အာ႐ွဖြံ့ျဖိုးေရးဘဏ္ (ေအဒီဘီ) က သိပ္မၾကာေသးခင္းတုန္းကပဲ ျမန္မာျပည္ဟာ အာ႐ွမွာ ထြန္းေတာက္လာမယ့္ နိုင္ငံတနိုင္ငံလို့့ နိမိတ္ဖတ္လိုက္ပါတယ္။ ဩဂုတ္လအတြင္းမွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ ေအဒီဘီ အစီရင္ခံစာရဲ့ သံုးသပ္ခ်က္မတုိင္ခင္မွာလည္း နုိင္ငံတကာအဖြဲ့အစည္းေတြ၊ အၾကံေပးပညာ႐ွင္အဖြဲ့ေတြ၊ အစိုးရေတြနဲ့၊ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ့အစည္းေတြကလည္း ဒီလိုပဲ ခန့္မွန္းခဲ့ၾကပါတယ္။ နုိင္ငံျခားသား ရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူေတြ ၾကားထဲမွာလည္း ဒီအျမင္ကို က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ လက္ခံထားၾကပါတယ္။ ဒီလုိနဲ့ စီးပြားေရးျမို့ေတာ္ ရန္ကုန္မွာ တည္းခုိစရာ ဟိုတယ္ခန္းေတြ ရဖို့ ပိုခက္ လာသေလာက္၊ ျမန္မာျပည္ကို သြားဖို့ ေလယာဥ္ကလည္း စီးပြားေရးသမားေတြနဲ့ပဲ ျပည့္ေန တတ္ပါတယ္။ အာ႐ွက်ားျဖစ္လာေတာ့မယ့္ ျမန္မာျပည္မွာ အခြင့္အေရး လက္လြွႊတ္ခံရမွာကို စိုးရိမ္စိတ္နဲ့ အလုအယက္သြားေနၾကတာပါ။ [caption id="attachment_31148" align="alignleft" width="300" caption="စီးပြားေရးတြဲဖက္ပါေမာကၡ Sean Turnell"][/caption] ျမန္မာျပည္ၾကီး အခုလို အသစ္စက္စက္ မက္ေမာစရာျဖစ္လာရတာ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ေမလမွာ အမည္ခံ အရပ္သားအစိုးရအဖြ့ဲရဲ့ အၾကီးအကဲျဖစ္လာတဲ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ စတင္ဖန္တီးလိုက္တဲ့ ဆက္တုိက္ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြရဲ့ ရလဒ္လို့ ဆုိနုိင္ပါတယ္။ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အမ်ားစုက စီးပြားေရးထက္ နုိင္ငံေရးက ပိုမ်ားတယ္ဆုိနိုင္ေပမယ့္ အရင္တုန္းကေတာ့ ျမန္မာျပည္ဆုိရင္ လူ့အခြင့္အေရးကိစၥေတြနဲ့ ပက္သက္လို့ အပယ္ခံ၊ စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းေတြ အေဟာသိကံျဖစ္ေနတဲ့ တုိင္းျပည္အျဖစ္ တေလွ်ာက္လံုး ျမင္ခဲ့ၾကတဲ့ နိုင္ငံတကာရဲ့ အျမင္ေတြကိုေတာ့ ေျပာင္းလဲသြားဖို့ အေထာက္အပ့ံ ျဖစ္သြားတာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ဥေရာပက အစိုးရေတြ၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၊ ကေနဒါ၊ ဩစေၾတးလ်နဲ့ နယူးဇီးလန္တို့က ျမန္မာျပည္ရဲ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အတြက္ ဆုလာဘ္အျဖစ္ အရင္တုန္းက ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆုိ့မႈေတြထဲက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို တရစ္ျပီး တရစ္ေလွ်ာ့ခ်ရင္း၊ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားေတြကို အားေပးရင္း၊ သက္ဆုိင္ရာ နုိင္ငံေတြက စီးပြားေရးသမားေတြကိုလည္း အရင္က ပိတ္ထားတဲ့ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းေတြကို ဖြင့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒီလို အျပုသေဘာ တုိးတက္မႈေတြ ႐ွိလာေပမယ့္ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးဆိုတာေတြက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၊ အေရးၾကီးတဲ့ စစ္အရာ႐ွိတခ်ဳိ့နဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို့လို လူပုဂိၢုလ္ အနည္းစုေလးမွာပဲ မွီခိုေနရတဲ့ ကြဲလြယ္႐ွလြယ္၊ မေရမရာ အေျခအေနပါပဲ ။ ေျပာရရင္ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ျပီးေျမာက္ဖုိ့ ခရီးကလည္း ေ၀းလြန္းပါေသးတယ္။ နွစ္ေပါင္း ၅၀ ၾကာ တလြဲစီမံခန့္ခြဲမႈေတြေၾကာင့္ စီးပြားေရးေလာကမွာ ဒဏ္ရာေတြကလည္း ဗရပြနဲ့ ႐ွိေနပါတယ္။ အေျခခံအေဆာက္အဦပိုင္းမွာ ဖ႐ုိဖရဲျဖစ္ေနတာ၊ အဂတိလုိက္စားမႈေတြ ေသာင္းက်န္းေနတာ ခ႐ုိနစ္စနစ္၊ အစိုးရရဲ့ စြမ္းရည္ပိုင္းနဲ့ ေပၚလစီ ခ်မွတ္တဲ့ အပိုင္းမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ႐ွိေနတဲ့ အေျခအေန၊ လက္စမသတ္နိုင္ေသးတဲ့ လူ့အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ တုိင္းရင္းသားပဋိပကၡနဲ့ ဘ႑ာေရးက႑ အဆင္ေျပေျပ လည္ပတ္နုိင္ေရးမွာ အကန့္အသတ္ေတြ႐ွိေနတာ၊ တျခား ျပဿနာေသာင္းေျခာက္ေထာင္ေၾကာင့္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးမွာ အခက္ၾကံုေနရပါတယ္။ ဒီလို အခက္အခဲေတြဟာ အသြင္ကူးေျပာင္းတဲ့ နုိင္ငံတုိင္းမွာ ၾကံုရေလ့႐ွိတဲ့ ျပဿနာေတြပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီအခက္အခဲေတြေၾကာင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးနဲ့ပတ္သက္လို့ သံုးသပ္တဲ့အခါတုိင္းမွာ သတိၾကီးၾကီးထားဖုိ့ လိုအပ္တယ္ဆုိတာကို သတိေပးေနပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ က်န္ေနေသးတဲ့ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ့မႈေတြေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ထဲကို ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြက ထင္သေလာက္၀င္လာဖုိ့ အေရးမွာ အဟန့္အတား ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးက်န္ေနတဲ့ အထဲက အေရးအၾကီးဆံုးကေတာ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ခ်မွတ္ထားတဲ့ ျမန္မာပို့ကုန္ေတြကို ပိတ္ပင္ထားတဲ့ ဥပေဒပါပဲ။ ၂၀၀၃ ခုနွစ္ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရးနဲ့  ဒီမုိကေရစီ ဥပေဒအရ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒကို ၂၀၁၂ ခုနွစ္ ဇူလုိင္လ ၁၈ ရက္ေန့မွာ ၃ နွစ္သက္တမ္းတုိးထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္က အေျခအေနေတြ တုိးတက္လာရင္ အေမရိကန္သမၼတက ဆုိင္းငံ့ထားမယ္ဆုိရင္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပိတ္ဆုိ့မႈေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္မွာ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြကို ဖန္တီးေပးနုိင္မယ့္ ထုတ္လုပ္မႈက႑နဲ့ ဆုိင္တဲ့ (ဥပမာ ခ်ည္မွ်င္နဲ့ အထည္အလိပ္) လုပ္ငန္းေတြလို က႑ေတြမွာ နုိင္ငံျခားရင္းနီွးျမႈပ္နွံမႈေတြ ၀င္လာမယ့္ကိစၥကို တံု့ဆုိင္းသြားေစပါတယ္။ ျပည္တြင္းရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈဥပေဒကလည္း ဒီေနရာမွာ အေရးၾကီးပါတယ္။ နုိင္ငံတကာက အရင္းအနွီးေတြကို ဆြဲေဆာင္နုိင္စြမ္းတဲ့ အလားအလာေကာင္းေတြတဲ့ ႐ွိေနတဲ့အေျခအေနမွာ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈဥပေဒက အဆံုးအျဖတ္ေပးသြားတာမ်ဳိး႐ွိတတ္လုိ့ပါ။ သမုိင္းေၾကာင္းအရ နုိင္ငံျခား ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြကို လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲမ႐ွိခဲ့တဲ့၊ ကန့္သတ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာျပည္လို နိုင္ငံမ်ဳိးအတြက္ဆုိရင္ အခုလို အသြင္ကူးေျပာင္းေနတဲ့ ကာလမွာ ပိုလို့ေတာင္ အေရးၾကီးပါတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္က လက္မွတ္ထိုးျပီးရင္ အတည္ျဖစ္လာေတာ့မယ့္ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈဥပေဒဟာ နိုင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြကို ဆြဲေဆာင္နိုင္မယ့္ အေျခအေနေတြ ထည့္သြင္း ေရးဆြဲထားပါတယ္။ ဥပေဒသစ္အရ နုိင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူေတြဟာ ျမန္မာျပည္မွာ နွစ္႐ွည္ေျမငွားရမ္းခြင့္ေတြရၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ (အခုအခ်ိန္အထိေတာ့ ေျမငွားရမ္းခြင့္ကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ကန့္သတ္ထားသလို၊ နိုင္ငံေတာ္ကပဲ ေျမယာအားလံုးနီးပါးရဲ့ သီးသန့္ပိုင္႐ွင္ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။) ဥပေဒအသစ္အရ နုိင္ငံျခားက ရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူေတြဟာ ၅ နွစ္အခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္ ရၾကမွာ ျဖစ္ျပီး၊ တျခား အခြန္ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးတာေတြကို ခြင့္ျပုထားသလို၊ နိုင္ငံပုိင္သိမ္းခံရမယ့္ ေဘးကေနလည္း အာမခံထားပါတယ္။ (စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို အစိုးရက ျပည္သူပိုင္ သိမ္းခဲ့ဖူးတဲ့ သမုိင္းေၾကာင္း႐ွိခဲ့တဲ့ ျမန္မာျပည္အတြက္ ကိစၥက အေရးၾကီးပါတယ္။) အခုအထိ တင္ျပခဲ့သေလာက္ေတာ့ အျပစ္ေျပာစရာမ႐ွိေသးပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္ရဲ့ နုိင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈဥပေဒကို ၾကည့္ရင္ အက်ဳိးစီးပြားမတူတဲ့ အုပ္စုေတြ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ ဆက္႐ွိေနတယ္ဆုိတာကို ေတြ့နုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဥပေဒထဲမွာ မၾကာခင္ နွစ္ေတြအတြင္း တုိင္းျပည္ရဲ့အဓိက စီးပြားေရးက႑ေတြမွာ ခ်ယ္လွယ္ခဲ့ၾကတဲ့ ခရိုနီစီးပြားေရး အုပ္စုေတြရဲ့ အက်ဳိးစီးပြားေတြက ထင္ဟပ္ေနပါတယ္။ စီးပြားေရးက႑တုိင္းလုိလိုမွာ လက္တံျဖန့္က်က္ထားတဲ့ ခ႐ုိနီေတြက နုိင္ငံျခား ျပိုင္ဆုိင္မႈဆိုတာကို အရင္ဆံုးနဲ့ အေရးအၾကီးဆံုး ျခိမ္းေျခာက္မႈအျဖစ္ ျမင္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ နိုင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈဥပေဒမွာ လက္လီ အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္ငန္း၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ပိုင္ဆုိင္မႈ၊ သားငါးလုပ္ငန္းနဲ့ တျခား အေျခခံ လူသံုးကုန္ပစၥည္းလို အေပါ့စားစက္မႈလုပ္မႈလုပ္ငန္းနဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြမွာ နိုင္ငံျခား ရင္းနွီးျမႈပ္နွံသူေတြရဲ့ အခန္းက႑ကို ကန့္သတ္ထားတဲ့အခ်က္ေတြ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ေျပာရရင္ ေနာက္ဆံုးက်ေတာ့ လစ္ဘရယ္ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားေတြနဲ့ အရင္အစိုးရ လက္ထက္တုန္းက အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းခဲ့သူေတြၾကားမွာ အားျပိုင္မႈက နိုင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈဥပေဒဆိုတာကို ပံုေဖာ္လိုက္တာပါပဲ။ ေနာင္မွာလည္း ျမန္မာျပည္ဟာ စစ္မွန္တဲ့ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈလမ္းေၾကာင္းေပၚကို တက္နိုင္၊ မတက္နုိင္ဆုိတာကိုလည္း ဒီအားျပိုင္မႈကပဲ ဆံုးျဖတ္ပါလိမ့္မယ္။ Macquarie University မွ စီးပြားေရးတြဲဖက္ပါေမာကၡ  Sean Turnell ေရးသားသည့္  Myanmar: Asia’s next ‘tiger’? ေဆာင္းပါးကို ဘာသာျပန္ပါသည္။)