သိပ္မၾကာေသးခင္က နာမည္ၾကီးခဲ့တဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေစာ္ကားမႈတခုမွာ မုဒိမ္းမႈျဖစ္ေၾကာင္း (ကာမစပ္ယွက္မႈရွိခဲ့ေၾကာင္း) အေတာ္ေလး သိသာထင္ရွားတဲ့ အခ်က္ေတြ ရွိေနလ်က္နဲ႕ မႈခင္းဆရာဝန္က တရားခြင္မွာ ထြက္ဆိုတဲ့အခါ အမ်ိဳးသမီးရဲ့ မိန္းမကိုယ္အတြင္းမွာ သုတ္ရည္မေတြ႕ရွိေၾကာင္း အစစ္ခံခဲ့တာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး လူမႈကြန္ယက္ေပၚမွာ ျပစ္တင္ေဝဖန္ၾက၊(ထုံးစံအတိုင္း)ဆဲၾကဆိုၾကနဲ႕ အေတာ္ေလး ေသာေသာညံခဲ့ပါတယ္။ဒါဟာ သာမန္ျပည္သူေတြအေနနဲ႕ ဥပေဒကို တိတိပပ မသိနားမလည္ျခင္းနဲ႕ မႈခင္းဆရာဝန္ရဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္နဲ႕ တာဝန္ကို မသိရွိတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ဒီေဆာင္းပါးမွာေတာ့ ဥပေဒပိုင္းနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး သုံးသပ္မွာ မဟုတ္ဘဲ မႈခင္းဆရာဝန္နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အပိုင္းေတြကိုပဲ ေဆးပညာ႐ႈေထာင့္က မွ်ေဝေဆြးေႏြးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မႈခင္းဆရာဝန္ဆိုတာ ဘာလဲ။သူ႕ရဲ့ တာဝန္ကေရာ ဘာေတြလဲ မႈခင္းဆရာဝန္အေၾကာင္း မေျပာခင္ ေဆးတကၠသိုလ္ ေနာက္ဆုံးႏွစ္အပိုင္း က မွာ သင္ရတဲ့ မႈခင္းေရးရာေဆးပညာ (Forensic medicine) အေၾကာင္းကို အရင္မိတ္ဆက္ေပးခ်င္ပါတယ္။အမႈအခင္းတခု ျဖစ္ပြါးတဲ့အခါ တရားလို၊တရားခံ၊ေရွ႕ေနနဲ႕ တရားသူၾကီးတို႕အျပင္ သက္ေသဆိုတာပါ ရွိရပါတယ္။သက္ေသအမ်ိဳးအစား အဖံုဖံုရွိတဲ့အနက္ Expert witness လို႕ေခၚတဲ့ ပညာရွင္သက္ေသအမ်ိဳးအစားဟာ မႈခင္းဆရာဝန္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္ပါတယ္။အမႈအခင္းဟာ အထူးတလည္ ပညာရပ္တခုခု (ဥပမာ လက္ေရးတူမတူ စစ္ေဆးေပးရျခင္း၊လက္ေဗြတူမတူ စစ္ေဆးေပးရျခင္း၊ေသနတ္နဲ႕ က်ည္ဆန္တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးေပးရျခင္း စသည္)နဲ႕ ပတ္သက္ေနတဲ့အခါ အဆိုပါ ပညာရပ္မွာ ကြၽမ္းက်င္လိမၼာတဲ့ ပညာရွင္သက္ေသကို လိုအပ္လာပါတယ္။ဓားဒါဏ္ရာ၊ေသနတ္ဒါဏ္ရာကို စစ္ေဆးဖို႕၊ဓမၼတာအေလ်ာက္ ေသဆုံးျခင္း ဟုတ္မဟုတ္ ရင္ခြဲစစ္ေဆးဖို႕၊ဆြဲၾကိဳးခ်ေသသူကို စစ္ေဆးဖို႕၊မုဒိမ္းမႈက်ဴးလြန္ခံရသူကို စစ္ေဆးဖို႕ အစရွိတဲ့ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြမွာ မႈခင္းဆရာဝန္ရဲ့ အခန္းက႑ဟာ အေရးၾကီးလာပါတယ္။ဒီလို စစ္ေဆးေပးဖို႕အတြက္ ေဆးေက်ာင္းသားဘဝ ကတည္းက မႈခင္းေရးရာ ေဆးပညာကို ထည့္သြင္းသင္ယူခဲ့ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဆရာဝန္ဘြဲ့ရသူတိုင္း၊ေဆးကုသခြင့္လိုင္စင္ ဆမ ရွိသူတိုင္း ပညာရွင္သက္ေသျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုေပမယ့္ မႈခင္းေရးရာေဆးပညာကို ဘြဲ့လြန္တက္ေရာက္ေအာင္ျမင္ျပီးသူေတြသာလွ်င္ အရည္အခ်င္းျပည့္ဝတဲ့ မႈခင္းဆရာဝန္ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။မႈခင္းဆရာဝန္ မရွိတဲ့ေနရာေတြမွာေတာ့ ႐ိုး႐ိုးဆရာဝန္က တာဝန္ယူျပီး ရင္ခြဲစစ္ေဆးျခင္း၊မုဒိမ္းက်င့္ခံရသူကို စစ္ေဆးျခင္း၊တုတ္/ဓား/ေသနတ္ ဒါဏ္ရာမ်ားကို စစ္ေဆးျခင္း၊ ဒီလိုစစ္ေဆးျပီး ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို တရားခြင္မွာ လာေရာက္ အစစ္ခံျခင္း စတဲ့ ကိစၥေတြကို တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ရပါတယ္။ဒီေနရာမွာ သိထားရမွာက ဒီအမႈဟာ လူသတ္မႈျဖစ္တယ္၊ဘယ္သူဘယ္ဝါသတ္တယ္ ဒါမွမဟုတ္ မုဒိမ္းမႈေျမာက္တယ္၊တရားခံကေတာ့ ဘယ္သူပါ စသျဖင့္ အမိန္႕ခ်ပိုင္ခြင့္၊စြပ္စြဲပိုင္ခြင့္ မရွိဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။မႈခင္းဆရာဝန္ရဲ့ တာဝန္ဟာ သူစစ္ေဆးေတြ႕ရွိခဲ့သမွ်ကို တရားသူၾကီး ဆင္ျခင္သုံးသပ္ႏိုင္ဖို႕ တင္ျပေပး႐ံုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မုဒိမ္းမႈနဲ႕ မႈခင္းဆရာဝန္ အမွန္အတိုင္း ေျပာရရင္ မုဒိမ္းက်င့္ခံရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးကို စစ္ေဆးရတာဟာ ဓားဒါဏ္ရာ/တုတ္ဒါဏ္ရာ/ေသနတ္ဒါဏ္ရာေတြကို စစ္ေဆးေပးရတာထက္ေတာင္ ပိုသိမ္ေမြ႕ပါေသးတယ္။ရာဇသတ္ၾကီး ပုဒ္မ ၃၇၅ ရဲ့ ရွင္းလင္းခ်က္မွာ ‘ေယာက်္ား၏ အဂၤါဇာတ္သည္ မိန္းမ၏ အဂၤါဇာတ္တြင္ သြင္းဝင္မိလွ်င္ မုဒိမ္းမႈက်ဴးလြန္ျခင္းအတြက္ လိုအပ္ေသာ ကာမစပ္ယွက္မႈေျမာက္ရန္ လံုေလာက္သည္’လို႕ ေရးသားေဖာ္ျပထားပါတယ္။ဆိုလိုတာကေတာ့ အမ်ားသူငွါ ထင္ေနၾကသလို မိန္းမကိုယ္ထဲမွာ သုတ္ရည္ေတြ့မွ မုဒိမ္းမႈေျမာက္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ဒါေၾကာင့္ ဆရာဝန္အေနနဲ႕ မုဒိမ္းမႈက်ဴးလြန္ခံရတယ္လို႕ ယူဆရသူကို စစ္ေဆးတဲ့အခါ ‘လတ္တေလာ ထိုးသြင္းထားေသာ လကၡဏာ ရွိသည္/မရွိပါ’ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို အဓိက တင္ျပရပါတယ္။မုဒိမ္းမႈေျမာက္မေျမာက္ကိုေတာ့ တရားသူၾကီးက ဆုံးျဖတ္မွာပါ။အလားတူပါပဲ၊ထိုးသြင္းထားတဲ့ လကၡဏာရွိမရွိအျပင္ ႐ုန္႕ရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္ထားတဲ့ ဒါဏ္ရာေတြ၊ကုတ္ရာျခစ္ရာေတြ၊သုတ္ရည္ေပက်ံမႈရွိမရွိ စတဲ့ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကိုလည္း ျမင္တဲ့အတိုင္း မွတ္တမ္းတင္ ရပါတယ္။ ဘယ္လိုအေျခအေနေတြမွာ သုတ္ရည္မေတြ႕ႏိုင္ဘူးလဲ လတ္တေလာ ထိုးသြင္းထားတဲ့ လကၡဏာရွိလ်က္နဲ႕ သုတ္ရည္မေတြ႕ဘူးဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္သလားလို႕ ေမးရင္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္လို႕ ေျဖရပါမယ္။

• မုဒိမ္းမႈက်ဴးလြန္သူဟာ အကာအကြယ္ပစၥည္း (ကြန္ဒုံး) အသုံးျပဳျခင္း။
• ကာမအထြတ္အထိပ္ေရာက္္သည္အထိ (သုတ္ရည္ထြက္သည္အထိ) လိင္ဆက္ဆံမႈ မျပဳျခင္း။
• သုတ္ရည္ကို အျပင္ထုတ္ျခင္း။
• ကာမအထြတ္အထိပ္ေရာက္ေသာ္လည္း သုတ္ရည္မထြက္တဲ့ ေရာဂါရွိျခင္း စတဲ့ အေျခအေနေတြမွာ သုတ္ရည္မေတြ႕ရွိႏိုင္ပါဘူး။

ဒါေပမယ့္ လတ္တေလာ ထိုးသြင္းထားတဲ့ လကၡဏာရွိျပီဆိုရင္ကို မုဒိမ္းမႈေျမာက္ေနျပီဆိုတာ သေဘာေပါက္ရပါမယ္။အခင္းျဖစ္ပြါးျပီး ရက္အတန္ၾကာမွ လာေရာက္တိုင္ၾကားလို႕ စစ္ေဆးရမယ္ဆိုရင္လည္း သုတ္ေကာင္ေတြရဲ့ သက္တမ္းကို ေက်ာ္လြန္သြားခဲ့ရင္ မိန္းမကိုယ္ထဲမွာ သုတ္ပိုးေတြ႕ရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဥပေဒေရးရာ ေဆးပညာဟာ ႐ႈပ္ေထြးျပီး စကားအသုံးအႏွုန္းကအစ အင္မတန္ သတိျပဳေရြးခ်ယ္ရတဲ့ ပညာရပ္ႏွစ္ခုကို ေပါင္းစပ္ထားတဲ့အျပင္ မႈခင္းဆရာဝန္ရဲ့ စစ္ေဆးေတြ႕ရွိခ်က္တခုဟာ တေယာက္ ဒါမွမဟုတ္ တေယာက္ထက္ ပိုတဲ့ လူေတြရဲ့ ဘဝေတြကို ေျပာင္းလဲသြားေစႏိုင္တဲ့အတြက္ သမာသမတ္က်ဖို႕လိုျပီး အထူးတိက်ရပါတယ္။တခ်ိဳ႕ေသာ ဥပေဒေရးရာ စကားရပ္ေတြ၊ပုဒ္မေတြဟာ သာမန္ျပည္သူေတြမဆိုထားနဲ႕ ဥပေဒနဲ႕ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းျပဳေနသူေတြ အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာေတာင္ ျငင္းခုန္ရတဲ့ အေနအထားေလးေတြ ရွိေနတတ္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ယေန႕ေခတ္မွာ အသံပိုမိုက်ယ္ေလာင္လာတဲ့ မုဒိမ္းမႈနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး မႈခင္းဆရာဝန္ေတြရဲ့ အခန္းက႑ဘယ္လို ရွိတယ္ဆိုတာကို ဗဟုသုတအလို႕ငွါ သိရွိေစႏိုင္ဖို႕ မွ်ေဝေပးလိုက္ရပါတယ္။ ေရးသားသူ Dr. Thiha Phyo Myint ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. Thurein Hlaing Win ဤေဆာင္းပါးကို DVB ၏ မိတ္ဘက္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ေဆးပညာဝက္ဘ္ဆိုဒ္ hellosayarwon.com မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။