ျမန္မာနုိင္ငံအေပၚ ဂ်ပန္နုိင္ငံရဲ့ သံတမန္ ဆက္ဆံေရး၊ ရင္နွီးျမႈပ္နွံမႈအေျခအေန၊ အုိဒီေအ အကူအညီေတြနဲ့ပတ္သက္ျပီး ျမန္မာ-ဂ်ပန္ နွစ္နုိင္ငံ ပူးေပါင္းေဆာက္႐ြက္မယ့္ အေၾကာင္းအရာ ေတြကုိ ျမန္မာနုိင္ငံဆုိင္ရာ ဂ်ပန္သံ႐ုံး ယာယီတာဝန္ခံ မစၥတာ အိခ်ီ႐ုိမာ႐ူရာမာကုိ ဒီဗြီဘီ သတင္းေထာက္ ညီငယ္က ေတြ့ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။ ျမန္မာနုိင္ငံ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈဥပေဒကထြက္ေနျပီ။ ဂ်ပန္ကလည္း ျမန္မာျပည္မွာ အတိုင္းအတာတခုထိ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြ ႐ွိတယ္။ အခု ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈ ဥပေဒေပၚလာတဲ့အခါမွာ ဂ်ပန္သံ႐ုံးကေန တဆင့္ ဂ်ပန္လုပ္ငန္း႐ွင္ေတြ ဆက္သြယ္မႈေတြပိုမ်ားလာလား၊ နည္းလာလား။ ဘယ္လို သက္ေရာက္မႈ႐ွိပါလဲ။ “ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈဥပေဒဆိုတာက ဂ်ပန္ကုမၸဏီမ်ားသာမက နုိင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားပါ ဒီမွာ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမယ္ဆုိရင္ အေရးၾကီးဆံုး ဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကုိ ျမန္မာအစိုးရက လြွႊတ္ေတာ္က အတည္ျပုလုိက္တာကုိ ခ်ီးက်ဴးပါတယ္။ တကယ္လုိ့ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြလုပ္မယ္ဆိုရင္ ဥပေဒတခုတည္းနဲ့ လုပ္လုိ့မရပါဘူး။ အေျခခံအေဆာက္အဦေတြျဖစ္တဲ့ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၊ မီးတုိ့ စတာေတြ လုိအပ္ပါတယ္။ အဲအေျခအေနေတြျပီးလို့ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံေတာ့မယ္ဆိုရင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကုိ ဘယ္လိုပံုစံနဲ့လုပ္နုိင္မယ္ဆိုတာေတြ စံုစမ္းရတယ္။ ဂ်ပန္ကုမၸဏီမ်ား အဲဒါေတြကုိ ေလ့လာေနဆဲ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ “ျမန္မာနုိင္ငံမွာျဖစ္ေနတဲ့ နုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အေျပာင္းအလဲေတြကုိ ျပီးခဲ့တ့ဲနွစ္ကစျပီး ဂ်ပန္ကုမၸဏီမ်ားက အရမ္းစိတ္၀င္စားတယ္။ ဘာလုိ့လဲဆုိေတာ့ ဂ်ပန္နဲ့ျမန္မာနုိင္ငံက အိမ္နီးခ်င္းနုိင္ငံ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာနုိင္ငံအေျပာင္းအလဲကုိ ပိုျပီး စိတ္၀င္စားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈဥပေဒ ျပ႒ာန္းလုိက္လုိ့ ပုိမ်ားလာတာ မဟုတ္ဘူး။ ဟိုးတနွစ္ကတည္းက မ်ားတယ္၊ စိတ္၀င္စားတယ္။ ျမန္မာနုိင္ငံမွာ စီးပြားေရးလုပ္ခ်င္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ လုပ္မယ္ဆိုရင္ စီးပြားေရးအေျခအေန၊ အေျခခံအေဆာက္အဦ၊ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားတုိ့ နည္းလမ္းေတြ ဒါေတြအစံု စံုစမ္းျပီးမွ ဆံုးျဖတ္နုိင္ပါလိမ့္မယ္။” သူတုိ့ဘက္က ဘယ္လုိ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈမွာ ပုိစိတ္၀င္စားလဲ။ ဥပမာ ေရနံနဲ့သဘာ၀ဓာတ္ေငြ့ လုပ္ငန္းမွာလား။ အထည္ခ်ဳပ္မွာလား။ “ျမန္မာလူမ်ိုးေတြၾကည့္လုိက္ရင္ ပညာ႐ွိတယ္၊ စည္းကမ္း႐ွိတယ္၊ ဂ်ပန္လူမ်ိုးေတြအေပၚမွာလည္း သံေယာဇဥ္႐ွိတယ္။ ဂ်ပန္ကုမၸဏီေတြအေနနဲ့ နည္းပညာပုိင္းမွာ transfer လုပ္ေပးတဲ့ လုပ္ငန္းမ်ိုး ဦးစားေပးခ်င္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ကုမၸဏီေတြရဲ့ အက်ိုးအျမတ္အတြက္ မဟုတ္ဘဲ နွစ္ဖက္စလံုးအက်ိုး႐ွိေအာင္ win win ေခၚတယ္၊ ဆုိလုိတာက ဒီမွာပဲ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းလုပ္မယ္၊ ဘယ္က႑မွာမဆိုလုပ္မယ္။ ျမန္မာနုိင္ငံ လူမ်ိုးမ်ား အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ရနုိင္မယ္။ ဒုတိယအဆင့္က ဂ်ပန္ကုမၸဏီေတြနဲ့ ပူးေပါင္းလုပ္လုိက္လုိ့ နည္းပညာရလုိက္မယ္၊ အဲဒီအခါ ကုိယ္ေျခေထာက္ေပၚကုိယ္ရပ္တည္ျပီး စီးပြားေရးလုပ္နုိင္ပါမယ္။ အဲလုိ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကုိ ဦးစားေပးခ်င္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ကုမၸဏီနဲ့ ျမန္မာ ပူးေပါင္းျပီးလုပ္ဖို့ကိုလည္း ဦးစားေပးဖို့ သေဘာ႐ွိပါတယ္။ ေနာက္ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈလုပ္ဖုိ့ လုိအပ္တဲ့ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၊ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား၊ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းေတြက လုိအပ္တဲ့အတြက္ အဲဒီအတြက္လည္း အိုဒီေအလုိ့ေခၚတဲ့ အစိုးရရဲ့ ဂ်ပန္စီးပြားေရးအကူအညီမ်ားနဲ့ ဂ်ပန္ပုဂၢလိက ဘဏ္မ်ားေပါင္းျပီးေတာ့ ဆက္တိုးခ်င္တဲ့ သေဘာ႐ွိတယ္။” အဲေတာ့ ဂ်ပန္ရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူေတြက အေျခခံအေဆာက္အဦေတြကုိ ၾကည့္ျပီးမွ လာမယ့္သေဘာေပါ့။ ဘယ္အေျခခံအေဆာက္အဦေတြကို ပိုၾကည့္မလဲ။ “အဓိက လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားနဲ့ ေရ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဥပမာ စက္႐ုံေဆာက္မယ္ဆုိရင္ မီးမ႐ွိဘဲ ထုတ္လုပ္လုိ့မရဘူး။ တျခားဟာေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၊ ေဆးခန္း၊ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းတုိ့ ဒါေတြကို လြယ္လြယ္ကူကူ အျမန္အသံုးျပုနုိင္မလား ဒါေတြအေရးၾကီးပါတယ္။ ဒါက ဂ်ပန္ကုမၸဏီတင္မကဘူး၊ တျခား နုိင္ငံတကာကုမၸဏီေတြအတြက္လည္း အေရးၾကီးတာက အဲ အခ်က္ ၂ ခ်က္ပါ။” ဂ်ပန္က နုိင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈမွာ တျခားနုိင္ငံေတြထက္ ပုိျမွင့္တင္ဖုိ့ ႐ွိလား။ “အခုက တကမၻာလံုးက ျမန္မာနုိင္ငံကုိ အရမ္းစိတ္၀င္စားေနတယ္၊ ျမန္မာနုိင္ငံကုိလာခ်င္ေနတယ္။ ဒီေန့ သတင္းစာမွာ ဆြီဒင္နုိင္ငံ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေရာက္ေနတဲ့ သတင္းပါတယ္။ ေနာက္ ၂ ရက္ ၃ ရက္ေလာက္ေနရင္ အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမားလည္းလာေတာ့မယ္။ အဲလုိ နုိင္ငံတကာ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ေတြ လာၾကျပီး စိတ္၀င္စားေနတဲ့ တုိင္းျပည္က တကမၻာလံုးမွာ မ႐ွိသေလာက္ပဲ။ ဆုိလုိတာက သူတုိ့က ျမန္မာနုိင္ငံကုိ အရမ္းအေရးၾကီးတဲ့ နုိင္ငံလုိ ၾကည့္ေနတယ္။ စီးပြားေရးအရလည္း အေရးၾကီးတဲ့ နုိင္ငံလိုျဖစ္ေနတယ္။ ဂ်ပန္က ဒီမွာလုပ္ခ်င္တာက က်ေနာ္တုိ့ဟာ အခုမွ ျမန္မာနုိင္ငံနဲ့ ဆက္ဆံလာတဲ့ နုိင္ငံမဟုတ္ပါဘူး။ ဟိုးအရင္ကတည္းက ဆက္ဆံေရး႐ွိခဲ့တဲ့ တုိင္းျပည္ျဖစ္တယ္။ အဲလုိ အေျခခံဆက္ဆံမႈအေပၚ မူတည္ျပီးေတာ့ တကယ့္ စီးပြားေရးလုပ္ခ်င္တယ္။ ဂ်ပန္ကုမၸဏီမ်ား မ်ားမ်ားလာနုိင္ေအာင္ ဂ်ပန္အစိုးရကလည္း အေျခခံအေဆာက္အဦ ပိုေကာင္းလာေအာင္ တာ၀န္ယူ လုပ္မယ္။ ျမန္မာအစုိးရနဲ့လည္း ပူးေပါင္းလုပ္မယ္။ ဒါဆုိရင္ ဂ်ပန္ကုမၸဏီမ်ား မ်ားမ်ားလာမယ္လုိ့ ယူဆတယ္။” “အုိဒီေအက နွစ္မ်ဳိး႐ွိပါတယ္။ တခုက ေထာက္ပံ့ေပးတာပါ။ ျမန္မာအစုိးရရဲ့ လုိအပ္တဲ့ စီမံကိန္းေတြအတြက္ ေထာက္ပံ့ေငြေတြ ေပးသြားမယ္။ ေနာက္တခုက ေခ်းေငြ။ ဂ်ပန္အစုိးရရဲ့ ေခ်းေငြ အတိုးနႈန္းက ၃၀၀ ဒဿမ ၃၀၁ ရာခုိင္နႈန္း၊ အတိုးနႈန္း မ႐ွိသေလာက္ပဲ။ ျမန္မာအစုိးရက ျပန္ဆပ္မယ္ဆုိရင္ ဆက္ျပီး၊ မဆပ္လို့လည္းေနလုိ့ရေသးတယ္ အဲဒီအတုိင္းေနမယ္၊ ေနာက္မွ ဆက္ျပီး နွစ္ေပါင္း ၄၀ အတြင္း ျပန္ဆပ္ရမယ္၊ အဲဒါက က်ေနာ္တုိ့ ဂ်ပန္အစုိးရက ေခ်းခဲ့တဲ့ပုံစံပါ။ အဲဒါကုိ အသုံးျပုျပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးစက္႐ုံတုိ့၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးတုိ့၊ ရထားတုိ့ infrastructureနဲ့ ပတ္သက္တာေတြ၊ အဲဒါေတြတင္မကဘူး နယ္စပ္ေဒသဖြံ့ျဖိုးေရးတုိ့အတြက္ အသုံးျပုဖုိ့ပါ။ အဲဒါေတြအတြက္ ျမန္မာအစုိးရနဲ့ က်ေနာ္တုိ့ ေဆြးေနြးေနတာပါ။ အေၾကြး႐ွိရင္ ေခ်းေငြအကူအညီေတြကုိ ေပးလုိ့ မရပါဘူး။ အေၾကြးကုိ ေပးေခ်ျပီးေနာက္မွ က်ေနာ္တုိ့က ေခ်းေငြအကူအညီေတြ ေပးနုိင္တာပါ။ ပထမပုိင္းမွာ အဲဒီအေၾကြးကိစၥကုိ္ အရင္ ေျဖ႐ွင္းရမယ္။ အခု ျမန္မာအစုိးရနဲ့ ဂ်ပန္အစုိးရ ဘယ္ေတာ့ ေပးေခ်မယ္ဆုိတာ သေဘာတူညီခဲ့ပါျပီ။ က်ေနာ္တု့ိ ဂ်ပန္  ပုဂၢလိက ဘဏ္တုိက္ကေန ျမန္မာအစုိးရကုိ အဲဒီပုိက္ဆံကုိ ေခ်းမယ္။ အဲဒီေခ်းတဲ့ပုိက္ဆံကုိ ျမန္မာအစုိးရက က်ေနာ္တုိ့ကုိ ျပန္ဆပ္မယ္။ ျပန္ဆပ္ရင္ က်ေနာ္တုိ့က ေခ်းေငြအကူအညီေတြ ျမန္မာ အစုိးရကုိ ေပးမယ္။ ျမန္မာအစုိးရက အဲဒီေခ်းေငြကုိ ပုဂၢလိက ဘဏ္တုိက္ကုိ ျပန္ဆပ္မယ္။ အဲဒီေတာ့ ဟုိးအရင္က ေၾကြးျမီဆုိေတာ့ မ႐ွိေတာ့ဘူး။ အဲဒါဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ့က ေခ်းေငြ အကူအညီေတြကုိ ျမန္မာအစုိးရကုိ အသစ္စီမံကိန္း၊ အသစ္လုပ္ငန္းအရ က်ေနာ္တုိ့ ေပးနုိင္တယ္။” အဲဒါ ဘယ္ေတာ့ေလာက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္မလဲ။ “ျပီးခဲ့တဲ့ ေအာက္တုိဘာလမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ကမာၻ့ဘဏ္ရဲ့ အေထြေထြညီလာခံမွာ ျမန္မာနုိင္ငံအပါအ၀င္ သက္ဆုိင္ရာ နုိ္င္ငံေတြက ဘ႑ာေရး၀န္ၾကီးေတြ တက္ေရာက္ခဲ့တယ္။ အဲဒီအစည္းအေ၀းမွာ မူအားျဖင့္ သေဘာတူလုိက္တယ္။ အဲေတာ့ က်ေနာ္တုိ့က ျမန္မာအစုိးရနဲ့ ဘယ္ေတာ့အေကာင္အထည္ေဖာ္နုိင္မလဲဆုိတာ ေဆြးေနြးေနပါတယ္။ ဂ်ပန္အစုိးရအေနနဲ့ ျမန္မာနုိင္ငံရဲ့ ပညာေရးနဲ့ က်န္းမာေရးကိစၥေတြမွာ ေထာက္ပံ့ဖုိ့ အစီအစဥ္႐ွိလား။ “႐ွိပါတယ္။ ပညာေရးကုိ ေထာက္ပံ့ျခင္းအားျဖင့္ ျမန္မာနုိင္ငံရဲ့ အနာဂတ္ကာလ တာ၀န္ယူရမွာက အခုလူငယ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြဆုိ အရမ္းအေရးၾကီးတယ္။ အဲဒါကုိ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ျပီးခဲ့တဲ့ ဧျပီ ဂ်ပန္ျပည္လာတုန္းက ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသိုလ္နဲ့ မနၱေလးစက္မႈတကၠသုိလ္တုိ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ့ပတ္သက္ျပီး အကူအညီေပးဖုိ့ သူက ေျပာတယ္။ က်ေနာ္တုိ့က ပထမဆုံး ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသုိလ္ကုိ ဂ်ပန္တကၠသုိလ္ေတြနဲ့ ပူးေပါင္းျပီး ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြလုပ္ဖုိ့ စီစဥ္ေနပါတယ္။” ဘယ္လုိျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ဳိးေတြ လုပ္မွာလဲ။ “ဥပမာ ျမန္မာနုိ္င္ငံမွာ စက္မႈလုပ္ငန္း ဖြံ့ျဖိုးတုိးတက္ဖုိ့အတြက္ အေရးၾကီးတာက စက္မႈတကၠသိုလ္က ဘြဲ့ရတဲ့ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြကုိ Master Course တို့ Ph.D Course တို့မွာ ဂ်ပန္စက္မႈတကၠသိုလ္က ပါေမာကၡေတြက ဒီမွာလာျပီး သင္တန္းေပးမယ္။ သင္တန္းမွာလုိအပ္တဲ့ စက္ကိရိယာပစၥည္းေတြကုိ ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသုိလ္ကုိ ေပးလုိက္မယ္။ အဲဒီအစီအစဥ္ေတြကုိ စဥ္းစားေနပါတယ္။” အဲဒီအစီအစဥ္ေတြက ဘယ္ေတာ့ေလာက္စမွာလဲ။ “ဒီလနဲ့ ေနာက္လေတြမွာ ဂ်ပန္နုိင္ငံက ေလ့လာေရးအဖြဲ့ေတြ လာမယ္။ သူတုိ့လာျပီး ေနာက္နွစ္ေလာက္က စျပီး က်ေနာ္တုိ့ စလုပ္နုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။”