ကရင္ျပည္နယ္၊ ဘားအံၿမိဳ႕နယ္၊ ၿမိဳင္ကေလးေက်းရြာအုပ္စုနဲ႔ လွာကာေက်းရြာအုပ္စုမွာရွိတဲ့ ဘိလပ္ေျမစက္႐ံု ၂ ႐ံုဟာ ဒီႏွစ္ကစၿပီး ေက်ာက္မီးေသြးစြမ္းအင္နဲ႔ လည္ပတ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတဲ့ အတြက္ ေဒသခံေတြက ကန္႔ကြက္လုိက္ပါတယ္။ လွာကာေက်းရြာအုပ္စုရွိ တရက္ တန္ ၉၀၀ ထုတ္လုပ္တဲ့ ဘိလပ္ေျမစက္႐ံုနဲ႔ တရက္ တန္ ၄၀၀၀ ထုတ္လုပ္တဲ့ ဘိလပ္ေျမစက္႐ံုတို႔ကို ျမန္မာ့စီးပြားေရးေကာ္ပိုေရးရွင္း (MEC) က စတင္ တည္ေထာင္ၿပီး သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ေလာင္စာနဲ႔ လည္ပတ္ေနတာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ၾကာၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုႏွစ္ ၂၀၁၈ မွာေတာ့ အဲဒီ ဘိလပ္ေျမစက္႐ံုေတြကုိ ေက်ာက္မီးေသြးစြမ္းအားနဲ႔ လည္ပတ္ဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနသလုိ ေက်ာက္မီးေသြးေတြကုိလည္း သယ္ေဆာင္ေနလို႔ ေဒသခံေတြက က်န္းမာေရး စုိးရိမ္တဲ့အတြက္ ဒီသယ္ယူမႈကို ရပ္တန္႔ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လွာကာေက်းရြာအုပ္စုက ေဒသခံ ကုိယ္စားျပဳ ေဒၚစုိးစုိးေဌးကေတာ့ ဒီေက်ာက္မီးေသြးေတြ စတင္သယ္ေဆာင္စဥ္က အကာအကြယ္မလုပ္ဘဲ သယ္ယူေပးခဲ့တဲ့ ေဒသခံေတြထဲမွာ တေယာက္က ေသဆုံးၿပီး တေယာက္က ေလျဖတ္ထားတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ “လူထုေတြ အခု က်န္းမာေရးျပႆနာ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ ကေလးေတြဆုိရင္ အဆုပ္ေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြ၊ အသက္႐ႉမဝတာေတြ၊ ကင္ဆာေရာဂါေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ေနတယ္။ အခု အဲဒီေက်ာက္မီးေသြး သယ္ရင္းနဲ႔ေတာင္မွ တေယာက္က ေလျဖတ္သြားတယ္။ ကားသမား တေယာက္က အသက္႐ႉက်ပ္ၿပီးေတာ့ အဲဒီေနရာမွာပဲ ပြဲခ်င္းၿပီးေသသြားတယ္။ ပထမ ေက်ာက္မီးေသြးသေဘၤာတုန္းက သူတုိ႔ ေဂၚေတြနဲ႔ေကာ္ၿပီး ကားေပၚတင္တယ္ေလ။ ေက်ာက္မီးေသြးသယ္တဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔က ႏွာေခါင္းစီးေတြ မစြပ္ထားတဲ့ အခါက်ေတာ့ သူတုိ႔က ေက်ာက္သယ္သလုိ၊ ကုန္သယ္သလုိပဲ သယ္ၾကေတာ့ ေက်ာက္မီးေသြးေတြ သယ္ၿပီးေတာ့ ကားရပ္နားတဲ့အခ်ိန္မွာ အရက္ကေလးဘာေလး ေသာက္မယ္ဆုိၿပီးေတာ့ အရက္ေသာက္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အသက္႐ႉက်ပ္ၿပီးေတာ့ တေယာက္က ေဆး႐ံုသယ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ေသသြားတယ္။” အဲဒီဘိလပ္ေျမစက္႐ုံေတြမွာ အသုံးျပဳဖုိ႔ ေက်ာက္မီးေသြးေတြကုိ သေဘၤာနဲ႔တင္လာၿပီး ကားေတြနဲ႔ တဆင့္သယ္ယူေနတာ တလေလာက္ရွိၿပီလို႔ ေဒသခံ လွာကာရြာသားတေယာက္က ေျပာပါတယ္။ “က်န္းမာေရးအရေသာ္လည္းေကာင္းေကာင္း၊ ျပည္သူလူထုေတြကုိ သူတုိ႔ ဘယ္လုိ တာဝန္ယူမႈ၊ တာဝန္ခံမႈေတြ လုပ္ေပးမလဲ။ သူတုိ႔ မသယ္ခင္ကတည္းက က်ေနာ္တုိ႔ ကန္႔ကြက္ထားပါတယ္။ ကန္႔ကြက္ထားလည္းပဲ သူတုိ႔ ဆက္လုပ္ေနတာေပါ့ေနာ္။ အခု ေက်ာက္မီးေသြးလည္း သယ္လာၿပီဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္သူလူထု ရြာခံေတြကေတာ့ အရမ္းႀကီး စုိးရိမ္တာေပါ့ေနာ္။ ဒီေက်ာက္မီးေသြးကိစၥကုိ ဘယ္သူက တာဝန္ယူေပးမလဲ။ က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ သိခ်င္တာေပါ့ေနာ္။ အဲေတာ့ အစ္မတုိ႔ေတြ ဘယ္လုိလုပ္ၿပီး လူထုေတြက ေက်နပ္ႏုိင္မလဲ။” အခုလက္ရွိ သယ္ယူေနတဲ့ ေက်ာက္မီးေသြးေတြကုိ လုံၿခံဳေအာင္ ဖုံးထားတာမရွိသလုိ အမႈန္ေတြကလည္း ရြာတြင္းလမ္းေပၚက်ေနၿပီး အဲဒီေက်ာက္မီးေသြးေတြကေန အေငြ႔ထြက္တာ၊ မီးေလာင္တာေတြေၾကာင့္ ရြာသားေတြက ေရျဖန္းေနၾကရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မုိးရြာတာေၾကာင့္ ေက်ာက္မီးေသြးမႈန္႔ေတြ ပါဝင္တဲ့ ေရေတြကလည္း ေဒသခံေတြ အသံုးျပဳတဲ့ ေခ်ာင္းေတြထဲကို စီးဝင္ေနတာေၾကာင့္ ေဒသခံေတြ စိုးရိမ္ေနၾကတာလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ အဲဒီဘိလပ္ေျမစက္႐ံုေတြ လည္ပတ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဓာတ္ေငြ႔စြမ္းအင္သုံးကေန ေက်ာက္မီးေသြးစြမ္းအင္ကို ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးမယ့္ အစီအစဥ္ကို သဘာ၀ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုုက္ႏိုင္မႈ သုုေတသနစစ္တမ္း (EIA) နဲ႔ လူမႈဝန္းက်င္ ထိခိုက္ႏိုင္မႈ သုေတသနစစ္တမ္း (SIA) တို႔ကို ဥပေဒလုပ္ထုံးလုပ္နည္းအရ လုပ္ဖုိ႔ ေဒသခံေတြက လုိလားေနပါတယ္။ EIA-SIA စစ္တမ္းလုပ္ေဆာင္မႈနဲ႔ စီမံကိန္းအေပၚ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ သေဘာထား မရရွိမီ ကာလအတြင္း ေက်ာက္မီးေသြး သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေနတာေတြကို ရပ္ထားဖို႔နဲ႔ သက္ဆိုုင္ရာ ျပည္နယ္နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုအစိုုးရအေနနဲ႔ အျမန္ဆံုး အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ ေဒသခံေတြက ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ တိုက္တြန္းထားပါတယ္။