ပထမကမၻာစစ္မတိုင္မီ ဂ်ာမနီ အိမ္ေရွ႕မင္းသား အေရွ႕တိုင္းဘက္ဆီ တိုင္းခန္းလွည့္လည္ရင္း အိႏိၵယကိုေရာက္တယ္။ အိႏၵိယ လူ႔မလိုင္တို႔ တည္ေထာင္ထားရာ ကလပ္ကိုလည္း အလည္အပတ္သြားခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီမွာ အိႏၵိယနဲ႔မတူတဲ့ အေရွ႕တိုင္းသူတေယာက္ကို ျမင္လိုက္ခ်ိန္မွာ “အို… လွလြန္းပါဘိ၊ အေရွ႕တိုင္းရဲ႕ ေတာ္ဝင္ႏွင္းဆီေပပဲ” လို႔ ႏႈတ္က တဖြဖြ ရြတ္ဆိုရေလာက္ေအာင္၊ ဂ်ာမနီရဲ႕အိမ္ေရွ႕မင္းသား ရာဇိေႁႏၵပ်က္ေလာက္ေအာင္ ေခ်ာေမာေျပျပစ္သူတဦး ရွိခဲ့ဖူးသတဲ့။ အဲ့ဒါကေတာ့ ျမန္မာ့ရာဇေသြး လင္းပင္ထိပ္တင္မလတ္ပါပဲ။ သူက ကေနာင္မင္းသားႀကီးရဲ႕ သားေတာ္တပါးျဖစ္တဲ့ လင္းပင္မင္းသားရဲ႕ သမီးေတာ္တပါးေပါ့။ အိမ္ေရွ႕စံ ကေနာင္မင္းႀကီးရဲ႕ ေျမးအရင္းႀကီးေပပဲ။ တကယ္ေတာ့ လင္းပင္မင္းသားဟာ ခမည္းေတာ္က ေနာင္ကြယ္လြန္ခ်ိန္မွာ ၇ ႏွစ္သားပဲ ရွိေသးတာ။ အရြယ္ေရာက္လာေတာ့ ျမင္းကြန္း၊ ျမင္းခုံတိုင္ ညီေနာင္ကို လက္စားေခ်ဖို႔ ရွမ္းျပည္ဘက္ထြက္ခြာၿပီး မၾကာမီအခ်ိန္မွာပဲ သီေပါဘုရင္နဲ႔ မိဘုရား ပါေတာ္မူေၾကာင္းသိတာနဲ႔ အဂၤလိပ္ကို ဆက္လက္ပုန္ကန္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၈၈၇ ခုႏွစ္ထဲမွာေတာ့ အဂၤလိပ္နဲ႔ စစ္ေျပၿငိမ္းေရးစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုလိုက္ရတယ္။ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ အဂၤလိပ္တို႔က လင္းပင္မင္းသားကို အိႏၵိယပို႔လိုက္တာပဲ။ အိႏၵိယေရာက္တဲ့အခ်ိန္ထိ လင္းပင္ဟာ တကိုယ္တည္း ေနထိုင္ေနရဆဲပါ။ ေနာက္မွ အဂၤလိပ္တို႔က လင္းပင္ႏွစ္သက္တဲ့ ေရနံ႔သာခင္ခင္ႀကီးဆိုတဲ့ မင္းသမီးကို အိႏၵိယရွိ လင္းပင္မင္းသားထံ ပို႔ခဲ့တယ္။ အိႏၵိယမွာပဲ လင္းပင္မင္းသားနဲ႔ ေရနံ႔သာခင္ခင္ႀကီး လက္ထပ္ပြဲ က်င္းပရတာပါ။ အဲ့ဒီလက္ထပ္ပြဲကို ဗမာျပည္က စိန္ေဗဒါႀကီးကိုယ္တိုင္ ျမန္မာ့ဆိုင္းဝုိင္းနဲ႔ က်င္းပခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူတို႔ဇနီးေမာင္ႏွံကေန သားသမီး ၆ ေယာက္ ေမြးဖြားခဲ့တယ္။ သမီးသုံးေယာက္က လင္းပင္ထိပ္တင္မႀကီး၊ လင္းပင္ထိပ္တင္မလတ္နဲ႔ လင္းပင္ထိပ္တင္မေထြးတို႔ပဲ။ သားသမီးအားလုံးကေတာ့ အယ္ဟာဗတ္ (Allhabad) အထက္တန္းေက်ာင္းမွာ တက္ခဲ့တာ။ ထိပ္တင္မလတ္ရဲ႕အလွဟာ အထက္တန္းေက်ာင္းသာမက လူကုံထံေတြၾကားမွာ ေရပန္းအစားဆုံး ျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲ့ဒါကို သက္ေသထူဖို႔ကေတာ့ အေရွ႕တိုင္းဘက္ကို တိုင္းခန္းလွည့္လည္လာတဲ့ ဂ်ာမနီ အိမ္ေရွ႕မင္းသားရဲ႕ အေရွ႕တိုင္းရဲ႕ ေတာ္ဝင္ႏွင္းဆီ ဆိုတဲ့ ႐ုတ္တရက္ ႏႈတ္ထြက္စကားပဲေပါ့။ သူ႔ကို မ်က္ဝါးထင္ထင္ ႀကဳံေတြ႔ရသူ ၿဗိတိသွ်ႏိုင္ငံသား ေမာရစ္ေကာလစ္က “မလတ္ကား စာဖြဲ႔ရေလာက္ေအာင္ ေခ်ာေမာလွပသူျဖစ္သည္။ ပိုးထဘီအျပာ၊ အက်ႌအျဖဴတို႔ကို ဝတ္ဆင္ထားသည္။ အသားအေရမွာ ဝါဝင္းၿပီး ေရႊေရာင္ေတာက္ေနသည္ဟု ထင္ရသည္။ မ်က္လုံးအိမ္ႀကီးမ်ားမွာ ရႊန္းလဲ့ၿပီး အေရာင္ေတာက္ေနသည္။ ေျခဆစ္လက္ဆစ္တို႔မွာ သြယ္ေျပာင္းႏူးညံံ့သည္။” လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ သြင္ျပင္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး “႐ႈိက္ဖိုႀကီးငယ္ အသြယ္သြယ္ကို တင့္တယ္ေစမႈ၊ သိၾကားထုသို႔ ဆိုတဲ့ ေရွးစာဆိုမ်ား တင္စားခ်က္လိုပင္” လို႔ အခ်ိဳ႕က ဆိုၾကပါတယ္။ တကယ့္နန္းဆန္အလွပဲ ျဖစ္မွာပါ။ နယ္ႏွင္ခံ နန္းက်မင္းသားတို႔ရဲ႕ သဘာဝအတိုင္း တိုင္းႏိုင္ငံနဲ႔ေဝးရာမွာ ႀကီးျပင္းခဲ့ရတာဆိုေတာ့ ထိပ္တင္မလတ္ အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္က အယ္ဟာဗတ္ၿမိဳ႕ေလးမွာ၊ အယ္ဟာဗတ္ အထက္တန္းေက်ာင္းမွာ ျမန္မာဆိုလို႔ သူတို႔ေမာင္ႏွမေတြပဲ ရွိတာကလား။ ဒီေတာ့ လူငယ္ဘာဝ မိမိနဲ႔အဆင့္တူတဲ့ နီေပါအိမ္ေရွ႕မင္းသားေလးနဲ႔ ခ်စ္ႀကိဳးသြယ္မိတာ ဆန္းသလား။ ဆန္းေနတာက သူတို႔ႏွစ္ဦး အိမ္ေထာင္ျပဳမွာကို အိမ္ေရွ႕မင္းသားဘက္ကေရာ၊ လင္းပင္မင္းသားႀကီးကပါ သေဘာတူဟန္ မရွိပါဘူး။ အခ်ိဳ႕အဆိုေတြကေတာ့ သေဘာမတူတဲ့ ၾကားထဲကပဲ သူတို႔ႏွစ္ဦး ေစ့စပ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ နီေပါဘုရင္ဘက္က ျဗာဟၼဏ အယူဝါဒ ရွိသူေတြ။ ျမန္မာမင္းသမီးက ဗုဒၶဘာသာ။ ဟိုဘက္က မူးႀကီးမတ္ရာ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္တို႔အားလုံး ဝိုင္းဝန္းကန္႔ကြက္ၾကေပါ့။ အဲ့ဒီလို အေခ်အတင္ လြန္ဆြဲေနခ်ိန္မွာပဲ မလတ္တို႔ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္ထဲမွာ ျပည္ေတာ္ျပန္ခြင့္ ရခဲ့ပါၿပီ။ နီေပါမင္းသားရဲ႕ ဂယက္ေတြလည္း ပါေကာင္းပါမွာပါ။ ရန္ကုန္ေရာက္ေတာ့ သုံးဧကေလာက္က်ယ္တဲ့ ၿခံတခုနဲ႔ အလြန္ႀကီးမားတဲ့ အိမ္၊ ေႁခြရံသင္းပင္းနဲ႔တကြ အဂၤလန္အစိုးရက ထားေပးခဲ့တယ္။ မလတ္တို႔ အဲဒီအခ်ိန္က ေနခဲ့တဲ့ၿခံႀကီးက အရင္ တ႐ုတ္စာသင္ေက်ာင္း လုပ္ခဲ့ဖူးတဲ့ “နန္ယန္းေက်ာင္း” ဝန္းႀကီးပါပဲ။ စံအိမ္နာမည္ကိုေတာ့ ကုန္းေဘာင္ဆက္ပီပီ “ရတနာသိဃၤ” လို႔ ေပးထားတယ္။ ထိပ္တင္မလတ္နဲ႔ နီေပါမင္းသား လက္ထပ္ရက္နီးလာၿပီ။ ၁၉၁၅ ဇန္နဝါရီ ၂၄ ရက္ သူတို႔လက္ထပ္ဖို႔ရက္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၁၄၊ ဒီဇင္ဘာလမွာေတာ့ သတင္းဆိုးတခု ဝင္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ နန္းေတာ္အသိုင္းအဝိုင္းတခုလုံး ဝိုင္းဝန္းကန္႔ကြက္တဲ့ဒဏ္ မခံႏိုင္တဲ့အဆုံး မင္းသားေလးဟာ အဆိပ္ေသာက္ၿပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အဆုံးစီရင္သြားၿပီဆိုတဲ့ သတင္းပါ။ အခ်ိဳ႕မွတ္တမ္းေတြကေတာ့ အဆိပ္မိေသဆုံးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ [caption id="attachment_284502" align="alignright" width="358"] ထိပ္တင္မလတ္ႏွင့္ သမီး ရတနာနတ္မယ္။[/caption] ေခ်ာေမာလွပၿပီး အေရွ႕တိုင္းရဲ႕ ေတာ္ဝင္ႏွင္းဆီလို႔ အတင္စားခံရတဲ့ မလတ္တေယာက္ အခ်စ္ေရးမွာေတာ့ ကံမေကာင္းခဲ့ဟန္ပါပဲ။ ဘာသာအယူဝါဒတို႔ သားေကာင္ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္လို႔ပဲ ဆိုရမလားပဲ။ ႏွစ္အတန္ၾကာထိ အထီးက်န္ခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ ျမန္မာအသိုင္းအဝိုင္းမွာလည္း ပေဒသရာဇ္ဘုရင္စနစ္ကို ေမ့ေလ်ာ့သြားခဲ့ၾကၿပီ။ သူတို႔မိသားစုနဲ႔ ျမန္မာလူထု ကင္းေဝးသြားၾကၿပီ။ ေခတ္ေတြ အျမင္ေတြလည္း ေျပာင္းကုန္ပါၿပီ။ ဒီလိုနဲ႔ ၁၉၂၈ ခုႏွစ္ထဲ အေရာက္မွာေတာ့ အာရွရဲ႕ ေတာ္ဝင္ႏွင္းဆီတေယာက္ ဘြတ္ကီဒိုင္ (ျမင္းပြဲဒိုင္) ဟားဘတ္ဘဲလာမီဆိုတဲ့ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံသား အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးနဲ႔ လက္ထပ္လိုက္ပါေတာ့တယ္။ ဖခင္ မိခင္ သေဘာမတူတဲ့ၾကားကပဲ မိမိကိုယ္တိုင္လည္း ဗုဒၶဘာသာကေန မကူးေျပာင္းသလို သားသမီးေတြကိုလည္း ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္ေစရပါ့မယ္ဆိုတဲ့ ကတိနဲ႔ လက္ထပ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ သူတို႔လက္ထပ္ပြဲရဲ႕ မွတ္ပုံတင္အရာရွိအျဖစ္ ေမာရစ္ေကာလစ္ကပဲ လုပ္ေဆာင္ေပးခဲ့တယ္လို႔ ေမာရစ္ေကာလစ္ရဲ႕ Trial in Burma မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ မလတ္ဟာ ေမၿမိဳ႕ကိုေျပာင္းၿပီး ေနထိုင္ခဲ့တယ္။ ေမၿမိဳ႕ေနအိမ္ကိုေတာ့ Rose View လို႔ အမည္ေပးတာကိုၾကည့္ရင္ ဂ်ာမနီအိမ္ေရွ႕မင္းသားရဲ႕ အေရွ႕တိုင္းရဲ႕ ေတာ္ဝင္ႏွင္းဆီ ဆိုတာကို အသိအမွတ္ ျပဳသြားေလသလားလို႔ ယူဆရဟန္ပါပဲ။ အဲ့ဒီမွာေတာ့ ေလးဆယ္ေက်ာ္မွ ကံေပၚဆိုသလိုပဲ အရြယ္လြန္မွ သမီးတေယာက္ ေမြးဖြားခဲ့တယ္။ အရြယ္လြန္မွရလို႔ နတ္ေပးတဲ့ကေလးဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္နဲ႔ ရတနာနတ္မယ္လို႔ ကင္ပြန္းတပ္ခဲ့တယ္။ ရတနာနတ္မယ္လို႔ အမည္ေပးခဲ့တဲ့ သမီးေလးဟာ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း ၄ဝ နီးပါးရွိတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ မဆလပါတီဥကၠ႒ႀကီး ဦးေနဝင္းရဲ႕ ပၪၥမေျမာက္မယားအျဖစ္ ေရာက္ရွိခဲ့ပါေတာ့တယ္။ မိခင္ျဖစ္သူ အေရွ႕တိုင္းေဒဝီ ေတာ္ဝင္ႏွင္းဆီ တပြင့္ကေတာ့  ၁၉၆၅ ခုႏွစ္မွာ ေႂကြလြင့္သြားခဲ့ပါၿပီ။ ဆရာေ႒း ဓာတ္ပံု - Wikipedia