ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဒုတိယလိႈင္းစတင္
DVB
·
August 28, 2012
ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းရဲ့ ဒုတိယလိႈင္းဟာ ယခု စတင္ေနျပီလို့ နိုင္ငံေတာ္သမၼတ ရံုး ညြွႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေဇာ္ေဌးက ေျပာပါတယ္။
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ့အတြင္း ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ၊ ဗဟိုအဆင့္မွာ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ေနေပမယ့္ ေအာက္ေျခအဆင့္ေတြမွာ မေျပာင္းလဲေနေသးတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရး အေျခအေနေတြကို နုိင္ငံေတာ္သမၼတ႐ုံး ညြွႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေဇာ္ေဌးကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
[caption id="attachment_29898" align="alignright" width="310" caption="နုိင္ငံေတာ္သမၼတ႐ုံး ညြွႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေဇာ္ေဌး"][/caption]
မေန့က ၀န္ၾကီးေတြ၊ ဒု-၀န္ၾကီးေတြ ေျပာင္းလဲတာေတြ့ရ တယ္။ တခ်ို့ ဒု၀န္ၾကီးေတြ တုိးခန့္လာတာ ေတြ့တယ္၊ အထူးသျဖင့္ အမ်ိုးသမီး၀န္ၾကီးေပါ့။ မူလက ၂ ဦး၊ အခုေတာ့ ၄ ဦး၊ ၆ ဦးျဖစ္လာျပီေပါ့။ ျမန္မာနုိင္ငံမွာ ၀န္ၾကီးအဖြဲ့မွာ ဒု -၀န္ၾကီးေတြထဲ အမ်ိုးသမီးဦးေရ တိုးတက္လာတဲ့ အေပၚ ဘယ္လိုျမင္ပါလဲ။
“က်ေနာ္တုိ့က လိင္ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြ မ႐ွိဘူး။ ဒါက်ေနာ္တုိ့က ဖြံ့ျဖိုးတိုးတက္ခါစ ဆုိေတာ့ အမ်ိုးသမီး ဒု-၀န္ၾကီးေတြ ဦးစားေပးေ႐ြးတာပါ။”
သူတို့ကုိေရာ အဆင့္သတ္မွတ္တာမ်ိုး႐ွိပါလား။ ဥပမာ ေဒၚစုစုလိႈင္ဆိုရင္ ဒဂံုျမို့သစ္ေတာင္ပုိင္း ၾက့ံခုိင္ဖြ့ံျဖိုးေရးအမတ္၊ က်န္တာေတြကေတာ့ ဘာသာရပ္ဆုိင္ရာ ပညာ႐ွင္ေတြေပါ့ေလ။ ေဒါက္တာ ေဒၚခင္စန္းရီတို့ဆိုရင္။
“အဆင့္သတ္မွတ္တာမ႐ွိဘူးေလ၊ ဒု-၀န္ၾကီးေတြေပါ့ေလ အမ်ိုးသမီးေတြထဲမွာ သင့္ေလ်ာ္တဲ့လူ ေ႐ြးျပီးခန့္အပ္တာေပါ့။”
တခ်ို့ဆို ေဒါက္တာ ေဒၚသက္သက္ဇင္တုိ့ဆို သက္ဆိုင္ရာမွာ ကၽြမ္းက်င္တဲ့သူေတြေပါ့ေလ။
“သူတို့က အန္ဂ်ီအိုေတြနဲ့ လႈပ္႐ွားေနေတာ့၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္တုိ့ ဘာတို့မွာ လုပ္နုိင္မယ္ ယူဆျပီး သမၼတၾကီးက ခန့္လိုက္တယ္လို့ ယူဆပါတယ္။”
ေနာက္တခုက ပညာ႐ွင္ေတြ၊ အထူးသျဖင့္ ဦးေသာင္းတင္တုိ့၊ ဦးဆက္ေအာင္တို့၊ ဦးသန္းေဆြတုိ့ ပါလာတဲ့ အေပၚကိုေရာ ဘယ္လိုေျပာလို့ရမလဲ။
“လူမွန္ေနရာမွန္ ေ႐ြးခ်ယ္ခ်ထားတာပါ။ ဦးဆက္ေအာင္ဆုိရင္ နုိင္ငံေတာ္သမၼတ အၾကံေပး၊ ေနာက္ အမ်ိုးသားလူမႈစီးပြား ေကာင္စီမွာလည္း ပါတယ္။ ဦးေသာင္းတင္လည္း ပါတယ္၊ ေဒၚခင္စန္းရီလည္း ပါတယ္။ အဲလိုလူေတြကို သူလုပ္မယ့္ စီးပြားေရးျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈမွာ အဓိကပါ၀င္ေအာင္လို့ ပညာ႐ွင္ေတြ ခန့္တာပါ။”
အခုဆိုရင္ ဦးဆက္ေအာင္က ဒု-၀န္ၾကီးျဖစ္လာျပီဆုိေတာ့ ပထမ သူ့ကုိခန့္ထားတဲ့ သမၼတ အၾကံေပးေရာ ဆက္ပါဖို့ ႐ွိေသးပါလား။
“ဒါကေတာ့ သမၼတၾကီး စဥ္းစားျပီးေတာ့ ဆက္လုပ္မွာပါ။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ စီးပြားေရးအၾကံေပးက ၂ ေယာက္က်န္မယ္။”
ေနာက္တခုက သမၼတၾကီးက ေျပာခဲ့တယ္။ အေျပာင္းအလဲ မလုိက္ခ်င္တဲ့သူေတြကုိ ထားခဲ့မယ္။ သူေျပာတဲ့အတုိင္းပဲ အေျပာင္းအလဲေတြ စတင္လုပ္လာျပီဆုိေတာ့ ေ႐ွ့ဆက္ျပီးေရာ ဘာေတြဆက္လုပ္သြားမလဲ။
“အခု ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ အမိန့္ ၂ ခုကို ၾကည့္လုိက္ရင္ ႐ွင္းပါတယ္။ သူ့အခင္းအက်င္းက မျပီးျပတ္ေသးဘူး။ ဒါက စျပီးေတာ့ ေျပာင္းလုိက္တာ၊ ဒါကို ၾကည့္ျပီးေတာ့ ဆက္ျပီးေတာ့ လစ္လပ္ေနေသးတဲ့ ၀န္ၾကီးဌာနေတြလည္း႐ွိပါေသးတယ္။ အဲအေပၚမွာ ဘယ္လုိျဖစ္လာနိုင္လဲ ဆုိတာ ေနာက္ပိုင္း ဆက္ထြက္လာဦးမွာပါ။ သူ့အခင္းအက်င္းက မျပည့္စံုေသးဘူးေပါ့ေနာ္။ တခုလံုး မျမင္ရေသးဘူးေပါ့။ တခုလံုးျမင္ရဖုိ့အတြက္ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာပါ။ လာဦးမွာပါ။”
အခုဆိုရင္ အစုိးရအဖြဲ့ထဲမွာ ျပည္သူေတြထင္သာျမင္သာျဖစ္ေအာင္ ဘာေတြမ်ားလုပ္ထားတာ႐ွိလဲ။
“က်ေနာ္တို့ ဒီဘက္မွာsecond wave reform(ျပျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဒုတိယလႈိင္း) သြားေနတာ ႐ွိတယ္။ ၀န္ၾကီးဌာနေတြ၊ တိုင္းေဒသၾကီး အစိုးရေတြကို guide line ေပးျပီးေတာ့framework
ခ်ထားေပးျပီးေတာ့ ၀န္ၾကီးဌာနေတြက ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ျပန္လုပ္ၾကရတာ။ ဥပမာ ဆက္သြယ္ေရးဆိုရင္ သူရဲ့ လုပ္ငန္း MPTကို ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ က်န္တဲ့ ၀န္ၾကီးဌာနေတြလည္း အလားတူ internal reformလုပ္ခိုင္းထားတာ ႐ွိပါတယ္။ အဲဒါနဲ့က အေပၚကေန ဒီ reform ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ ကြပ္ကဲၾကီးၾကပ္မယ့္သူေတြကို သူတို့ ေ႐ြးခ်ယ္ျပီး ေျပာင္းလဲေနရာခ်ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟိုဘက္မွာလည္း သူတို့ ၀န္ၾကီးဌာနေတြထဲမွာ လုပ္ေနတဲ့ဟာေတြ ႐ွိပါတယ္။ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ reform လုပ္ေနတယ္။ ပညာ႐ွင္ေတြနဲ့ ေဆြးေနြးတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေဒါက္တာ ဦးျမင့္တို့ အိုင္ဒီယာေတြနဲ့ ေပါင္းစပ္ျပီး ညိွနိႈင္းျပီး အၾကံဥာဏ္ယူျပီး နိုင္ငံတကာ ပညာ႐ွင္ေတြနဲ့ လုပ္ေနတာ ႐ွိတယ္။ အဲဒါအျပင္ မိန့္ခြန္းေတြမွာလည္း ပါပါတယ္။ clean government၊ good government ကို သြားတဲ့အခါမွာ ၾကိုးနီစနစ္ေတြကို ဘယ္လိုေလ်ာ့မလဲဆိုတဲ့ဟာကို ပညာ႐ွင္ေတြနဲ့ေဆြးေနြးျပီး လုပ္ေနတာေတြ ႐ွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ reform ကေတာ့second wave ကေတာ့ မျပီးေသးဘူးဗ်။ အခုမွ လုပ္ေနတုန္း။ ဒါေတြကို အားလံုးကို တခ်ိန္တည္း၊ တျပိုင္တည္း ဆံုသြားတဲ့အခါမွာ ပိုျပီးေတာ့ ပြင့္လင္းျမင္သာလာမယ္။ ပိုျပီးေတာ့ အစိုးရ ယနၱရားက သြက္လက္လာမယ္။ အဲဒီအတြက္လည္း လူမွန္ေနရာမွန္ ေ႐ြးခ်ယ္ျပီး ခ်ထားလိုက္တာပါ။”
အခု သမၼတၾကီး သြားခ်င္တဲ့ အေျပာင္းအလဲက ဘယ္အထိ ေရာက္ေနျပီလဲ။ ဘယ္ေလာက္အထိေရာ က်န္ေသးလဲဗ်။
“ပထမအဆင့္ သူက စျပီးေတာ့concept (အယူအဆ) ကို ေျပာင္းလိုက္တယ္ဗ်။ အဓိကေတာ့ ဖြဲ့စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို အသက္၀င္ေအာင္ လုပ္ဖို့က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယနၱရားက ဦးေဆာင္ျပီး လုပ္ေနတာေပါ့ေနာ္။ လုပ္ခဲ့တဲ့အပိုင္းက ဖြဲ့စည္းပံု အေျခခံဥပဒမွာ check and balance ေတြ အသက္၀င္လာတယ္။ လြွႊတ္ေတာ္ေတြ သီးျခား ျဖစ္လာတယ္။ ေနာက္ဆံုး စတုတၳမ႑ိုင္ မီဒီယာကို လုပ္တယ္။ သမၼတၾကီး တက္လာကတည္းကိုက ေျပာတယ္။ မီဒီယာက႑ကို အဓိကထားရမယ္။ ဒီမိုကေရစီမွာ မီဒီယာသည္ အဓိက ေဒါက္တိုင္တခု ဆိုတာ သူကိုယ္တိုင္လည္း အသိအမွတ္ျပုသလို အခုလည္း မီဒီယာကို ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ အဲဒီ second wave မွာလည္း မီဒီယာကလည္း check and balance မွာ တပိုင္းအေနနဲ့ ပါလာမွာ။ အဲဒီလို သူ့ဘာသာသူ ၾကီးထြား ႐ွင္သန္လာမွာ။ အဓိကေတာ့ က်ေနာ္တို့ သြားတဲ့ ဒီမိုကေရစီက လူထုေမွ်ာ္လင့္ေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီျဖစ္ေအာင္၊ အားလံုးပါ၀င္နိုင္ေအာင္ လုပ္ေနပါတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အပိုင္းကေန လုပ္လို့ရတဲ့ဟာေတြကို သြားေနတာ။”
ဗဟိုအဆင့္ကို ေပၚလစီေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာင္းေနျပီ။ ေအာက္ေျခအဆင့္ေတြမွာေတာ့ သိပ္မေျပာင္းေသးဘူး။ အရင္ပံုစံမ်ဳိးေလးေတြ ႐ွိေနေသးတယ္ဆိုျပီး ေျပာဆိုေနတာ ႐ွိတယ္။ အဲဒီအတြက္ေရာ ဘာမ်ား ေျပာခ်င္ေသးလဲဗ်။
“အဲဒါနဲ့ ပတ္သက္လို့ က်ေနာ့္အျမင္အရပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အဓိကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယနၱရားသည္ လြန္ခဲ့တဲ့ အနွစ္ ၂၀ ေတာင္ မကဘူးဗ်။ ဗဟိုဦးစီးစနစ္နဲ့ က်င့္သံုးလာခဲ့တာ နွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ေလာက္႐ွိေနျပီ။ ဒီစနစ္နဲ့ က်င္လည္လာခဲ့တာဆိုေတာ့ ပြင့္လင္းတဲ့စနစ္ကို သြားတာ တနွစ္ခြဲေက်ာ္ပဲ ႐ွိေသးတယ္။ အဲဒီေတာ့ စနစ္နဲ့အတူ ျဖစ္လာတဲ့ ၾကိုးနီစနစ္ေတြကို တခ်ဳိ့ဆိုရင္ ၾကိုးနီလမ္းစဥ္လို့ေတာင္ ေျပာတယ္။ အစိုးရယနၱရားၾကီးရဲ့ ဖြဲ့စည္း တည္ေဆာက္မႈကိုက အဲဒီလို လည္ပတ္ခဲ့ေတာ့ စနစ္ေျပာင္းေခတ္ေျပာင္းမွာ တျဖည္းျဖည္းနဲ့ ေျပာင္းလာျပီးေတာ့ အဲဒီလို ေခါင္းပိုင္းေျပာင္းျပီး ေအာက္ပိုင္းေတြ မေျပာင္းဘူးဆိုတာ ၾကားထဲမွာ က်န္ေနတာေတြေပါ့။ အမ်ဳိးမ်ဳိးေပါ့။ တဖက္ကလည္း အရင္တုန္းက လူ့အဖြဲ့အစည္းက မပြင့္လင္းခဲ့ဘူး။ အခုပြင့္လင္းလာျပီဆိုတဲ့ဟာနဲ့ သူ့ဟာနဲ့သူ check and balance သြားျပီးေတာ့ စနစ္ကလည္း ေကာင္းေကာင္း အသက္၀င္လာျပီဆိုရင္ ဦးေဆာင္မယ့္သူေတြကလည္း ေမာင္းနွင္ နိုင္ျပီ လုပ္နိုင္စြမ္းအားေတြလည္း လိုက္လာျပီဆိုရင္ေတာ့ အခုနဟာေတြက တျဖည္းျဖည္္း ေပ်ာက္သြားမွာပါ။second wave က အခုမွ စေတာ့ ဒါကို ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာေပါ့။ အဓိကေတာ့ သမၼတၾကီး ေျပာေနတဲ့ ျပည္သူလူထုရဲ့ အသံကို သူအျမဲတမ္း အေလးထားတယ္။ လူထုအသံကိုလည္း သူ့ဘာသူလည္း နားေထာင္ျပီး ေျပာင္းလဲမႈေတြကို လုပ္ေနပါတယ္။ သူ စျပီး တက္လာကတည္းက လူထုဆနၵကို ဦးစားေပးျပီး လုပ္ခဲ့တာေပါ့။ အခုလည္း ျပည္သူလူထုၾကားထဲမွာ အားမလို အားမရ ျဖစ္ေနတာေတြကိုလည္း သမၼတၾကီးကိုယ္တိုင္ အသိပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ second wave
ကို စရျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို့က framework ေလးနဲ့ လုပ္လို့ မရတဲ့ အပိုင္းေတြကို ၾကားကေန ၀င္လုပ္မယ့္အပိုင္းေတြလို့ က်ေနာ္က ျမင္ပါတယ္။”