“တည္တည္ၾကည္ၾကည္ ပံုစံနဲ႔ဆိုေတာ့ ညီမက မထင္မိဘူးေလ။ ကုမၸဏီမွာဆို ညီမက ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္လုပ္ဖို႔ပဲ စိတ္ဝင္စားတယ္။ တရက္ကေတာ့… အလုပ္ကိစၥ ေျပာစရာရွိလို႔ဆိုၿပီး ညီမကို သီးျခားေခၚေတြ႔တယ္။ ဒါေပမယ့္ ႐ံုးဆင္းခ်ိန္ေက်ာ္ေနၿပီ။ တျခား႐ုံးသူ႐ံုးသားေတြလည္း ျပန္ကုန္ၾကၿပီ။ ႐ံုးခန္းေတြလည္း ပိတ္ေနၿပီ။ ညီမကို လက္ေတြကိုင္၊ ပခံုးေတြကိုင္နဲ႔…၊ အဲဒီလို စကားမေျပာပါနဲ႔လို႔ ဆိုေတာ့… သူေဌးက မင္းအသား ပဲ့ပါသြားလို႔လားတဲ့” “ဘတ္စ္ကားက်ပ္ရင္… အရင္ဆံုး ဂ႐ုစိုက္ရတာက ခါးပိုက္ႏႈိက္နဲ႔ လက္သရမ္းသူေတြပဲ။ ကိုယ့္အနား တအားတိုးလာၿပီဆိုရင္… ဘာလို႔လဲလို႔ စဥ္းစားရၿပီ။ တရက္က YBS 4 လိုင္းကား စီးသြားတယ္။ ႐ုံးခ်ိန္ဆိုေတာ့… ကားကလည္း ၾကပ္လိုက္တာ၊ ညီမေနာက္ဘက္ကေန တအားဖိကပ္ၿပီး ေယာက္်ားတေယာက္က ခါးကိုပါ ဖက္မလိုအထိ ျဖစ္တယ္။ ေဒါသျဖစ္လိုက္တာေလ…။ ဒါနဲ႔ ေရွ႕ကို ရေအာင္တိုးတယ္၊ သူကပါ လိုက္တိုးတယ္။ ေဒါသျဖစ္ျဖစ္နဲ႔ ‘ရွင္… ဘာလုပ္တာလဲ’ လို႔ ေအာ္လိုက္ေတာ့မွ ရပ္သြားတယ္” “မႀကီးရယ္… ညီမက သတင္းေထာက္တေယာက္ပါ။ သတင္းေထာက္မို႔ ေတာင္ငူကေန ရန္ကုန္ ျပန္အလာ၊ အေဝးေျပး ခရီးသည္တင္ယာဥ္ေပၚမွာ ျဖစ္တာ။ ညီမထိုင္ခံုရဲ႕ ေနာက္ခံုက ခရီးသည္အမ်ိဳးသားတဦးက ညီမတင္ပါးကို လက္နဲ႔ မထိတထိ လာလုပ္တယ္။ ညီမက ‘ဘာလို႔ အဲဒီလိုလုပ္တာလဲ’ လို႔ ေမးေတာ့ သူက ‘နင္ ဘာလုပ္ခ်င္တာလဲ၊ ဘယ္လို ေ-ာက္ခ်ိဳးနဲ႔ လာေမးေနတာလဲ၊ ဘာျဖစ္ခ်င္လဲ’ လို႔ဆိုတယ္။ ကားသမားကလည္း ရဲစခန္းကို ေမာင္းမေပးႏိုင္ဘူးတဲ့။ ဒါနဲ႔ Facebook ေပၚတင္ၿပီး က်မနဲ႔သိတဲ့ တျခားသတင္းသမားေတြကို အကူအညီေတာင္းေတာ့မွ… ေဘာနီအျမန္လမ္းမႀကီး ရဲစခန္းက သစ္နီရဲကင္းကေန ကားကိုတားၿပီး စစ္ခဲ့တာပါ” အခုေျပာခဲ့တာက မတူညီတဲ့ နယ္ပယ္က အမ်ိဳးသမီးသံုးဦးရဲ႕ “လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေႏွာင့္ယွက္ ေစာ္ကားခံရမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ရင္ဖြင့္သံေတြ” ပါ။ လုပ္ငန္းခြင္မွာ၊ လမ္းေပၚမွာ၊ သြားလာ လႈပ္ရွားရာမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔ က်င့္ဝတ္သိကၡာမရွိတဲ့ တခ်ိဳ႕ေသာ ေယာက္်ားေတြရဲ႕ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေႏွာင့္ယွက္မႈနဲ႔ ေတြ႔ႀကံဳေနရပါတယ္။ ဒါဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ဘဝ လံုၿခံဳမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေမးခြန္းေတြကိုပါ ထြက္ေပၚေစပါတယ္။ “ေမမဒီ” ဟာ နာမည္နဲ႔လိုက္ေအာင္ ေခ်ာေမာလွပသူတဦးျဖစ္ၿပီး ခရီးသြားလုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကုမၸဏီတခုမွာ အလုပ္ လုပ္ကိုင္ေနသူပါ။ ႐ုပ္ရည္ေခ်ာေမာၿပီး ေယာက္်ားေလးေတြနဲ႔ အေရာတဝင္ ေနတတ္သူ မဟုတ္ပါဘူး။ သူမမွာ ခ်စ္သူရွိေပမယ့္ အလုပ္ခ်ိန္ ျပင္ပမွာသာေတြ႔ၿပီး အလုပ္နဲ႔ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာကိုပါ ခြဲျခားထားသူပါ။ တရက္မွာေတာ့ သူမရဲ႕သူေဌးက ဖုန္းဆက္ပါတယ္။ ကုမၸဏီရဲ႕ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးစရာရွိလို႔ဆိုၿပီး အေၾကာင္းျပပါတယ္။ “ပံုမွန္႐ံုးဆင္းခ်ိန္က ညေန ၅ နာရီခြဲ။ ဆရာလာမယ္၊ ခဏေစာင့္ပါဆိုေတာ့… ညီမက ေစာင့္ရႏိုး၊ မေစာင့္ရႏိုးနဲ႔ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ကုမၸဏီအတြက္ဆိုေတာ့ ညီမလည္း ေဘာ့စ္ဆိုေတာ့ မျဖစ္မေန ေစာင့္ရေတာ့တယ္။ ညီမတဦးတည္းအတြက္တင္ မကဘူး… ကုမၸဏီရဲ႕ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ ဆိုေတာ့ ညီမ မျဖစ္မေန ေစာင့္ရေတာ့တာပဲ အစ္မရယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ေဘာ့စ္လည္း ေရာက္လာတယ္၊ ပထမေတာ့… ကုမၸဏီနဲ႔ပတ္သက္တာေတြ ေျပာပါတယ္။ ေရွ႕ဆက္လုပ္ေဆာင္မယ့္ အလုပ္ကိစၥေတြလည္း ပါပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္အထိ ေအးေအးေဆးေဆးပဲ။ ေနာက္နာရီဝက္ေလာက္လည္း ၾကာေရာ ေဘာ့စ္က ‘ေမမဒီက ေခ်ာလိုက္တာ…၊ ကိုယ့္ကို စိတ္မဝင္စားဘူးလား’ လို႔ ညီမရဲ႕ ပခံုးကိုကိုင္ၿပီး ေျပာလာတယ္။ ေမမဒီဟာ အံ့ၾသတုန္လႈပ္မိေပမယ့္ အေကာင္းဆံုး တုံ႔ျပန္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ “ဆရာက က်မရဲ႕ အလုပ္ရွင္ပါ။ က်မမွာ ခ်စ္သူရွိတယ္။ ဆရာ့ကို က်မ စိတ္မဝင္စားပါဘူး။ လက္ကိုမကိုင္ပါနဲ႔။ က်မက မိေကာင္းဖခင္ သားသမီးပါ” လို႔။ ေမမဒီက သူမရဲ႕ ကိုယ္က်င့္တရားကို ထိန္းသိမ္းခဲ့ေပမယ့္ ကံၾကမၼာက သူမကို မ်က္ႏွာသာ မေပးခဲ့ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒီကိစၥျဖစ္ၿပီး ၂ လေလာက္အၾကာမွာ ကုမၸဏီမွာ လူေလွ်ာ့တယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ သူမကို အလုပ္က ႏုတ္ထြက္ေစခဲ့လို႔ပါပဲ။ “ညီမက စိတ္ဓာတ္မက်ဘူး။ အခုဆို ညီမ ကြၽမ္းက်င္တာက ဘာသာစကားမို႔… အိမ္ေတြမွာ အဂၤလိပ္စာ လိုက္သင္ေပးတယ္။ ေနာက္မွ ညီမ သိလိုက္ရတာက ေဘာ့စ္က သူ႔အႀကိဳက္ မလိုက္တဲ့သူေတြကို အႏုနည္းနဲ႔ ပ,ထုတ္ခဲ့တယ္ဆိုတာပဲ” “မေအးသီတာခ်စ္” ကေတာ့ အစိုးရဝန္ထမ္းတဦး ျဖစ္ၿပီး သူမေနထိုင္တဲ့ ယုဇနဥယ်ာဥ္ၿမိဳ႕ေတာ္ကေန ၿမိဳ႕ထဲကို ေန႔စဥ္ ႐ံုးတက္ရသူပါ။ ၿမိဳ႕ထဲကို ေရာက္ဖို႔ဆိုရင္ YBS 4 ကို စီးရတာမို႔… ဘတ္စကားေပၚမွာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေႏွာင့္ယွက္ခံရတာကို ျပန္ေျပာျပပါတယ္။ သူမက အနည္းဆံုးေတာ့ သူမ လြယ္ထားတဲ့ အိတ္ထဲမွာ တြယ္ခ်ိတ္ေဆာင္ထားတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ “က်မက ႐ံုးဝန္ထမ္းဆိုေတာ့ ႐ံုးသြား၊ ႐ံုးျပန္ခ်ိန္မွာဆို ကားၾကပ္တာမ်ားတယ္။ ေအာက္ဆိုက္ကားကို ေငြ ၅၀၀ က်ပ္ေပးၿပီး စီးလို႔ရေပမယ့္ အသြားအျပန္ ၁၀၀၀ က်ပ္ဆိုေတာ့ ဝန္ထမ္းတေယာက္အေနနဲ႔ အၿမဲမစီးႏိုင္ဘူးေလ။ ကားေပၚမွာ လူေပါင္းစံုဆိုေတာ့… ႏွမသားခ်င္း မစာနာသူက ပါလာတတ္တာပဲ။ မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ ၿငိမ္ခံေနရင္လည္း ပိုဆိုးလာမွာေလ” လို႔ ေျပာျပတယ္။ သတင္းေထာက္ မသဲကိုကေတာ့ ရဲရင့္သတၱိရွိသူ တေယာက္မို႔ ဟိုင္းေဝးဘတ္စကားလိုင္းေပၚမွာ ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေႏွာင့္ယွက္ေစာ္ကားသူကို ရဲစခန္းေရာက္ေအာင္ ေခၚေဆာင္သြားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သူမကို အဲဒီလိုျပဳမူသူက လႈိင္သာယာၿမိဳ႕နယ္မွာ ေနထိုင္တဲ့ အမ်ိဳးသားတေယာက္ျဖစ္ၿပီး သူျပဳမူခဲ့တာကို ဝန္ခံခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ က်ဴးလြန္သူက သူ႔အမွားကို ေတာင္းပန္ၿပီး ဝန္ခံခဲ့တာေၾကာင့္ သတင္းေထာက္ မသဲကိုက ခံဝန္ထိုးခိုင္းတာေလာက္ပဲ လုပ္ေစခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူမ စီးနင္းခဲ့တဲ့ ယာဥ္ေမာင္းကေန မသဲကိုကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တာေတြကို ေနာက္ဆက္တြဲ ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မသဲကိုက “အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ကို မုဒိမ္းက်င့္ မခံရေအာင္ ကာကြယ္ပါ” ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ကို ဧရာဝတီသတင္းစာမ်က္ႏွာမွာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ “က်မေၾကာင့္ ခရီးသည္ေတြ ခရီးစဥ္မွာ ေႏွာင့္ေႏွးသြားတဲ့အတြက္ ေတာင္းပန္ပါတယ္ရွင္။ က်မရဲ႕လုပ္ရပ္ဟာ ပံုႀကီးခ်ဲ႔တယ္လို႔ ျမင္ခ်င္ ျမင္ၾကမယ္။ တကယ္ေတာ့ တျခားအမ်ိဳးသမီးေတြကို ဒီလို ထပ္မေစာ္ကားရဲေအာင္…၊ အမ်ိဳးသမီးေတြကို တန္ဖိုးထားတတ္ေအာင္ သင္ခန္းစာေပးတာပါ။ က်မတို႔ အမ်ိဳးသမီးေတြကို တန္ဖိုးထားၾကပါ” လို႔ ေျပာခဲ့ၿပီး ကားေပၚက ျပန္ဆင္းလာခဲ့သည္လို႔ ေဆာင္းပါးမွာ ေရးသားထားပါတယ္။ မသဲကိုဟာ ကေလးႏွစ္ေယာက္မိခင္ ျဖစ္ေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးထုအေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေႏွာင့္ယွက္ေစာ္ကားမႈကို ငံု႔မခံတဲ့ သတၱိကို ျပသခဲ့တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ Sexual Harassment လို႔ေခၚတဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေႏွာင့္ယွက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ Gender Equality Network၊ ဖန္တီးအိမ္ အပါအဝင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ျပင္းထန္စြာ ႐ႈတ္ခ်ေၾကာင္း သေဘာထား ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္ၾကတာလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီလိုေတြ႔ႀကံဳလာရတဲ့အခါမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔ ရွက္ရြံ႕လို႔ ငံု႔ခံေနတာမ်ိဳးက အေျခအေနကို ပိုမိုဆိုရြားသြားေစပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူလည္းျဖစ္၊ လူမႈအေျချပဳေဆာင္းပါးမ်ား ေရးေနသူလည္း ျဖစ္တဲ့ ေဒၚဇာျခည္ညိမ္းက သူမရဲ႕အျမင္ကို အခုလို ေျပာျပပါတယ္။ “လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိပါးေႏွာင့္ယွက္မႈျပဳရာမွာ ႏႈတ္၊ ႐ုပ္ပံု၊ သို႔မဟုတ္ အျမင္အာ႐ံုနဲ႔ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ဆိုၿပီး ခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ ႏႈတ္အားျဖင့္ဆိုရာမွာ ဝတ္စားဆင္ယင္ပံုကို ေလွာင္ေျပာင္ေျပာဆိုမႈ၊ လူတဦးတေယာက္ရဲ႕ ကိုယ္ခႏၶာ၊ လိင္စိတ္ကိုင္းညြတ္မႈ၊ က်ား/မ ျဖစ္တည္မႈတို႔အေပၚ ေလွာင္ေျပာင္တဲ့ ဟာသေတြ၊ မွတ္ခ်က္ခ်ေျပာဆိုမႈေတြ ပါဝင္ပါတယ္” အဲဒီေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔ ကိုယ့္အေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေႏွာင့္ယွက္မႈေတြကို ဘယ္လိုေနရာေတြမွာ ေတြ႔ႀကံဳႏိုင္ရမလဲလို႔ စဥ္းစားစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ အိမ္မွာ၊ အလုပ္ခြင္မွာ၊ လမ္းေပၚမွာ၊ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားရာ ေနရာေတြမွာ… စသျဖင့္ ေနရာစံုမွာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ – တအိမ္တည္းမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ ေမာင္ႏွမေတြၾကားမွာေတာင္ အစ္ကိုျဖစ္သူက မိဘေတြမရွိခိုက္မွာ ညီမျဖစ္သူကို မဖြယ္မရာ လုပ္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တတ္တဲ့သေဘာ ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕မိဘေတြကလည္း အဲဒီလိုျပဳမူတဲ့ သားျဖစ္သူကို ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ မဆံုးမဘဲ သမီးမိန္းကေလးကိုသာ အေနအထိုင္မတတ္လို႔ ျဖစ္ရသလို အျပစ္တင္တာေတြလည္း ေတြ႔ေနရပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေႏွာင့္ယွက္မႈေတြကေန ကာကြယ္ဖို႔က အမ်ိဳးသမီးေတြမွာသာ မကဘဲ အမ်ိဳးသားေတြမွာပါ တာဝန္ရွိပါတယ္။ ေႏွာင့္ယွက္ေစာ္ကားမႈနဲ႔ ေတြ႔လာရင္ ငံု႔ခံမေနဘဲ တခုခုကိုတံု႔ျပန္တာ၊ ဒီထက္ပိုဆိုးလာရင္ အမႈဖြင့္တိုင္ၾကားတာ၊ အမ်ိဳးသမီးအေရး လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အဖြဲ႔ေတြကို အေၾကာင္းၾကားတာမ်ိဳး ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ ကာယအိေႁႏၵပ်က္ျပားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရင္ ျပစ္ဒဏ္လည္း ခ်မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ရာဇသတ္ႀကီး ဥပေဒပုဒ္မ (၃၅၄) အရ – အျမင့္ဆံုးျပစ္ဒဏ္ ေထာင္ဒဏ္ (၂) ႏွစ္နဲ႔ွ ေငြဒဏ္ကို ခ်မွတ္ႏိုင္တာပါ။ ရွက္ရြံ႕ၿပီး တိုင္ၾကားတာမ်ိဳး မရွိခဲ့ရင္ေတာ့… လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေႏွာင့္ယွက္ခ်င္တဲ့ ေယာက္်ားသားေတြအႀကိဳက္ ျဖစ္သြားႏိုင္တာကိုလည္း သတိျပဳၾကေစလိုပါတယ္။ “မေအးသီတာခ်စ္” ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔ အမူအရာနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏႈတ္အားျဖင့္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေႏွာင့္ယွက္မႈေတြကို လက္မခံဖို႔ အခုလို တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ “ေခတ္ရဲ႕အေျခအေနနဲ႔ ရင္ေပါင္တန္းၿပီး အလုပ္လုပ္ေနရတာပါ။ တဆင့္နိမ့္ၿပီး ညီမတို႔ကို ေႏွာင့္ယွက္တာကို ခံလိုက္ရင္ ေနာက္တခါ ေႏွာင့္ယွက္ဖို႔ကို အခြင့္အေရးေပး၊ လက္လွမ္းေခၚေနသလိုမ်ိဳး ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ ရတဲ့နည္းနဲ႔ တံု႔ျပန္ပါလို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ မိန္းကေလးေတြဟာ ေယာက္်ားေတြရဲ႕ အေဖ်ာ္ေျဖခံမဟုတ္ဘူး၊ တိုင္ၾကားဖို႔လိုလာရင္ တိုင္ၾကားၾကပါ၊ ဒါမွ ညီမတို႔ဘဝ လံုၿခံဳမႈရွိမွာပါ” လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေသြး (စစ္ကုိင္း) (hiburma.net ဝက္ဘ္ဆုိက္မွ ျပန္လည္ေဖာ္ျပသည္။)