Home
ဆောင်းပါး
ထိုင္းႏိုင္ငံ ေရြးေကာက္ပြဲ ေနာက္ဆက္တြဲနဲ႔ သိေကာင္းစရာမ်ား
DVB
·
April 8, 2019
ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ မေသခ်ာ မေရရာမႈေတြ ရွိေနတဲ့အေပၚ စိုးရိမ္မႈ တိုးပြားေနၾကပါတယ္။ ထိုင္းေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဟာ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ ျပည့္မီမႈမရွိဘူး၊ သမာသမတ္ မျဖစ္ဘူးလို႔ ေဝဖန္ေနၾကခ်ိန္မွာပဲ တက္သစ္စ အတိုက္အခံ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္အခ်ဳိ႕ကို ဆူပူရန္လႈံ႔ေဆာ္မႈနဲ႔ တရားစြဲမႈေတြ ျပန္ျဖစ္လာပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ အၿပီးသတ္ရလဒ္ေတြ ေၾကညာေပးဖို႔ကိုလည္း ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က တလခြာၿပီး ေမလထဲမွာမွ ေၾကညာမယ္၊ (၉၅% က မဲေရတြက္ၿပီးေနပါၿပီ) အခ်ဳိ႕ေနရာ ၄ ခုေလာက္မွာ ျပန္ၿပီး ေရြးခ်ယ္မဲေပးတာေတြ ျပန္လုပ္ရမယ္၊ အခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ မဲျပန္ေရတြက္ရမယ္ ဆုိတာေတြေၾကာင့္ ‘ဂ်င္း’ ေတြမ်ား ဝင္လာမလားဆိုၿပီး ေဝဖန္မႈေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ က်ေနာ့္မိတ္ေဆြတေယာက္က ထိုင္းႏိုင္ငံေရးစနစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုကို သိခ်င္လို႔ ေမးခြန္းေတြ ေမးလာပါတယ္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူေတြအတြက္လည္း ႏိႈင္းယွဥ္ စဥ္းစားႏိုင္ေအာင္ ေရးသင့္တယ္ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္သိသမွ် ျပန္ေဖာက္သည္ခ်လိုက္ပါတယ္။ (မွားရင္ ျပင္ေပးၾကပါ)။ အထက္လႊတ္ေတာ္ဖြဲ႔စည္းျခင္း အထက္လႊတ္ေတာ္အတြက္ မဲဆႏၵနယ္သတ္မွတ္ျခင္း အထက္လႊတ္ေတာ္ (ဆီးနိတ္) ကို ဘယ္လိုဖြဲ႔စည္းတာလဲ။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ အရင္ကာလေတြကတည္းက ဆီးနိတ္မွာ ေရြးေကာက္မခံရသူေတြ ပါဝင္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဘုရင္စနစ္ ျဖစ္ေလေတာ့ ဘုရင့္ဂိုဏ္းသား၊ သို႔မဟုတ္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရသူ မႉးႀကီးမတ္ရာေတြကို ထည့္တဲ့သေဘာ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္မခံရသူ (Non-elected) ေတြကို ထိုင္းႏိုင္ငံေရးမွာ ပါဝင္ေစတာ အထူးအဆန္းေတာ့ မဟုတ္ပါ။ အခုေျပာရရင္ အထက္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၂၅၀ ကို ထိုင္းအာဏာသိမ္းအစိုးရ (NCPO - National Council for Peace and Order) က ခန္႔အပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လို ေရြးခ်ယ္ပါသလဲ။ ကိုယ္စားလွယ္ ၂၅၀ ေရြးရမယ့္အနက္ ၁၉၄ ဦးကို NCPO က ေရြးခ်ယ္ပါတယ္။ hand-picked လို႔ ေျပာၾကတဲ့ ကိုယ္ႀကိဳက္သူ ကိုယ္ခန္႔တာပါ။ အဲဒါအျပင္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ေတြ အတြက္ကိုေတာ့ ၆ ဦး လ်ာထားပါတယ္။ ကာခ်ဳပ္၊ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာန အၿမဲတန္းအတြင္းဝန္၊ အမ်ဳိးသားရဲခ်ဳပ္တို႔လည္း ပါဝင္ပါတယ္။ က်န္ ၅၀ ဦး အတြက္ကိုေတာ့ သက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းနယ္ပယ္ ၁၀ ခုက ေရြးခ်ယ္ပါတယ္။ ဗ်ဴ႐ိုကရက္မ်ား၊ ေက်ာင္းဆရာမ်ား၊ တရားသူႀကီးမ်ား၊ လယ္သမားမ်ား၊ ပုဂၢလိကကုမၸဏီမ်ား၊ SME၊ အႏုပညာသမား၊ မီဒီယာ၊ အမ်ဳိးသမီး၊ တိုင္းရင္းသား၊ မသန္စြမ္း … စတဲ့ အစုအဖြဲ႔ေတြပါပဲ။ [ပံု ေဖာ္ျပထားပါတယ္] ဒီအစုအဖြဲ႔ေတြက ကိုယ့္အစုအဖြဲ႔အလိုက္ နာမည္ေတြ အဆိုျပဳရပါတယ္။ အခ်ဳိ႕အစုအဖြဲ႔ေတြကေတာ့ မဲေပးေရြးခ်ယ္မႈေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီကမွ စုစုေပါင္း ကိုယ္စားလွယ္ အဆိုျပဳခံရသူ နာမည္စာရင္း ၂၀၀ တက္လာပါတယ္။ အဲဒီ ၂၀၀ ကမွ NCPO အာဏာသိမ္းစစ္ေကာင္စီက ၅၀ ကို ေရြးခ်ယ္ပါတယ္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ သတ္မွတ္ျခင္း ေအာက္လႊတ္ေတာ္အတြက္ မဲဆႏၵနယ္သတ္မွတ္ျခင္း ထိုင္းေအာက္လႊတ္ေတာ္ (ပါလီမန္) မွာေတာ့ ကိုယ္စားလွယ္ MP ၅၀၀ ရွိပါတယ္။ အရင္ကာလေတြတုန္းကလည္း ၅၀၀ ပတ္ဝန္းက်င္ပါပဲ။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာေတာ့ Propotional Representation (PR) စနစ္ကို သံုးပါတယ္။ မဲဆႏၵရွင္ေတြက မဲ ၂ မဲ ေပးရပါတယ္။ ကိုယ္ႀကိဳက္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ တမဲ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီကို တမဲ ေပးၾကရတာပါ။ ပါတီေတြက ကိုယ္စားလွယ္အတြက္ တိုက္႐ိုက္ဝင္ၿပိဳင္သလို ပါတီမဲရရွိမႈ အခ်ဳိးအတြက္လည္း ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ၁-၂-၃-၄ အစဥ္လိုက္ လ်ာထား ေဖာ္ျပထားၾကရပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ေျပာင္းလဲမႈက အရင္ပါလီမန္ေတြတုန္းက ကိုယ္စားလွယ္ ၄၀၀+ ပါတီစာရင္း (Party list) ၁၀၀ ဦး= ေပါင္း ၅၀၀ ဦးကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အခုအခါမွာေတာ့ ကိုယ္စားလွယ္ ၃၅၀+ ပါတီစာရင္း (Party list) ၁၅၀ ဦး= ေပါင္း ၅၀၀ ဦး အျဖစ္ ေျပာင္းလဲခဲ့တာပါ။ PR စနစ္က်င့္သံုးျခင္းရဲ႕ အားေကာင္းခ်က္ကေတာ့ လူနည္းစုေတြကို ကိုယ္စားျပဳႏိုင္ဖို႔ အခြင့္အေရး ပုိရေစမယ္ ဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ ကိုယ္စားလွယ္ကို ႀကိဳက္တာကတမ်ဳိး၊ ပါတီမူဝါဒေတြကို ႀကိဳက္တယ္ဆိုရင္လည္း လက္မလြတ္ရေအာင္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အရင္ကာလေတြတုန္းက ဒီစနစ္အေပၚ အခြင့္ေကာင္းယူမႈေတြ ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ လူနည္းစုေတြအတြက္ PR စနစ္ မျဖစ္ေစခဲ့ပါဘူး။ ဆိုပါစို႔။ ဘဏ္သူေဌးႀကီးေတြ၊ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြ၊ ပါတီရန္ပံုေငြ အလႉမ်ားမ်ား ထည့္ထားသူေတြက ပါတီစာရင္း (Party lists) ကေန အမတ္ျဖစ္ဖို႔ ‘ကတြတ္ဝက ဗ်ိဳင္းေစာင့္သလို’ အသာေလး ေစာင့္ေနၾကပါတယ္။ သူတို႔က မပင္ပန္းပါဘူး။ လူလံုးျပ မဲဆြယ္စရာလည္း မလိုပါဘူး။ ပင္ပန္းခံ ေဟာေျပာစည္း႐ုံးစရာလည္း မလိုပါဘူး။ ပါတီကို ေငြလႉထား႐ုံပါပဲ။ ပါတီရတဲ့မဲ အခ်ဳိးက် ကိုယ္စားျပဳခြင့္ရတဲ့အခါ အလိုအေလ်ာက္ (ေအာ္တိုမက္တစ္) အမတ္မင္း ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ သူေဌးေၾကးပံ့စနစ္မ်ဳိး ပိုျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ အခုအခါမွာေတာ့ အရင္ တိုက္႐ိုက္ေရြးကိုယ္စားလွယ္ ၄၀၀ ကေန၊ ၃၅၀ ေလ်ာ့ခ်တဲ့အခါ မဲဆႏၵနယ္ေျမ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီအခါ မဲဆႏၵနယ္ေျမ ျပန္လည္သတ္မွတ္မႈအေပၚ အခြင့္ေကာင္းယူ အျမတ္ထုတ္ေလမွာလား (Gerrymandering) သေဘာမ်ဳိး ေဝဖန္မႈေတြ အေစာပိုင္းက ရွိခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္လာေတာ့ ေျပာဆိုတာ သိပ္မၾကားရပါဘူး။ မဲဆႏၵနယ္ ၄၀၀ ကေန၊ ၃၅၀ ေလ်ာ့ခ်ခဲ့ပါတယ္။ မဲေပးစနစ္ ထိုင္းႏိုင္ငံ စနစ္မွာ ေကာင္းတာတခုက မဲမေပးမေနရ (compulsory) ျဖစ္ပါတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံ အမ်ားမွာေတာ့ လူေတြက ကိုယ့္ဆႏၵအေလ်ာက္ မဲေပးႏိုင္ၾကပါတယ္။ (Voluntary) စနစ္ပါ။ မဲမေပးလည္း ေနလို႔ရပါတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈနည္း၊ ႏိုင္ငံေရးေရခ်ိန္နိမ့္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ မဲမေပးမေနရ (compulsory) စနစ္မ်ဳိး ထားရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္မွာ ဆႏၵအေလ်ာက္ (voluntary) စနစ္ ထားရွိသလဲ ဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္ ထူးဆန္းေနမိပါတယ္။ ဒီလို လူတိုင္းမဲေပးႏိုင္ဖို႔ ထိုင္းေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ပိတ္ရက္ေတြကို ေသခ်ာစီစဥ္ေပးၾကပါတယ္။ တခုေကာင္းတာက လူေတြက နယ္ျပန္ၾက၊ မိသားစုျပန္ဆံုၾက၊ မဲေပးခ်ိန္ဟာ မိသားစုျပန္ဆံုေတြ႔ပြဲ (family reunion) လိုလည္း ျဖစ္ေနေတာ့ ေကာင္းတာတခုပါပဲ။ မဲမေပးရင္ ဘာျဖစ္မလဲဆိုေတာ့ အဲဒီသူဟာ ခုအစိုးရသက္တမ္းကာလအတြင္း တိုင္ၾကားဖို႔၊ ေျပာဖို႔၊ ဆိုဖို႔ အခြင့္အေရး မရွိေတာ့ပါဘူး။ သူ႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး နစ္နာရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူအေတာ္မ်ားမ်ားက မဲလာေပးၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခု ၂၀၁၉၊ မတ္လ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲလာေပးသူ (Voters turn-out) ကေတာ့ မဲေပးႏိုင္သူ ၅၁ သန္းရွိတဲ့အနက္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ခန္႔မွန္းတာ ၈၀% ရွိတယ္ ဆိုပါတယ္။ အေစာပိုင္း မဲ႐ုံအထြက္စာရင္း အရ ဘန္ေကာက္ပို႔စ္သတင္းစာက ခန္႔မွန္းတာက ၆၅.၆% ေလာက္ပဲလို႔ ခန္႔မွန္းခဲ့ပါတယ္။ အခုတခါ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ စစ္အစိုးရက ညစ္တာလား၊ တီထြင္ဖန္တီးတာလား ေသခ်ာမသိရတဲ့ ကိစၥတခုက Primary (ပ႐ိုင္မရီ) လို႔ေခၚတဲ့ ပါတီတြင္း လူႀကိဳတင္ေရြးခ်ယ္မႈေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ပါတီအဖြဲ႔ဝင္ ေအာက္ေျခထုကေန ကိုယ္စားလွယ္ ေရြးခ်ယ္ေရး မဲေပးေစရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုစနစ္မ်ဳိးက အေမရိကန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ရွိပါတယ္။ သမၼတလုပ္မယ့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းက သူ႔ပါတီ ေအာက္ေျခထုၾကားထဲမွာ အႀကိတ္အနယ္ ၿပိဳင္ဘက္ေတြနဲ႔ ႏႊဲၿပီးမွ ႏိုင္ငံအဆင့္ ေရြးေကာက္ပြဲကို တက္လာရတဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာလည္း ဒီလို ပဏာမေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ကို သံုးဖို႔ စစ္အစိုးရခန္႔အပ္ထားတဲ့ လႊတ္ေတာ္က ဥပေဒဆြဲရာမွာ အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဒီအႀကံကို စၿပီး အဆိုျပဳသူက စစ္အစိုးရကို ေထာက္ခံသူ ယခင္ဆီးနိတ္တာေဟာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဆုမ္ဂ်က္ ဘြန္ထႏြန္ (Somjet Boonthanom) ျဖစ္ပါတယ္။ သူက ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအတြက္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒေတြ ေရးဆြဲဖို႔ ေကာ္မတီကို ဦးေဆာင္ရသူပါ။ ၾကားျဖတ္လႊတ္ေတာ္က ၂ နာရီၾကာ ေဆြးေႏြးၿပီး မဲ ၁၈၀-၀ နဲ႔ အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကေတာ့ ကန္႔ကြက္ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ပါတီႏိုင္ငံေရးကို ဝင္စြက္ဖက္တဲ့သေဘာ ဆန္တယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ အခုလို primary ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပေစတာဟာ ပါတီႏိုင္ငံေရးကို ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈေလွ်ာ့ခ်တာ (decentralize party politics) ျဖစ္တယ္။ မဲဆႏၵရွင္ေတြအတြက္ ခြန္အားအာဏာ တိုးေစတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ မိုးက်ေရႊကိုယ္ေတြ ပါတီကေန အမတ္မျဖစ္လာေစဖို႔ သေဘာပါပဲ။ ပါတီေတြက သူတို႔အမတ္ေလာင္း၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေလာင္း နာမည္ ၃ ဦးကို ႀကိဳတင္ေၾကညာေပးထားရပါတယ္။ ထူးျခားတာကေတာ့ အတိုက္အခံ ဝါရင့္ပါတီ ဒီမိုကရက္ပါတီက သူတို႔ရဲ႕ ပ႐ုိင္မာရီ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို ဘေလာ့ခ်ိန္း နည္းပညာ (Blockchain) နဲ႔ က်င္းပခဲ့တာပါ။ သူတို႔က ႏိုဝင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔ကေန ၉ ရက္ေန႔အထိ Live e-voting system အြန္လိုင္းမဲေပးစနစ္ကို သံုးၿပီး ဇက္ကိြဳင္း ဘေလာ့ခ်ိန္း Zcoin blockchain နည္းပညာပံ့ပိုးမႈကို သံုးခဲ့ၾကပါတယ္။ မဲေပးသူေပါင္း ၁၂၀,၀၀၀ ရွိခဲ့ပါတယ္။ မိုဘိုင္းမဲေပး Mobile voting apps နဲ႔ မဲေပးႏိုင္ၿပီး အဲသလိုေပးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဓာတ္ပံု ID လိုအပ္ပါတယ္။ မဲ႐ုံကို လူကိုယ္တိုင္လာေပးလည္း ရပါတယ္။ အဲဒီမွာေတာ့ Raspberry Pi system သံုးၿပီး မွတ္တမ္းယူပါတယ္။ သူတို႔ေရြးေကာက္ပြဲကို IPFS စနစ္ (က်ေနာ္လည္း ေသခ်ာမသိပါ) သံုးၿပီး မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြရဲ႕ မွန္ကန္မႈကို အာမခံပါတယ္။ ဒီမွတ္တမ္းေတြကို ထိုင္းႏိုင္ငံ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကလည္း စစ္ေဆးၾကည့္ႏုိင္သလို ၿပိဳင္ဆိုင္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြကလည္း ျပန္လည္စစ္ေဆး ၾကည့္႐ႈႏိုင္ေၾကာင္း အာမခံမႈရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါဟာ ထိုင္းႏိုင္ငံေရးပါတီေတြမွာ ပထမဦးဆံုး နည္းပညာသံုး ေရြးေကာက္ပြဲပါပဲ။ က်န္ပါတီေတြကေတာ့ သူတို႔နည္း သူတို႔ဟန္ ေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္။ ပါတီစာရင္း (Party lists) ကေန ကိုယ္စားလွယ္ကို ဘယ္လိုေဖာ္ျမဴလာနဲ႔ ေရြးခ်ယ္မွာလဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ အရင္ လူအမ်ား နားလည္ထားတာက မဲ ၇ ေသာင္းဆိုရင္ ကိုယ္စားလွယ္တေယာက္လို႔ နားလည္ထားၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အခုက်ေတာ့ မဲ ၅ ေသာင္းဆို ကိုယ္စားလွယ္တေယာက္လို႔လည္း ေျပာေနျပန္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြက ေရြး/ေကာ္ရဲ႕ တြက္ခ်က္ပံု ေဖာ္ျမဴလာကို ပြင့္လင္း ျမင္သာ ထုတ္ျပန္ေပးဖို႔ ေျပာဆိုေဝဖန္မႈေတြ ရွိေနၾကပါတယ္။ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအတြက္ သတ္မွတ္အရည္အခ်င္း ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအတြက္ သတ္မွတ္အရည္အခ်င္း တစံုတရာ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္ စာေရးခ်ိန္အထိ ေသခ်ာရွာမေတြ႔ပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း ထူးျခားခ်က္က ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအတြင္း တင္ႀကိဳေရြးေကာက္ပြဲ (primary) လုပ္ေစတာေတြ တိုးလာပါတယ္။ ထိုင္းေတာ္ဝင္မိသားစုေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးရဲ႕အထက္မွာ ရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတာေၾကာင့္ သူတို႔က ႏိုင္ငံေရးပါတီနယ္ပယ္မွာ လုပ္ေဆာင္လို႔ မရပါဘူး။ စည္း႐ုံးခြင့္၊ ကမ္ပိန္း၊ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္မႈ၊ ေရြး/ေကာ္ရဲ႕ သမာသမတ္က် ဘက္မလိုက္မႈေတြအေပၚ အမ်ားႀကီး ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ထိုင္းေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ျပည္သူ႔ကြန္ရက္ (The Peoples’ Network for Elections in Thailand) (P-NET) အဖြဲ႔ ေျပာတာကေတာ့ ထိုင္းေျမာက္၊ အေရွ႕ေျမာက္နဲ႔ အလယ္ပိုင္းမွာ မဲဝယ္မႈကိစၥေတြ အမ်ားအျပား ရွိခဲ့တယ္။ ေရြး/ေကာ္က မျမင္ခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ထားခဲ့တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေရြးခ်ယ္ျခင္း ေအာက္လႊတ္ေတာ္အတြက္ ကိုယ္စားလွယ္ ၅၀၀ ကို ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ရမွာပါ။ (ဆီးနိတ္ရဲ႕ အေရအတြက္ ၂ ဆ ျဖစ္ပါတယ္)။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ မဲေပးရာမွာ ဆီးနိတ္ + ေအာက္လႊတ္ေတာ္ေပါင္း ကိုယ္စားလွယ္ ၇၅၀ က မဲေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပါတီတခုက အျပတ္အသတ္ႏိုင္မွသာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ ကိုယ္စားလွယ္ အနည္းဆံုး ၂၅၁ ဦး (၅၀၀ ရဲ႕တဝက္) ႏိုင္တဲ့ပါတီက ဦးေဆာင္အစိုးရဖြဲ႔ႏိုင္ဖို႔ ရွိပါတယ္။ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ခံရသူ အမတ္ (non-elected) မဟုတ္ရင္လည္း ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေလာင္းအျဖစ္ အဆိုျပဳထားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆီးနိတ္အဖြဲ႔ဝင္ ၂၅၀ ဦးကလည္း မဲေပးရမယ္ဆိုေတာ့ကာ စစ္အစိုးရကို လိုလားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီက်ေတာ့ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၂၆ ဦးပဲ ႏိုင္ဦး အထက္လႊတ္ေတာ္က ခန္႔အပ္ထားတဲ့ ဆီးနိတ္မဲမ်ားနဲ႔ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရႏိုင္ပါေသးတယ္။ က်န္ စစ္အစိုးရ ေနာက္ခံမဟုတ္တဲ့ ပါတီမ်ားက်ေတာ့ မဲ ၃၇၆ ဦး (၇၅၀ ရဲ႕ တဝက္ေက်ာ္) ႏိုင္ထားဖို႔ လိုပါေသးတယ္။ အခု ေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ စစ္အစိုးရ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳတဲ့ ဖလန္ ပရာခ်ာရသ္ပါတီက မဲ ၈.၄ သန္းရၿပီး အရင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း သက္ဆင္ေနာက္ခံရွိတယ္လို႔ ယူဆရတဲ့ ေဖြထိုင္းပါတီက မဲ ၇.၉ သန္း ရပါတယ္။ တိုက္႐ိုက္ေရြးခ်ယ္မႈ ကိုယ္စားလွယ္ အားျဖင့္ေတာ့ (အခုလက္ရွိစာရင္းေတြအရ) ေဖြ႔ထိုင္းက ၁၃၇ ဦးနဲ႔ ဦးေဆာင္ေနၿပီး ပရာခ်ာရသ္က ၁၁၈ နဲ႔ ကိုယ္စားလွယ္ နည္းေနပါတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာပဲ သက္ဆင္ေထာက္ခံသူ ရာ့စာခ်တ္ပါတီကို ဘုရင့္မင္းသမီး ဥဘြန္ ရတၳနာကို ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေလာင္း အမည္တင္သြင္းမႈနဲ႔ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။ လူငယ္ေတြဦးေဆာင္တဲ့ အနာဂတ္သစ္ပါတီ (Future forward) ပါတီက ေအာင္ျမင္မႈ ျမင့္ျမင့္မားမားရၿပီး ကိုယ္စားလွယ္ ၈၇ ဦးအထိ ရထားပါတယ္။ ဝါရင့္ႏိုင္ငံေရးပါတီ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီကေတာ့ ကိုယ္စားလွယ္ ၅၀ ေက်ာ္နဲ႔ စတုတၳေနရာမွာပဲ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္သူ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာမလဲ။ ေဖြထိုင္းပါတီက ဒီမိုကရက္တစ္ တပ္ေပါင္းစု (democratic front) ဖြဲ႔တယ္လို႔ ေၾကညာၿပီး အျခားအႏိုင္ရပါတီ ၆ ခုကို စုစည္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခါ မဲ ၂၅၃ မဲ ရေနၿပီျဖစ္လို႔ အစိုးရဖြဲ႔ႏိုင္ပါၿပီ။ စစ္အစိုးရ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳတဲ့ ဖလန္ပရာခ်ာရသ္ပါတီက အကယ္၍ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ၊ က်န္ ၃ ပါတီနဲ႔ ေပါင္းခဲ့ရင္ေတာင္ မဲ ၁၈၁ ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ မဆံုးျဖတ္ရေသးတဲ့ ဖံုဂ်ဳိင္ထိုင္းပါတီ၊ ခ်တ္ထိုင္းဖတၱနာပါတီတို႔နဲ႔ ပူးေပါင္းမယ္ဆိုရင္ေတာင္ မဲ ၂၄၇ ပဲ ရွိပါဦးမယ္။ မဲအမ်ားစု မရေသးပါဘူး။ နည္းနည္းေတာ့ ႐ႈပ္ေထြးေနပါဦးမယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ေနာက္ပိုင္းအျဖစ္ေတြကို ေနာက္မွ ေရးပါမယ္။ ေအာင္သူၿငိမ္း
Live

About DVB

The Democratic Voice of Burma (DVB) publishes daily independent news and information across Myanmar and around the world by satellite TV and the internet. DVB was founded in 1992 and is registered as a non-profit association in Thailand.

Follow Us

© Democratic Voice of Burma 2024