နုိင္ငံေတာ္သမၼတ႐ုံး၀န္ၾကီး ဦးစုိးသိန္းနွင့္ ေမးျမန္းခန္း
DVB
·
September 12, 2012
မၾကာေသးခင္က နိုင္ငံေတာ္ သမၼတကေန ၀န္ၾကီးေနရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ အေျပာင္းအလဲေတြ ျပုလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ သမၼတ႐ုံး၀န္ၾကီးေတြကုိလည္း ၆ ဦးအထိ အင္အားျဖည့္ခဲ့ ပါတယ္။ အဲထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ ၀န္ၾကီး ဦးစိုးသိန္းကုိ ဒီမုိကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံ ညြွႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေအးခ်မ္းနုိင္ ေတြ့ဆုံ ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုလြွႊတ္ေတာ္မွာ နုိ္င္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈ ဥပေဒနဲ့ပတ္သက္ျပီး အၾကိတ္အနယ္ေဆြးေနြးၾကတယ္။ တခ်ို့ျပင္ဆင္မႈေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ဆံုး ေသာၾကာေန့က ျပည္ေထာင္စုလြွႊတ္ေတာ္ကေန အတည္ျပုလုိက္တယ္။ အဲဥပေဒနဲ့ပတ္သက္ျပီး ၀န္ၾကီးတို့ဘက္က ျပန္တင္ျပတဲ့အခ်က္အလက္ေတြလည္း ပါပါတယ္။ ဥပမာ ေဒၚလာ သန္း ၅ သန္းပါလာရမယ္ဆိုတာမ်ိုး၊ ေနာက္ ၄၉၊ ၅၁ ရာခုိင္နႈန္း၊ လြွႊတ္ေတာ္ကျပင္တဲ့အခ်က္ေတြ၊ ၀န္ၾကီးတုိ့ ျပန္ျပင္တဲ့အခ်က္ေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး က်သြားတဲ့ နုိင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈ ဥပေဒနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ၀န္ၾကီး ဘာေျပာခ်င္ပါလဲ။
“နိုင္ငံေတာ္သမၼတဆီ တင္ထားျပီးေတာ့ နုိင္ငံေတာ္သမၼတ လက္၀ယ္ေရာက္တဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တုိ့အဖြဲ့ျပန္ျပီး အစည္းအေ၀းထုိင္ျပီးေတာ့ ၾကည့္ေပးပါ မယ္။ လုိအပ္ရင္ သမၼတၾကီးကုိ ျပန္ အၾကံျပုပါမယ္။ က်ေနာ္ ထင္တာေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းလာျပီလုိ့ ထင္ပါတယ္။ က်ေနာ့္မ်က္စိနဲ့ေတာ့ မေတြ့ေသးဘူး။ က်ေနာ့္တြဲဖက္အတြင္းေရးမႉး သူရဦးေသာင္းညြန့္ေျပာတာေတာ့ ေတာ္ေတာ္ကိုျပည့္စံုတဲ့ နုိင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈ ဥပေဒမ်ိုးျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို့ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။”
တခ်ို့စိတ္ပူၾကတာက ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈဥပေဒက အရင္ အစုိးရနဲ့နီးစပ္တဲ့ လူနည္းစုတစုေပါ့။ သူတုိ့အက်ိုးကုိမ်ား ၾကည့္မလားေပါ့။ အခု က်သြားတဲ့ ဥပေဒမွာေရာ အဲလိုအခ်က္အလက္ေတြ ပါလားဗ်။
“မပါနုိင္ဘူးလို့ ယုံၾကည္ပါတယ္။”
နိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြ ၀င္လာဖုိ့ဆိုရင္ က်ေနာ္တို့တုိင္းျပည္ရဲ့ ေျမေဈးေတြက ေဈးၾကီးေနေသးတယ္။ ဒါကုိေလွ်ာ့ခ်ဖုိ့ ၀န္ၾကီးကိုယ္တုိင္လည္း ၾကိုးစားမယ္ဆိုျပီး ေျပာထားတာ႐ွိပါတယ္။ အဲအခ်က္နဲ့ ပတ္သက္လို့ေရာ ၀န္ၾကီး ဘယ္လိုၾကိုးစားဖုိ့ စီစဥ္ထားပါလဲ။
“က်ေနာ္တုိ့ရဲ့ ေျမတန္ဖိုး၊ ေျမနဲ့ဆက္စပ္တဲ့ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေပါ့။ ဘာလုပ္လုပ္ ေျမတန္ဖိုးက ဒီေဒသတြင္းမွာ သာမန္ထက္ ေဈးၾကီးေနေသးတယ္။ ဒါက သင့္ေတာ္တဲ့ ေဈးေလးျဖစ္ဖို့လိုတာေပါ့။ လူေတြက ေဈးၾကီးေတာ့ ေျမေပၚမွာ လာျပီးျမႈပ္နွံတာေပါ့။ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြက တေနရာမွာသြားအိပ္ေနတာေပါ့။ က်ေနာ္ဆုိလုိတာကေတာ့ income generate လုပ္နုိင္တဲ့ ေငြကုိ ပိုျပီးထုတ္လုပ္နုိင္ရင္ တုိင္းျပည္စီးပြားေရးဖြံ့ျဖိုးတုိးတက္နုိင္တာေပါ့။ ေငြေတြအမ်ားၾကီး သြားအိပ္ေနတယ္။ အရင္ကဆိုရင္ ကားမွာရင္းေတာ့ ေငြေတြအမ်ားၾကီး သြားအိပ္ေနတာေပါ့။ ကားကိစၥျပီးသြားေတာ့ ေျမမွာသြားအိပ္ေနမွာဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ့လည္း စဥ္းစားပါတယ္။ ေျမယာပိုင္ဆုိင္မႈေတြနဲ့ ပတ္သက္လို့ စာရင္းေတြေကာက္မယ္။ ေကာက္ျပီး ထုိက္သင့္တဲ့ အခြန္ေတြကို ျပန္ျပီး review (ဆန္းစစ္) မယ္။ ဒါဆိုရင္ ေျမယာမွာ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံတာ ထုိက္သင့္သေလာက္ နည္းသြားမယ္။ ထုိင္းမွာလုပ္ပါတယ္။ price review လုပ္တယ္။ costing (ကုန္က်မႈ) ေပါ့။ ဒါကုိ ျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးဌာနကလုပ္တယ္။ အဲလိုနည္းစနစ္ေလး က်င့္သံုးမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ တခ်ိန္မွာ ထုိက္သင့္တဲ့ ေဈးနႈန္းေတြျဖစ္ျပီး ရင္းနီွးျမႈပ္နွံမႈေတြ ၊ ေျမယာေပၚမွာ အသံုးျပုျပီး စိုက္ပ်ိုးၾကမယ္။ စက္႐ုံေတြ ေဆာက္ၾကမယ္။ ဒါေတြက ပိုျပီး အသက္၀င္ လာမယ္လို့ ထင္တယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ စစခ်င္း ေျမယာမွာ ျမႈပ္နွံတဲ့ေငြက ကုန္သြားတဲ့အခါမွာ ဆက္ျပီး running capital အတြက္ ေငြက သိပ္မရိွနုိင္ေတာ့ဘူး။ ဒီအခက္အခဲေလးေတြ က်ေနာ္တုိ့ျမင္လာတယ္။ ဒါေတြၾကိုးစားျပင္သြားမယ္။”
ဘယ္အခ်ိန္ေလာက္မွာ ျပင္နုိင္မယ္လို့ ခန့္မွန္းလဲ။
“ၾကိုးေတာ့ၾကိုးစားေနတာပဲ။ လုပ္စရာအလုပ္ေတြကလည္း အမ်ားၾကီးဆုိေတာ့ က်ေနာ္လည္း ၾကိုးစားေနပါတယ္။”
အခုလတ္တေလာမွာ ေျမယာအသိမ္းခံရတဲ့ လယ္သမားေတြ ဆနၵျပတာ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာေတြ့ေနရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လယ္ေျမေတြ အသိမ္းခံထားၾကရတာေပါ့။ တခ်ို့က စစ္တပ္ကသိမ္းထားတာမ်ိုး ႐ွိသလို ကုမၸဏီေတြက သိမ္းထားတဲ့ လယ္ေျမေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ အဲ့ကိစၥကုိ ၀န္ၾကီးတုိ့အေနနဲ့ ဘယ္လိုမ်ိုး ေျဖ႐ွင္းေပးဖို့ စီစဥ္ထားပါလဲ။
“က်ေနာ့္ဘက္လည္း အစီအစဥ္ေလးတခု ႐ွိတယ္။ လြွႊတ္ေတာ္ဘက္ကလည္း စီစဥ္ထားတာ႐ွိတယ္။ ဦးတင္ထြဋ္ ဦးေဆာင္တဲ့ ေကာ္မတီကလည္း လုိက္ျပီးေတာ့ စစ္ေဆးျပီး က်က်နန စီမံေဆာင္႐ြက္ေနတာ႐ွိတယ္။ သူ့ဘက္ကစီမံေဆာင္႐ြက္တာ အဆင္ေျပရင္ သူစီမံေဆာင္႐ြက္တာကို လုိက္ျပီးေတာ့ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးမွာပဲ။ က်ေနာ့္ဘက္ကလည္း ထုိက္သင့္တာေတြ လုိက္ၾကည့္ေနပါတယ္။ သုိ့ေသာ္လည္းပဲ သူက အစတခုကုိင္လို့မျပီးဘူးေပါ့။ တခုက ေပးလိုက္လို့ လြယ္ေပမယ့္ ေနာက္တခုက လာ impact (အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ) ျဖစ္ေတာ့ က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ ေလ့လာျပီးေတာ့ လယ္ယာမဲ့ လယ္လုပ္တဲ့သူေတြကုိ က်ေနာ္တုိ့ အစီအမံေလးတခု လုပ္ေပးဖုိ့ နုိင္ငံေတာ္သမၼတၾကီးက သူ့ေခါင္းထဲမွာ အစီအစဥ္ေတြ႐ွိပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ့လည္း ေျပာထားပါတယ္။ လတ္တေလာေတာ့ အေကာင္အထည္မေဖာ္နိုင္ေသးဘူး။ သုိ့ေသာ္လည္းပဲ မေ႐ွးမေနွာင္းမွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္နုိင္မယ္လို့ ထင္ပါတယ္။ အခု အစုိးရသစ္လက္ထက္မွာ ေျမသိမ္းဆည္းတဲ့အလုပ္ေတြ တခုမွ မလုပ္ပါဘူး။”
ဒီအစုိးရသစ္လက္ထက္မွာ လယ္ေျမေတြ သိမ္းဆည္းခဲ့တာမဟုတ္ဘူး။ အရင္ လက္ထက္မွာ သိမ္းခဲ့တာ၊ ေျပာရရင္ေတာ့ လယ္သမားေတြက လယ္ေျမမဲ့ေတြ မဟုတ္ဘူး။ သူတို့ကိုယ္တုိင္ လယ္ယာေျမလုပ္ေနတယ္။ သူတုိ့ ကိုယ္တုိင္ ေတာင္ယာေတြခုတ္ေနတယ္။ ေနာက္ပိုင္းက်မွ အသိမ္းခံရတဲ့ ကိစၥေပါ့ေနာ္။ အဲအေပၚမွာ မေက်နပ္ၾကတာေပါ့။ အခု က်ေနာ္တုိ့ေတြ့ေနရတာ ဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျဖစ္ေနတဲ့အခါ ဒီျပဿနာ ဒီထက္ပိုၾကီးလာမလားေပါ့။ အလ်င္အျမန္ ေျဖ႐ွင္းဖုိ့ လိုျပီးလားလုိ့ ေမးတာပါ။
“လိုအပ္ပါတယ္။ ျဖည္းျဖည္းေပါ့ ျဖည္းျဖည္းဆုိေပမယ့္ တဆင့္ျပီးတဆင့္လုပ္ရမယ္။ အလ်င္အျမန္လည္း ေျဖ႐ွင္းရမယ္။ Land reform နဲ့ပတ္သက္လို့ ေတာ္ေတာ္ sensitive ျဖစ္တယ္ေလ။ ဒါေလးကုိ အားလံုး comprehensive view နဲ့လုပ္မွ ေအာက္ေျခအဆင့္ လယ္သမားေတြအတြက္ မနစ္နာတဲ့ အစီအမံေတြ ျဖစ္မယ္။ လယ္သမားမွာ ၅ မ်ိုး ႐ွိပါတယ္။ ေအာက္ေျခအဆင့္ လယ္သမား၊ လယ္လုပ္တယ္ လယ္မ႐ွိဘူး လယ္ကူလီလိုမ်ိုးေပါ့။ အဲလူေတြအတြက္ အမ်ားၾကီး အေလးထားျပီးေတာ့ နုိင္ငံေတာ္သမၼတၾကီးက စဥ္းစားေပးေနတယ္။ ဒါနဲ့ပတ္သက္လို့ေတာ့ အခြင့္မသာေသးလုိ့ က်ေနာ္မေျပာလိုေသးပါဘူး။”
ေနာက္ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈနဲ့ ပတ္သက္လို့ Telecommunication မွာ ဆက္သြယ္ေရး၀န္ၾကီးဌာနက တယ္လီဖုန္းနဲ့ ပတ္သက္လို့ ကုမၸဏီ ၄ ခုကို သူတို့ခ်ေပးမယ္။ သူတို့နဲ့ ဖက္စပ္လုပ္ဖုိ့ေပါ့။ အဲမွာလည္း တခ်ို့က ၁၀၀ ရာခုိင္နႈန္း ပုဂၢလိကမေပးဘဲနဲ့ ဆက္သြယ္ေရးနဲ့ လုပ္ရမယ္ဆုိတာမွာ တခ်ို့ကလည္း ေ၀ဖန္တဲ့ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ ဒါနဲ့ပတ္သက္လို့ေရာ ၀န္ၾကီး ဘာေျပာခ်င္ပါလဲ။
“အစပုိင္းမွာေတာ့ ဒီကုမၸဏီ ၄ ခုပဲေပးတယ္မဟုတ္ေသးဘူး။ က်ေနာ္တို့က ICT က႑တုိးတက္ဖို့ တကယ္လိုအပ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ့နုိင္ငံရဲ့ တယ္လီဖုန္းအေရအတြက္က ၃-၄-၅ ရာခုိင္နႈန္းပဲ႐ွိပါေသးတယ္။ ယိုးဒယားမွာဆုိရင္ ၁၀၀ ရာခုိင္နႈန္း႐ွိတယ္။ တျခားနုိင္ငံေတြေရာ ဒီ ICT ဖြံ့ျဖိုးမွ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြ၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး စသျဖင့္ ဒါေတြ အမ်ားၾကီး ဆက္စပ္ျပီးေတာ့ ဒါေတြအတြက္ ဦးစားေပးအဆင့္ထဲမွာပါတယ္။ သို့ေသာ္လည္း စနစ္တက်လုပ္ဖုိ့လိုတယ္။”
တင္ဒါနဲ့ ပတ္သက္လို့ ခုနက ၀န္ၾကီးေျပာသလိုပဲ အစိုးရပိုင္ ကုမၸဏီေတြကို ေလလံပစ္တာေတြ ႐ွိတယ္။ စက္မႈဇုန္ေတြ ေလလံပစ္တာေတြ ႐ွိတယ္။ အဲဒီမွာလည္း ေ၀ဖန္မႈ တခ်ဳိ့က ဒီေလလံဆြဲတဲ့ကိစၥေတြမွာ ပြင့္လင္းမႈ မ႐ွိဘူး။ တခ်ဳိ့ကလည္း နီးစပ္တဲ့သူေတြကို ေပးတာ ႐ွိတယ္လို့ ေျပာတယ္ဗ်။ အဲဒါနဲ့ ပတ္သက္လို့ေရာ ၀န္ၾကီး ဘာေျပာခ်င္လဲဗ်။
“ဒါေတြက လုပ္ငန္းအေပၚမွာ မူတည္သြားတာပါ။ တခ်ဳိ့ဟာေတြလည္း သတင္းစာထဲမွာ ထည့္ေၾကာ္ျငာတယ္။ တခ်ဳိ့ကလည္း ၀န္ၾကီးဌာနေတြရဲ့ ၀က္ဘ္ဆိုက္ေတြမွာ ထည့္တယ္။ ၀န္ၾကီးဌာနေတြရဲ့ တင္ဒါပို့စ္မွာ ထည့္တယ္။ ဒါေပမယ့္ လာျပီး apply လုပ္တဲ့အေပၚမွာ ၀န္ၾကီးဌာနမွာ ႐ွိတဲ့ အဖြဲ့အစည္း ဒုတိယ၀န္ၾကီး အဆင့္႐ွိတဲ့သူေတြေပါ့ သူတို့က ေ႐ြးခ်ယ္ျပီးေတာ့မွ လုပ္ရပါတယ္။ မလုပ္ခင္ သမၼတရံုးကို တင္တယ္။ ခြင့္ျပုရင္ က်ေနာ္တို့ ေ႐ြးခ်ယ္တယ္။ ေနာက္ဆံုး ၀န္ၾကီးဌာန အီးစီမွာ ဆံုးျဖတ္ျပီးမွ cabinet ကို ျပန္တင္တယ္။ အဆင့္လိုက္သြားတာပါ။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈကေတာ့ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ကူးေျပာင္းသြားရမွာ။ အခုလည္း ကူးေျပာင္းေနပါတယ္။ သတင္းစာက ေမးလည္း က်ေနာ္တို့ ေျဖၾကတယ္။ မီဒီယာေတြ ေမးလည္း ေျဖၾကတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ နွစ္ေလာက္နဲ့ အခုကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ ေျပာင္းလဲသြားျပီေလ။ အခုေတာင္ ကိုေအးခ်မ္းနိုင္တို့ ဒီကိုေရာက္ျပီး က်ေနာ္တို့ကို ေမးျမန္းေနရျပီေလ။ ဒါေပမယ့္ ပို၍ပို၍ ေကာင္းမြန္တဲ့ မေန့ကထက္ ပိုေကာင္းတဲ့ ထင္သာျမင္သာ႐ွိမႈကို ကူးေျပာင္းသြားရမွာေပါ့။ တခါတည္းေတာ့ တခ်ဳိ့အပိုင္းက လိုပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္၀န္ခံပါတယ္။”
၀န္ၾကီးတို့လို အထက္ပိုင္းမွာ ေျပာင္းျပီး ေအာက္ေျခက ေျပာင္းဖို့ ေနာက္က်ေနတာေရာ မျဖစ္နိုင္ဘူးလား။
“ဒါလည္းမွားတယ္လို့ မဆိုပါဘူး။ ကိုေအးခ်မ္းနိုင္ေျပာတာ မွန္ပါတယ္။ သို့ေသာ္လည္း တလြွႊာျပီး တလြွႊာ သြားရပါမယ္။ ဒါေတြက နွစ္ေပါင္း ၆၀ ခန့္ ျဖစ္ေနပါျပီ။ စနစ္တခုမွာ ေနခဲ့ရတယ္။ ေနာက္ တျခား စနစ္တခုကို ေျပာင္းေတာ့ စစ္တပ္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ စနစ္ကေန ဒီမိုကရက္တစ္ အစိုးရ စနစ္ကို ေျပာင္းတယ္။ အရင္က ျပည္တြင္းစစ္ တိုက္ေနရာကေန ျငိမ္းခ်မ္းေရးကိုေျပာင္းတယ္။ က်ေနာ္အျမင္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေျပာင္းထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီထက္ ၾကိုးစားရမယ္။ ဒါနဲ့ ေက်နပ္လို့ မရေသးပါဘူး။ ဆိုေတာ့ သူတို့လည္း အဆင့္လိုက္ သူတို့ရဲ့ အက်င့္ေတြေပါ့။ သာမန္အားျဖင့္ ေျပာရရင္ေတာ့ အာဏာ႐ွိတဲ့အာဏာပိုင္ အဖြဲ့အစည္း၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္႐ွိတဲ့ အဖြဲ့အစည္းလို့ သံုးနႈန္းၾကတယ္။ အခု က်ေနာ္တို့က တာ၀န္႐ွိတဲ့အဖြဲ့အစည္းလို့ပဲ သံုးခ်င္ပါတယ္။ အခု လုပ္ပိုင္ခြင့္႐ွိတဲ့ဆိုတဲ့ အေလ့အက်င့္ကေန လူထု အက်ဳိးေဆာင္တဲ့ အေလ့အက်င့္ကို ေျပာင္းရမယ္။ ဆိုေတာ့ ျမန္တဲ့သူလည္း ႐ွိမယ္။ ၾကာတဲ့သူလည္း ႐ွိမယ္။ လံုး၀ မေျပာင္းခ်င္တဲ့သူလည္း ႐ွိမွာပဲ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို့ ၾကိုးစားေနပါတယ္။ အခ်ိန္ေလးေတာ့ ယူရမယ္လို့ က်ေနာ္ဆိုလိုခ်င္ပါတယ္။
သို့ေသာ္လည္းပဲ အခ်ိန္အမ်ားၾကီး မယူလိုပါဘူး။ က်ေနာ္ မီဒီယာေတြကို ေျပာပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီအစိုးရရဲ့ ပထမဆံုး အစိုးရက အလြန္ခက္ပါတယ္။ ဒီအစိုးရက လုပ္ရင္းကိုင္ရင္းနဲ့ပဲ အခ်ိန္ကုန္သြားပါလိမ့္မယ္။ အမွတ္ရစရာ တခုမွာ မ႐ွိပါဘူးလို့ တျခား မီဒီယာေတြကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယတန္း က်ရင္ေတာ့ အသင့္အတင့္ ေကာင္းမြန္လာတဲ့ ဒီမုိကေရစီ အစိုးရ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ တတိယတန္းက်ရင္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတဲ့ ဒီမိုကေရစီအစိုးရ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို့ မီဒီယာေတြနဲ့ ေတြ့ရင္ က်ေနာ္ေျပာပါတယ္။ က်ေနာ္က ဒီလိုပဲ ျမင္ပါတယ္။ ျမန္ျမန္ၾကီးေျပာင္း ရင္ ေခါင္းတြဲကသြားျပီး ခါးတြဲၾကီးျပတ္က်က်န္ခဲ့လို့ မျဖစ္ပါဘူး။ အားလံုး လိုက္ပါနိုင္တဲ့ အေနအထားေပါ့။ က်ေနာ္တို့မွာ လိုအပ္တဲ့ အခ်က္ေတြကို ကိုေအးခ်မ္းနိုင္လည္း သိပါလိမ့္မယ္ အမ်ားၾကီးပါ။ အမ်ားၾကီးဆိုျပီး စိတ္ပ်က္ အားငယ္ဖို့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚ ေရာက္လာျပီ။ ဒါကို ၀ိုင္းျပီး ကိုယ္စီ၀ိုင္းတြန္းမွ ေ႐ြ့သြားမယ္လို့ က်ေနာ္ထင္တယ္။ အတင္းအဓမၼ လုပ္လို့ မရေသးဘူး။ အဓမၼ လုပ္မယ္ဆိုရင္ ေျပာင္းျပန္ ျပန္ျဖစ္ သြားရင္ ဘယ္လို လုပ္မလဲ။ ဒါေၾကာင့္မို့ လွလွပပ ညင္ညင္သာသာနဲ့ ေ႐ြွႊ့ေျပာင္းရမယ့္ အလုပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ တခ်ဳိ့စက္ရံုက ရံႈးလို့ စက္ရံုၾကီးပိတ္လိုက္ရတဲ့ နည္းလမ္းကို ေျပာရင္ လူသံုးေလးေထာင္ေလာက္ အထည္ခ်ဳပ္ လုပ္ငန္းလုပ္ေနတဲ့သူေတြ ဒုကၡေရာက္ကုန္မွာေပါ့။ ရံႈးတာကို အရံႈးနည္းေအာင္၊ အရံႈးနည္းတာကို သေရျဖစ္ေအာင္၊ ထြက္တဲ့သူလည္း အျငိမ္းစားသြားလို့ရေအာင္၊ သူမ်ားနဲ့ ဖက္စပ္လုပ္ရင္လည္း သူတို့ေတြ ဘ၀မပ်က္ဘဲ ဖက္စပ္အသြင္ကို ထည့္သြင္းလို့ရေအာင္ ညင္သာစြာ သြားမွ အဆင္ေျပမယ္လို့ က်ေနာ္ထင္တယ္။”
အဲဒီကိစၥပဲ။ ျပီးခဲ့တဲ့ တရက္က အုတ္ ခ်က္တဲ့စက္ရံုမွာ ပုဂၢလိကကို လြွႊဲလိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ပုဂၢလိကက အလုပ္သမားေတြ အကုန္လံုးကို ထုတ္ပစ္လုိက္ တယ္။ ေနတဲ့ေနရာကေနပါ ေမာင္းထုတ္ခံရတဲ့ ကိစၥေတြေပါ့။ ဒါမ်ဳိးေတြက ခုနက ၀န္ၾကီးေျပာသလို အလုပ္သမားေတြအတြက္ တခုခု ခ်မွတ္ဖို့ လိုမယ္ထင္တယ္။
“အဲဒါက မွားေျပာတာဗ်။ အုတ္လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းက ေျမၾကီးကေန တူးျပီး လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းက ယေန့ေခတ္မွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ေျမၾကီးနဲ့ လုပ္တဲ့ အလုပ္က မျဖစ္နုိင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီနားကလည္း ျမို့ထဲေရာက္သြားေတာ့ ေနာက္ ၁ နွစ္ဆိုရင္ ဒီစက္ရံုက လံုး၀ ပိတ္သြားရမွာ။ ဂက္စ္ဖိုးကလည္း ေဈးၾကီးလာတယ္။ အုတ္အစားထိုးက်ေတာ့ ဘိလပ္ေျမနဲ့ သဲနဲ့ လုပ္တဲ့ ကြန္ကရစ္အတံုးေတြ ေပၚလာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေျမၾကီး မကုန္ေတာ့ဘူးေပါ့။ သဲကလည္း ျမန္မာျပည္မွာ အမ်ားၾကီး ႐ွိတယ္ေလ။ အဲဒီစနစ္ကို ေျပာင္းမယ္လို့ ေျပာတာ။ လူေတြ အားလံုးလည္း အဲဒီမွာပဲ အလုပ္ရမွာပါ။ သူတို့က အရင္တုန္းက က်ဴးေက်ာ္တဲ့သေဘာနဲ့ ေပါက္တူးေပါက္ျပီး ေျမလုပ္ငန္းကို ၀င္လုပ္ေနတာေပါ့။ ဒီလူေတြအားလံုး ဘိလပ္ေျမနဲ့ သဲနဲ့ လုပ္တဲ့ စက္ရံုမွာ အလုပ္ျပန္ရမွာပါ။ ဒါေတြကို အျမင္လြဲျပီးေျပာတာ။ ဒါေတြအားလံုးကို မီဒီယာေတြနဲ့ သြား႐ွင္းျပီးပါျပီ။”
ေနာက္ဆံုးတခုကေတာ့ အေနာက္နိုင္ငံေတြကလည္း စီးပြားေရး ပိတ္ဆို့တာေတြကိုလည္း ရပ္လိုက္ျပီးျပီ။ ျမန္မာျပည္ထဲကိုလည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာင္းလာေနျပီ။ နိုင္ငံတကာ ကုမၸဏီေတြေရာ ျပည္တြင္းမွာ ႐ွိတဲ့ ကုမၸဏီေတြေရာ စီးပြားေရးဘက္ကိုသြားၾကဖို့၊ လြွႊတ္ေတာ္ကလည္း ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈ ဥပေဒကို ခ်မွတ္ျပီးျပီ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ၀န္ၾကီး အေနနဲ့ ဘာအၾကံျပုခ်င္ပါသလဲ။
“က်ေနာ္တို့က ေ႐ွ့ကို တိုင္းျပည္တိုးတက္သြားဖို့က နည္းပညာတို့၊ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈတို့၊ Capital ေပါ့။ စီမံခန့္ခြဲတဲ့ management system ေကာင္းတဲ့ဟာေတြ သူမ်ားေတြဆီက ရယူရပါမယ္။ ဒါမွ ပိုတိုးတက္မွာပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ ေပါင္းစပ္ရမယ္။ ေပါင္းစည္းျပီး သူတုိ့ကို အသံုးခ်ျပီး ကိုယ္ကၾကီးပြားလာရမယ္။ ျပီးေတာ့ သူတို့က ျပန္သြားမယ္။ အဲဒီစနစ္ကေလးတခုျဖစ္ေအာင္ က်ေနာ္တို့က ၾကိုးစားရမယ္။ ေနာက္တခုက ၂၀၁၅ မွာ အာဆီယံတခုလံုး တေပါင္းစည္းတည္း ျဖစ္သြားရင္ fill flow and market တို့၊ fill flow and labour တို့၊ fill flow and investment တို့က်ေတာ့ သူတို့နဲ့ ေပါင္းစပ္ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ အဲဒီခ်ိန္က်ရင္ နည္းပညာညံ့ရင္ က်ေနာ္တို့ ပစၥည္း ဘယ္သူမွ သံုးမွာ မဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တို့ရဲ့ ထုတ္ကုန္ေတြက အရည္အေသြး မ႐ွိရင္ သံုးမွာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ သူတို့နဲ့ေပါင္းစပ္လိုက္ရင္ နည္းပညာရယ္၊ ေငြေၾကး အရင္းနွီးရယ္၊ စီမံခန့္ခြဲမႈရယ္ ေပါင္းစပ္လိုက္ရင္ က်ေနာ္တုိ့ လူမ်ဳိးေတြက ခ်က္ခ်င္း တက္လာမွာ။ က်ေနာ္တို့ လူမ်ဳိးေတြက ေတာ္တယ္။ က်ေနာ္တို့ လုပ္ငန္း႐ွင္ေတြကလည္း ေတာ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ သူတို့နဲ့ ေပါင္းစပ္လိုက္ရင္ အရမ္းေတာ္သြားလိမ့္မယ္လို့ က်ေနာ္ထင္တယ္။”