာင္႐ြက္ေပးတယ္။ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းလည္း က်ေနာ္တုိ့ လုပ္ေပးတယ္။
တခ်ဳိ့ ေက်ာင္းမေနတဲ့ကေလးေတြ၊ လမ္းေဘးမွာ အမႈိက္ေကာက္ေနတဲ့ကေလးေတြကုိ စုေဆာင္းျပီး စာသင္ေပးတယ္၊ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ပညာေတြ သင္ေပးတယ္။ စက္မႈလက္မႈလည္း သင္ေပးတယ္။ အလွျပင္သင္တန္းဖြင့္ေပးတယ္။ အေျခခံ႐ွိတဲ့ လူငယ္ေတြကုိ ဟိုတယ္နဲ့ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြ သင္ေပးတယ္။ တျခား ႐ုံးလုပ္ငန္းတုိ့၊ ေခါင္းေဆာင္မႈသင္တန္းတို့ ပညာဒါနေက်ာင္းေပးပါတယ္။ အခုဆုိရင္ ပညာဒါနေက်ာင္းတက္ေရာက္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။ ဒီနွစ္ထဲ တုိးတက္မႈကေတာ့ ပညာဒါနေက်ာင္းေတြဟာ လူငယ္ေတြရဲ့ ပညာေရး ျမွင့္တင္ရံုတင္မကဘူး၊ ပညာေရးျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လႈပ္႐ွားမႈပါ ပါလာတယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့ ေအာက္တုိဘာလမွာ အင္းစိန္က်မ္းစာသင္ေက်ာင္းမွာလုပ္ခဲ့တဲ့ ေဆြးေနြးပြဲဆိုရင္ ဦးေဆာင္တဲ့အဖြဲ့ထဲမွာ အန္အယ္လ္ဒီ ပညာေရးကြန္ယက္ပါ ပါတယ္။ တျခားအဖြဲ့အစည္းေတြ၊ လူငယ္အဖြဲ့အစည္းေတြ၊ ဘာသာေရးအဖြဲ့အစည္းေတြ၊ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ့အစည္းေတြနဲ့ တြဲဖက္ျပီး ပညာေရးျပုျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ့အတြက္ ေဆြးေနြးအၾကံေပးတဲ့အဖြဲ့ထဲမွာ အန္အယ္လ္ဒီပညာေရးကြန္ရက္လည္း ပါတယ္။”
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ကြန္ရက္ေတြထူေထာင္လုိက္ျပီး ျမန္မာျပည္အတြက္ လႈပ္႐ွားမႈေလးေတြေပါ့။ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး ကြန္ယက္ေတြ၊ ေနာက္ဆံုး ဂီတအနုပညာေတြပါတယ္။ ပညာေရးကြန္ရက္က ၂ နွစ္ျပည့္ျပီ။ အဲထဲမွာ ဆရာေဒါက္တာ သိန္းလြင္နဲ့ အဖြဲ့၀င္ ၅ ဦးလို့ သိရတယ္။ ဒါေလး႐ွင္းျပပါ။
“ပညာေရးေကာ္မတီပါ။ အမ်ိုးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ့က ဖြဲ့ေပးလုိက္တာပါ။ အဖြဲ့၀င္ ၅ ဦးပါ။ ဦးဟံသာျမင့္၊ ေဒါက္တာတင္လိႈင္၊ ေဒါက္တာ သန့္လြင္ေမာင္၊ က်ေနာ္ရယ္၊ ဦးမုိးေဇာ္ဦး (အရင္ လူငယ္ဗဟုိက)။ ပညာေရးေကာ္မတီရဲ့ လုပ္ငန္းတာ၀န္ကေတာ့ လြွႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အန္အယ္လ္ဒီရဲ့ လြွႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ား လြွႊတ္ေတာ္ထဲေဆြးေနြးဖုိ့ ပညာေရးဆုိင္ရာကိစၥေတြ က်ေနာ္တုိ့ အၾကံေပးရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ ဘယ္လုိျပုျပင္ေျပာင္းလဲသင့္တယ္ဆုိတာမ်ိုး အၾကံဥာဏ္ေတြ ေပးရတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲအလုပ္ကေတာ့ အမ်ိုးသားပညာေရးမူ၀ါဒ ျပ႒ာန္းဖို့ေပါ့။ က်ေနာ္တုိ့ ပညာေရးေကာ္မတီကေန ဘယ္လိုျဖစ္သင့္တယ္၊ ဘယ္လိုေဆာင္႐ြက္ရင္ သင့္တယ္ဆုိတဲ့ နည္းလမ္းေတြလည္း အၾကံဥာဏ္ေတြ ေပးပါတယ္။”
ထိုင္းမွာအေျခစိုက္လုပ္တုန္းကလည္း ျပည္တြင္း Teacher Training ေပါ့ Critical Thinking သင္တန္းေတြေလ၊ အဲဒါလည္း လုပ္တယ္။ အခု အမ်ိုးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္လုပ္ေနေတာ့ အရင္လုပ္ထားတာေတြက ဘယ္လိုအေျခအေန႐ွိလဲ။
“ေ၀ဖန္ပုိင္းျခားစဥ္းစားျခင္း သင္တန္းေတြလည္း ဆက္တုိက္လုပ္ပါတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီလူငယ္အဖြဲ့၀င္ေတြ က်ေနာ္ကုိယ္တုိင္ပဲ သင္တန္းေပးပါတယ္။ တျပုိင္နက္တည္းလုပ္တာ၊ လူငယ္ေတြ ေန့စဥ္လိုအပ္တဲ့ ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားစဥ္းစားျခင္း ေဆြးေနြးတဲ့အခါ၊ ေျပာဆုိတဲ့အခါ၊ စာဖတ္တဲ့အခါ၊ စာေရးတဲ့အခါ လိုအပ္တဲ့ ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားစဥ္းစားျခင္း သင္တန္းေတြလုပ္တယ္။ တျပိုင္တည္းမွာ ဆရာေတြအတြက္ သင္တန္း။ ျပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းကၽြတ္ေက်ာင္းပိတ္ရက္မွာ ပညာေရးကြန္ရက္က ပညာဒါနလုပ္တဲ့ ဆရာေတြ ၇၀၀ ေက်ာ္ေပါ့ေနာ္ သူတို့ကုိ သင္တန္းေပးခဲ့တယ္။ လာမယ့္ ေနြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရက္မွာလည္း သင္တန္းေတြေပးဦးမယ္။ ေပးတဲ့သင္တန္းေတြက ကေလးေတြ တက္ၾကြစြာသင္ယူတဲ့နည္းနဲ့ ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားစဥ္းစားတဲ့နည္းေတြနဲ့ သင္ဖို့အတြက္ သင္တန္းေတြလုပ္တယ္။ တျခားေဒသေတြမွာလည္း လုပ္တယ္။ မနၱေလး၊ ႐ွမ္းျပည္၊ ခ်င္းေတာင္ အဲေဒသေတြမွာလည္း သင္တန္းေတြ ဆက္တုိက္လုပ္ပါတယ္။”
ဟိုးတုန္းကဆို ဘြဲ့ရတယ္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ မ႐ွိဘူး။ ထုိင္းတုိ့မွာဆို ပထမနွစ္၊ ဒုတိယ၊ တတိယနွစ္ေလာက္ေရာက္ရင္ပဲ အစုိးရဆိုလည္း အစိုးရ၊ အလုပ္ကုမၸဏီေတြဘာေတြကေန သူတုိ့ဆီမွာ အလုပ္လုပ္ဖို့ လာကမ္းလွမ္းျပီး ေထာက္ပ့ံတာမ်ိုး ႐ွိတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာက ဘြဲ့ရျပီးရင္ေတာင္ အလုပ္မရျဖစ္ေနတာမ်ိူးေတြ။ အခုေရာ ဘယ္လိုအေျခအေနရိွပါလဲ။
“အခုအေျခအေနကလည္း သိပ္တုိးတက္လာတာမ႐ွိေသးဘူး။ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းကလည္း လူငယ္ေတြအတြက္ သိပ္မ်ားမ်ားစားစား မရိွေသးဘူး။ ေနာက္ သင္လုိက္တဲ့ပညာကလည္း အလုပ္ထဲမွာ အသံုးခ်နုိင္တဲ့ ပညာမဟုတ္ဘူး။ အခု ဆယ္တန္းေအာင္တဲ့အဆင့္ထိ၊ တကၠသိုလ္ကဘြဲ့ရတဲ့အဆင့္အထိက စာအုပ္မွာပါတဲ့ စာကုိပဲ အလြတ္က်က္ အလြတ္ေျဖအဆင့္ဆုိေတာ့ ဘ၀မွာလိုအပ္တဲ့၊ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမွာလုိအပ္တဲ့ စြမ္းရည္ေတြမေပးနုိင္ဘူး။ အဲအတြက္ လူငယ္ေတြဟာ ဘြဲ့ရတယ္။ တကယ္လက္ေတြ့ အသံုးခ်မယ့္ စြမ္းရည္မပါလာဘူး။ ဒါက တခ်က္ ပညာေရးစနစ္ေၾကာင့္ျဖစ္တာ။ ေနာက္ စီးပြားေရးကလည္း က်ေနာ္တုိ့လူငယ္ေတြကုိ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း ဖန္တီးတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမဟုတ္ေသးဘူး။ လူငယ္ေတြမွာ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းက နည္းေနေသးတယ္။”
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္