ဇန္န၀ါရီ ၄ ရက္က ရခုိင္ျပည္နယ္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ေက်ာင္းေတာင္၊ ငျမင္းေဘာ္၊ ဂုပၸိနဲ႔ ခထီးလွရဲကင္းစခန္းေတြကို ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္က တၿပိဳင္နက္တည္း ဝင္ေရာက္တုိက္ခုိက္ခဲ့လို႔ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္ ၁၃ ဦး ေသဆုံးခဲ့ၿပီး ၉ ဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့သလို ရကိၡိဳင့္တပ္မေတာ္ဘက္ကလည္း တပ္သား ၂ ဦး ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္က ရဲကင္းေတြ တိုက္ခိုက္ခံရတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဒသခံေတြရဲ့ သေဘာထားအျမင္ကို ဒီဗီြဘီက ေမးျမန္းေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။ ကိုေဇာ္ဝင္း “က်ေနာ္တို႔ ျမင္တာကေတာ့ ဒီအတိုင္းသာ ထားမယ္ဆိုရင္ တုိက္ပြဲေတြ တေန႔ထက္တေန႔ ပိုႀကီးလာမယ္။ ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးဝါးစရာေတြျဖစ္လာမယ္။ ဒီေနရာမွာ ဘာကုိ သြားေတြ႔ရလဲဆိုေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ၊ သယံဇာတခြဲေဝျခင္း အာဏာ၊ ဒီလိုအခြင့္အာဏာေတြေၾကာင့္ အခုလို တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေနတာလို႔ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ျမင္တယ္။ တိုက္ပြဲေတြ ၿငိမ္သြားမယ့္ဟာကလည္း ဒီအတိုင္းပါပဲ၊ သယံဇာတခြဲေဝ အသုံးခ်မႈေတြရယ္၊ အာဏာခြဲေဝ အသုံးခ်မႈကို တိုင္းရင္းသားေတြမွာ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို ခြဲေဝေပးလိုက္ရင္ ဒီလိုစစ္ပြဲေတြ ျဖစ္လာစရာအေၾကာင္း မရွိဘူး။ စစ္ပြဲေတြျဖစ္ေနတာက ဒီလိုအခြင့္အေရးေတြ ရေအာင္လုပ္ေနၾကတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ကေတာ့ အဲ့လိုရႈျမင္တယ္။ ဒီေနရာမွာ ထပ္ၿပီးတခုေျပာခ်င္တာက ၂၀၁၈ အေျခခံဖြဲ႔စည္းပုံ မဟုတ္ဘူး။ ဒီကိစၥကို လႊတ္ေတာ္မွာ အက်ယ္ခ်ဲဲ႔ၿပီးေတာ့ လုပ္လို႔ရတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာခြဲေဝ၊ သယံဇာတေတြခြဲေဝမႈ အခန္းက႑ကို မလုပ္ျခင္းဟာ တိုက္ပြဲေတြကိုျဖစ္ေအာင္ အၿမဲတမ္း ဖန္တီးေနတယ္လို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ အဲ့လိုရႈျမင္တယ္ခင္ဗ်။”   ေဒၚညိဳေအး “ဒီလိုရဲစခန္း တိုက္ခိုက္ခံရတဲ့အေပၚမွာ ဘယ္သူ႔မွမေသေစခ်င္ဘူး။ ေသဆုံးတဲ့သူေတြကလည္း ျပည္သူထဲက ေပါက္ဖြားတဲ့ ျပည္သူေတြပဲျဖစ္တယ္၊ စိတ္မေကာင္းဘူး။ က်မတို႔က အပြင့္လင္းဆုံးေျပာရရင္ေတာ့ ဒီလို တိုက္ခိုက္ၾကတယ္ဆိုတာကေတာ့ က်မတို႔ ျပည္သူေတြဘက္ကို ျပန္ၾကည့္ရမယ္။ က်မတို႔ ရခိုင္ျပည္သူေတြက အင္မတန္မွနိမ့္က်ေနတယ္။ စီးပြားေရးလည္း မရွိဘူး။ ပညာေရးလည္း ေအာက္ဆုံးအဆင့္အထိ ေရာက္ရွိေနတယ္။ က်မတို႔ ရခိုင္ေဒသက ဘယ္လိုေနရာမ်ိဳးမွ ႐ုန္းကန္လို႔ရတဲ့ အေနအထားမွမရိွဘူး။”   ကိုစုိးဟန္ “ေအေအဘက္ ဒီလိုမ်ိဳး ရဲကင္းေတြကို တိုက္ခိုက္တယ္ဆိုတာက ေနာက္တခုက ရဲကင္းေတြကေန ေအေအတပ္ေတြရွိတဲ့ ေနရာေတြကို အေျမာက္ႀကီးေတြနဲ႔ပစ္ကူေပးတာ ေတြရွိတယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြ က်ေနာ္တို႔ ၾကားသိေနရတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္မို႔ ေအေအဘက္က သတိေပးစာလည္း ရဲေတြကို ကမ္းထားတာရွိတယ္။ ရဲလုပ္ထုံးလုပ္နည္းနဲ႔အညီ လုပ္ဖို႔ပဲ သတိေပးထားတာေတြရွိတယ္။ ဒါကိုပဲ သူတို႔က ကိုယ္လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြထက္ ေက်ာ္လြန္ၿပီးေတာ့ လုပ္လာတယ္ဆိုေတာ့ ေအေအဘက္က ျပတ္ျပတ္သားသားပဲ ကိုယ္တြယ္တာျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္က ဒီလိုပဲျမင္တယ္။”   ဦးေအာင္သန္းေဝ “ဘူးသီေတာင္မွာ ရဲစခန္းေလးခုကို ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္(ေအေအ) တိုက္ခိုက္တဲ့အေပၚမွာ ဒါကေတာ့ အက်ိဳးေပ့ါဗ်ာ။ သူတို႔ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းကဘာလဲ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ဘာလုပ္ဖို႔ လက္နက္ကိုင္ၿပီးမွ အခုလိုမ်ိဳးတိုက္ခိုက္မႈေတြ လုပ္ရသလဲဆိုတာ အေၾကာင္းကို ျပန္လည္သုံးသပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဘယ္တိုင္းရင္းသားမွ ကိုယ္ပိုင္ႏိုင္ငံထူေထာင္ဖို႔ ဆႏၵမရွိဘူးဆိုတာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြက တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ထားတယ္ ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ၾကားသိရပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားအားလုံး တန္းတူအခြင့္အေရး မရၾကဘူး။ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္မရွိတဲ့အတြက္ တန္းတူရည္ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္နဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ဆိုင္တဲ့ သဘာဝသယံဇာတမ်ားကို ခြဲေဝစီမံပိုင္ခြင့္ရရွိဖို႔ တိုင္းရင္းသားေတြကသူတို႔ လက္နက္ကိုင္ၿပီး ေတာင္းဆိုမွျဖစ္မယ္ဆိုတဲ့သူတို႔ သုံးသပ္တဲ့မိအတြက္ ဒီနည္းလမ္းကို သုံးေနၾကတယ္။” ေဒၚေမျဖဴ “က်မထင္တာကေတာ့ လုံၿခံဳေရးခ်ထားတဲ့ ရဲေတြနဲ႔ သိပ္မဆိုင္ဘူးထင္တယ္။ စစ္တပ္က အသြင္ေျပာင္းၿပီး လုပ္လုိ႔၊ ေက်းရြာက လူေတြက မေနႏိုင္ေအာင္ ဗုံးေတြႀကဲခ်၊ အဲ့လိုလုပ္တဲ့ အခါမ်ိဳးမွာေတာ့ သူတို႔ကလည္း ခုခံတဲ့သေဘာနဲ႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ မလုပ္ရင္ ကိုယ္ပဲ နာၾကမွာေလ။” ေဒၚေက်ာ့စိန္ “ဒီကိစၥ တပ္မေတာ္စၿပီးတိုက္ခိုက္တာပဲ၊ ေအေအဘက္က ကိုယ္ဟာ ကိုယ္ေနတာ။ စစ္တပ္ကေနၿပီး ေက်းရြာ ေတြလာၿပီး ဗုံးၾကဲတယ္။ ရြာသားေတြကို မေနႏိုင္ေအာင္စစ္တပ္ဘက္က ေလယာဥ္ေတြနဲ႔ အေပၚက ဗုံးခ်တိုက္ခိုက္တယ္။ ေအေအဘက္ကေတာ့ တပ္မေတာ္ကို သီးသန္႔ တိုက္ခိုက္ခ်င္တာ၊ အဲ့ဒီေတာ့ တပ္မေတာ္ဘက္က လည္း ရဲတပ္ရင္းေတြမွာ အသြင္းေျပာင္းၿပီး ခိုေအာင္းတယ္။ အသြင္းေျပာင္းၿပီးေတာ့ေနတယ္။ အဲ့ဒီလို ေနတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ မေက်နပ္လို႔ ဝင္တိုက္ျဖစ္တယ္။”