ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီး ဦးေအာင္ၾကည္နဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံေရာက္ေနတဲ့ ကမၻာ့အသိဥာဏ္ပစၥည္းမူပိုင္ခြင့္အဖြဲ့ (WIPO) ညြွႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ Mr. Francis Gurry ဦးေဆာင္တဲ့ အဖြဲ့ဟာ  မူးပိုင္ခြင့္နဲ့ ပတ္သက္တဲ့ က႑ေတြမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရးကိစၥေတြကို နို၀င္ဘာ ၁၄ ရက္ေန့ ေဆြးေနြးညိွနိႈင္းခဲ့ၾကတယ္လို့ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာနက သတင္းထုတ္ျပန္ပါတယ္။ [caption id="attachment_33052" align="alignright" width="300" caption="ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီး ဦးေအာင္ၾကည္နွင့္ WIPO ညြွႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ Mr. Francis Gurry တုိ့ ေဆြးေနြးေနစဥ္"][/caption] ၂၀၁၃ ခုနွစ္ အာဆီယံနိုင္ငံေတြအၾကားမွာ တတန္းတည္းက်င့္သုံးမယ့္ ဥာဏပစၥည္း မူပိုင္ခြင့္မွာ ျမန္မာကလည္း ပါ၀င္ေဆာင္႐ြက္နိုင္ဖို့အတြက္ ေဆြးေနြးခဲ့ၾကတာပါ။ ၂၀၀၈ ခုနွစ္လြန္ နွစ္ပိုင္းေတြကလည္း မူပိုင္ခြင့္နဲ့ ပတ္သက္လို့ ဂီတအစည္းအ႐ုံးနဲ့ ႐ုပ္႐ွင္အစည္းအ႐ုံး ေလာကသားေတြအၾကားမွာ စတင္ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သလို WIPO အဖြဲ့ကလည္း အလုပ္႐ုံေဆြးေနြးပြဲေတြ၊ ေဟာေျပာပြဲေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ တီထြင္မႈ မူပိုင္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ၊ စက္မႈလက္မႈ ဒီဇိုင္း မူပိုင္ခြင့္ဥပေဒ၊ ကုန္အမွတ္တံဆိပ္ မူပိုင္ခြင့္ဥပေဒနဲ့ စာေပအနုပညာဆိုင္ရာ မူပိုင္ခြင့္ဥပေဒဆိုျပီး ၄ ခုေရးဆြဲရာမွာ စာေပအနုပညာဆိုင္ရာ မူပုိင္ခြင့္ကို ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာနက တာ၀န္ယူေရးဆြဲျပီး က်န္ ၃ ခုကို သိပံၸနဲ ့နည္းပညာ၀န္ၾကီးဌာနက တာ၀န္ယူေရးဆြဲဖို့ တာ၀န္ေပးထားပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ေဈးကြက္စီးပြားေရးစနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ျပီး နိုင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နံွမႈ ဥပေဒကို လြွႊတ္ေတာ္က အတည္ျပုထားျပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ နည္းဥပေဒေတြ၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြ ျပ႒ာန္းဖို့ က်န္႐ွိေနသလို နိုင္ငံတကာ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူေတြကလည္း မူပိုင္ခြင့္ဥပေဒတရပ္ ႐ွိမ႐ွိဆိုတဲ့ ေပတံနဲ့ တိုင္းတာျပီး အဲဒီဥပေဒေေပၚေပါက္လာေရးကို ေစာင့္စားေနၾကပါတယ္။ ျမန္မာနုိင္ငံမွာ ၂၀၀၅ ခုနွစ္ေနာက္ဆုံးထားျပီး မူပိုင္ခြင့္ဥပေဒျပ႒ာန္းရမွာျဖစ္ေပမယ့္ မျပီးေျမာက္တဲ့အတြက္ ၂၀၁၃ ခုနွစ္ ဇူလိုင္အမီ အျပီးေရးဆြဲဖုိ့ ထပ္မံသက္တမ္းတိုးေပးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ နို၀င္ဘာ ၁၃ ရက္ေန့ကလည္း WIPO ညြွႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ Mr. Francis Gurry  နဲ့ အဖြဲ့တို့ဟာ ဒုတိယသမၼတစိုင္းေမာက္ခမ္း၊ သိပၸနဲ့ နည္းပညာ၀န္ၾကီး ေဒါက္တာကိုကိုဦးနဲ့ ဒုတိယ ၀န္ၾကီးေတြျဖစ္တဲ့ ဦးသန့္ေက်ာ္၊ ဦးရဲထြဋ္၊ ဦးမ်ဳိးေအာင္တို့နဲ့လည္း  ေတြ့ဆုံေဆြးေနြးခဲ့ပါတယ္။ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီး ဦးေအာင္ၾကည္နဲ့ Mr. Francis Gurry တို့ ေဆြးေနြးပြဲနဲ့ ပတ္သက္လို့ ျပန္ၾကားေရးဝန္ၾကီးဌာန၊ ျပန္ၾကားေရးနွင့္ ျပည္သူ့ဆက္ဆံေရး ဦးစီးဌာန ဒုတိယ ညြွႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးတင့္ေဆြကို ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီး ဦးေအာင္ၾကည္နဲ့ WIPO ေတြ့ဆံုရာမွာ ဘာေတြေဆြးေနြးခဲ့လဲ။ “အၾကမ္းဖ်ifးေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ WIPO နဲ့ ဘယ္ေလာက္ထိစပ္ေဆာင္႐ြက္ေနတာ ႐ွိလဲဆုိတာ ေျပာတာပါ။ က်ေနာ္တို့ ၀န္ၾကီးဌာနနဲ့ အဓိက ပတ္သက္တာေတာ့ copyright နဲ့ဆုိင္တာေပါ့။ copyright နဲ့ဆုိင္တာဆုိတာက WIPOနဲ့ က်ေနာ္တုိ့ ၀န္ၾကီးဌာနနဲ့ ဆက္စပ္တဲ့ အန္ဂ်ီအုိေတြ႐ွိတာေပါ့။ အရင္တုန္းက ျမန္မာနုိင္ငံစာေပနဲ့စာနယ္ဇင္း၊ ဂီတအစည္းအ႐ုံး၊ ႐ုပ္႐ွင္အစည္းအ႐ုံးတုိ့ အဲအဖြဲ့ေတြနဲ့က မွန္းမိသေလာက္ ၂၀၀၄ ေလာက္က စျပီးေတာ့ WIPOနဲ့ ေဆြးေနြးေဟာေျပာပြဲေတြ လုပ္ခဲ့တာ႐ွိပါတယ္။ ဒါေတြကုိ ျပန္ေဆြးေနြးတဲ့ သေဘာပါပဲ။ ေနာက္ အခုလက္႐ွိ ၾကံုေတြ့ေနရတဲ့ copyrightနဲ့ ပတ္သက္ျပီး အခက္အခဲေလးေတြ ေဆြးေနြးၾကပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ့နုိင္ငံမွာ လက္႐ွိေတာ့ မူပိုင္ခြင့္ မူၾကမ္းေရးဆြဲေနတာကို ျပ႒ာန္းနုိင္ဖုိ့ ေဆာင္႐ြက္ဆဲ အဆင့္ပဲ႐ွိတယ္။ ခိုးကူးေခြနဲ့ပတ္သက္ျပီးေတာ့ နည္းပညာအရ ဘယ္လိုကာကြယ္လုိ့ရမလဲ၊ နုိင္ငံတကာမွာေရာ ဒါမ်ိုးေတြ ဘယ္လိုလုပ္ေနလဲဆိုတာမ်ိုး ေဆြးေနြးတာပါ။ WIPO အေနနဲ့ ဒါေတြနဲ့ ပတ္သက္လို့ အသိပညာေပး ေဆြးေနြးေဟာေျပာပြဲလိုမ်ိုး လုပ္ဖို့ ေဆြးေနြးတာပါ။ ဒါေလာက္ပဲ ေဆြးေနြးတာ႐ွိပါတယ္။” ဥာဏပစၥည္းပိုင္ဆုိင္မႈဆုိင္ရာ မူၾကမ္းက ဘယ္ေတာ့ေလာက္ အစိုးရဆီတင္နုိင္မွာလဲ။ “က်ေနာ္တုိ့ ၀န္ၾကီးဌာနေတြလည္း ပါတာေပါ့။ အဓိက နုိင္ငံေတာ္က တာ၀န္ေပးထားတာက သိပၸံနဲ့နည္းပညာ၀န္ၾကီးဌာနကို ေပးထားတာ။  ၂၀၀၄-၀၅ ေလာက္က စျပီးေတာ့ ေဆာင္႐ြက္ေနတယ္ေပါ့ေလ။ အခုလည္း ျပီးခဲ့တဲ့ ၄ လေလာက္က မူၾကမ္းအျမန္ဆံုးျပီးစီးေအာင္ လုပ္တာေတာ့ က်ေနာ္ၾကားထားတာ ႐ွိပါတယ္။ အဓိကက ဆြဲထားတဲ့ မူၾကမ္းသည္ collective management organization အဖြဲ့ေတြ၊ ခုနက တင္ျပတဲ့ သက္ဆိုင္ရာ အန္ဂ်ီအိုအဖြဲ့အစည္းေတြေလ။ ႐ုပ္႐ွင္အစည္းအ႐ုံး၊ ဂီတအစည္းအ႐ုံး၊ စာေပအသင္းအဖြဲ့၊ ျမန္မာနုိင္ငံစာေရးဆရာမ်ားအသင္းတို့၊ ထုတ္ေ၀သူမ်ားအသင္းတို့ကုိ ျပန္ေမးျမန္းတာေတာ့႐ွိတယ္၊ အသံုးအနႈန္းေတြေပါ့၊ နုိင္ငံတကာနဲ့ သံုးနႈန္းတာေတြ မွန္ မမွန္ေပါ့။ ဒါေတြက မူပိုင္ခြင့္တခုတည္း ေျပာတာပါ။ က်န္တဲ့ ဥာဏဆုိင္ရာ၊ သူက ၄ ခု႐ွိတာကုိး။ က်ေနာ္ကေတာ့ မူပုိင္ခြင့္နဲ့ဆုိင္တာ အဲ့ေလာက္သိပါတယ္။ တခ်ို့ဟာေတြသည္ ၂၀၀၅ ေလာက္ ေရးထားတာမ်ိုး ေခတ္နဲ့ေလ်ာ္ညီတာမ်ိုးျဖစ္ေအာင္ ၾကားထဲမွာ ေတာက္ေလွ်ာက္ေတာ့ လုပ္ေနတာ ၾကားပါတယ္။ ဒါေတြ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ေရးဆြဲျပီးေတာ့ အျမန္ဆံုးျပ႒ာန္းနုိင္ေအာင္ လုပ္ေနတယ္လို့ ၾကားသိထားပါတယ္။” ျမန္မာနုိင္ငံက ေဈးကြက္စီးပြားေရးစနစ္ကို သြားေနတယ္။ နုိင္ငံျခား ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြ ဖိတ္ေခၚေနတဲ့ ကာလမွာ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူေတြက copyright ကိစၥနဲ့ပတ္သက္ျပီး အင္မတန္ဂ႐ုစိုက္တယ္ဆိုတာ သိရေတာ့ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြ၊ ကုမၸဏီေတြ ဖိတ္ေခၚနုိင္ေအာင္ ဦးတင့္ေဆြတုိ့ ေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့ကိစၥက ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္၊ နုိင္ငံတကာ စံကုိမီနုိင္လား။ “က်ေနာ္ copyrightနဲ့ပတ္သက္လို့ သိသေလာက္ကေတာ့ WIPOနဲ့ လုပ္ခဲ့တဲ့ ေဆြးေနြးေဟာေျပာပြဲေတြ လုပ္ခဲ့တာ အမ်ားၾကီး႐ွိပါတယ္။ နုိင္ငံက သက္ဆုိင္ရာ၀န္ၾကီးဌာနတခ်ို့နဲ့ ပူးေပါင္းလုပ္တာေတြ ႐ွိတယ္။ က်ေနာ္တို့ဆီကေန copyright နဲ့ပတ္သက္ျပီး သင္တန္းသြားတက္တာေတြရိွတယ္ဆုိေတာ့ နုိင္ငံတကာစံကေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါေအာင္ ဆြဲနုိင္မယ္လို့ ထင္ပါတယ္။” ၂၀၁၃ ဇူလိုင္မတုိင္ခင္ ထြက္ရမွာေပါ့။ “ဟုတ္ပါတယ္။ အဲလိုပဲ ေမွ်ာ္မွန္းထားတယ္။”