Child abuse ဟာ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ေတြကို အႏိုင္က်င့္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ Child abuse ဟာ မသိသာတာေၾကာင့္ လ်စ္လ်ဴရႈျခင္း၊ ကေလးကို ဂရုမစိုက္မိျခင္းေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒ့ါျပင္ အႏိုင္က်င့္ခံရတဲ့ကေလးေတြဟာ သူတို႔ကို ဘာျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာကို အျခားသူေတြကို ေျပာႏိုင္ျခင္း မရွိပါဘူး။ အခ်ိဳ႕ကေလးငယ္ေတြဟာ အႏိုင္က်င့္ျခင္း အေၾကာင္းကုိ နားမလည္ၾကပါဘူး။ လူႀကီးသတိမထားမိရင္ ကေလးေတြဟာ အကူအညီကင္းမဲ့တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိဘေတြက Child abuse အေၾကာင္းကို ေသခ်ာစြာ နားလည္ဖို႔လိုအပ္ၿပီး သူ႔လကၡဏာေတြနဲ႔ ကေလးကို ဘယ္လုိေထာက္ပံ့ေပးရမလဲဆိုတာပါ သိရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

Child abuse ရဲ႕ အျဖစ္မ်ားတဲ့ အမ်ိဳးအစားေတြက ဘာေတြလဲ။

Child abuse ဟာ ကိုယ္ခႏၶာပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္ေအာင္လုပ္ျခင္း ထက္ပိုပါတယ္။ ၾကမ္းတမ္းစြာ ဆက္ဆံျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ကိုယ္ခႏၶာပိုင္းဆိုင္ရာ အႏိုင္က်င့္ျခင္းကိုသာ ေတြးမိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Child abuse ေတြအားလံုးက သိသာျခင္း မရွိပါဘူး။ ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို လ်စ္လ်ဴရႈျခင္း၊ သူတို႔ကို ေစာင့္ၾကည့္မႈမရွိျခင္း၊ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ အေျခအေနေတြ ျဖစ္ျခင္း၊ ကေလးငယ္ကို တန္ဖိုးမဲ့သလို ခံစားေစျခင္း ဒီအရာေတြ အကုန္လံုးဟာ Child abuse ပဲျဖစ္ပါတယ္။ Child abuse အမ်ိဳးအစားေပၚ မူတည္မႈမရွိပဲ ရလဒ္ကေတာ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ဟာ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အၾကမ္းဖက္ခံရႏိုင္ၿပီး တစ္ခါတစ္ရံမွာ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။

• ကိုယ္ခႏၶာပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ခံရျခင္း – ကေလးငယ္ဟာ ဒဏ္ရာရျခင္း (သို႔) အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ အေျခအေနေတြ ျဖစ္ျခင္း
• လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ခံရျခင္း – ကေလးငယ္တိုင္းမွာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
• စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ျခင္း – စကားေျပာျခင္းအားျဖင့္၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အားျဖင့္ အႏိုင္က်င့္ျခင္း (ဥပမာ သိမ္ငယ္ေစျခင္း၊ ေဝဖန္ေျပာဆိုျခင္း၊ ပယ္ထားျခင္း၊ လ်စ္လ်ဴရႈထားျခင္း)
• က်န္းမာေရးပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ျခင္း – တကယ္လို႔ကေလးငယ္တစ္ေယာက္ကို တမင္တကာ ေနမေကာင္းျဖစ္ေအာင္လုပ္တယ္ ဆိုရင္ ဒါကို က်န္းမာေရးပိုင္းဆို္င္ရာ အၾကမ္းဖက္ျခင္းလို႔ ေခၚၿပီး ကေလးငယ္ကို ျပင္းထန္တဲ့ အႏၲရာယ္၊ ဒဏ္ရာရမႈေတြကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
• လ်စ္လ်ဴရႈျခင္း – ကေလးငယ္ကို လံုေလာက္တဲ့ အစားအေသာက္မေကြ်းျခင္း၊ ေနစရာေနရာ မေပးျခင္း၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးကုသမႈ မေပးျခင္း

Child abuse ရဲ႕ သတိေပးလကၡဏာမ်ား

Child abuse ဟာ မိသားစု၊ စာသင္ခန္းအတြင္းမွာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္ခံရတဲ့ ကေလးငယ္ေတြဟာ အထူးသျဖင့္ အၾကမ္းဖက္သူက မိဘ၊ ေဆြမ်ိဳး၊ သူငယ္ခ်င္း ျဖစ္ေနခဲ့ရင္ ဝန္ခံႏိုင္ဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္။ Child abuse ျဖစ္ေနေၾကာင္း သတိေပးလကၡဏာေတြကေတာ့

• သူငယ္ခ်င္း၊ ပံုမွန္အျပဳအမူေတြကေန ေရွာင္ဖယ္ျခင္း
• လြယ္ကူစြာ စိတ္တိုျခင္း၊ ရန္လိုျခင္း
• ေက်ာင္းမွာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေျခ က်ဆင္းျခင္း
• စိတ္က်ျခင္း၊ ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ ေၾကာက္ရြံ႔ျခင္း၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈ မရွိျခင္း
• ေက်ာင္းပ်က္ျခင္း၊ လူမႈေရးအလုပ္မ်ား ပ်က္ကြက္ျခင္း
• ပုန္ကန္လိုျခင္း၊ အာခံျခင္း
• ေသေၾကာင္းၾကံရန္ ၾကံစည္ျခင္း

ဒါ့ျပင္ လကၡဏာေတြဟာ အၾကမ္းဖက္မႈ အမ်ိဳးအစားေပၚ မူတည္ပါတယ္။

ကိုယ္ခႏၶာ အၾကမ္းဖက္မႈ လကၡဏာမ်ား

ကိုယ္ခႏၶာအၾကမ္းဖက္မႈဟာ ကေလးေတြကို မရည္ရြယ္ပဲ (သို႔) တမင္တကာ ထိခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဟာ မသင့္ေလ်ာ္တဲ့ စည္းကမ္း၊ အျပစ္ေပးမႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ ကေလးငယ္ကို ခါးပတ္နဲ႔ ရိုက္ျခင္း။ ဒီလို ကိုယ္ခႏၶာပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ခံရတဲ့ ကေလးငယ္ေတြဟာ ေအာက္ပါလကၡဏာေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။

• ရွင္းျပမရႏိုင္ေသာ ဒဏ္ရာရရွိမႈမ်ား (သို႔) excuse ေပးျခင္း
• ကုသမႈမရွိတဲ့ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ (သို႔) သြားပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား

လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ျခင္း လကၡဏာမ်ား

ကေလးေတြမွာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈဟာ သားေကာင္မွာ အျပစ္တင္ျခင္းေတြ၊ ရွက္ရြံ႔ျခင္းေတြ ရွိေနတာေၾကာင့္ ရႈပ္ေထြးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ လိင္ပုိင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို အလံုအေလာက္ အစီရင္ခံျခင္း မေတြ႔ရပါဘူး။ လိင္ပုိင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈဟာ ကိုယ္ခႏၶာပိုင္းဆိုင္ရာ ထိေတြ႔စရာ မလိုပါဘူး။ ကေလးကို လူႀကီး ပစၥည္းေတြ၊ လိင္ပုိင္းဆိုင္ရာ အေျခအေနေတြ ျပသျခင္းဟာလည္း လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ျခင္း မည္ပါတယ္။

• မသင့္ေလ်ာ္တဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အျပဳအမူမ်ား
• ကိုယ္ဝန္ရွိျခင္း၊ လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားရွိျခင္း
• လိင္အဂၤါ ျပႆနာမ်ား၊ နာက်င္ျခင္း၊ လမ္းေလွ်ာက္ခက္ခဲျခင္း၊ ထိုင္ရန္ ခက္ခဲျခင္း
• အတြင္းခံေဘာင္းဘီအတြင္းမွာ ေသြးရွိျခင္း

စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ျခင္း လကၡဏာမ်ား

စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ျခင္းမွာ ျပင္ပလကၡဏာ မရွိပါဘူး။ အမာရြတ္ထင္က်န္ျခင္း၊ အညိဳအမဲစြဲျခင္းေတြ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ပုိင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ျခင္းဟာ ကေလးငယ္ရဲ႕ စိတ္က်န္းမာေရး လူမႈေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြကို ထိခိုက္ေစၿပီး ဘဝတစ္သက္တာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဒဏ္ရာရျခင္းေတြကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

• ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈမရွိျခင္း၊ တန္ဖိုးထားမႈမရွိျခင္း
• စိတ္က်ျခင္း၊ စိတ္ပူျခင္း လကၡဏာမ်ား
• ရုတ္တရက္ ရွင္းျပမရႏိုင္တဲ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္းမ်ား
• လူမႈလႈပ္ရွားမႈေတြ၊ သူငယ္ခ်င္း၊ မိဘထံမွ ေရွာင္ဖယ္ျခင္း
• ေမတၱာ ငတ္မြတ္ျခင္း၊ ရွာေဖြျခင္း
• စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ေႏွာင့္ေႏွးျခင္း၊ မသင့္ေလ်ာ္ျခင္း
• မၾကာခဏ ေက်ာင္းပ်က္ျခင္း၊ ေက်ာင္းတြင္းစြမ္းေဆာင္ရည္ က်ဆင္းျခင္း၊ စိတ္ဝင္စားမႈ ေလ်ာ့က်ျခင္း
• အခ်ိဳ႕အေျခအေနေတြကို ေရွာင္လိုျခင္း
• အရင္ ရွိဖူးတဲ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္မႈ ေလ်ာ့နည္းျခင္း

လ်စ္လ်ဴရႈျခင္း လကၡဏာမ်ား

ကေလးငယ္ကို လ်စ္လ်ဴရႈျခင္းဟာ ျပႏိုင္ဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္။ ကေလးငယ္ကို လ်စ္လ်ဴရႈႈျခင္းဟာ ကေလးငယ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့အရာေတြကို ေပးဖို႔ ပ်က္ကြက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မိဘေတြ၊လူႀကီးေတြဟာ မသန္စြမ္းမႈ၊ စိတ္က်ျခင္း၊ ျပင္းထန္တဲ့ ဒဏ္ရာရရွိျခင္းေတြေၾကာင့္ ကေလးငယ္ကို မေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ တခါတရံမွာ ေဆးစြဲေနသူ လူႀကီးေတြဟာ ကေလးကို ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ျခင္းမရွိပဲ ကေလးငယ္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရဖုိ႔လည္း ေကာင္းမြန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်ႏိုင္ျခင္း မရွိပါဘူး။

• စိတ္ဝင္စားမႈမရွိျခင္း
• တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႔ရွင္းမႈမရွိျခင္း
• ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တိုးလာမႈ မရွိျခင္း
• အဝတ္အစားမရွိျခင္း၊ ကိုယ္ခႏၶာပိုင္းဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို မရရွိျခင္း
• အစားအစာ၊ ပိုက္ဆံခိုးျခင္း
• ေက်ာင္းတြင္း စြမ္းေဆာင္ရည္ နည္းပါးျခင္း
• က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြအတြက္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ဂရုစိုက္မႈ မခံရျခင္း
• အစာမ်ားစြာ စားျခင္း၊ အစာဖြက္စားျခင္း
• စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား၊ ေဒါသ ထြက္လြယ္ျခင္း၊ စိတ္ရႈပ္လြယ္ျခင္း
• ေၾကာက္ရြံ႔ျခင္း၊ စိတ္ပူျခင္း
• ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့နည္းျခင္း

တခါတရံမွာ ကေလးငယ္အၾကမ္းဖက္မႈဟာ မိဘေတြ၊ ဆရာမေတြမွာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

• စည္းကမ္းတင္းက်ပ္ျခင္း၊ အျခားသူေတြကိုလည္း အားေပးျခင္း
• ကေလးရဲ႕ စိိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ ကိုယ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စိတ္မသက္မသာျဖစ္ျခင္းေတြကို လ်စ္လ်ဴရႈျခင္း
• ကေလးငယ္ရဲ႕ ဒဏ္ရာေတြအတြက္ သဘာဝမက်ေသာ၊ အဓိပၸါယ္မရွိေသာ အေျဖမ်ားေပးျခင္း
• အမွားတိုင္းအတြက္ ကေလးငယ္ကို အျပစ္တင္ျခင္း၊ သိမ္ငယ္ေစျခင္း၊ ေဝဖန္ေျပာဆိုျခင္း၊ မေကာင္းေသာ နာမည္ေခၚျခင္း၊ မေကာင္းျမင္ျခင္း
• ကေလးငယ္ဆီမွ ဂရုစိုက္မႈကို ေမွ်ာ္လင့္ၿပီး အျခားမိသားစုဝင္ေတြက ကေလးငယ္ဆီမွ ဂရုစိုက္မႈရျခင္းကို မနာလိုျခင္း
• အိမ္မွာ၊ ေက်ာင္းမွာ ျပႆနာရွိျခင္းကို ျငင္းဆန္ျခင္း၊ ျပႆနာေတြအတြက္ ကေလးငယ္ကို အျပစ္တင္ျခင္း
• ကိုယ္ခႏၶာ၊ ပညာေရးပိုင္းဆိုင္ရာ သင့္ေလ်ာ္မႈမရွိေသာ အေနအထားတစ္ခုကို ေတာင္းဆိုျခင္း
• ကေလးငယ္ အျခားသူမ်ားနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို အလြန္အကြ်ံ ပိတ္ပင္ျခင္း

တကယ္လို႔ ဒီလကၡဏာေတြကို သင့္ကေလးမွာ၊ အျခားကေလးမွာ ေတြ႔ခဲ့ရင္ အျခားသူေတြ၊ ဆရာဝန္၊ ရဲေတြကို အျမန္ဆံုးအကူအညီေတာင္းသင့္ပါတယ္။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္သူေတြဟာ သံသယျဖစ္ဖြယ္ရွိတဲ့ ကေလးငယ္အၾကမ္းဖက္မႈေတြအားလံုးကို သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံ၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ တာဝန္ခံေတြကို အစီရင္ခံဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ေရးသားသူ Dr. Kaung Thar ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. Thurein Hlaing Win ဤေဆာင္းပါးကို DVB ၏ မိတ္ဘက္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ေဆးပညာဝက္ဘ္ဆိုဒ္ hellosayarwon.com မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။