ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ဒီမုိကေရစီျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာ ဒီထက္ပိုမိုခ်ဲ့ထြင္လို့ မရနိုင္ေတာ့ဘူးလို့ ထင္႐ွားတဲ့ ျမန္မာပညာ႐ွင္ ေဒါက္တာ တင္ေမာင္ေမာင္သန္းက ေျပာပါတယ္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ့ အကန့္အသတ္ထဲက စည္းကမ္းျပည့္၀တဲ့ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေရးဟာ လမ္းခရီးဆုံးကို ေရာက္ေနပုံရတယ္လို့ သူက ေျပာပါတယ္။ လြွႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ၂၅ ရာခုိင္နႈန္းေနရာယူထားတဲ့ စစ္တပ္ဟာ အခန္းထဲေရာက္ေနတဲ့ ဆင္ၾကီးနဲ့ တူျပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အခန္းထဲက ၾကြက္ကေလးနဲ့ တူတယ္လို့လည္း ေဒါက္တာတင္ေမာင္ေမာင္သန္းက ဥပမာေပး ခုိင္းနိႈင္းေျပာသြားပါတယ္။ ထုိင္းနိုင္ငံ ခ်င္းမုိင္တကၠသိုလ္က ကမကထ လုပ္တဲ့ ေဆြးေနြးပြဲမွာ စင္ကာပူမွာ အေျခစိုက္တဲ့ အေ႐ွ့ေတာင္အာ႐ွေလ့လာေရးဌာန (ISEAS)ရဲ့ အၾကီးတန္းသုေတသီ ေဒါက္တာ တင္ေမာင္ေမာင္သန္းက အခုလို ေျပာလုိက္တာပါ။ “က်ေနာ္ျမင္တာက ဒီဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေဘာင္ထဲမွာပဲ လုပ္မယ္ ဆုိတာကို အျမဲတမ္း ေၾကြးေၾကာ္လာတာကိုး။ ဒီေဘာင္ထဲမွာကိုပဲ လုပ္သင့္လုပ္ထုိက္တာေတြ သူတို့လုပ္ျပီးျပီ ဆိုတဲ့အေနအထား၊ ၁ နွစ္ခြဲေလာက္ အတြင္းမွာပဲ အျမန္အဆန္ လုပ္လုိက္တာက ေနာက္ထပ္ အသစ္အေနနဲ့ ဘာမွလည္း ထပ္မထြက္လာေတာ့ဘူးေလ။ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲျပီးကတည္းကဆိုရင္၊ သူတို့ဘာသာ သူတို့ေက်နပ္ျပီလို့ ယူဆရတာေပါ့။ ဒါေတာ့ က်ေနာ္ သိပ္မသိဘူးေလ။ ဒါက မွန္းေျခေျပာရတာ။ က်ေနာ္တို့ အေနာက္တုိင္းက ေျပာေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီပုံစံေတာ့ မဟုတ္ဘူးမလား။ အဲပံုစံက open သိပ္ျဖစ္တယ္ေလ။ အဲပံုစံဆို ဒီဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကုိ လူေတြက ျပင္ရမယ္လို့ ေျပာေနတယ္ေလ။ အစုိးရကေတာ့ သူ့ဘာသာသူ ျပင္ဖို့ စိတ္မကူးဘူးေလ။” ခ်င္းမုိင္တကၠသိုလ္၊ လူမႈသိပံၸဌာနမွာ က်င္းပတဲ့ ေဆြးေနြးပြဲရဲ့ ေခါင္းစဥ္က တပ္မေတာ္နဲ့ ျမန္မာျပည္အေျပာင္းအလဲ သို့မဟုတ္ အခန္းထဲက ဆင္ (The Tatmadaw and Myanmar Reforms: The Elephant in the Room) ျဖစ္ပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္  ျမန္မာျပည္ရဲ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြအေၾကာင္း ေျပာၾကတဲ့အခါမွာ အေရးပါတဲ့ေနရာမွာ ဆက္႐ွိေနတဲ့ စစ္တပ္ရဲ့ အခန္းက႑ကို ေမ့ေလ်ာ့ေနၾကတယ္လို့ ေဒါက္တာ တင္ေမာင္ေမာင္သန္းက ေထာက္ျပပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ အခန္းက႑နဲ့ ပတ္သက္လို့ ဥပမာေပးသြားတဲ့ အေပၚမွာလည္း ေဒါက္တာ တင္ေမာင္ေမာင္သန္းက အခုလို ႐ွင္းျပပါတယ္။ “က်ေနာ္ ရယ္စရာေျပာတဲ့သေဘာပါပဲ။ သူ့ကုိေသးသိမ္ေအာင္ ေျပာတာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ့ ဆုိလိုတာက၊ ေမးတဲ့သူက ေမးတာက တပ္မေတာ္ၾကီးက ဆင္ဆိုရင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆင္ကိုက်ံု့ထားတဲ့ ခၽြန္းလားဆုိေတာ့ အဲလုိေတာ့မျမင္ဘူးေလ။ တေယာက္နဲ့ တေယာက္က ရန္သူမွမဟုတ္တာကိုး။ သုိ့ေသာ္ ဒီအခန္းထဲမွာပဲ ဆင္႐ွိသလုိ ၾကြက္႐ွိတာပဲ။ ၾကြက္ဆိုတာက လူေတြကေျပာၾကတယ္၊ ဆင္ကမၾကိုက္ဘူးလို့ ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း သူ့ဟာသူေနရင္ ျပဿနာမ႐ွိဘူး။ ဆင္ကို သြားျပီး အနၱရာယ္ျပုတဲ့ သေဘာမွမ႐ွိတာ။ ဆင္ကသာ သူ့သေဘာသဘာ၀အရ ၾကြက္လာရင္ အေနအထုိင္ခက္တာပဲ။ အဲ့သေဘာပါပဲ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေသးသိမ္ေအာင္ ေျပာတာမဟုတ္ပါဘူး။ ေတာ္ၾကာ အထင္လြဲျပီး က်ေနာ့္ကို တိုက္ခုိက္ေနၾကဦးမယ္။” ေလာေလာဆယ္ ျမန္မာစစ္တပ္ကိုယ္တုိင္နဲ့ အေျပာင္းအလဲကို ပံုေဖာ္ေနတဲ့ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းေတြသာမက၊ တပ္ထဲက မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြထဲမွာေတာင္ စစ္တပ္က နုိင္ငံေရးမွာ    ၀င္ပါဖို့ လုိအပ္တယ္လို့ ယံုၾကည္ထားၾကတာေတြက အမ်ားစုျဖစ္ေနေသးတယ္လို့ ေဒါက္တာတင္ေမာင္ေမာင္သန္းက ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လာမယ့္ နွစ္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ လြွႊတ္ေတာ္ထဲက စစ္သားကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေလွ်ာ့ခ်တာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ႐ုပ္သိမ္းသြားတာမ်ဳိးကို ေမွွ်ာ္လင့္နိုင္ဖို့ မလြယ္ေသးဘူးလို့ သူက သံုးသပ္ပါတယ္။ အခုေနာက္ဆံုး ၀န္ၾကီးေနရာ အေျပာင္းအလဲေတြကို ၾကည့္ရင္လည္း အရင္စစ္အစိုးရ လက္ထက္ကတည္းက တာ၀န္ၾကီးၾကီးယူခဲ့သူေတြ အခ်င္းခ်င္းအၾကားမွာ ရဲေဘာ္ရဲဘက္စိတ္ေတြ လြွႊမ္းမိုးေနတာ ေတြ့ရတယ္လို့ ေဒါက္တာ တင္ေမာင္ေမာင္သန္းက ေျပာပါတယ္။ “သမၼတရဲ့ အဖြဲ့သည္ တျဖည္းျဖည္းနဲ့ အ၀န္းအ၀ိုင္းက်ယ္လာတယ္လို့ ျမင္တယ္။ အခုၾကည့္ရတဲ့အေနအထားမွာ တေယာက္မွ ထုတ္ပယ္ျခင္း မ႐ွိဘူးေလ။ သေဘာကေတာ့ ရဲေဘာ္စိတ္ေတြ႐ွိေသးတယ္။ အားလံုးလက္တြဲလုပ္မယ္ဆုိတဲ့ စိတ္ကူးကေတာ့ လြွႊမ္းမုိးေနတုန္းပဲ။ အဲေတာ့ နည္းနည္း စိတ္တုိ္င္းမက်ေသးရင္ေတာင္မွ ဒီလူ လက္တြဲေခၚလို့ရေသးတယ္လို့ ေျပာတဲ့သေဘာေပါ့။ သမၼတၾကီးက လက္တြဲေခၚလို့မရရင္ ျဖုတ္ခဲ့မယ္ဆိုေတာ့ ေခၚလုိ့ရတယ္လုိ့ ယူဆရမွာေပါ့။ အဲ့နည္းက ဗမာနည္း မဇိၩမပဋိပဒါနည္းက အျမဲသံုးေနက်။ တခ်ဳိ့ကလည္း အားမရဘူးေပါ့။ ျဖုတ္ ထုတ္ သတ္ေပါ့။ ျဖုတ္ ထုတ္ သတ္က မလုပ္သင့္ဘူး။” ဒီေန့ ေဆြးေနြးပြဲကို ေန့လယ္ ၁ နာရီကေန ၃ နာရီအထိ ျပုလုပ္ခဲ့ျပီး ျမန္မာ့အေရး စိတ္၀င္စားတဲ့ နုိင္ငံျခားသားေတြ၊ အန္ဂ်ီအုိအဖြဲ့အစည္းေတြက ပုဂိၢုလ္ေတြ တက္ေရာက္ျပီး အျပန္အလွန္ ေမးျမန္းေဆြးေနြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဒါက္တာတင္ေမာင္ေမာင္သန္းနဲ့ ေမးျမန္းခ်က္ အျပည့္အစုံကုိ အသံဖုိင္မွာ နားဆင္နုိင္ပါတယ္။